14 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

Meşhur Ankara mamulâtı ANliNfKOTiN Nikotini kâmilen bertaraff eder, bütiin eczane ve tiltUncUlerde bulunur. Kutusu 12,5 kuruştur. DiFi 18 Sflyi l 6 0 5 2 umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU İ T N B ĞĞ Telgraf ve tnektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 2 4 6 ClHTISrtBSİ 1 4 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 CLEMENT VAUTEL'in KÖY PAPAZI ZENGİNLERffBSINDA adlı içtimaî romanı Sayman tarafından tercume Jjjdi^îştir. Buyuk Harbden sonra F r a ı ^ A ı içyuzünü gösKANAAT tarafından KİJABEVİ 1941 V.. Kara hududlarımızda kaçakçılığın men'i J | Suriye harbi r > Hükumete geniş selâhiyet veriliyor TENKİD VE KONTROL Millî rejimimizin heniiz genc bulunmasını ve bir takım eski yazfcılann kendi kafalarile düşünmeğe hâlâ bir türlü alısamamalannı bu fikrî tereddüde bir amil olarak göstermek belki doğrudur. iinja, geçirmekte olduğu kanh maceranın ateşile yanarken, gundelik hâdiselerin teferrüan arasında bunalıp kalmıyan insanlara hemen hiç denecek kadar az rastlannor. Iki senelik vukuat hakkında her gua hukum veren siyasî muharrirlere bakınız. Ara sıra onların basına gelen mütalea buhranı, asrımızı vasıflandıran büyuk sarsıntının şiddetine kâfi bir misal te<kil etmez mi? Gundelik hâdiseleri takib ederek onlardan yakın istikbal hakkında müsbet hükumler vermek, muharrirler için bu kadar güçleşince, gazete havadislerini gorüp dünya hakkında bir fikir edinmek istejen herhangi bir okuyucunun uğra>acağı müşkulâtı kolajca tahmın edebiliriz. Propaganda denilen silâhın ehemmiyetini bilmiyen artık aramırda kalmadı. Hep eminiz ki, resmî kajnakların kontrolundan geçerek dünyanın dort tarafına yajılan haberler bile ekseriya bir maksadia yola çıkarılmış olujorlar. Onları kendi tenkid süzgeçimizde yıkamadan kabul etmek ki maalesef bunu birçoklarımız yapıyoruz hatadır. Bir ajans havadisini okurken, membaı nedir? Hangi mevzııa dairdir? O mevzuun havadis membaüe ne gibi bir alâkası olabilir? Havadisi doğru farzedcrsek bundan ne gibi neticeler doğar? Ayni havadis başka membalardan verilmiş midir? Bu muhtelif membalar arasındaki münasebetler nasıldır? Bıitün bu ve buna benzer bir takım sualleri zihniraizde sıralayıp aııcak ondan sonra hiıkmümüzU vermeliyiz. Boj le hareket ettiğimiz takdirde gazetelerde gördüğümüz muhtelif havadislerin doğru \eya yanlıs olmasının da üzerimizde mühim bir rol oynamasma imkân kalmaz. Çünkü, yanlış havadislerden de müsbet bir hüküm çıkarmak ekserija tnümkündür. Fakat bizde tenkidcilik ruhu henüz lâyıkile inkişaf etmişe benzemiyor. Değil siyasetle doğrudan doğnıya alâkası olmıyan orta bir vatandaş, bazan otuz senelik koskoca muharrirler bile okuduklan bir ajans haberini hiç bir düşünce kontroluna tabi rutmaksmn olduğu gibi kabul ediyor ve bunun üzerine mütalca yürüterek sütun sutun makaleler yazıyorlar. Son üç dört senelik gazete koleksiyonlarına şdyle bir göz atmakla bu hakikati kolayca go'rebiliriz. Sam teslim olmak üzere Kan dökmemek için, müzakere yapıhyor Lübnan ile Halebe yürüyen kollar ilerliyor Kahire 13 (a.a.) Ortaşark İngiliz kuvvetleri umumî karargâhının tebhği* Suriyedeki muttefik kuvvetler Vışi kıt'alarının bazı mıntakalarda gosterdikleri mukavemet yüziınden her ne kadar ağır harekete mecbur kalmışlarsa da dun akşam bütun bolgelerde yeni terakkiler kaydetmişlerdir. «Şam bilkuvve isgal ediîmi? demektir» Kshire 13 (a.a ) Reuter ajansınuı öğrendiğıne gore müttefıkler Şamj (Arkası sahife 5 sütun 5 te Lüzum görülen bazı mmtakalarda tcdbirlcr 50 kilometrelik sahada bazı eşyanın alınr satım? nakil ve imali menedilecek Ankara 13 (Telefonia) Kara hududlarımızın bazı yerlerınde gumruk muhafaza teşkilâtının kaçağa karşı muhafaza ıle mukellef bulunduğu sahanın çok uzun ve tabiî mânıalardan mahrum bulunması ve diğer bazı sebebler dolayı sıle buralardan kaçağın sizmasını onlemekte ciddî muşkullerle karşılaşılmaktadır. Bu itıbarla gumruk kordonundan sızan eşyanın pek yakın gerilerdeki koy ve kasabalarda kolayhkla depo edılmesini ve dahilde gayrımeşru rekabeti onlemek İçin yeniden bazı kontrol takyidleri ve yasakları konmasına zaruret görulmustur. Bu sebebledır ki kaçakçılığın men ve takibine dair kanuna ek bir lâyıha hazırlanarak Meclise verilmiştir. Lâyihaya gore ccoğrafi ve ıktısadî vaziyet ve şartlar dolayısile kaçakçılığa müsaid olan hudud ve sahillerde gumruk hattından dahıle doğru 50 kılometreyi geçmiyen mıntakalarda veya bu mıntakalar içinde luzumlu görülen sahalarda yabancı veya yerlı bazı nevi eşyanın alım, satım ve devrinı veya mu ayyen miktardan fazlasının depo edllmesini veya bu türlu eşyanın imalini menetmeğe veya bu muamelelerin ya pılmasını ve bu türlu eşya naklıni lüzumlu goreceği şekllde kayid ve şartlara tâbi tutmağa İcra Vekilleri Heyeti salâhiyetli» olacaktır. Suriye cephelerinde ilerilemekte olan Hür Fransız kıt'alanna mensub bir siyahi boluğü Robin Moor vapuru hâdisesi Gumruk ve İnhisarlar Vekiü Raif Karadeniz Hukumet bu maddedeki salâhiyeti kullanarak alacağı kararlar icabına gore tayın ve ilân edeceği bir müddetüı mü rurundan sonra tatbik olunacaktır. Lâyihada aykırı hareket edenler hakkındaki cezaî hukümler de zikredılmektedir. Amerika Hariciye Müsteşarının beyanatı "Amerika gemîsînîn, reddedilmez bir şekilde, Alman denizaltısı tarafından bahrıldığı muhakkaktır,, Fransuz elçisinin cenaze töreni Tabut Hariciye Vekâletine getirildi ve bütiin devlet ricalimizin iştirakile büyük merasim yapıldı Cenaze bu sabah Istanbula geliyor • Muttefik kıt'aların Suriyede dunku vaziyetini gosterir harita Büyük elçî, dinî âyinden sonra Feriköyüne gömülecek MOSKOVA TEKZİB EDÎYOR Amerika Hariciye müsteşar Millî rejimimizin henüz genc bulunM. Sunner Welles masını ve bir takım eski yazıcılann Vaşington 13 (a.a.) Hariciye müstekendi kafalarile düşünmeğe hâlâ bir şarı Welles gazeteciler konferansında türlü ahşamamalarını bu fikri teredzaretinın tebliği: ağır bir eda ile demiştir ki: düde bir amil olarak göstermek belki Dün geceyarısından az evvel, sahıl doğnıdur. Matbu yazuıın halk tarafın« Pernambouc'daki Birleşik Amerimuhafaza teşkilâtına mensub Blenheim dan gördüğü mistik alâkayı da, tenkid ka devleti konsolosluğundan gelen ilk tipinde bir tayyaremiz Norveçin cenub ve kontrol ruhunun bizde sür'atle inraporda Robin Moor vapurunun reddesahılleri açıklarında keşıf uçuşu yapkişafına mâni sebeblerden biri olarak dilmez bir tarzda Alman denizalbsı taratığı esnada bir duşman ceb zırhlısının sayabiliriz. Bundan iki yüz altmış sene fından batırılmış olduğu bildirilmekte » refakatinde müteaddid torpıto muhribevvel, İbrahim Müteferrika tarafından dir.» leri olduğu halde seyretmekte olduğunu matbaacıhk memleketimizde kurulduğu Bükreş 13 (a.a.) Stefani ajansuıWelles mezkur vapurdan kurtanlan 11 gormuş ve keyfıyetı mercıine bildirmîşgündenberi, yakın ramanlara kadar badan: kişinin İfadesine istinaden raporun bir tir. Muhafaza teşkılâtı taraf'ndan s a sılan eserler umumiyetle dini eserlerdi. Moskova 13 (a.a.) Tass ajansı bilhulâsasını yapmış ve sözlerine şöyle deGcneral Antonesko refakatinde Al vaş tayyareleri gönderilmış ve sabahm Bu gibi yazılara karşı hürmet duygudiriyor: ilk saatlerinde Egersund açıklarında manyanın Bükreş sefiri olduğu halde vam etmiştir: lan beslemeğe alışan halk, zamanla büİngılız buyük elçisi Crıpps'in Londra« Robin Moor vapuru 21 mayısta Beaufors tipinde bir tayyare tarafından dün akşam tayyare ile Bukrese dönmüştün matbu kâğıdlan da mukaddcs bir ya muvasalatmdan evvel olduğu gibi (Arkası sahife 5 sütun 1 de) < Arkası sahife 5 sütun 3 te fArkası sahife S sütun 3 te tür. şeymiş gibi telâkki etmeğe başladı. Çomuvasalatını müteakıb da İngiliz gacukluğumda başıma gelen bir vak'ayı zetelerıle diğer ecnebı gazeteler Al hâlâ unutamam: Yağmurlu bir gündü. manya ile Sovyetler Bırlıği arasında Müteveffa Büyük Elçi Eminönünde bir yere gidiyordum. Sojakında bir harb çıkacağına daır şaM. Jul Hanri kak kapısindan girerken, orada yere yialar yaymağa başlamışlardır. Ankara 13 (a.a.) Fransız büyük atılraış duran bir gazete ile çamurlu Bu şayıalara gore: pabuclanmı silmek istedimdi. Bu haelçisi M. Jules Henry'nin cenaze me 1 Almanya. Sovyetler Birliğme areketimi gören civardaki birkaç hamal rasimi bu gün saat 10,30 da yapılmıştır. raziye muteallık ve ıktısadi mahıyette derhal üzerime hücum ederek bir gü Müteveffanın tabutu merasimden Diraz talebler üeri surmüş ve iki memleket (Arkası sahife 5 sütun 6 da nah (!) işlemekten beni şiddetle me{Arkası sahife 5 sutıtn 7 de netmislerdi. Belki biraz tuhaf, fakat realiteye tamamile uygun olan bu itiyad, görülüHayatı bir kumara benzeten nazariye yanlıştır. yanlıştır. Fakat tecrübe ile bilgi de bize her kapıyı yor ki bazı muhitlerde hâlâ yaşıyor. Insan, tesadüf dalgalannın (baht) denizinde ora açan tılsımlı iki anahtar sayılamaz. Nice yüksek kaYaşamadığı yerlerde ise mahiyetini dedan oraya sürüklediği çiirük bir ceviz kabuğu de biliyetli artistler vardır ki, keşfedilmemiş bir altın ğiştirerek zayıflamıs ve matbu yazılara İçtimada soz söj lüyenlerden Polonya ğıldir. Bizi biz yapan gundelik yaşayışımızda tecrü madeni gibi bir köşede uyurlar. Nice dehâ sahibi Başvekil ve Başkumandanı karşı bir itiraad ve emniyet duygusu benin ve bilginin mühim rolünü kim inkâr edebilir? adamlar tanırız ki bir türlü hakikî kıymetlerıni gösGeneral Sikorski NADİR NADt Binlerce adam borsada oynar; bir kısmı ekse teremezler. (Arkası sahife 5 sütun 4 te Londra 13 (a a.) Dün Saint James riyetle kazanır, bir kısmı da çok defa kayıbdadır. Borsada kazanmak için piyasayı iyi bilmek yetsarayında yapılan müttefıkler toplantı Bunlan tetkik edecek olursamz, umumiyetle kaza mez; aynca muayyen bir serveti gözden çıkarmak sında Belçıka Başvekili, Belçika hükunanların ötekilere nazaran daha tecrübeli ve daha da lâzım. Dünyanm alkışladığı bir virtüoz olmak, metinin İngıltere ve dominyonları ile bügili adamlar olduklarını görürsünüz. sahnede limon kabukları vfe." ıslık seslerile karşılanAlmanya tarafından istilâ edilen hur Yüzlerce san'atkâr keman çalar. Kulağımızda mayı göze almaya bağlı^r; Ne kadar büyük askerî milletlerin hükumetlerile tam bir tesanud halinde bulunduğunu beyan et tatlı bir ses izi bırakarak alkışlarımızı toplayanlar, dehâsı olursa olsun, hiç" bir sigorta kumpanyası, zamiştır. diğerlerine nazaran mukayese edilemiyecek kadar fer çelengini kumandana gferranti edemez. O, alnına belki de felâket dikenleıini takacaktır. daha san'atkâr ruhlu değilmidirler? Norveç Hariciye Nazırı Lie demiştir Yazan: Emekli General ki: Dünya binlerce kumandan gördü, geçirdi. ZaMuvaffakiyetlerimiz bir hamle mahsulüdür, < Şuna kaniim ki, insanlarm şahsî fer çelengini sık sık takanlara bakınız. Ruhlanndan Hamlenin ise tehlikesizi olamaz. hurrıyete ve iktısadi ve içtimaî emni kumanda cevherinin adeta taşıp aktığmı duyarsınız. Fakat, bu kumar değildir. yete nail olacakları bir dunyada yaEvet, muvaffakiyetin sırrını tesadüfte aramak N. Bugün ikinci sahifede şayan hür milletlerin işbuliğıledir ki Eski Alman Sovyet muzakerelerinden bir intıba: Molotof Berlin liyaretinde Von Bibbentrop'la göroşüyor (Arkası sahife 5 sütun 4 te Alman işgali altındaki Kızılordunun tahşi devletler tek bir blok halitıde çalışmağa datında da bir fevkalâdelik yok karar verdiler Sovyetlere, Almanlarıtı hücum edeceği asılsız Skagerrak'a doğru çekilen geminin 700 milyonluk bir ağır surette hasara kütlenin zafere azmi uğradığı anlaşılıyor teyid edildi Londra 13 (a.a.) İngiliz Hava Ne Londrada milletler toplantısı Ceb zırhlısı Grl.Antonesko torpillendi Münihten avdet etti a Askerî tedbirler gittikçe artıyor Bükreş gazeteleri «öniimiizdeki günlerin alâkalı» olacagını yazıyorlar Birkac söz Bilgi ve hamle İngiliz Harb plâıu H.EmirErhitet