16 Haziran 1941 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 3

16 Haziran 1941 CUMHURİYET Harb Avrupanın şarkına sirayet edecek mi? Basın Birliği azasının yardımlaşması Merkez heyeti, yeni mukaveleye iştirak içiıı mühleti uzattı VJÜNÜN MEVZUU J arbi Avrupada İngiltereden başka Almanya ile dövusen Ankara 15 (a.a.) Türk Basın Birliği edenlere 15 haziran 941 tarihine kadar bir millet yok. Garbî Avru azasile Basın mesleğinin ve Basın Bir bir mühlel tayin eylemiştir. Bir ay her panın diğer milletleri ya kısa bir mü liğinin dışında kaknış olan uzuvları a tarafta basın kongrelerinin in'ikadı zacadeleden sonra teslim oldu, yahnd ka rasında ölüm vukuunda yardunlaşma manma rastladığından idare heyetlerinin hir bir kudrete mukavemet etmemeyi, için Ankarada akdolunan 16 mayıs 941 daha fazla kongre işlerile meşgul olmatercih etti. Bu yüzden bütün garbî Av tarihli mukaveleye memleketin her ta larını İcab ettirmiştir. Bu vaziyeti gören rupa sahilleri, Almanyanın elindedir. rafmda yeni meslekdaşlar büyük alâka basın reisliği birinci yardım devresine Gerçi Ispanya, bu istilâ sahasının ha göstermişlerdir. Blrlik azaları mukave iştirak müddetini 15 temmuz 941 tariricinde kalmaktadır. Fakat Mihver dev leye iştirak beyannamelerini ve iştirak hine kadar uzatmağa ve basın müntesibletleri, Ispanyayı her şeye rağmen, kenlerine, mmtaka merkezlerine müracaat listelerini göndermişlerdir. dilerinden sayıyor ve onu kendilerile ederek beyananmelerinl almalannı bilBirlik umumî merkezi mukavelenin birlikte harbe iştirak etmekten alıkodirmeğe karar vermiştir. yan şartları ta&dir ediyorlar. Hatta, gü birinci yardım devresine iştiraki arzu nün birinde harbe girmesi lâzım gelirse, Ispanyanm Mihver hesabına harbe girmekte tereddüd etmiyeceğine inanıyorlar. Yeter ki İspanya, dahilî harb yüzünden hâlâ kanayan yaralannı azdıracak bir vaziyete uğramasın. Merkezi Avrupa ile cenubi Avrupa ve cenubu şarkî Avrupa, aşağı yukan ayni vaziyettedir ve Mihver buralarda bastan başa hâkimdir. Mihverin Avrupada hâkim olmadığı ve ilişemediği biricik memleket, Sovyet Birliğidir. Yani bütün şarkî Avrupayı teşkil eden ve Baltık denizinden Karadenize Almanya ile hemhudud olan büBağdad 15 (a.a.) tngiltere Haridyük devlet! Nevyork 15 (a.a.) Tass: Nevyork Bugün Sovyet Birliğile Almanya ara Post gazetesi bir makalesinde, Ameri ye Nazın Eden, Irak Hariciye Nezaresında siyasi dostluk ve iküsadi anlaş kadan yapılmakta olan ihracat ve bu tine bir mesaj göndererek İngilterenin ma ruh ve zihniyeti hâkimdir ve iki meyanda Japonyaya gönderilen petrol Irakın istiklâline riayet etmek niye taraf sonuna kadar bu yoldan ayrılma hakkında tafsllât neşredilmesini mene tinde olduğu hakkında teminat vermiş mak niyetinde olduklannı tasrih etmek den Ticaret Nezareti tarafından ittihaz ve Irakın refahını temin edebilecek bütün tedbirlerin almması ve yabancı bir ten hâli kalmıyorlar. olunan karan protesto etmektedir. mütecavize karşı Irakm müdafaa edilFakat bir müddettenberi ortalıkta yeJournal Post Meridien gazetesi de dl mesi hususunda İngilterenin işbirliği ni yeni bir takım şayialar dolaşıyor. Ve yor kl: yapmaga hazır olduğunu bildirmiştir. bu şayialar bu iki devlet arasındaki mü•Petrol gemilerinin seferleri gösterinasebetlerin bir dönüm noktasına vartzmirde Adliyeye verilen yor ki, mayıs içinde Japonyaya en aşadığmı anlatıyor. ğı bir buçuk milyon varil petrol ihrac muhtekirler Yani bu iki devlet ya içli dışll dost edilmiştir. Bu ay içinde de her biri yüİzmir 15 (Hususî muhabirimlzden) olmak, ve tam işbirliği yapmak, yahud birbirini düşman tanıyarak sarih vazi zer bin varil taşıyan 15 Japon petrol Bakkal Hayri naftalin, Asrl eczane sagemisi Sanpedro ve San Fransisco'dan hiblerinden Samuel de ilâç satışlarında yet almak mecburiyetinde imişler. ihtikâr yapmak suçile Adliyeye verilBu mecburiyeti doğuran amil de Al hareket etmişlerdir.. diler. manyanın en büyük maceraya girmek Amerikanm yeni tayyare ve bu maceradan kat'î bir netice almak İzmirde bektaşi âyini ıstıran imiş. Bu en büyük macera, infabrikaları giltere harbidir. Ve Almanya bu harbe yapanlar Vasington 15 fa.a.) Pederal istikgirmek için bütün Avrupadan emin olİzmir 15 (Hususl muhabirimlzden) mak, ve arkadan vunılmıyacağına yüz raz idaresi ayda beş yüz bombardıman İzmirde Ikiçeşmelikte bektaşi âyinı yaayyaresi imaline aid programın tatbikı de yüz itimad etmek isteyormuş. Alpan on kişi yakalanmıştır. Bunların manya, bu maceraya girişmeden önce, cümlesinden olarak bu imalatı yapacak içinde kadınlar da vardır. Bunlar Ad'abrlkalann teslsi için bir milyar dolar bu emniyet ve itimad zeminini hazırlamaz, kendisini bilkuvve veya bilfiil ediye edecektir. Bu karar, haiz oldu liyeye verilmişlerdir. federal tehdid eden bütün amilleri bertaraf et ;u yeni salâhiyetlere binaen tzmirde bir otobüs yandı mezse, şimdiye kadar kazandığı bütün stikraz idaresi murahhas azası Jesse İzmir 15 (Hususl) Belediye otomuvaffakiyetleri sıfıra indirir, üstelik Jones tarafından verilmiştir. büslerinden biri bugün tutuşmuştur. istikbalini de tehlikeye atarmış. Ingiliz yedek pilotları 900 Yolculara bir şey olmamış, İtfaiye, Binaenaleyh Almanya garbî Avrupa, yanmakta olan otobüsü söndürmüştür. cenubî Avrupa, cenubu şarkî Avrupa tayyare düşürdüler Tokadda atış poligonu açıldı meselelerini hallettiği gibi şarkî AvLondra 15 (a.a.) tngiliz Hava Nerupa demek olan Sovyet Birliği meseTokad 15 (a.a.) Spor mükelleflerl zareti istihbarat bürosunun bildirdiğilesini de halletmek zaruretile karşı karbugün poligonda atışlara baslamışlarne göre, harbden evvel boş zamanla dır. Bu vesile ile yapılan merasimde şıya gelmiş... nnda pilotluk talimi gönnüş olan İn kalabahk bir halk kütlesi bulunmuş ve **• :iliz hava kuvvetleri yedek pilotları, Fakat Almanya, şarkî Avrupa mese şimdiye kadar İngiltere üzerinde 900 genclerin kısa bir devre içinde elde etmiş oldukları muvaffakiyetler takdirle lesinden gayri Avrupanm bütün meseden fazla Alman tayyaresi düşürmüş karşılanmıştır. lelerini hakikaten halletmiş midir? Ve erdir. Bu miktar, tngilteredeki mUdaAlmanyanın bu memleketlere hulul etÇunking'e hava taarruzu ;aa teşkilâtı tarafından düşürülen taymesi, bu memleketleri işgal veya istiparelerin dörtte biridir. Gece avcılan, Tokyo 15 (a.a.) Çin denizlerindeki lâya muvaffak olması bu memleketleri birer mesele ve birer gaile olmaktan çı ıllhassa dikkate değer muvaffakiyetler Japon filosu kumandanlığımn tebliği: Donanmaya mensub tayyareler, Çunkarmış mıdır? Yoksa bu meseleler gün îlde etmişlerdir. Bunlar arasında Middden güne karışmakta ve Almanyanın esix filosu düşmanın 30 dan fazla ge king'e karşı tekrar şiddetli bir hücum yapmıştır. Mühim askerl hedeflere isaişgal sahasının genişlemesi nisebetinde :e akmcısım düşürmüştür. betler vaki olmuş ve 10 dan fazla bübir kördüğum mahiyetini almakta mıFransızlar Şanghayda îngil yük yangın çıktığı görülmüştür. dır? Zannederiz ki bu suallerin cevabları ere için iane toplatmıyorlar Bir tspanyol fırkası Almanyanın Sovyet Birliğile de bir harb Şanghay 15 (a.a.) Fransız makammanevra yaptı açnıayı düşünüp düşünmediğini tayine an, Şanghay Pransız imtiyazlı mmtayardım eder. Madrid 15 (a.a.) San Piedro taMihverin tazyikmdan kurtulmak için casında İngilterenin müdafaası için te limgâhında General Frankonun huzurunda yapılmakta olan Pnadar tümefırsat gözeten bu küçük milletleri bir Derrular yapılmasını menetmişlerdir. Ingiliz ve Alman harb stratejileri Almanlann iç hatiar sevkulceyşile İngilizlerin dtş hatiar stratejisi çarptştyor, İngiltere9 Almanyanın merkezden muhite doğru yaptığı yarmayı akim bırahmağa çalışıyor ABIDIN DAVER Basma kıtlığı vahimesi ilmem farkında mısuuz? Değilseniz, yakmlannız olan kadınlara sorunuz, sizi derhal ten\Tr edebilirler. Şimdi, bilhassa yaz mevsimi girerken ortada bir basma kıtlığı göze çarpıyormuş. Yani kadınlanmız istedikleri ve muhtac oldukları kadar basma bulamıyorlar ve bulduklarını da güçlükle alıyorlarraıs... Amerika matbuatı itiraz ediyor! Irakın istiklâli tekrar tanılıyor Mayıs içinde, Ameri M. Eden İngilterenin kadan Japonyaya bir Irakı müdafaa için de buçuk milyon varil işbirliği yapacağım bildirdi petrol gönderilmiş ! Malum zarafet! Hamdolsun basma denilen matah artık yabancı yerlerden gehniyor, memleketünizde yapılıyor. Onun için ithalât güçlüğünün bu işte amil olduğu iddia edilemer. Gazetelere bakarsanız, bugünkü basma buhranı gayritabüdir. Elde, ihriyaca kafi mal vardır. Avam kamarasınbu ablukayı yarmaFakat!.. da, Girid mağlubiğa ve Ingiliz hatlaİşte mesele bu «fakat kelimesrnde. yeti hakkında açılan rını uzaklara atarak Rivayet ediliyor ki; bir takım madramünakaşada, hükudaha geniş bir sabazlar ah bu madrabazlar! Y'erli Malmeti tenkid eden ha temin etmeğe ma lar Pazarlannda ucuz fiatlarla satılmakhatiblere verdiği cetuftur. Bu Alman ta olan bu basmalan muhtelif kılıkvabda, Başvekil Çörçil, §u sozleri de Bu harbde de Alman sevkulceyşi ayru gayretleri, düşmanı ingilizlerin ayağına lara soktuklan adamları vasıtasile ahp, söyledi: merkezî vaziyetten istifade etmektedir. getirdiği için, tamamile onlann aleyhine sonra daha yüksek fiatlarla başkalarına «Büe muhik surette sorulabilecek Önce şarkta Polonyaya karşı taarnıza sayümaz; çünkü bu suretle kendi dış saüyorlarmış. Onun için de Yerli Malmühim bir sual, neden dolayı Ortaiarkta geçmiş, garbda Ziğfrid hattına dayana hatiar sevkulceyşi müessir olmakta teIar Pazarı basma satışmı tahdid etmiş... daha kuvvetli ve daha büyük lıava rak müdafaada kalmış; Lehistanın işini mas ve muharebe imkânını temin etHem miktar itibarile az veriyormu?, kuvvetlerine malik olmadtğımız husu bitirdikten sonra, garba dönerck Nor mektedir. Fakat, bu temaslarm faydalı sudur. Buna cevaben diyebilirim fci ge veçi, Danimarkayı, Holandayı Belçikayı, olması için, artık bundan sonraki mu hem de haftanın muayyen bir iki gününde sahyormuş. çen eylul ve birincitejrinde Büyük Bri Fransayı yenmiş; bu defa da Marne yeharebelerin kaybedilmemesi lâzımdır. tanya muharebesi avcılanmizm zaferil'; rine Manche (Manş) da durmak mecBojle bir tahdid rivayeti çıkmca neÇünkü o zaman, Akdenizden yapılan bizim lehimize neticelendikten sonrc buriyetinde kalınca, kuvvetlerini cenutlcenin ne olacağı malum!.. Ahali .basablukanm daha geri almması, OrtaşarOrtaşarka bütün yollarla ve bütün va ba, ve cenubu şarkiye kaydırmış; Libma bitiyormuş» vahimesine kapılıp Ycrli kın ve Afrika kaynaklarırun, mihverin süalarla kabil olduğu derecede sür'ade yada ve Balkanlarda mağlub İtalyanın Mallar Pazarlarına kosuyor ve basma ve inkıtasu! bir surette tayyare gönder yardımına koşarak Mısır hududuna, istifadesine bırakılması zarureti karşı alış verişinde böylece bir nahoş mandik. Bu sene zarfında havadaki kuv Matapan burnuna, Girid adasına kadar smda kalmır. Abnanya ile İtalyaya ge zara hasıl oluyorrnuş. vetlerimiz artt\ğ\ için dafi toplar husu inmi|tir. Bu defa, Fransız ordusu mev nişlemek, daha rahat nefes alarak daha Gene gazetelere nazaran, böyle başiunda olduğu kadar tayyare dhetinde cud olmadığı ve Manche denizi kendi uzun müddet harbe devam edebilmek kaları hesabına basma satın alanlara imkânları verilmiş olur. sıkıntıya uğramad\k. Mesele bu tayyatuzak kurup yakalamışlar bile. aleyhine olduğu kadar kendi lehine de releri şarktaki harb sahnesine gönderAlmanlann merkezden muhi*e doğru Marne nehrinden daha kuvvetli bir Bana öyle geliyor ki bu işte mühim mekti. Herkes Almanlartn bu noktadan müdafaa hattı teşkil ettiği için, iste uzaklaştıkça tesiri tabiatile derece de nisbette vahime ve bir miktar da idane kadar büyük bir tefevvuka vıalık diği kadar kuvveti, istediği zamanda, rece azalan sevkulceyşine karşı, İngüiz resizlik var. olduklarrnt ve kendi tayyarelerini Avistediği cepheye rahat rahat nakletmek stratejisi, gittikçe artan kuvvetler haHarb sebebile dısanndan pamuklu rupanın bir köaesinden diğer köşesine zırlamak ve sevketmek imkânını bulun mensucat gelmediği için bizim kendi imkânına maliktir. sevkedebileceklerini derhal tefrik edeBugün, Alman Başkumandanlığı, ca evvelâ muvazene husule gelir; sonra. fabrikalarımızda yapılan mallarımıza bilir. Almanlar s\ra halinde yekdiğerini garbda mahdud kuvvetler bırakarak bu fazla ileri çıkmış Alman cklarınm karsı olan talebin artmış oknası ve bu tofctb oden daimî tayyare meydanlarında brinden diğerine uçmafc suretile başka bir cepheye büyük orduiar sev uclannı kırmak imkânı elde edilmiş o yüzden bazı yerlerde basmanın azalması menzillerine varabilirler. İnecekleri her kedebilir; meselâ, ihtiyac gördüğü tak lur. ingiltere, Almanyayı müdafaa vazi ihtimali yok değildir. Lâkin basma zatayyare meydanı gerek hidemat itiba dirde 1914 18 harbinde olduğu gibi yetine sokuncıya kadar, büyük sıkıntı rurî hacetlerden olmadığı için bir yerde rile, gerek yedek depolart veya usta şarka dönerek Sovyet Rusyaya karşı lar çekecektir. Onun dış hatiar sevkul basma bulunmadığı zaman geleceği haveya tamirci noktai nazarmdan yüksek taarruzi bir harb yapabilir. İkinci em ceyşi, bilhassa taarruzî olduğu zaman ber verilirse müşteri gider ve mal gelderecede teçhiz edilmiştir. Ayni zaman peryalist harbi dedikleri bu mücadeleye faydalı ve muvaffakiyetlidir. Bugün İn diği zaman müracaat edip alacağuu da tayyareleri büyük Avrupa ekspres kanşmak istemiyen Sovyet ricali, Al giliz hakimiyeti altında bulunan deniz, ahr. Eğer esasen eldeki mal talebleri leri ile belli baslı hatiar üzerinden de manyanın bu merkezî vaziyetinden isti İngiltere için iyi bir müdafaa hattıdır, karşılayacak miktarda ise bunlan olsevkedebilirler. İnsan hir bu kolayhk fade etmesi ihtimalini düşündükleri i yann esaslı ve devamh bir taarruz sa duğu gibi piyasaya çıkarmamakta sebeb lara bakar, bir de bizim yapt\ğ\m\z gibi cindir ki 1939 ağustosunda İngiltere ile hası olarak da kullanılabilir. Fakat bu yok. Tahdidat koydukça halka korku tayyareleri kafes halindeki sandıklara Fransayı kendi başlarına ve hallerine nun için, hava hakimiyeti demiyelim, gelir. Ve işte o zaman madrabazlar» yerleştirerek bahrimuhitler aşmak SVL bırakarak Almanya ile bir ademi tehava üstünlüğü de şarttır; çünkü artık, faatiyet sahası açıhr. retile cenubî Afrikay\ dolaşarak Mıs\ra cavüz paktı imzalamışlardır. Bu suretle hava silâhı, Akdeniz gibi iç denizlerde Kaldı ki; yerli basmalarnnızın ç*sidkadar sevketmeyi ve orada bu tayya Moskova, kendisini çetin bir harbe gir değil; hatta Okyanuslarda bile mühun leri ve fiatlan mahdud ve sabittir. Bir rişmek tehlikesinden korumuştur. Franreleri yeniden knra ak ayarlarmı yapmay% gözönüne getirirse, aradaki azim sanın, her türlü tahminlerin fevkinde rol oynamaktadır. Artık, yalnız «deniz adam Yerli Mallar Pazanndan otur kujarkı kendiliğinden tebarüz etttrir. Bu pek çabuk yıkılması, Stalin yoldaşm harbi» yok, «hava deniz harbi» var ruşa aldığı basmayı gene otuın satnu hulâsa etmek için diyebiliriz ki, ihtiyatkârhğını haklı çıkarmıştır. Eğer, dır; yalnız «kara harbU tarihe karış makla ne kazanır?.. Fazlaya satar<« Almanlar bizler için haftalar ziyatm Sovyetler Birliği demokrasilerle beraber mıştır, şimdi «kara hava harbi» ya anî bir kontrolla hemen yakalanmak icab ettiren bir tji bir kaç gün içeri harbe girmiş olsaydı, şimdi, 1915 teşıyor. Yalruz üstün hava kuvvetlerile kabildir. Hele bir haftada on defa dört sinde yapabilmektedirler. Bu mütalea olduğu gibi, hemen hemen bütün Al yapılan hareketlerdir ki karada ve de beş metre basma alarak elde edeceği bilhassa Almanlann şarktan garba doğ man ordularile do'vüşmek mecburiye nizde muvaffak oluyor. Hava stratejisi kırk elli metre basmadan bir adam ru bir avdet hareketine teşebbüs ettık tinde kalacaktı ve 1915 ten 1917 ye ka gittikçe hâkim bir rol oynuyor. Havada metre basma beş kunıştan fazla kazaleri vakit bu hareketin çok seri yapı dar garb cephesindeki kanlı taarruzlar zayıf bulunduğu yerlerde mağlub olan namaz ya! On kurnş kazandığmı farzetlabileceği noktasmdan ve bilhassa. İn la Fransız İneiliz tazyikının uzaktan İngiltere için, havada kuvvetli ve üs sek haftada 4 Hra eder. Bu kazanc tehgiltereye herhangi bir istilâ tefehbusü yaptığı dolayısile yardımdan da ınah tün olmadıkça bu harbi kazanmak likesine ve külfetine değer mi? bakımtndan çok mühimdir. Biz Orta rum bulunacaktı. Ben, zannetmiyorum. Yani esnafın. mümkün olmadığı sabit olmuştur. şarkta kabil olduğu kadar büyük bir Almanyanın merkezî vaziyetten ve iç Bu, bizi hava harbine ve Çörçil'in muhtelif hilelerle müşteri gibi, Yerli hava kuvveti vücude getirebilmek icin hatiar stratejisinden istifade edebüece yukarıya aynen aldığımız Alman hova Mallar Pazanndan basma toplayıp hal•limizden gelen herşeyi mazide yaphka satmakta oldukları vahimesine iştiğini düşünen Sovyet polıtikası, kanşğımız gibi, halde de, istikbalde de yaüstünlüğüne aid mülâhazalanna getirir. rak etmiyorum. mak istemediği bir harbe sürükleıımepacağız. Bu bir tayyare meselesi değil Hava silâhının stratejisine taalluk eden Bence yapılacak şey sudur: mek için, İngiltereye daima soğuk davyalnız ve yalntz nakliye meselesidir. Bu bu mesele, başka bir yazımızın mevzuu Basmayı piyasaya arzetmek, isteyenranmakta ve Almanya ile dostluğunu da vapur tonilâtosu hacminin azhğmIere birer entarilik mi, ikişer entarilik idameye çalışmaktadır. Böylece Alman olacaktır. dan değil, harb şeraitinin icabatı âaya, iki cepheli bir harbden kurtulduğu ABtDtN DAVER mi. hulâsa ancak ihtiyac nisbetinde ma! hilinde nakliyatm uzun zamanlara milgibi, Ingiltereyi de kuvvetli b;r müttesatmak, fakat daima mal bulundurmak tevakkıf olmasrndan müteessirdir.» fik kazanmaktan menetmektedir. ve satmak. *** Çörçil'in bu sözlerinde, 1 Ingiliz Alman harbinin iki taraflı sevkulceyşi ve 2 Hava silâhının stratejisi mündemicdir. Almanya, gerek kendi topraklarının gerekse işgal ettiği memleketlerin coğrafî durumu itibarile merkezî bir vaziyettedir. Geçen harbde olduğu gibi bu harbde de bu merkezî vaziyetten istifade ederek bir «iç hatiar» sevkulceyşi takib etmekte, kuvvetlerini kolaylıkla ve sür'atle bir cepheden ötekine kaydırmaktadır. Geçen harbde, Fransızlarla İngilizlere karşı evvelâ taarnıza geçmiş, Çarhk ordulanna karşı müdafaada kalmıçtı: Marne meydan muharebesinden sonra garbda düsmanı sökemiyeceğini anlayınca, orada müdafaada kalarak kuvvetlerini şarka nakletmiş, Rusyayı vurmuştu; sonra. hep bu iç hatiar stratejisi ile Avusturya Macaristanın yardımına kosarak Balkanlarda Sırbistanı. cenubda İtalyayı, doğu cenubda Rumanyayı mağlub etmiş, nihayet tekrar garba dönerek Fransız Ingiliz ordulannı, müteaddid meydan muharebelerİT>de yenmistL Böylece Almanya, merkezî vazivetinin temin ettiği kolaylıktan istifade ederek sıkıştığı yere kuvvet yetiştirivor, istediği cephede taarnıza gecivordu. »*•" tarafa bırakırsak Mihverin henüz Fransa ile dahi bir anlaşma yaparaadığı göze çarpar. Bugünkü Fransız ricalinin Mihverle anlaşmak taraftarı olmalan dahi mağlub Fransa ile galib Almanya arasında sulhun kararlaştmlmasına ve sağlam bir işbirliğinin teessüs etmesine imkân vermemekte ve bu yüzden ild taraf bir senedir konuştuklan halde bir neticeye varamamaktadırlar. Almanya, tabü hale avdet edecek, esirleri tahliye edilecek olan Fransanın, Almanya ile İngiltere arasında harbin devamından istifade ederek kendini derleyip toplamağa çalışmasmdan endişe eyleyor ve Fransayı harbin sonuna kadar boyunduruk altında tutmayı tercih ediyor. u sahalarda emniyet ve itimad havası :esis edemediği halde onun bir de Sovyetler Birliğile harb vaziyeti ihdas etmesi tahmin olunabilir mi? Tahmin olunabileceğini söyieyenler. Almanyanın, bütün Avrupanm yani Avmpanın garbına ve sarkına aid meseleri ancak toptan halletmek niyetile hareket edeceğini ve onun için bütün Avrupanm mukadderatmı ele almaktan başka bir çıkar yol görmediğini iddia diyorlar. Yani Almanya. gaileyi ne kadar büvütürse onun icinden daha çok kolaylıkla çıkabileceğini sanmaktadır. Bu telâkki belki doğrudur. Fakat büyütülen gailenin içinde saplanın kalmak, hatta Belçika, Holanda, Norveç vesaire ile yutulmak ihtimalinin de mevcud olde vaziyet ayni merkezdedir ve Alman luğu inkâr edilebilir mi? ya, bu memleketlerin birini de tabü Fakat ortada bir çıkraaz vardır, ve hayata iade edemiyor. Cenubu şarkî Avbu çıkmazdan kurtulmak için herçibadrupa meselelerinin de hallolunamadığıibad bir yol bubnak ihtiyacının tazyikı. nı, bilâkis büsbütün karışmış olduğunu •n nmulmıyan hâdiselere sebebiyet vedünkü yanmucda anlatmıstık. rir ve o zaman harb Avrupanın şarkına O halde vaziyet bu merkezde olduğu ve Almanyanın nüfuzu altına aldığı ve da sirayet edebilir. ömer Rrea DOĞRUL iseal ettiği sahalardan emin olmadığı ve Ablam, hiç böyle şey yapmazdı... Çocukluk da değil, ihtiyatsızhk... Bakalım, o, neler düşünüyor? Elbette onun da hesablan vardır. Dudak dudağa fısıldaşıyorlardı; gene kız, mendilini avcunda sıkmıştı: Görürsün teyze, mahalleli bunu hazmetmiyecek. Önce, çok bir şey düşünmedim. Düşünemedim, sersernleştiır. Yaşlı kadın, başım hüzünle eğdi: Ben de öyle Lemancığım. Ama yavaş yavaş düşünceler bastırıyor. Bib rezalet çıkarsa ne yaparız? Lemanın korkusu, Edibe teyzeyi ü r kütmüştü: Sus evlâdım! Rezaîet olacak, bir şey yok. İşte, ileri geri lâkırdılar olur. Ellerini tempo tutar gibi dizlerine vuruyordu; sesini daha yavaşlatmıştı: Burası mahalle, kızım, mahalle... Mahallenin kamı, dedikodu ile doyar. Ben, kibar konaklannda çok bulımdum. Zengin yerlerde, kimse, kimsenin girdisi çıktısı ile^ meşgul... Orta halliler de böyle... Ama, mahalle, dedikodu ile açlığını unutuyor... Ama, fazla ileri gidemezler. Hükumet var, nizam var. Biz üzülürüz ya! Üzülmemek elde mi? ninin ilkbahar mane\Talan nlhayet bulmuştur. Yedi hafta süren manevralara General Rada kumanda etmiştir. 12 İspanyol generali, Alman askerî ataşesi ve Arjantin, Bolivya, Küba, Uruguay mümessilleri manevralarda hazır bulunmuşlardır. Manevranın nihaî muharebe safhası, bir düşman mevziinin işgalile neticelenmiştir. Manevralara iki piyade alayı, iki zırhlı bölük. agır ve hafif topçu, mitralyöz müfrezeleri, alev saçan aletler. bombardıman ve avcı tayyareleri İştirak etmiştir. Manevralann sonunda General Pranko, kıtaat kumandanlanna memnunivetini bildirmiştir. Almanyanın coğrafî vaziyetinden doğan bu iç hatiar sevkulceyşine mukabil, ingiltere de gene coğrafî vaziyetinden dolayı bir dış hatiar strtejisi takıb etmek mecburiyetindedir. Geçen harbde Almanyanın merkezden muhite doğru tesir eden kudretine mukabil, İngiltere müttefiklerile beraber muhitten merkeze doğru mütemadi bir tazyik yapmıştı; Ingiliz siyaseti ve sevkulceyşi hep böyle çahşmış, gerek müttefikleri, gerekse kara ve deniz kuvvetlerile Almanyayı her taraftan sarmıştı, sağa sola, ileriyc geriye koşmaktan yorulmuş olan Almanya, Çarlık Rusyasını ve Rumanyayı mağlub ederek kendini saran ihata çemberini şarktan kırmış olmasına rağmen, nihayet yenilmişti. Ufuklannda güneşin batmadığı, 515 milyon nüfuslu muazzam bir imparatorlukla müteaddid müttefiklerin topraklarına ve büyük bir deniz kuvvetine istinad eden ingiltere için, tabü sevkulceyş, dış hatiar sevkulceyşidir. Geçen harbin acı tecrübelerinden ders almış olan Alman siyaseti, bu defa, İngilizlerin çemberleme politikasını önlemiş olduğu için, Almanya, o zamankı kadar yakından çevrilmiş, mahsur bir kale vaziyetinde değildir. Bununla beraber, gene uzaktan abluka altına alınmıştır. Almanyanın, bütün gayretleri Amerikada denize indirilen muhribler O zaman halk, ucuz ucuz ve istediği kadar basma bulundıığunu görünce, madrabazlara iş kalmaz ve dedikleri Boston 15 (a.a.) <Forrest» ve gibi dalavere ile basma topla>anlar da «Fitch> ismindeM yeni torpito muh riblerl bugün denize indirilmiştir. Bu alıcı bulamıyacakları için bu işten vaz muhribler bir seneden daha az bir geçerler... müddet İçinde inşa edilmiştir. B. FELEK Ankara Basın Birliği içtimaı j îtalyaya 73 hava bombardımanı olmuş Roma 15 fa.a.) Nafıa Nazın Gorla tarafınd^n nesrerHlen btr rapora nazaran birinci harb senesi zarfmda İtalvada 844 hava tehlikpsi isareti verilmiş ve İtalyada muhtelif yerler. 70 hava ve 3 deniz bombardımanına maruz kaîmıstır. Bombardımanlann sebebiyet verdi^i zararlar, 112 mllvnn liret radde^inrie tahmin edilmektedir. Ankara Basın Birliğinin de senelik kongresini akdettiğini dün yazmıştık. Res« mimiz, içtimada hazır bulunan arkadaşları bir arada göstermektedir. başım yorganla örttü, dişleri çarpıyorluyordu. Kardeşinin uykuda çektiği azabı, ken du: di kalbinde, kendi ruhunda da duyar Hemen hayırlara tebdil et, yagibi oluyordu. Halbuki o, ablasının rabbim! derdlerine, yabancı sayılırdı. Bu korku, ürperiş, yorgun sinirlerini Uyandırmağı düşündü. Bu, telılike daha fazla yormuştu; düşünceler u ç liydi. Azabla da, ıstırabla da olss gene tular, hayaller kayboldular. Leman, bir uyuyordu. Uykuda, yorgun vücudü d.'n pelte halinde uyudu. leniyordu. Uyanıp da uykusu kaçarsa, Remziye, sabahleyin, vaktini şaşırmafelâketti. dan kslkmıştı. Esvablannı aldı, gürültü İdace kandilini konsolun üzerine bı etmeden odadan çıktı, arka odaya raktı, soyundu, yattı. Aklına Edibe teygeçü. zenin sözü gelmişti: Edibe teyze, sabah namazını kılmış, Hemen hayırlara tebdil et, yaaıinderde oturuyordu: rabbim! Sabah şerifler hayır olsun! Hiç uykusu yoktu. Gözlerini açmca, Remziye de, onu taklid etti: idare kandilinin serptiği kirli ısık tozlarında hayaller görüyordu. Fakat göz Sabah şerifler hayır olsun! lerini kapaymca da, ayni hayaller, gözEdibe teyze, onun yüzüne dikkatle bebeklerinin içinde toplanıyorlardı. bakamıyordu; rengini, biraz fazla soluk Ablasının uykusuna hased etti; hu görmüştü. Hava kapanık, vakit erken, hasedinden utandı: oda loştu. Renkleri gölgeler kapıyordu. Uyusun, zavallı! Yarın, bütün gün Remziye, acele giyindi, yiyecek p»keayakta çalışacak. Ben, Edibe teyze ile tini aldı, Edibe teyzeye tenbih etmeğı arka odada, bütün gün uyuyacagız. unutmadı: Düşünceler, düşünceleri ezmiş, ?anc Fikri gelince, benim, bugün ö"ğkız kararsız düşünmekten bitkin, e^il leden sonra geleceğimi soylersin değil ; m şti. mi? Oh benim teyzeciğim unutuverUzakta bir baykuş öttü. mezsin ya! (Arkacı var) Leman, ürperdi, kulaklaruu tıkadı, Hangimizin üzüntüye tahammül edecek hali var? Edibe teyze, cevab vermedi, biraz sonra, yavaşça: Kibar semtlerde, «v, eve gözcü değildir, dedi. Evler ayrı, derdler ayrı. Karınlan, sırtları pek, keyiflerinde... Ziyafetler veriyorlar, şarkılar söylüyorlar, oyunlar oynuyorlar. Onlar, keyiften, neş"eden yoruluyorlar. Eski konaklarda kafes vardı ama, ahenk eksik olmazdı. Sesi, büsbütün kırıldı: Mahallede evler ayrı, gelgelelim derdler birdir. Yardım ettikleri de o Ablam. nasıl yaptı bu işi? Edib'e teyze, onu yatıştırmak istedi: lur. Kibar semtler, dediğim yerlerde, O, evin erkeği sayüır. Elbette, kapılarının önünde bayılacak olsan, ölüm Allah, bir bardak su vermezler. her şeyi düşünmüştur. İçeri alıp ayıltmağı bırak, düşünme. Düşünmekten ne çıkar? İnsanın Yandaki evde, can üstünde hasta olsa, aklında olmıyan başma geliyor? onlar, gene çalgılarım çalarlar. Komşu Yok kızım. Eski kapalı zamanlar lardan, evlere şenlik, bir cenaze çıksa, geçti. Bağınrlar ama, diş geçiremezarkasından yedi adım yürümezler. Bu ler. Hem, ne hadlerine... Kanun, nizam rada, hastahk da, sağlık da mahalleyi sıkı, kızım, çok sıkı... birleştiriyor. Eğlenecek nesi var fıkaLeman, korka korka söylüyordu: ranın? O da sıkıntılı, o da derdli. İçini Ablam, Fikri Efendiyi kiskandı, dökmek istiyor. O alaylı gülüşrneler, onun için her şeyi göze alarak eve haykırışmalar, söz atmalar, hepsi, hepsi aldı, diye düşünüyorum. bundan... Ben, her semtte oturdum, kı Edibe teyze, gözlerini indirmisti: zım. Saçımın teli kadar biliyorum. Ayni şüphe, benim içime de doğmuştu... Leman, elile ağzını kapamıştı: Bir UÇURUMU 73Gene kızın yüzüne gülümsiyerak baktı: Mahmud Yesari derd edinmemeğe haklan yoktu. Leman, battaniyesini topladı, kalktı: Yatalım, teyzeciğim! Kıskanılmıyacak gibi de değil.. Yatalım, kızun! Boylu boslu, güzel delikanlı. Olacak olur, ne yapalım? Leman, bir hayali takib eder gibi ceEdibe teyze, iki elini göğe açarak vab verdi: hıçkırdı: Erkek güzeli! Hemen hayırlara tebdil et yarabIhtiyar kadın, bir şey söylenıedi. Masa üstünde yanan lâmbanın fitili bim! Leman, odasına idare kandilmi tutayanmış, kül rengi ışığı daha sararmış, Lemanın hasta, Edibe teyzenin ihtiyar 'rak ablasına baktı; başmı, yastığm alyüzünü ölü ölü parlatıyordu. Odaya tına sokmuş nyuyordu. Leman, egildi, biri girse, onları, gözleri ışıklı iki mum dinledi. Sayıklıyor mu, hınldıyor mu, ya sanırdı. Kirli karanhk odanın içinde, farkedilmiyordu. Uyurken azab çektiği, bir gene kızla bir ihtiyarın derdleşme bir tehlike karşısmda müdafapda imiş leri, gene hayatın cilvesiydi. Çür.kıi, bu gibi tortop büzuluşunden, hırıHamaiaderd, ikisinin de derdi değildi Fakat rından, yorgunluk soluklardan belli o