13 Nisan 1950 Tarihli Yeni İstanbul Gazetesi Sayfa 3

İ İSTANBUL Hususi muhabirimiz Bonn'dan bildiriyor Batı Almanya ve Avrupa Birliği Batı Almanya, dış politikada bir dereceye kadar hareket ilmedikçe, Av- rupa Birliğine iştirak etmeyi doğru bulmamaktadır (Hususi muhabirimiz bil- giriyor) — Avrupa Birliği Bakanlar Komitesinin, Batı Almanya — Hü- kümetine, Birlik İstişari girmek Üzere gönderdiği — davetiye, Batı Almanya — devleti./ erkânının, paskalya tatiline başladıkları bir sı- rada Bonn'a vasıl oldu. Bununla be- raber, bü davet ümümiyetle ihtiyat h bir hava ile karşılaştı. Dr. Adena- üver Münihte bulunmuyordu ve Ba- kanlar Kurulu henliz toplanmamıştı. Bu itibarla, hükümetin resmi görüşü henliz açıklanmamıştır. Bununla: be- Taber Alman Başbakanının böyle bir Bonn, 2 Konseyine daveti ne şartlar altında kabul et- mek istediği — malümdur. Fakat bu şartların pek de nazarı itibara ahı- Hacağı tahmin edilmemektedir. M balefein “garanti edilmiyen vand ve oyalamalara” — karşı” takındığı iti- matsız tavır, bu tahminleri takviye etmektedir. Başbakan, mühalefet li- deri Dr. Sehumacher ile başbaşa gö- TüşMÜŞ ve kendisini ikna — etmeğe galışmıştır. Fakat Sehumacher, ka- Farını ancak, partisinin meclis gru- pu ile görüştükten sonra, vereceğini Bildirmesi — üzerine, bu görüşmenin müspet veya menfi neticeleri hak kanda malümat — alinamamıştır. Şu muhakkak ki, bü dâvete icabet et mek yahüt etmemek — husüsundaki kararın mesuliyetini tek başına yük. lenmeyecek olan hükümet, meseleyi parlâmentonun umumi heyetine ar- zedecektir. Eğer muhalefeti temsil eden Sosyal Demokrat Partisi men- #i düşüncesinde israr edecek olursa « ki ümümişetle böyle zannedilmek- tedir - Komünistler ve müfrit sağcı: Jarin yerömmina mazhar — olacaktır. #u var ki, hükümet kolisyonuna da- hil elan “Deutche — Partel — (Alman Partisi) de, Avrupa Birliğine kayıt- Sız şartaiz iltihak etmek taraftarı dekildir. Zenkrum (Merkez Partisi) ile WAV (Loritz Partisi) daha ziy e redde mütemayildir. Diğer taraftan bizzat Başbakanın partisine mensup bazı mebuslar bile Batı Almanyaya - dış politikada bir dereceye kadar - hareket — serbestisi verilmedikçe Avrupa Birliğine işti- Tak etmeyi doğru bulmamaktadırlar. Bu zevatın tesiri, hükümet kararına oldukça müessir — olabilecek mahi- yettedir. Bu vaziyet gösteriyor. ki, Altihak aleyhine mühim bir cereyan vardır ve parlâmento, ancak müsten- Kİf kalanlar sayesinde, iltihakı, pek az bir ekseriyetle kabul edebilecek- tir. Başbakanın, parlâmentodan salâ. hiyet almadan, tek başına iltihak kararı vereceği çok şüphelidir. Ade- naver'in hüsnüniyeti muhakkak- ol makla beraber, kararını, tarihi me güliyetini müdrik olarak vermek isti- yeceği de tabildir. Her halde, Bonn Mehafili bu meselede — fazla acele etmemekte ve teenni ile hareket et- mek niyetindedir. Saar meselesinin, Avrupa Birliği bi İVE bir maksadın - tahakkuku- DU temin edebilecek havayı yarata- madığı da şüphesizdir. Bu müna- sebetle, General de Gaülle ile Alman hükümet partisi C D V nun Meclis Grupu Başkanı Dr. van — Brer ile yaptığı bir. görüşmeye — oldukça ehemmiyet atfedilmektedir. De Gaülle, bu görüşme sırasında, Fransada iktidarı ele alacak olursa, Adenaverin Fransız - Alman Birliği hakkındaki fikirlerini a kadar müdafan edeceğini, bu . birliği, her zevi — “Avrupalılaşma” rün ” nüvesi saydığını ve hattâ Afrikada — bil. Fransız - Alman işbirliğini. bile dü- günfüğünü ifade etmiştir Hirdiği gibi, yüzünü de boyayarak v mektedir. New-York, 12 AA. (AFP) — Ya- kındoğu, Güney Asya ve Afrika işle- riyle vazifeli Dışişleri Bakanlığı Müs- toşarı George MeGhee, dün akşam New-York radyosunda dış siyaset ce- miyeti önünde Birleşik -Amerikanın 'eter derecede inkişaf etmiş memle ketlere yaptığı yardımın sebeplerini izah etmiştir: 1 — Bu bölgelerde oturan yüzlerce Akılsız başın zararını. Boorston (Belçika), 12 (AP) Güvercin yetiştirmekte olan bir. me- raklı, Boorston'lü Bay Koninx, — gü- vercinlerinin çalındığını müşahede e- rek, kuşların bulunduğu güvercin- llğin kapısına bir emniyet - tertibatı yapmış ve kapı açılınca bir tahanca- 'nun otomatik olarak ateş almasını te- min etmiştir. Bay Koninx, bugün, mahalli me- zarlığa gömülecektir. "Bırlinefyuıuyuş" yapılacakmış Berlin, 12 (AP) — Alman Koml- nist Gençliği Lideri, — müttefiklerin mümanaatına rağmen, “Berline yürü- yüş'ün, yapılması için plânlar hazır- landığını bildirmişlerdir. Sovyet İdaresindeki — “atmacalar' teşkilâtı, son tevkif hâdiselerini pro- testo etmek Üzere bir yürüyüş yapı- lacağı haberini vermiştir “Kol kavuşturma” grevi Bolivyada kanun dışı ilân edildi La Paz, 12 ALA. (AFP) — Yayın- lanan bir kararname — banka — me: Mürlarının - kollarını kavuşturarak yaptıkları grevi gayri kanuni olarak İlân etmiş ve memurlara işe buşlama. dıkları takdirde vazifelerine son veri- leceğini bildirmiştir Âsi Yüzbaşı Aziz, isyan hareketine devam ediyor imal edilen bu. silah, mi mayi, taarruz edenin gözünü bir müddet için görmez hal Kolombo, 12 (YİRS) — Makassar şehrini ele geçirmiş olan Yüzbaşı Abdillâzizin, Endonezya — Hükümet kuvvetlerine teslim olduğuna dair çı- kan haberler asılsızdır. Yüzbaşı A ziz, Makassara hükümet kuvvetleri- 'nin gönderilmesini protesto eden is- an hareketine devam etmekte — ve tehirdeki kontrolü - elinde bulundur. maktadır. ratle teşhis edilmesini Amerika Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı McGhee! İnkişaf etmemiş memleketlere yapılan yardımı izah etti milyon halk, bu bölgel&rin İhtiva et- 'tiği maddi kaynaklarla stratejik du. rumları Şovyet Rusya ile hür dünya arasındaki halihazır münasebetlerde ehemmiyetii bir unsur teşkil etmek- tedir. 2 — İktisadiyatı geri memleketler- den bir çoğu, yakın bir mazide ba- gımsızlığa kavuşmuş eski sömürge- derdir. Dünya istikrarı bakımından bur rın iktisadi ve siyasi tesanidü. hemmiyet arzetmektedir. Birleşik A- merika, bu memleketlere hâkim ol- mak veya bunların bir milletler top- Tuluğuna girmelerini arzu / etmekte- dir. İktisaden geri memleketlerin dün- yağdaki ticaret mübadelesine artan is- tihsalleri sayesinde iştirakleri - Ame rika ve diğer tüccar memleketler 1- çin faydalı olacaktır. MeGhee, sözlerinin sonunda, —dış yardımın büyük gayretlerle elde edi- len hükümranlıklarına halel getirme- (den veya bir yabancı kontrolünün memlekete girmesini ifade den veyahut da kendilerini şimdiki dünya mücadelesine iştirake mecbur etmesinden endişe eden milletlere hi- /pla kendilerine teminat vermiştir. MEMLEKET HABERLERİ Başbakanın 2 nci Zoııguldak nutku Diktatörlüğe mâni olmak için kuvvetlerin tevazünü lâzımdır Seçimler yapılırken Sandık başlarında nuhtarlar bulunmıyacak | Ankara 12 (Hususi bildiriyor) — Ankara seçim kurulu oy sandıklarının kona: muhabirimiz merkez. ilçe cağı yerleri tesbit etmiştir. Buna gö- re 267 sandık — yeri bulunacaktır Merkez - ilçesine bağlı 868 köyden 74 üne sandık ayrılmış, 12 köy kü: gük oldukları için - yakın - köylere bağlanmıştır. İlçe seçim — kurulunda sandık başlarında muhtarların bulun. Sına itiraz edilmiş ve bu itiraz varit görülerek sandık başlarına -konacak Mmemur temini için Daniştay, Sayiş tay, Devlet Demiryolları, - Belediye M T. A, Toprak Mahsülleri Ofisi 9 bankaya mektup yazılmış ve 50 den aşağı olmamak Üzere — memur adı istenmiştir. Gelecek bu isimlerden her sandığa ikişer memur ayrılacak ve bunlar arasından biri kura ile sandik baş- Orhan Kavur'un duruşmasına devam edildi 12 (Husust Altın kaçakçılığı yap- anık La Haye elçiliği ikin- Orhan Kavurun — dürüşm Ağır Ceza Mahkemesinde edildi. Ankara bilidiriyor Mmühabirimiz ugün de dürüşmada Dişişleri Ba- kanlığından gönderilen — kurye tali kundü! Bu talimatnam maddeninde Brüksel Bern, La Haye ve içikikle eğil. mek Üzere istenilen resmi mühürle n asılları gelmediğinden — duruşma & mayıs pazartesi gününe birakıldı. Üniversitelerarası Kurul 22 nisanda toplanıyor bildiriyor) — ( ui 1030 da Bakı Milii Amerikan ordusunun yeni teçhizatı Amerikan ordusunda yeni — asker teçhizatın . tecrübeleri " yapılmaktadır. (Üstte soldan sağa) gece etrafı göre. bilmek için enfraruj membama bağlı elektronik teleskoplu bir miğfer, tay- Şarecileri yanmaktan koruyacak alü- Mlnyüm Bir elbise, " Antarktik'te te: neffüsü muhafaza eden bir. nefes Alma cihazı; (Alfta soldan sağa) De- Bizaltı kurtarma İşlerine mahsus dak- gç sihası; Kaş harekâtına — mahstis Bisade Üniforması, — 20.000 — metreye Yükselecek tayyarecilere mahsus, taz- Şikll teçhizat. Bulgarlar, Yunanlıları yeniden protesto ettiler Lake Success, 12 A. A. (AFP) — Bulgaristan topraklarının ihlâlini ve Yunanlılar tarafından tahrikler ya- pilmasını Birleşmiş Milletler nezdin. e protesto etmiştir. Bulgar Dişişleri Bakanı Viadimir. Poptomof, Birleş- miş Milletler Genel / Sekreterliğine gönderdiği fransızca bir notada / bir Yunanlı grupunün 6 nisanda Bulgar topraklarına girdiğini fakat Bulgar hudüt muhafızlarının ihtar mahiye- tinde açtıkları ateş karşısında çekil- meye mecbur olduklarını teyid etmiş- tir 14,400 Hintli, Hacca gi Yeni Delhi, 12 ALA. (GHH.) — Bu yıl Hindistandan Hacca — giden Müslümanların sayısı 14400 e var- maktadır. Zonguldak, 12 (A.A.) — Başbakan Şemsedldin Günaltay Zonguldak Halk evi sinema salonunda yaptığı bir ko- nuşmada bilhassa şu noktalar Üze- rinde ısrarla durmuştur 'Demokrasi demek, halk için, hal- kın menfaati için, halkın iradesiyle devlet kurmak demektir. Öyle — bir devlet kuracağız ki, halkın menfanti- ni dalma ön safta tutacak. Demokra. seçecek olan başlıca m: rettüp eder. Zira, ftandaştır. Eğer Vatandaş iyi insanla erse işler iyi gider. Fakat re- yini aksi vasıftaki insanlara verirse işler yürümez, anarşiye gider, seçece- miz adam nasıl olmalıdır? Oy ver- meden evvel külâhlarımızı önümüze liğinize bir kâhya, fabrikanıza bir mü- dür, dükkânınıza bir tezgâhtar arar. ken dört beş gece düşünürsünüz. Bun. dan yüzmisli, bin misli, yüz bin misli mühim olan memleket idarenini nasıl ellere tevdi edeceğiz diye tabildir Ki yetindeyiz. Görülüyor ki, demokrasi- ferda iştirak ederler. İşte halkımızı nun da tek yolu kültür birliği, kültür yüksekliğidir. Müli mücadelede mem leket bir çok kısımlara ayrılmak yo- dunu tutmuştu. Biz ancak cumhuri yet devrinde kaynaştık. Buna — çok ehemmiyet vermeliyiz. —Ruh birliği, kütsiyet birliği bizi birbirimize amalıdır. Bir vatandaşın ıstırabi.he, pimizin ıstırabi, bir Vatandaşın sevin: ci hepimizin sevinci olmalıdır. . Size sonra Eskişehirde bir partili, İzmir ki partisine bir telgraf çekiyor ve fi- söylüyerek imdat : istiyor. — İzmirden tim ve öğrendim «ki, oradan — gelen ikanlığında toplanacaktır. yardım, çok zengin olan fakat felâ- Yuoslavaıl Kabineden iki bakan çıkarıldı Tito'nun verdiği nutuk, Londrada müsait karşılanıyor. Londra, 12 ALA. (LPS) — İngiliz resmi mahfilleri, Mareşal Tito — ve Kont Sforza'nın son beyanatiyle ye- 'niden ortaya çıkan Trieste meselesi hakkında, İngiliz Hükümetinin 1048 mart ayında izah ettiği görüş tarzını muhafaza ettiğini fakat aynı zam 'da 1048 senesi mart ayındaki beya- natının ancak İtalya ile Yugoslavya arasında doğrudan doğruya yapılacak görüşmelerden sonra flili bir mahiyet Aalacağını bildirdiğini belirtmektedir- ler. Mareşal Titonun beyanatı Londra- da memnunlukla karşılanmıştır. Zira bu beyanatta önümüzdeki pazar gü: nü serbest Trieste topraklarının Yu. goslav bölgesinde yapılacak seçimle> Fin, Yugoslavlar tarafından, bu bölge- 'nin Yugoslavyaya bağlanması için bir plebisit olarak telâkki edilmiyeceği 1- fade edilmektedir. Kabineden iki bakan çıkarıldı 12 (AP) — Yugoslavya 'dün gece, hükümette bir değişiklik yapıldığını bildirmiştir. Bu / hareket netiçesinde iki bakan - mevkilerini kaybetmişlerdir. Londra, Aynı zamanda, altı federal iktisat bakanlığı lağvedilmiş ve bur rine, başlarında kabine bakanları bu: lunan “konsey'ler teşkil. edilmiştir. Mevkilerini kaybetmiş, Hirvat A- samblesinin emrine alınmış olan iki bakan eski Devlet Mübayaatı Bakanı Jakov Blazevic ve Hafif Sanayi Ba- kanı Josip Cazi'dir. Lâğvedilen bakanlıklar Orman, Hafif Sanayi, İnşaat, Ticaret Devlet Mübayaatı Bakan- da Tarım, ve İkmal, hıklarıdır. Suriye Başbakanı itham ediyor Şam, 12 (AP) — Suriye Başbakan Vekili Fathallah Assyoun, dün, kendi mesuliyeti tahtında Dr. Maruf De Waliby'yi itham etmiştir. Dr. Dav Hby, “EL Misri” gazetesinde İntişar eden bir tebliğinde, Amerikanın, Or- tadoğu Üzerinde tazyık olarak; va- sıflandırdığı siyasetine hücum etmek- te ve Amerikayı İsrail taraftarı bir iyaset takip etmekle itham etmekte idi. Aynı tebliğ, Arap devletlerinin, kendilerini İsraile tâbi olmuş görmek- tense, Sövyet Rusyanın bir. devleti haline gelmeyi tercih edeceklerini de ileri sürmekte idi. Başbakan — Yardımcısı, — Süriyenin gerek Müslüman, gerekse Hıristiyan halkının komünizmi desteklemediğini ve onunla hiçbir ittifak istemediğini belirtmiştir. »Cumhurbaşkanı tek dereceli olarak seçilmelidir,, keti milli bir Afet telâkki eden bir bölge yardımından çok azdır. Halbu Kİ Eskişehirde felâkete - uğrayanlar Türk vatanda; Böyle ayrılık gayrılık bu memlekette demokrasiyi aşiretciliğe götürür Demokraside diktatörlüğe mâni ol- mak için de kuvvetleri tevazüin ettir. mek zarüreti. vardır ne . Jursa olsun yaradılışları icabı müste bittirler. Eline kuvvet geçerse hâkim olmak ister. Kültür - genişliği, bilgi yüksekliği belki bunü — önliyebilir. Yüksek kültürlü insanlar istibdat yo- Juna gitmek isti fakat hâdl seler onları bu yola — sürükliyebilir İşte bundan dolayı nin tadil edilme zarureti vardır Büyül Millet Meclisi, kanun çıkarmak sal: hiyetine maliktir. Bu salâhiyetinin nüne hiçbir kuvvet geçemez. M: içinde demokrasiyi bizim anlamadığı: mız gekilde tefsir edenler bulunabilir ve bunlar çoğunluk teşkil - ederlerse akaracakları kanunlarla hepimizi 1 nim inim inletirler, — Abduhamld'e rahmet okuturlar. Bu tazyika karşı bir de aksülamel meydana — gelirsi memleket o zaman izmihlâle sürükle nir. Bu meclisin — karşısında, — uzun müddet profesörlük etmiş, Mahkemel Temyiz Azalığı yapmış, generallik va- zifesinde bulunmuş, büyük müessese. ler başında şeref ve dirayetiyle itibar kazanmış, faziletli, bilgili, dürüst, na bir meclis daha vücuda getirilirse, İ te 6 zaman (tevazüinü kuva) — dedi: bir meseleden dolayı anlaşmazlık ha- line geldiği zaman da araya devlet relsi girer, devlet relsi bir parti ta rafından değli bütün memleketçe se çilmiş olmak Jazımdır. Böyle aamlik- yaşalllir Bi cede işgal edecek olan mevam hudür.n * Tarih görüşleri KÂTİP ÇELEBİ Onyedinci asırda pozitif ve liberal kafalı bir mütefekkir Çösedinci asır Türkiyesi, din mü- nakaşalariyle doludur. Fakat Orta Zamanda, hattâ — Rönesanstan son! Avrupada görülen — taassup vahşeti olmadığı için bizde fikir şehitlerine pek rastgelinmez. Buna sebep, evvel- ki bir makalemizde işaret ettiğimiz Bibi, münevver tabaka, hattâ halk arasında tasavvuf terbiyesinin ruh- larda geniş düşünce kabiliyeti yarat- mış olmasıdır. Softalık hayli bağırıp çağırmıştır. Fakat yine medreseden yetiştikleri halde bu terbiyeyi görmüş olan ulemadan küvvetli bir kütle - kf ekserisi aynı zamanda şairdir - ca- hilâne taassubun zıvanadan çıkması- mı önlemişlerdir. İşte bu asırda, büyük bir Türk mütefekkiri merak edip tahsil ettiği pozitif ilimler sayesinde, bütün çağ- daşlarını aşmış, o devri dolduran mü- nakaşaları çok lberal bir kafa ile tahlil ve tenkid etmiştir. Bu fikir kahramanı, — Kâtip Çelebi'dir. 1609 yılı başlarında İstanbul'da - doğmuş, 1657 de -bir rivayete göre İstanbul- da, bir rivayete göre Edirnede - öl. müştür. Gerçi Zeyrek'de kendi adını taşıyan harap mektebin bahçesinde yazılı bir mezar taşı da görülüyorsa da onun Edirnede öldüğünü iddia e- denler arasında meşhur Türk biyo- grafı Müstekimzade olduğu için bu faşın emsali gibi bir hatıra olmak üzere dikilmiş olması mümkündür. Kâtip Çelebi, Polygraphe bir mu- harrirdir. Fakat, o meselâ yakın ta- rihimizin en meşhur / polygraphe'i Ahmet Mithat Efendi gibi merak et- tiği bahislere üstünkörü göz gezdir- memiş, derinliğine tetebbu — ederek Türk' maarifine pek değerli eserler bırakmıştır. Bunların başında “İlim- ler Kamusu” / mahiyetini — taşıyan Keşf-üz Zünun'u gelir ki, enternasyo- nal bir kıymet taşır. Çelebi'nin tari- he, coğrafyaya, muhazarata, zamanı- 'na göre sosyoloji bahislerine, hattâ denizcilik tarihine dair eserleri var- dır, ve hemen hepsi istifade - edilir fikir mahsulleridir. Bütün bunların mahiyet ve mündericatını izah etmek bu kısa makalenin havsalasına bittabi sığmaz. Biz burada, büyük müelliti- Amerikalılar, cep denizaltısı yapıyor. Springfield (Massachusetts) 12 ALA. (AFP) — Deniz Harekât — Dairesi, Denizaltı Muharebe Kısmı İkinci Baş kanı Amiral Momsen bugün Spring- fleld iş adamları tarafından Verilen bir ziyafette söz alarak — Amerikan donanmasının yakında cep denizaltı- ları kullanacağını bildirmiştir. Birincisi gelecek sene denize indi- rilecek olan bu denizaltılardan — üç tanesi hâlen inşa edilmekiedir. Bu de- nizajtılar bilhassa düşman denizaltı- larını yakalamakla vazifelendirilecek- derdir. İmam hatip kursları Kurtlâr meslek okulu haline getirilecek Ankara 12 (Hususi — muhabirimiz bildiriyor) Geçen ders yılında Mülli Eğitim Bakanlığınca / Afyon, Ankara, İzmir, İstanbul, İsparta, Kastamonu, Seyhan, Trab- Urfa il merkezlerinde — açılmış olan İmam, Hatip kurslarının 2 nci Bunlar / önü- müzdeki ders yılı başından itibaren ortaokul derecesinde 2 yıllık meslek okulu haline getirilecek, — mezunları açılacak olan imam ve hatipliklere tercihan tâyin edileceklerdir. €. H.P, adaylarının meslek tasnifi de bitti Ankara 12 (Hususi — muhabirimiz bildiriyor) — C. H. P. mahalli teş- kilâtı tarafından milletvekili adaylır kına seçilmek suretiyle listenin ©e 07 ini teşkil eden tahsil durumları ba- kımından tasnifine ait ilk neticeleri dün. bildirmiştik. Dünkü tasnif 206 adaydan 2: 'nün yüksek tahsll mezunu olduğunu rtaya — koymuştu. — Bunlardan S1 1 aynı zamanda Avrupa — Üniversitele- rinde tahsil etmiştir. Adayların hü- viyetleri hakkında C. H. P. merke- zine dün gelen malümatla bu tasnifi 312 aday arasında yapmak mümkün olmuş ve yüksek tahsil — nispetinin azalmadığı, bilâi tür. CH P. S arttığı görülmü nin mahalli — teşkilâtınca seçilmiş bulunan adayların — mensup oldukları meslekler bakımından tas- nifi de gu neticeyi vermiştir Adaylar arasında 73 hukukçu, 35 hâkim, 8 yüksek mühendis, 8 eczacı, 1 kimyager, 1 diş bekimi, bir bay- 6 general, beş diğer rütbelerde subay, 29 maliyeci ve iktisatçı 8 ha. lciyeci, 5 fabrikatör, 45 vali, kay makam veya belediye relsi, 8 ilâhi- yat mensubu, 3 dişçi, © muharrir, 17 maarifçi, 50 tüccar ve çiftçi var- din Ali Canib YÖNTEM mizin sadece pozitif sından bahsedecefiz: Kâtip Çelebi ölmeden biraz evvel Mizan-0-Hak adlı, öteki eserlerine nazaran çok küçük bir risale kaleme almıştır ki, ehemmiyeti büyüktür. O- 'nun bütün çağdaşlarından ne kadar yüksek ve ayrı düşündüğünü isbat e- den bu risaleciğidir. - Mizan-ül-Hak, önyedinci asrı kaplayan dint müna- kaşaları çok cesür bir kalemle tahlil ve tenkid eder. Müellif önce ilmin de- Gerini kısa, fakat ana hatlariyle çi- zer. İlim sahasına giren hiç bir bil- Binin zarar vermiyeceğini — anlatır. Bu hakikati inkâr edenlerin husranla karşılaşacaklarını söyler. Misaller m- ralar. O devirde, insan zekâsını inki- gaf ettiren felsefe bahisleri medrese- lerden kaldırılmış, onların yerlerini bilâkis. kafadarlığı yaratan — geyler imıştı. Önyedinci asır. İstanbulunu meşgul eden bahisler: Hızır Peygam- ber sağ mıdır, değil midir? Firaunun imanı var mıdır, yok mudur? 'Tütün haram mıdır, değil midir? Mezarlar ziyaret edilmeli midir, — edilmemeli midir? Musiki günah mıdır, değil mi- dir?.. gibi şeylerdi.. Kâtip Çelebi Mi zan-ül-Hak'da bunları cevaplandırır. ken bize kendiginin ne geniş ve yük- sek düşünceli bir mütefekkir olduğu- 'nu anlatıyor. Diyor ki: “Dünya ku- rulalı beri insanlar fırka fırka elmuşe lardır. Her fırkanın kendine göre bir. inanışı vardır. Herkes kendi kana- atinin doğruluğunu ileri süren Bune dan dolayı insanlar arasında bütün tarih boyunda kavga eksik olmamış- tır. Akıllı adam, bu gürültülere katlak asmaz. İnandığı yola gidem, isanmem duğına da taarruz etmez. zorla şu veya bu fikre sokmak n kün değildir. Fakat ahmaklar herkesi bir mezhepte ve bir meşrepte görmek isterler. Bu mümkün değildin. Alul ve idraki yerinde olanlar , ganeı bi mek Jâzımdırı Dünya halkı sneflara ayaılmıştır, ve bu ayıılış medeniyet ve cemiyet iktizası olmakla Sartıridin, İşte bu hakikati, bütün bu toprak üstündeki kavimlerin ahvalini meeli- yerek takdir etmelidir,, Bu mülâhaza. ları ileri süren müellifimiz, yukarıda #ıraladığımız meseleler hakkında fi- kirlerini birer birer çekinmeksizin söylüyor! Hızır Peygamber sağ fuıdır. değil midir'in cevabıt “Hayat ganlı mahlükun — teneffüs ve hareketiyle olur, cahiller ruhi hâdiseleri, hartct vakalar gibi göstermeğe çalışırlar, halk da onlara kanar”, Firaunun ima- Tu meselesine cevabi: “Bu işi yahudiz ler ele alırlarsa haklıdırlar. Çünkü onların ataları Firaundan çok zulüm görmüştür. Amma bize ne?”. Tütün içmek günah mı değil miye eevabır 'Dördüncü Sultan Muradın bunca tehdidine rağmen halk ondan vazgeç. memiştir. İsteyen içer, istemiyen iç- mez. Ben hiç zevk almadım. Fakat içene taarruzun manası yoktur. Hik- met bunu emreder.” Mezar ziyaretine dair cevabı: “Ölüden medet ammak ahmaklıktır! Zayıf akıllılar, kadınlar, çoluk çocuk mezarlara yüzlerini göz- lerini sürerler, Bilgisi olanlara bu gi- bi hareket yakışmaz.” Musiki bahsine de şöyle cevap veriyor: “Tarih mey- danda: her asırda şerlatçılar bunun aleyhinde bulunmuşlardır, amma tek- keliler asla aldırmamışlar, dalma ça p çağırmışlardır. Bu meselenin hal ledileceğini — zannedenler hamakat gösterirler." Kâtip Çelebi, daima mü- nakaşa mevzuu olari “bid'at” bahsini de ele almış, bunun aleyhinde bulu- nanların dalma yenilik hareketlerine ket vurduklarını anlatarak “insafla herkes nefsini yoklasın, kimse bütün hayatı boyunca bld'atten uzak kal- mamıştır. Her hareketimiz mutlaka sünnete uygun mudür?” diye soru- yor. Çelebi, kitabını hükümdara, vi izlara, halka, ve öğrencilere ait ol mak Üzere dört vasiyetle bitirir ki, bunlardan sonuncusu en mühimmi- dir; öğrenciye der ki: “Bir ilmi sağ- Tam öğrenmeden, başka ilme geçme!” Yukarda kaydettiğimiz gibi Kâtip Çelebi, enternasyonal şöhrete malik bir ilim adamımızdır. Biz onun sa- dece bir cephesini, pozitif ve liberal kafasını kısaca anlatmağa çalıştık. Yazan : '© liberal zekâ- Devlet Resim Sergisi 15 nisanda açılıyor Devlet resim sergisi 15 nisan cu- martesi günü saat 10 da Yeni Ser- glevi binasında Mült Eğitim Baka- nınin bir açış nutku ile açılacaktır. Bu sergide 147 ressamın hazırle dıği 417 tablo teşhir edilecektir. Başbakan, Ankaraya döndü Ankara 12 (Husust — muhabirimiz bildiriyor) — Başbakan — Şemseddim Günaltay / refakatindeki — İşletmeler Bakanı Münir Birsel, Sümer ve Eti- bank Genel Müdürleri ile birlikte bu- Bün öğleye doğru Zonguldaktan şeh- rimize dönmüştür. İskenderunda şiddetli yağmurlar fakenderun, 12 (A A.) — İsken- derun Pac noktasından başlıyan Saka caddesinin Çay mahallesiyle ilgili Büney kısmını, — şiddetli yağmurlar sebebiyle kanalların taşmasından su- Jar basmış Ve bü kısımdaki toprak, tan evler su altında kalmıştır. Kaye mafamlık hemen gerekli tedbirleri a- Jarak evlerini su basan vatandaşları İnönü Okuluna nakletmiştir. — Can kaybı ve kayda değer yıkımlar yok- tün