30 Eylül 1940 Tarihli Vatan Gazetesi Sayfa 1

p Pazartesi 30 VATAN EVİ CAĞALOĞLU No. 32 TELEFON: TELGRAF: VATAN İst. 24136 1940 || EYLÜL î BAŞMUHARRİRİ AHMET EMİN YALM " MÜSABAKA KUPONU No. 7 yIP vaplarmızla beraber bize göndereceksiniz. | Fiyatı: 5 Kuruş SİYASİ SABAH GAZETESİ Yıl: 1—Sayı: 43 | Kara Değil, | Pembe Ölüm g? dördüncü asrın veba âfe- r.d"" yılan insanlar buna ka- .olff"h adını vermişlerdi. Bu- istilâcıların milyonlarca hati arasına — saçtıkları felâ- "î veriyor ve — Atatür- :İ'.. büyük bir sözünü hatırla- Yor, TU Y 32an: Ahmet Emin YALMAN €çen gün matbaaya Lehli | lerdiğ; bir gazeteci geldi. Gös- ting ©' kitap ve yazı nümunele- lz'amen belli ki birinci sınıf bir a- yiurzdmemleketinin umumi ha- ö a her halde bir vakitler| İ "“_"er oynamış: ğ iZe yazı yazayım, dedi. Yap verdim: Yokx D_Öl't sayfalık gazete,.. Yer * Münasebet yok. arşova muhasara edilir- da idim. Acıklı bir hikâ- Bunu anlatabilirim. Sırası geçti. Hem yine ga- € yer meselesi... akkınız var, Fakat ister talihimi sonuna kadar ltk:ju € ediyorum. Sizden mes- Şu , 3sa bir ricada bulunayım: iki, Pörekkepli kalem her halde l;ı“ç lira eder. Bunu satın alır Tiz? Bir, iki gün bununla qüm'm' doyururum, Sonra belki îçn_ acır da gelir, beni bulur. im sızladı. Elimden geldiği k; Adar Yardım ettim. Kalemi ma- Mş SŞ ke, T Yedir, F; 2eted gme htgmu İSeri Üzerine bıraktı, gözleri u- lara dikili olduğu halde yürü- Bitti... Kalemini vermek için dan koştum. Diğer bir aç n;l“dc bunu paraya çevirebi- lirgi, K Mad endisini çağırmağa dilim var- k'n L Belki de iyilik yapayım der- n adamın nefsine olan saygısı- .lq:"lr.ıktım, zavallıyı sadaka ti * bir adam haline indirecek- imdi bu yurtsuz meslekda- şin kalemi masamın bir nde duruyor. — Ateşten ya- $ gibi buna elimi süremiyo- der gözüme iliştikçe içim- İr yaranın yeniden kanadı- B Uyuyorum. zü U saniyede harp ve istilâ yü- ki h_”"- şu veya bu memlekette- hap ı kaç kişinin kudret ve ta- Yonl, m ihtirası yüzünden mil- 'illik"'c, insanın sefalet ve çare- bili içinde kıvrandığını hepimiz ı.nâ;"“l- Hayalimizi biraz can- Ün ?lncı bunların hali gözümü- ıiniı'"“lne gelebilir. Fakat haya- > he kadar kuvvetli olursa ol- bi dünyadaki — felâketin canlı adam şeklinde karşınıza dikil- q% bambaşka bir şey oluyor. an hayal bu tek örneğin nlarca eşini kolayca yaratı- ahır ve istilâ yüzünden in- Milyonlarca çocuğun, ana- ür e Cabanın, ihtiyarın hali gö- N önünde canlanıyor. Bilmn Tj deki ah Mij Yo Y e) eti Ti u on dördüncü asırda tarihin en büyük veba âfeti Av- Tuj inbSYı kasıp kavurduğu zaman ülü,:ı""' gözü ölümden değil, Yilm; ün bu korkunç şeklinden ölkç 4 o zamanlar vebaya (Kara adını takmışlar. Veh, SIT yirminci asırdaki istilâ khhl"“n saçtığı ölümün hiç de y 'İr manzarası yok. Vatanla- âya uğrayan, kendileri aç- bi 'xy“khuzluk_ hastalık - içinde rnün"'““ milyonlarca zavallı, ölü- hiçin asretini çekiyorlar. <«Ah, ©Ona Yurdumuzu feda ederken ind_ik[“u_umadık da köle haline Ölüm ” diye şimdi dövünüyorlar. i"!ı:.' içbir zaman milyonlarca dar ” topyekünuna bugünkü ka- Taili h be görünmemiştir. Az- ügün için tatlı bakışlı bir TMej - kü, e'k diye tasavvur etmek müm- Ndür, dlüm ) V istil, hi A tatürkün büyük sözünü ha- Cu tırlıyor musunuz? İki bu- © evvel Rumen devlet a- AA gazetecilerini kabul et- Mişti k'”f*.in bir münasebetle de- tur, Mf. «İnsanlık bir tek vücut- Bir u: l"c.“eî bunun uzuvlarıdır. Maş yUV diğerinin ıstırabını duy- deri ie Kendisi için istediğini di- da hi istemezse felce uğradığı- Metmek caizdir.» “gğn milletler arasında bu Sen, bak 1M p ay poan felce uğramış uzuvlar Tiğm R_o_nlardan değiliz. Olma- içindir ki bugün milyon- ölüme âdeta pembe bir | ğ (Devamı: Sa, 4, Sü. 1 de) geçenlerde Kanada Başvekilile görüştüğü sırada Hava Muharebeleri İngâzîeîBir Haftada 112 Hücum Yaptı Berlin Tekrar Bombalandı Londra, 29 (A.A.) — Reu- ter: Salâhiyettar İngiliz mahfille- rinden öğrenildiğine göre 26 ey- lülde nihayete eren hafta zarfın- da, İngiliz hava kuvvetleri, gece ve gündüz, Almanya arazisi ile Alman işgali altındaki araziye hücumlar yapmışlardır. | Bombardıman edilen esaslı he- | | defler arasında, ezcümle, Seharn- horst zırhlısının pek yanına düşen | bombalarla hasara uğratıldığı ve | diğer iki harp gemisinin tam isa- | betlere tâbi tutulduğu Kiel kını-ı h, Berlin civarında Tempelhof | tayyare meydanı, istihsali bilhas- | sa orduya giden Siemens - Kals- | ke elektrik malzemmesi fabrikala- rı, Franckfort - Am - Der . Oder civarında Finkenheerd — elektrik | fabrikası, Berlindeki ekser fabri- | kalara lüzumlu elektrik enerjisi- | ni veren Friedrichsfelde elektrik | tevzi merkezi, ve transformatörü, | Dortmund - Ems kanalı ve su bendi vardır. Sahil limanlarına ve müdnfı'a tertibatına 58, kanallara 5, den?ıx yolu iltisak noktaları ile eşya is- (Devami Sa: 4, Sü: 1) HÜPRLİE Cüi Ati Di ee BaAcA) BT AĞ GA TAMERA KN ’ -Askeri Vaziyet» Yazan: Emekli Albay Mecit SAKMAR 27 eylül gündüz. hava hücu- munun kuyvvet ve şiddeti 28 ey- lâl gündüz hücumunda görülme- miş, bilâkis hücum küçük mik- yasta yapılmıştır. Gündüz — ya- pılan Alman hava hücumlarının vakit vakit birden $ di Üçüzlü Paktı JAPONYA OrtayaAilmış Sovyet Rusya Susuyor Japon Gazeteleri Paktın, Amerika Üçüzlü paktın istihdaf ettiği Amerikanın'Cümhurreisi Ruzvelt Aıeyhınde oıdUgunu Gizlemiyorlar Tokyo, 29 (A.A.) — Domei ajan- sına, göre, von Ribbentrop'un delegğe- si ve itimatlı adamı Stahmer, üç ta raflı paktın akdinde bilyük roi oy- namıştır. Stahmer, bir müddet Moskovada kaldıktan sonra, Sibirya yoluyla 7T eylülde Tokyoya gelmiştir. Stahme- rin Tekyoyu bu ziyateti, pakt hak- kında ilk istimzacı yapan Japon Ha- riciye Nazırı Matsuoka'ya, von Rib- ve hemen ertesi gün yapılan hü- cumların kuvvet ve şiddetinin düşmesi ya çok tayyare zayi e- dilmesine ve yahut muvaffakıyet verici tabiyenin tatbik edileme- diğine delâlet eder. Bu hücum- larda fazla zorlanmak arzusunun hâkim olduğu hissi hasıl olmak- tadır. Gündüzün yalnız Alman av tayyarelerinin Britanya ada- &ı üzerine giderek İngiliz avcıla- rile devamlı muharebe etmek şık- kını neden ihtiyar — etmedikleri suali hatıra gelir. Avcılar ara- sındaki çarpışmalar neticesinde elde edilecek muvaffakıyet üze- relerinden mürekkep filoların İn- giliz avcıları tarafından rahatsız edilmeden istenilen hedef üzerin- de yıldırıcı tesir göstermesi im- kân dahiline girebilirdi. Royal Air Force'un sevk — ve idanesinde ve hedef intihabında daha ziyade bir sarahat göze çarpmaktadır. Gündüz hücumu yerine şimdilik gece hücumu ka- bul edilmektedir, Malüm mınta- kadaki limanlar ve istasyonlara bombardıman devam etmekle be- raber Berlinin de 24/25 eylül ge- cesindenberi bombardıman edil- mesi, İngiliz bombardıman kuv- vetlerinin artmış olmalarına ham- Atina Ajansının Stefaniye Gevabı “ Uydurulan Cinayetler Asılsızdır ,, Atina, 29 (A.A.) — Atina a- jan&ı bildiriyor: Stefani ajansı, Epirde Müslü- manlara karşı sözde yapılmış olan cinayetler hakkında — Arnavut «Tomori» gazetesinin — neşrettiği romanın yeni bir faslını iktıbas eylemiştir. Atina ajansı, Tomori'nin ha- yalinde yarattığı üç «cinayet» hakkında aşağıdaki tavzihleri vermeğe salâhiyettardır: Birinci «kurban» Klobahari köyünden Nazar Recep, mevcut olmıyan bir şahsiyettir ve bu köy- de, bir Müslümanın diğer bir Müslümanı para ihtilâfları dola- yısile öldürdüğü 1928 senesinden beri hiçbir cinayet vukua gelme- miştir. ' İkinci «kurban» — Paramiria'lı Riza Kali, hakikatte mevcut bir şahsiyettir ve halen tam sıhhatte olarak köyünde bulunmaktadır. Üçüncü «kurban» Karpunara köyünden Hoca Cemal, mevcut olmıyan bir şahsiyettir. ve bu namus köyde, bir Müslümanın sebebi ile karısını öldürdüğü |9_32 senesindenberi hiçbir katil vak a- Evvelce de bir. münasebetle söylediğimiz gibi İngilizler mu- ayyen bir plân dahilinde Alman bentrop'un cevabını teşkil ediyor- du. Stahmer, Tokyoya varınca gö- rüşmelere başl. ış ve müzakereler, 16 eylülde aktedilen ve yedi buçuk saat süren kabine toplantısından son- ra müsbet sSahaya girmiştir. Nihayet 18 eylülde imparatorun riyasetinde toplanan büyük konferans da bu it- tifak lehine kararmı vermiştir. İngilterede Sükünet Londra, 29 (A.A.) — Reuter ajan- sının diplomatik muhabiri yazıyor: İngiliz gazeteleri yeni Alman - İ- talyan - Japon paktına çok geniş bir yer ayırmış olmakla beraber pakt hiç bir endişe veya telâş hâsıl etmemiş- tir, Vâkıalar bitaraf bir surette ka- yıt ve mihver devletlerindeki akis- (Devamı: Sa. 4 Sü. 8 te) Amerikanın Verdiği Destroyerler İlk Filotillâ İngilterede Londra, 29 (A.A.) — Birleşik Amerikanın İngiltereye devretti- ği torpido —muhriplerinden mü- rekkep ilk filotillâ, bir İngiliz li- manına varmıştır. Hiçbir mera- sim yapılmamıştır. Bir büyük de- niz tayyaresi, yolun büyük bir istihsal kuvvetlerini hır k tadırlar. Afrika cephesinde Jerabub'un şimalinde motörlü birliklerin İn- giliz tayyareleri tarafından bom- balanması bu mıntakada yığınak hazırlıkları başladığına bir alâ- mettir. Afrika harbinde en ziya- de motörlü birlikler İngiliz tay- yarelerinin hedefi olacaktır. ç sı olmamıştır. Şu ciheti ilâve ede- lim ki bu köyde 1903 senesine | kadar filhâkika Hoca Cemal is- | minde bir şahıs yaşamıştır. Fakat | bu şahıs'da 1909 senesinde tabii | ölümü ile ölmüştür. k d e refakat etmiş ve gemiler doklara girerken de li- man üzerinde uçmuştur. Gelen torpido muhripleri, 1200 tonilâtoluktur — ve «<W> ve «V> İngiliz torpido muhriplerinin he- men hemen ayni eslihayı hâmil- dir. Sür'atleri 35 mildir ve hep- sinde 4 pusluk toplar, 21 pusluk torpil kovanları ve 3 pusluk bir hava dâfi topu vardır. Amerika tarafından İngiltereye devredilen destroyarler Beraberlikle nevicetenen dünkü maçta Fenerbahçe kalesi önünde heyecanlı bir vaziyet Fener-Galatasaray Dün 1-1 Berabere Kaldılar Taahhütlerini Feshetti Balkan Antantı İle Bükreş, 29 (A.A.) — Stefani: Rumen gazeteleri, bu sabahki nüs- halarında, Rumen Hariciye Nazırı Sturza'nın 'D. N. B. ajansına yaptığı beyanatı büyük başlıklar altında neşretmektedir, Bu beyanatı tefsir eden siyasi mah fillerde teyit edildiğine göre, Roman- ya ile demokrasi devletleri arasında mevcut bütün paktlar ve Romanya- nn Balkan antantı ile bütün taah- hütleri, bugün mefsuh telâkki olu- nabilir. Halifaks İzahat İstedi Londra, 29 (A.A.) — Reuter: Lord Halifaks, Bükreşte beş İngi- (Devamı: Sa. 4 Sü. 8 te) İngiliz Liralarının Tebdil Müddeti Bitti Bundan bir müddet evvel İngi- liz hükümeti, bütün ecnebi mem- leketlerdeki İngiliz liralarının 48 saat zarfında tebdili kararını ver- miş ve bu müddet zarfında ban- battal âddettiğini ilân etmişti. Memleketimizde bu müddet için- de Bankalara, meşru bir sebep dolayısile müracaat edemiyenler “için değiştirme müddeti bugüne kadat uzatılmıtşı. Bugün son gün- dür. Bu itibarla hâlâ ellerindeki İngiliz liralarını değiştirmemiş. o- lanlar varsa, bugün mutlaka Mer- kez Bankasına müracaatleri icap etmektedir. Bundan sonra' hiçbir mazeret kabul edilmiyecektir. OLLARI v Ayni Sür'atle !.. Gazeteci «de aldanır, aldatılabilir. Aldığı malümat hakikate uygun olmazsa hemen yüzüne vuruyorlar. Tekzip, hattâ hid- det bile ediyorlar. Hakları da var. Yalan yanlış şey yazmak becâ değildir. Lâkin doğru yazıldığı zaman da ayni sür atle: — Haklısınız. Burada falso var. Düzelttik veya düzeltece- ğizl! deseler, adâlet iki taraflı olacak. Halbuki susuyorlar. Gerçi süküt ikrardan gelir amma, ki- me-anlatırsınız orasını, yahut Alâkası Kalmamış kalara teslim edilmiyen paraları | j Vefa - Topkapı, I. Spor - Beykoz da Berabere Dün Fenerbahçe stadında se- kiz dokuz bin kişilik bir seyirci kalabalığı önünde senenin en mühim maçlarından 'Galatasaray - Fenerbahçe karşılaşması yapıl- parak berabere kaldılar. Dün bu maç üzerinde ufak bir tahmin ya- parken, Fenerbahçenin Beşiktaşa ROMANYA Dün HĞYecânIı Bir Spor Günü Geçti mağlübiyetinden sonra bütün tah- minlerin Galatasaray lehine oldu- ğunu ve Galatasaraylıların' kaza- nacakları kanaatinde bulunduk- larını yazmış, fakat bunun Fener- dı. Ve her iki takım birer gol ya- | bahçe için bir avantaj olduğunu | kaydetmiştik. Saat tam beşte her iki takım (Devamı Sa. 8; Sü. 2 de) Vekiller, Mebuslar TetkikSeyahatinde Bazı Vekillerimizle birçok me- buslarımız yurt içinde tetkik se- yahatleri yapmaktadırlar. Dahili- ye Vekili Faik Öztrak, intihap dairesi olan Tekirdağına gittikten sonra Edirneye geçmiş ve dün de oradan İstanbula hareket et- mştir. İktısat Vekili Hüsnü Çakır, Karadeniz mıntakasında, İnhisar- lar Vekili Raif Karadeniz-de tütün mıntakalarında tetkiklerde bulun- maktadır. Edirne mebusları, Edirne kaza ve köylerinde halkla temas ettik- ten sonra Edirneye dönmüşler- Birçok Yerlerde, Halkla Temaslarda Bulunuyorlar dir. Tokat mebusları da Zilede köylü ve halk ile temaslarda bu- lunarak, hükümetin, bugünkü| harp karşısındaki vaziyeti hak- kında halka izahat verilmiştir. Sinop mebusları da Sinopta halk- la t l başl lardır, Si- nop mebusu Cevdet Kerim İnce- dayı, Eleşkirt Halkevinde, Anka- ra mebusu Mümtaz Ökmen De nizlide, ve Manisa mebusu eski Maarif Vekili Hikmet Bayur şeh- rimizde birer konferans vererek memleketimizin dünya muvace- hesindeki sağlam — vaziyetini an- latmışlardır. İstanbulun Muallim Kadroları Geldi İstanbulun bu seneye ait mu- allim kadroları Maarif Vekâletin- ce tasdik edilmiştir. Kadroda hiç bir münhal yoktur. Üniversite mezunu ve ehliyetname: sahibi talipler ihtiyaçtan fazla olduğu için bu sene ilk defa olarak or- mekteplerle liselerin bütün mün- halleri bu nevi namzetler arasın- dan temin olunmuştur. Vekâlet- çe tutulan usul, İstanbul mektep- lerine yalnız ücretli muallim tayi- Bu Sene Tayin Edilen Muallimlerin Hepsi Ehliyetname Sahibidir ni yolundadır, Bu suretle İstan- bul haricinde vazife isteyenler maaş sınıfına girmekte ve İstan- bulda kalanlara nisbetle fazla bir nimet temin etmektedir. Bu sene ortamekteple liselere ait mektep ve muallim adedinde fark yoktur. Bunun iki sebebi vardır. Birincisi son dört sene i- çinde İstanbul ortamekteplerinin miktarca zaten çok artmasıdır. (Devamı: Sa, 4, Sü. 3 de)