16 Mayıs 1939 Tarihli Yeni Sabah Gazetesi Sayfa 5

Tarihte Büyük Haksızlıklara Ve İztıirap Çeken Kahraman Bir Millet: POLONYA üaK Almanya devlet reisi / Hitlerin 'nutku, Leh Hariciye Nazırı Bek'in sevabi Polonya Üzerine butün dün- yanın mazarlarını yeniden çevirdi. Lehistan günün meselesi halini a 4x Asırlarca Avrupanın şikârı hali- 'ne gelen ve bir kaç defa taksime uğ- Tayan bu bahisiz milletin esaretim | yalsız Osmanlı imparatorluğu tas-| dik etmemişti. Cihan harbinden son- ra istiklâlin elde edip müz- takil bir devlet halinde Avrupadaki devletle lan Lehistanın tarihi facin ve kah ramanlıklarla doludur ve tarih ba-| kımından gözden geçirilmeğe cidden değer. Bu sütunlarda baştan başn bir facia ve heyecanlı menkıbeler sil #ilesi diyebileceğimiz bu tarihi me Taklı bir sinema şeridi gibi aziz oku yucularımızın gözlerinde kısaca can landıracağız. 1861 yılı son ti günü Pariste Polonyalı - mülteciler taral larının (31) in- ildönümü münasebetile verilen bir ziyafette prens «Czartoriskye şu) nutku e— İnsanlik için yeni bir adalet devresi başlamıştır. Bu gün artık hükümetler milletlerin şikâyetlerini, Arzularını dinliyorlar. Diplomasi mü zakerelerinde muahedelere dayanan haklardan Başka milliyetlerin daha az mükaddes olmuyan hukuku da Ba Bu civan. merdane teşebbüsün şerefi bunu ci. hana me, 'niyet nurunu yaymakta olan büyük bir milletin (Pransanın ak) seçilerek tah lmuş olan hükümdarın Halbuki Pransa imparatoru Ü- Çüncü Napolyon tarafından yapılan bu teşebbüs neticesiz kalmağa mah kümdu ve mağlüplar lehinde galip lere yapılan müracaat bir kere da ha semeresiz kalacaktı. Lehistana| ne mazideki azametini, ne istiklili. fini iade mukadder değilmiş ki bu da uyandırdığı derin tecesür hamet bir n memişti Leh elerden sonra, — an imdi Lehistan” tarik at h geçir F 1000 Bu memleketin (1572) dü. Lükin ir d mekte gecikmedi. Çünkü Rusyara Türkiyeye, leveçe, B yodalarına ve tığı muharebelerden bitaj histan, (1668) yılında, hükümden “Jan Kazmirı in taç ve tahtından Uğrıyan in ölen Poloayalı'arı tasvir eden resim elizütam teşkil eden (15000) Lehli gönüllü italyada ve Ren muharet lerinde yararlıklar gösterdiler, şan ve geref kazandılar. (1807) yılında Napolyon Bonapart sabık Lehistanı zaptetti ve «Varşova Büyük Düka- ği ni kurdu. (1815) yılında Napolyon mağlüp| olup ta Rusya İmparatoru - birinci Aleksandr, Lehistan krallığını yeni- | den tesis ettiği zaman Lehliler artık | felâketlerinin sona ermiş olduğu ze- | habına düştüler. Halbuki hakikatte Lehliler için asıl zulüm ve itisaf devri o zamapı başlamış - oluyordu. Büyük aile reisleri Sibiryaya nefye. dildiler, Rusça memleketin resmi| dili olarak zorla kabul ettirildi. Ar-| tık Lehistanda mal ve can emniyeti | mevcut değildi. Moskof Çarlığının boyunduruğu bütün ağırlığıle Lehis| tanın boynuna geçmişti. sSiz sadasız mücadel O tarihten itibaren Lehistan ta- rihi katın bir esrar perdesine bürü- Maurice Level Cüi ahit oluyordu. Leh hükümdarı tahtını terketmeden evvel peyamberane bir kehanetle| feragat etmesine memleketin Prusya, Avusturya ve Rusya aralarında taksim edileceğini de haber veriyordu. Filvaki aradan - bir asır geçme-i den, Rusya imparatoriçesi - büyük Katerinin — göz Poniatovski: 1704 yılında Lehistan krah ilân, diliyor ve Lehistanın can çekişmesi de başlıyordu. Polonya müstevli, yurdundan kovmak için Türkiyeye Fransaya müracaat etti. Lâkin Lehistanın kurtulmaması mukadder imiş ki siyasi vakalar bu iki devletin yardımlarına mani oldu: - Türkiye Rusyaya mağlüp oldu, Fransada da Başvekil «Choiseul Şuvazöl, düş. “ hür. O zamana kadar Lehlinin ıztı. | Binaenaleyh, Lehistan (1772) | rabı meydanda iken o tarihten #ti yılında fik taksime uğradı; Prusya, | baren bu iztirap ve elem madenlerin Avusturya ve Rusya bu geniş ülke- | karanlık dehlizlerine, | mahpeslerin Tütubetli kağuşlarına gömüldü. Ar. tık Leh milleti tek bir gaye için ya: #iyor ve mücadele ediyordu: Hürri. yet ve istiklâle yeniden sahip ol mak. Artık iztirap unutulüyor, ön-i dan bahis bile olunmuyordu. " Her, den birer parça edindiler. Prusya. mın aldığı vilâyetlerin nüfusu (416y bine baliğ oluyordu. Avusturyalıla- Fan eline geçen parçada (2.700,000), | Rusların hiselerine isabet eden mın takalarda da (1,800,000) nüfus yar #Bıiyordu. Artakalanı hiç kimse be-| Lehli için: «Sessiz, sadasız müce, nimsemeğe cesaret edemediğinden | dele etmek, iztırap çekmek ve miha. *Polonya krallığı ismini muhafaza | yet ölmek» bir giar haline gelmisti | ediyordu. Çok geçmeden, dahili karışıklık. lara bir nihayet vermek bahanesile Lehistan ikinci bir taksime uğradı, Lâkin bu ikinci taksime Lehis- Artık şahsf düşünce ve endişeye yer | kalmamıştı. (1793) harbini görmüş! olanlar bu boğuşmanın heyecanlı fe- dakârlık safhalarını - görmiyenlere anlatıyorlar, onlara cesaret ve fe Yan mükavemetniz boyun eğmedi ve| dakârlık aşlıyorlarıdı Polonyalılar ilk defa olmak üzer e (4880) da keyfi tevkifler, müsa- M alermidane bir saretle| Gereler artık Umuru Adiye helini karşı koydular. Zaten (1793) yılma | suşamlı aç ökele yaklaşılmıştı ve Fransız inkılâbi kı M GÜ Ka 1 ke-| kapıları kırıyorlar, şüpheli biri geniş bir hürriyet hareketi do. ea a n Bareketi do-| Jarı kimseleri yakalıyorlardı. Muka, yemet / faydasızdı ve bir tab Fakat bu kahramanca mukave h .i namlüsunun tehdidi altında leter ba mete rağmen Rusya yeniden - (3) aa Blyea Tülein MERLİZ AA | Üü aei gistermek lamdı, DE y (1600000) nüfamu 9. | Söretle almıp götürülenler artik bir| D aha dönmüyorlardı. Bunlar. ya| ; Kü bir kaç) Aekova hapinharelerinde yahat ta| n 1 amma bunlar a madenlerinde ölüyorlardı | i müdek t ve istik.| Buh ” alımıslar. | lüllerini muhafaza edemiye a N teinir üller ki (1795) ymya kri B V üçüncü b | birya çölleri Bizi alın! P diye bağırmala- | | Alateş ehemmiyetle nazarı - itibara | eçen seneki fuardan daha zengin Şayanı dikkat bir ihbarda — bulun. | muştu. Bu ihbara göre Sivas vilâye- | tine bağlı «Su şehri> kazasının A- şağı İzbider köyünde oturan Kaya- İzmir Belediye Reisi Ankarada Ne Yaptı Milli şefimiz İzmiri teşrif edeceklerini vaad buyurdular İzmir (Hususf) — Belediye reisi- miz B. Behçet Uz Ankaradan dön- müştür. Mumaileyh — şu beyanatta| bulunmuştur: — Büyük Millt Şefimiz İsmet İn- önüne İzmirlilerin tahassür ve tâ- zimlerini arzettim. Pek mütehassis oldular. Fuar zamanında teşriflerile| bizleri sevindireceklerdir. Sayın Başvekiğimiz Doktor B. Re-) fik Saydam ve diğer muhterem ve- killerimizden gördüğümüz alâka ve İzmir Enternasyonal — Fuarı için geçen sene olduğu gibi yüz bin lira temin olunmuştur. İkmal edilmekte olan çocuk hastanesi için de yetmiş bin lira verilecektir. Z Ziraat Mahsulleri Müzesi için 6n beş bin lira temin edilmiştir. Elektrik ve su kur tan alınarak İzmir bi Fi meeslesi üzerinde Nafıa Vekâleti- miz meşgul olmaktadır. diyesine dev- Rihtim, henüz yeni bir kanunla| Münakale ve Muhabere Vekâletine devredilmekte olduğundan ayrıca ikik edilecektir. İzmirin de sivrisinek ve sıtma mü. cadele mıntakasına alınması — işini| sayın Sihhiye Vekili Dr. B. Hulüsi| alacaklarını vaad. buyurmuşlardır. Diğer taraftan — haber aldığımıza göre, İzmir enternasyonal Fuarı için| Ankara büyük bir alâka göstermek- tedir. Bu defaki fuarın yeni ilâvelerle Pavyonumuzu / süsleyen — milli olacağı öğrenilmiştir Fuarın açılma zamanı da yaklaş- makta olduğundan işlerin bir an eve lmaktadır. vel bitirilmesine çal Bir Aizılı Katil Bucada tevkit edildi İzmir (Hususi) — Hükümet kona- ğ avlusunda — arzuhalcılık - yapan, Mersinoğlu Cemal İgüş isminde bir zat bundan bir müddet evvel Emni- üdürlüğüne mütacaat ederek lar muhacirlerinden Haydar adında | bir adam iki kişiy£ öldürmüş olup | Sivas zabitasınca ehemmiyetle a- ranmaktadır. Bu adam Bekir oğlu Bekir adına yazılı bir nüfus cüzda- ni ve Dumlupinar Vula hareke vapurile - İstan. Amişti Yapılan ihbar üzerine İzmir zabı tası fanliyete geçmiştir. Keyfiyet İstanbul zabıtasına bildirilmiştir. İstanbul zabitası, araştırmalar so- 'nunda suçlunun İstanbulda bir müd- ikametten sonra İzmire gittiğini e Bucada oturan hemşehrilerinin yanında bulunması muhtemel oldu. #unu bildirmiştir. Evvelki gece Bucada akşam dev riyesi olarak dolaşan bir polis me- muru Bekir oğlu Bekir nam diğeri Haydarı görmüş ve vaziyetinden he ederek kendisini Buca kara: | ua getirmiştir. Suçlunun üze, | edildiği gibi «Bekir oğ. a yazılı bir nüfus cüz. b edilmiş, yedi sene önce n katil hdisesiyle a. u, amıl isminin Cafer n ömen za-| K fla Su şehri kay, lığına bildirilmiştir. Hayd: a ni üze | dar n gönderilm :I Momnu mıntakaya girenler İzniz, ( Di lmiş | çe birs- |