16 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

BOL ÇEŞİD ve IENİ STİL MOBİLYA Almak veya görmek istiyenler HARAÇÇI KARDEŞLER Limifed Şirketi Salonlarını bir defa gezmekle tatmin edilirler. j istanbul, Fincancılar, Rızapaşa yokuşu No. 59/61/63. Telefon: 22060 J 18 inci yıl sayı: 6054 umhuriyet ISTANBUL CAĞALOĞLU Telgrai ve mektub adresi: Cumhuriyet, İstanbul . Posta kutusu: İstanbul No 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeti: 24298. İdare ve Matbaa kısmı: 24299 24290 CLEMENT VAOTEL'in KÖYPÂPÂZI ZENGİ adlı içtimar tarafından Harbden ARASINDA Celâl Tevfık Sayman edilmiştir. Büyuk ansanın içyüzünü gosbu roman T KİTABEVİ neşredilmiştir. Pazartesi 16 Haziran 1941 HARBİN MANTIGI Kalblerinde sulhun hasret ve i#tiyakı yanan muharib milletlerin bu afete son verebilmek imkânlan üzerinde kafa yormaktan hâli kalmadıkları muhakkakbr. Çiinkü esası, ihtiraslann tuğyanmdan ibaret olan harbin makul ve devamlı bir sulha varabilmek seklinde gayet kuvvetli bir mantığı vardır. arb biraz ihtilâle benzediği için mantıksız goründuğü zamanlar çoktur. Fakat beşer hayatının bu kanlı hakikati nasılsa bir kere basladıktan sonra mümkün olan siir'atle bitmek lâzım geldiğinden onun makul ve devamlı bir sulhla nihayet bulmaktan ibaret bir mantığı vardır. ve gun geçtikçe bu mantıkî zaruret mubarib milletlerin fikirlerine ve vicdanlarına hâkim olur. İhtiraslar ne kadar şiddetli olursa olsun uzun süren harbler zaman zaman muharib milletlerin kalblerini korkunc akıbetlerin hayalile ürpertir. Yeni dünya harbi kâfı derecede uzadı. Kan ve ateş ihtirası buyuk tahrib lerini yaptı. Şimdi henüz uzak gorünen sulhun vakit vakit ve yer yer büyuk endişelerle derpiş edildiği seziliyor gibidir. Rudolf Hes'in sulha imkân aramak iştiyakile İngiltereye uçmasından önce Adolf Hitler tarafından irad edilmiş olan son nutukta sulh fikrinin hâidm bir mevkii olduğunu fark ve farzedenler bizce yanlış gormüş değillerdi. Alman devlet reisi orada evvelce kendisi tarafından ileri surulmiiş sulh tekliflerini, belki bu tekliflerin yapıldığı zamanda soylenmemiş kuvvetli tavsıflerle hatırlatıyordu. Dolayısile tekrarlanmış yeni teklifler mahiyetinde görulen bu tavsiflere göre harb tahrib demektir. onunla geçecek günler insanlığa mal ve can itibarile telâfisi muhal büyuk ziyanlara mal olacaktır. Onun üzerinde ısrar etmemek beşerin haysiyeri ve menfaati iktızasıdır... Muharibler doğrudan doğruya sulhtan bahsedemiyerek ona dolambach yollardan şöyle böyle temas edebiliyorlar. Çünkü harb içinde sulhtaa b«hsetmek harb için en büyuk tehlike sayılmıstır. Hesablannızda sulhun mevkii çok büyuk olduğu halde, mademki harble meşgul bulunuyorsumu, sanki hiç sulh yapmak istemiyormuşsunuz gibi bir vaziyet muhafaza edeceksiniz. Harb içinde sulh sozü kendisinde gev»etid bir tehlike taşır. Bugün Mihver âleminde makul bir sulhun temini ehemmiyetle gözönünde tutulduğunda şüphe var mıdır? Buna rağmen umumiyet itibarile davanın hâlâ İngilterenin ocağına incir dikinceye kadar harbe devam düsturundan ibaret olduğunu görüyorun. Demokrasilere hâkim iddiaya gelince bunun Nazizmin kökü kaıınuıcaya kadar mücadelede ısrar sözünde düsturlastınlmış olduğu malumdur. İngiltere gibi bir devlet ve milleü dünya hartasuıdan silmek ve Avrupa kıfasuıdan dışan atmak davasmdaki imkânsızlığı Mihver âleminin takdir etmediğine elbctte inanılamaz. Fakat dava nasılsa bir kere bu şeklile ortaya atılmıstır, hatası sabit olduktan sonra dahi harb içinde ondan kolay kolay feragat olunamıyor işte. Nasyonal sosyalizm Almanyaya mahsus bir rejim olunca İngilizlerin onunla fazla meşgul olmağa lüzum bile görmiyeceklerinde şüphe yoktur. Fakat müdafaa bir kere o esas üzerine kurulmus olduğu için, tıpkı sert akan biıçayın orta yerinde at değiştirilememesi kabilinden, harb devam ederken düs at yarışlarını Ankara 15 (Telefonla) Millî Şefimiz Reisicumhur Ismet tnönü bugün Ipodroma jeref vererek at yanşlarını takib buyurdular. Millî Sef takib ettiler H Suriye harekâtını idare eden iki tarafın Başkumandanlan General Wavel ve General de Gaulle gorüşüyorlar Şam önünde Habeşistanda muharebe Jimma şehri şiddetleniyor çevrildi AmerikaMaliyeNazırı Yunanistan NEVYORK limamndan Venedikte Karar vermek zamanmın geldiğini söylüyor "Diz çökerek yaşamaktansa ayakta ölmeği tercih ederiz,, Bazı kısımlan mayinlenecek olan Nevyork limanuıdan bir manzara kuvvetleri SONRA m erasi m Robin Moor vapurunun akıbeti Amerikada büyük Libyada ingiliz hava bir asabiyet tevlid etfi taarruzları daha kralına cevabında geniş birmahiyet aldı "mücadeleye devam Bingazi, Trablus, Rodos bombalandı gemiler batırıldı Kahire 15 (a.a.) Ortaşark İngiliz umumî karargâhının tebliğı: Libyada kayttedılacek i ı i t ç ' ; yoktar. Habeşistanda. Habeş vatanperver kuvvetleri Jommanın muhasarasım tamamlamaktadır. İmparatorluk kuvvetleri şehir üzerine garbdan ilerlemeğe devam ediyorlar. Haricde yeni Los Angeles veDün Hırvatistan kıt'alar teşkili Santiyago'ya da da üçlü pakta için çalışıhyor dahil oldu mayn dökülecek Protokolu Ribbentrop, Yunan kralı, İngiliz edeceğiz,, diyor Vaşington 15 (a.a.) Bahriye Nezaretı tarafmdan Nevyork limanına mayin vaz'ı hazırlığı yapılacağı bildirilmesi üzerine Bahriye Nezaretinin bu işle alâ^ kadar şubesl şu izahatı vermiştir: «Mayin dokulecek mıntaka dört köşe bir saha teşkil etmekte ve Sandyhook fenerinin iki mil kadar mesafesinde bir noktadan her istikamette bin metre genişliğinde bulunmaktadır. Mayinli saha üstüvanî dört kırmra şamandıra ile gösterilecektir. Mayinler vazedildiğı zaman mayinlenmiş sahada devamlı devriyeler gezecektir. LosAjıgeles v» Santia^o limsniarın^a da müdafaa tedbirleri almacağı gtçen hafta bu l'manda işleyen vapurlara bildirilmişse de bu tedbirlerin ne olacağı söylenilmemiştir. Bahrî mahfıller, denizaltılara karşı ağlar kurulacağını ima etmişlerse de bu hususta resmî beyanatta bulunulmamıştır. Ciano, Paveliç ile diğer devletlerin sefirleri imzaladılar Londra 15 (a a.) Elenler Kralı Jorj, İngiliz Kralının Yunanistanda ve Gıridde Yunan milletınin kahraman lığını oven mesajına verdıği cevabda ezcumle şunlan söylemiştir: « İngiliz ve İmparatorluk kıt'alarınm muhtesem cesaretini, hepımız lyi büiyorduk. Yunanistan muharebesinde safhasında, majestelennızın kıt'aları, kudret ve şöhretlerinin fevkıne çıkmışlar ve saltanat devrinızin tarihinde altın harflerle daima yazılı kalacak şecaat ve cesaret harıkalan yaratmış lardır. Amerika Maliye Nazırı Yunan milletinin zafere kadar müMorganthau cadeleye devama karanna, yabancı Amherst 15 (a.a.) Amerika Mali memleketlerdeki Yunan cemaatleri şım ye Nazırı Morgenthau. Amhersı Koleji dıden tercuman olmuş bulunmaktadırtalebeleri tarafmdan verilen ziyafette bir lar. Bu Yunan cemaatleri, muttefıklerın muşterek davasına ve Yunanistarun nutuk söyleyerek demiştir ki: yeniden kurulmasına maddi ve manevî « Amerikan milleti, hürriyetini mü yardımlarını vermışler ve millî müdadafaa etmek için harbe hazır olmazsa faa kuvvetlerinin yeniden tanzım ve hürriyetini muhafaza edemez. Harıcde teşkilıne çalışmakta bulunmuşlardır.> genişlemekte olan zulmü ezmek için şimdiden harekete geçmekliğimiz, rahatımızı ve icab ederse hayatımızı feda etmekliğımiz lâzımdır. Derhal harekete geçmezsek kıymetli hürriyetimizi kaybetmek tehlikesine maruz kahıız. Diz çökerek yaşamaktansa ayakta ölmeyi tercıh ediyorsak karar vermekliğimiz ve derhal karar vermekliğimiz icab etmektedir.» Suriyede Vişi kuvvetlerinin Başkumandanı General Dentz Hava taarruzlan Hür Fransızlarm yakında şehre girebilecekleri tahmin olunuyor Sahilden ilerliyen kol, Sayda yakınlarına kadar vardı YUNUS NADl Kahire 15 (a.a.) İngiliz resmî tebliği: Suriyede müttefik kuvvetler şimdi bütün cephe boyunca Vışi kuvvetlerile temas halınde bulunmaktadırlar. Kaıt alarımızm dunkü terakkisi evvelki gunlere nispetle daha ağır olmuşsa da ılerOn hüyük kamyon tahrib edilmiş ve leyiş mıhverimizin merkezinde yeni bir bir çok diğer kamyonlar kulanılmaz hale gıriş yapılmıştır. getirilmiştir. Hür Fransızların şehre girmeleri 12'13 gecesi Rodosta Galato üzerine bir hucum yapılm:ş ve tayyare meydanbekleniyor Londra 15 (a.a.) Londrada bugün larında yangın çıkanlmıştır. (Arkası sahife 5 sütun 1 de) CArkasi sahife S sürnn 3 Kahire 15 (a a ) İngiliz hava kuv vetleri Ortaşark umumi karargâhının tebhği: Libyada 12/13 haziran gecesi İngiliz hava kuvvetlerine mensub tayyareler, Bingaziye şiddetli bir taarruz yapmış lardır. Katedral mendireği boyunca de mirli üç bin tonilâtoluk ıki gemiye tam İsabetler ve yahud pek yakınına isabet kaydolunmuştur. Büyuk siklette başka bombalar da dış ve merkez mendirekleri srasına duşmuşıür Bir büyük yangın çıkmış ve çok büyük hasar vukua gelmiştir. Ayni gece Matruha ve Gazala tayyare meydaniarına da hücum edilmiştir. Donanma tayyareleri Trablusa bir hücum yapmışlardır. İspanyol nhtımında ve civarında ve şehrin garbında binalar arasında yanşmlar çıkmıştır. Duşmanm motorlü nakliye vasıtaları cuma gunü Barce ile Elgubba arasındaki yolda bombalanınış ve mitralyöz ateşine tutulm jştur. İNGlLİZ DENİZALTI GEMİLERİ • • Hırvatistan Devlet Reisi Ante Paveliç Londra 15 (a a.) İsviçre radyosu tarafmdan yayılan bir Budapeşte telgrafına gore Kont Cıano ile Von Ribbentrop arasındakı Venedık mulâkatı Hırvatistan kukla devletimn uçlü pakta iltıhakl munasebetile vuku bulmaktadır. (Arkası sahife 5 sütan 4 te Hava harekâtı Akdeniz ve Tekrar müstakil Ege denizinde devlet oluyor birçok vapur batırdılar KARADAĞ öyle de olmus... (Atkast sahife 5 sütun 5 te Kolonya mıntakasında sınaî müesseseler ağır surette bombalandı te Londra 15 (a a.) ingiliz Hava Nezaretınin tebhği: Dun sabah erkenden av tayyarelerimiz muhim kuvvetler halinde Manş ve şimalî Fransa üzerinde genış tarama uçuşlan yapmışlardır. Bunlara refakat eden bir bombacı teşekkülü, bir tayyare meydanına taarruz etmiş ve meydanki binalara tam isabetler kaydeylemiştir. Avcılarımız muharebelerde 3 duşman avcı tayyaresi düşürmüşlerdir. Dün başka bir tayyare kuvveti, Manş üzerinde bir Alman devriye gemisine hücum etmiş ve Şerburg civarında diğer bir tayyare meydanını bombalamıştır. Bir bombardıman tayyaremiz dörtmemiştir. Dün gece bombardıman tayyarelerimiz yeniden garbî Almanya üzerinde uçarak Kolonya mıntakasında endüstri hedeflerine taarruz etmişlerdir. Yangınlar çıkarılmış ve bulutlar taarruzun son neticelerinin müşahedesini imkânsız bırakmıştır. Bu harekette hiç bir tayyaremiz kaybolmamıştır. Budapeşte 15 (a.a.) Pester Lloyd gazetesımn yazdiğına gore Karadağ tekrar mustakıl devlet olacak ve tahta Londra 15 (a a ) Bahriye Nezareti eski hanedana mensub bir prens geçi tarafmdan neşredilen bir teblığde derılecektır. niliyor ki: Müstakbel Karadağın bayrağı «Akdenizde düşman deniz münakaRoma 15 (a a.) Italyanın Karadağ lâtile mücadele eden denizaltılarımız, fevkalâde komiseıi Kont Mazzolini, eskı mes'ud neticeler veren yeni hücumlarda Karadağ ordusu subaylarından mürek bulunduklarını bildirmişlerdir. Açık dekeb bir heyeti kabul ederek İtalya Kra nizlerde yaptıklan hücumlardan başka, lmın harb bayrağının müstakil Karada denizaltılarımız, düşmanı kendi limanlarında bile bularak imha etmişlerdir. ğın da bayrağı olacağmı söylemiştir. (Arkası sahife 5 sütun 5 te Venedik 15 (a.a.) Aşağıdaki resmî teblığ neşredilmiştir: Bu gun saat 12 de Doçlar sarayında imza edılen bir protokolla müstakil Hırvat devleti 21 eylul 1940 ta Almanya İtalya Japonya arasında akdedılmiş olan Üçlü Pakta iltihak etmiştir. Hırvatistanm Üçler Paktına iltihakı hakkındaki protokol Almanya namına Ribbentrop, İtalya namına Kont Ciano, Japonya namınp Japon büyük elçisi ve Hırvatistan namına Ante Paveliç, Macaristan namına Macar elçisi, Rumanya namına Rumanya elçisi. Bulgaristan namına Bulgar elçisi ve Slovakya namına da Slovakya elçisi tarafından imzalanmıştır. İngiltere üzerinde Londra 15 (a.a.) Hava ve Dahilî Emniyet Nezaretlerinin tebliği: Cumartesı pazar gecesi bir kaç düşman tayyaresi İngilterenin garbında pek az yerlere bombalar atmışlardır. Hasar ve zayiat miktarı azdır. Buduşman tayyaresi düşürulmüştür. Bir haftada düşürülen tayyareler Millî kume maçlannın mühim karşılaşmalanndan ikisi daha yapılmıştır. Dün Besiktaş Fenerbahçeyi 3 1 , Ga" latasaray da İstanbulsporu 3 2 yenmiştir. Yukanki resim İstanbulspor Galatasaray maçında İstanbulspor kalecisinin bir hücumu karşılamağa uğraştığı gorülmektedir. Dünkü spor harekeÜerinin tafsilâtı 4 uncü sahifemizdedir. Londra 15 (a a.) Bugun şafakla biten hafta İçinde İngilterenin üzerinde ve civarında 7 si evvelisi aksam olmak üzere 14 düşman tayya;esi duşurülmüştür. Ayni müddet zarfında İngiltere üzerinde yalnız bir İngiliz tayyaresi kaybolmuştur. Bir İngiliz tahtelbahri, yeni bir vazüe ile üssünden hareket ediyor