13 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

KULA Mensucat Fabrikası T. A. Ş. Bahçekapıda yeni açılan Büyük mağazasını görünüz, Toptan Perakende 18 inci yıl sayı: 6051 umhuri İSTANBUL CAĞALOĞLU Telgraf ve mektub adresi: Cumburiyei, İstanbul . Posta kutusu: îstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 . 24290 CLEMENT VAUTEL'in KÖY P&PAZI adlı içtimaî romanî" Celâl Tevfik Sayman ı tarafından tercŞn»e,^jdilmiştir. Büyük j Harbden sonra Frânwfiın içyüzünü gös 1 terenVtu ron K A N A A T fejJtittr A B E V İ tarafından ^ ^ g ^ l m i ş t i r . Fiaü 10 ZENGINtER'ARASINDA Cuma 13 Haziran 1941 Berlin bildiriyor: Almanya Türkiyeden asker geçirmegi ne düşünmüş, ne de istemiştir «Türkiye ile ihtilâfa götürebilecek her hareketten çekinilmiştir» «Türk siyasetinin bugün Türkiyeyi ihtilâftan uzak tutmağa matuf olduğunu görmek Berlin için kâfi bir itminan eseridir.» Berlin 12 (a.a.) Hususî muhabirimiz bildiriyor: Aşağıdaki telgraf metninin aynen keşidesi hususunda bana salâhiyet verılmiştir: Ecnebi gazeteciler tarafından Almanyanın Türkiye topraklarından geçme müsaadesini taleb ettiğine dair Borlinde yayılan şayialar hakkında salâhiypttar mahfillerle yapılan konuşmalar şu suretle hulâsa edilebilir: «Almanya hiç bir vakit Türk arazisinden askeri mahiyette transitler icf Arkası gahife 5 sütnn 3 to MijlîŞef Dfin gece Ânkarada opera temsilinde hazır bulundular Madam Baterflay çok muvaffak surette oynandı Ankara 12 (Telefonla) Devlet Konservatuan opera şubesi tarafından bu akşam Halkevınde Madam Baterflay opereti temsıl edıldı. MUlî Şefimız Reısicumhur İsmet İnonu refıkalarile bırlıkte Halkevini şereflendirerek temsılde hazır bulundular. Başvekil, Vekiller, Genel Kurmay ıkinci başkanı, aralannda İngılız, Japon, İran buyuk elçileri de olduğu halde kordiplomatik erkânı temsıle gelmişlerdi. Temsıl çbk muvaffakiyetli oldu. Rejisör ve profesör Karl Ebert de sahneye davet edilerek dakıkalarca alkışlandı. Genc san'atkârlara bir çofc buketler gonderümişti. HALtP ..'' S hV R İ Y £ Afrika sahilleıinde bir nokUya Ingiliz harb gemilerinden Ihrac yapılıyor Habeşistanda Avam Assab limanı Kamarasında da zaptedildi münakaşalara Denizden yapılan bir dair • Kamarada münakaşalar ediliyor, kavgalar oluyor, fakat büyük hedef uğrunda aynlık alâmetleri görülmüyor. Mühim olan nokta da budur ARR &ISTAN Suriyede dünkü mnharebe vazivetini gösterir harita. (Noktalarla devam mnhtemel inkişaf istikametlerine işaret etmektedir.) eden okUr harekâtın ^uriye harbij ihraçla Italyanların son iskelesi de Ingilizlerin eline geçti Kahire 12 (a a.) Ortaşark İngiliz umumî karargâhının tebliğı: Libyada, vaziyette hiç bır değişiklik yoktur. Habeşistanda, Adisababanın 270 «cilometre garbında bulunan mühim Lakent ir hürriyet ve demokrasi şehri Habeş vatanperverleri tarafından memleketi olan İngilterede, zeptedilmiştir. Avam Kamarası müzakereleSahil mıntakasında, İngiliz deniz ve ri. ekseriyetle hararetli ve entercsan hava kuvvetlerinin işbirliğile Hınd kuvolur. Meb'uslar, şahsî kanaat ve dü vetleri birdenbire bir ıhrac hareketi şüncelerinden başka hiç bir endişeye tâ yapmışlar ve Assab limamnı zepteyle1)i olmaksızın istediklerini soylerler. mişlerdir. Şündiye kadar sayüan esirHarb gibi, fevkalâde vaziyet gibi haller, (Arkası sahife 5 sütun 5 t* Avam Kamarası azası üzerinde ciddî bir fren rolii oynayabilmekten hayli uzaklır. Hükumet, sorulan suallere cevab vermeğe, efkân umumiyeyi tatmine mecburdur. Dünyanm içinde çalkalandığı bu fırtma devrinde, aşın bir hürriyet havası İngiltere için munrdır. Diyenler belki bir dereceye kadar haklı iseler de, bunun aksini iddia ederek: Hürriyet, İngilterenin en kuvvetli tarahdır! Düşüncesini ileri sürenler de, hiç olmazsa ötekiler kadar haklıdırlar. Avam Kamarasının evvelki günkü ınüzakerelerini okuyarak Churchill'in, oldukça şiddetli münakaşalar sonunda. itimad meselesi bile bahis mevzuu olmaksızın muzafferen vazifesi başına döndüğünü öğrenenler, henüz müdafaa safhasında bulunan İngilterenin, hürriyet prensipine hâlâ nekadar bağlı olduğunu bir kere daha yakından görtnüş oldular. Mussolininin nutku Berlinde f ena karşılandı İtalyan askerleri Yunanistanda sadece Alman askeriniıt yerini almaktadır» Iraktan gelen İngiliz kuvvetleri Fransızlarla temasa geldi Almanların bu yaz Sovyet Rusyaya Imparatorluk kuvvetleri dün iki şehir daha zaptettiler, fazla kan dökülmemesi için harekât bataetle gidiyor (Yazısı 5 inci sahifede) M. Çörçil Vişi kıtaatı Alman taarruz istikameti müttefiklere iltihak ediyor Suriye ve Akdenizde bir Asheri vaziyet emare olmadığına göre saldırmaları ihtimalinden bahseden rivayetler doğru olabilir " Yaz an : Emekli General ~ H. Emir Erhilet Rus hudtıduna muazzam kıtaat yığmış Almanya Bizzat Hitler? Sovyetler Birliğine karşı bir hücum bazırladığını söylemiş Hayat sahası telâkkisi Yunanistanın hükümran bir devlet kalmıyacağı manasına gelmez, ilhak ise mev «Hitlerciliği dünyadan kaldırıncaya zuubahs bile değildir kadar harbedeceğiz» 700 milyon insanı temsil eden içtimada Başvekil dedi ki: Çörçil'in yeni bir nutku İnglizler ve hür Fransular Almanlan çıkarmak için Suriyeye girdiklerini söylediler. Fakat bugün Suriyede harbeden İngiliz, Avustralyalı, Rindli ve hür Fransız askerleri tek bir Almana rastgelmemekle hayret içindedirler. Çünkü Suriyede Alman yoktur ve gelmiyeceklerdir. Girid Almanlara, taamızi veya tedafüi iki maksad için lâzun olmuştu. Adalardenizini (Egeyi) cenubdan gelebilecek ve Boğazlardan geçerek Karadenizdeki Alman nakliyatını taciz ve ihlâl edebilecek her tecavüze karşı emniyette bulundurmak ihtiyac ve zaruretini hisseden Almanyanın Yunanistanı aldıktan sonra Giridi zaptetmek istemesi pek tabiî idi. Çünkü Marmaris yanmadasile Yıınanistanın Mataban burnu arasmdald Ege methalinin büyük kısmını Rodos ve Skarpanto adalarından sonra, Giridin 220 Km. kadar rutan uzunluğu kapamaktadır. Almanyanın Giridi bir çok kan, can ve mal pahasına zapta kalkışmış ve tam muvaffakiyete kadar burada boğuşmuş ve uğraşmış olmasuıın baş sebebi, herşeyden evvel, Giridin bu suretle Egenin methaline hâkim olan coğrafî vaziyetidir. Girid, ayni zamanda Mataban burnile Dernenin garbındaki Ras Sen arasindaki doğu Akdenizin garb kapısına da hâkim bir adadır. Çünkü buradan Tobruğa, İskenderiye, Hayfa ve Kıbrısa uçakla kolavlıkla taarruz edilebilir. Bu se. beble Almanların Giridden sonra Kıbns adasile Suriyeye atlayacaklan ve oradan FUistin yolile Süveyşe yüriiyecekleri ve bu suretle Mısuı iki cihetten taarruzla zapta kalkışacaklan zannolunmuştu. Fakat Ahnanya, buralannı istilâ etmek şöyle dursun hatta İngilizlerin Suriyeye yürümelerini bunlarla Fransızlar arasında hususî bir mesele addederek (Arkası sahife 5 sütun 1 d*e> Doğrusunu söylemek lâzun gelirse, hürriyet havası içinde cereyan eden münakaşalara hâkim olan unsur, yalnız objektif mantık değildir. Hislerimizin, arzu ve duygulanmızın da kendilerine göre bir mantığı vardır ki. kahve köşelerindeki sohbetlerden başlayarak parlamento müzakerelerine kadar kudretini gösterir, ferdler ve zümreler üzerinde tesir yapar. Bu gibi müzakereleri takib ederek hakikate ulaşmak için, hislerile hareket eden taraflardan hiç birine tâbi olmadan, objektif mantığın şaşmaz kaidelerine harfi harfîne riayet ederek, bitaraf bir diişünce ile, birbirine zıd iddiaları tenkid eleğinden geçirmek şarttır. Meselâ, evvelki günkü Avam Kama Londra 12 (a.a.) Alınan haberlerden anlaşıldığına göre Sovyet hududlarında muazzam Alman kuvvetleri tahşid edılmektedir. Bu haberlerin alınması İngilterenin Moskovadaki büyük elçisi Sir Stafford Cripps'in Londraya muvasalatı haberile ayni zamana tesadüf etmiş olması bugünkü Londra gazetelerinin nazarı dikkatini celbetmektedir. Temin edüdiğine göre Sovyet hududlan boyunca tahşid edilen Alman kuvvetleri hakikaten muazzam kuvvetlerdir. Times gazetesinin diplomatik muharriri, Berlinden de Sovyetler Birliğine karşı bir taarruz yapılacağını anlatan bazı haberler verildiğinden bahsetmektedir. (Arkası sahife 5 sütnn 7 de «Vaziyetimiz çok iyidir, ufuklarımıza ve denizlere hâkimiz. Beşerln şerefi kurlulacaklır» Londra 12 (Radyo) İngıhere Başvekili Mister Churchill bugün İmparatorluk mümessillerile istilâya uğrayan milletler mumesillerinin Saint James sarayında yaptıklan içtimada beyanatta bulundu ve evvelâ bu içtimaın 700 milyon insanı temsil ettiğini anlattıktan sonra şu sözleri söyledi: (Arkası sahife S sütun 7 de Mussolini Berlin 12 (a.a.) Bir hususî mulabir bildiriyor: Mussolini'nin nutku, nahoş bir intıba tıasd etmiş olan Berlin bitaraf mahfil(Arkası sahife 5 sütun 4 te NADİR NADİ (Arkası sahife 5 sütun 1 de) ÇANAKKALE DISINDA Bir Fransız ticaret vapuru torpillenerek batırıldı Mürettebatı, Tırhan vapurumuz tarafından kurtarılarak İstanbula getirildi. Torpili atan tahtelbahir meçhuldür Akdenizden Karadenize gitmek üzere Boğazlar mıntakasına gelmekte olan 7000 tonluk Alberta isimli Fransız petrol gemisi karasularımıza çok yakın bir mesafede Çanakkale boğazı civarında meçhul bir denizaltı tarafından torpillenerek batırılmıştır. Fransız petrol gemisinin kurtulan 24 kişilik mürettebatı Tırhan tarafından limanımıza getirilmiştir. Albertanın mürettebatı, vapur torpillendıkten sonra hemen tekneyi terkederek yakın olan Türk sahillerine filikalarla çıkmak için harekete geçmişlerdir. Bunlardan bir kısmı sahillerımize çıkmış ve diğer kısmı deniz üzerinde İken İzmirden limanımıza gelmekte olan Tırhan tarafından görülmüş ve süvari de dahil olduğu halde bütün mürettebat toplanarak limanımıza getirilmiştir. Bunların içinden üç tanesi yaralı olduğundan Fransız hastanesine yatırılmış, fakat bir tanesi hastanede ölmüştür. Alberta mürettebatmın vaziyetleriîe Fransız konsolosluğu meşgul olmaktadır. Fakat bunlarm pasaportları olmadığından Emniyet Müdürlüğü kendilerini toplu bir halde bulundurmaktadır. Antonesko dün Hitlerle görüşttt Rumanyada fevkalâde tedbirler Şarki Akdenize hareket etti&i söylenen Fransız filosundan bir a^ır kruvazör tam yolla seyrederken Birhac söz Kara r verm ek Bir hedefe doğru yola çıkmış, gidiyorsunuz. B'r Yollardan birini seçer misiniz, yoksa olduğunuz yerde yol çatallaşıp ikiye ayrılıyor. Bir tanesi sizi yerde kımıldayamadan donup kalır mısınız? hedefinize ulaştıracak; fakat hangisi, iyi bilmiyorSuali düşününüz ve hakkınızdaki hükmü kendi sunuz. Eğer yanhş yolu seçerseniz, hem varmak kendinize veriniz. istediğiniz hedefi bir daha bulmamak üzere kaybetEğer fazla düşünmeden, önünüzde uzayan yolmiş olacaksınız, hem de ileride iyi mi, kötii mü, ne lardan birini seçebilecek kabiliyette bir adamsanız, olduğunu bilmediğiniz türlü hâdiselerle karşılaşa bizim cemiyetimizin özlediği kıymetlerden birisiniz caksınız. Belki saadetlere garkolacak, belki felâket demektir. Mademki bir takım tehlikeleri göze alarak ler içinde yüzeceksiniz. Belki de feci bir ölüm o bir aksyona karar verebiliyorsunuz; neticede kara» rmız yanhş çıkarak sizin mahvınıza bile sebeb olsa, yolun ucunda sizi bekliyor. siz gene cemiyetin her zaman arayacağı üstün bir Böyle bir vaziyette kalsanız ne yaparsınız? Ortahkta in yok, cin yok! Kimseye danışıp bir kıymetsiniz. Hayatta mühim olan, doğru karar vermek değil,; şey soramıyorsunuz. Tek başınıza hareket etmeniz sadece karar verebilmektir. lâzım. N. Böyle bir anda kararınız ne olur? Rumanva Ba^vekili General Antonesko (Yazıst 5 inci sohifede)