3 Mayıs 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

Çemberlayn'in nutku (Baş tarafı 1 incide) Norveg muharebesi 7 Nisandn kül. w Alman deniz kuvvetlerinin Nor. vecin garp ealhiline doğru ilerledikle. Yit haber Glmanız üzerine başlamış. tr, Ayaı günün akşamı, başlıca harp getallerimiz ve ikinci kruvazör filo- muz düşmazla — karşılaşmak ümidile Scapdan ve Raytlı'dan hareket ettiler. 8 Nisanda birinci ftile kruvazirle. TimMiz, filomuzun diğez gemllarine Nti. nak etmek Üzere Cemir almışlardı. 8 Nisanda Alman ordusu Danimar. kayı işgal etti ve casuslarıyla çoktam. beri hazır bulunan deniz kuvvetleri. Çemberlaya, Renavn harp gemisi, ni Heharcas.taun çok büyük tahri, bata uğrutuğı Narvik Fiyoru KAtını ve bu harekât eannamda düş- MABA ait muhriplerle ticaret gemile. rinin ekidi sürelle hasara duçat öl. dağunü hatırtattıktan — aonra aözüne göyle devara etmiştir: 15 Niaanda, muvı yetle — hitet bir denix taarruzu ennamnda düşmen Geniz küvvetleri, Narvikte tamamen tahrip edilmüş ve bidayotte bu hare. Kkâta iştirâk etmek Üzere irkâb edi. len kuvvetlerin hepsini, Narvikin zap- tt için kultanmak sârureti hasıl olma. ymaştır. Hedefimiz Nerveçe bü- tün yardımı yapmaktır Bundaa sonraki bedefimiz, Norveç. Hlere mümktin olan bülün yardımda bölunmak, Almanların — cenubundan AğTümamalarını geçiktirmek ve buna müühalefet etmek, — Nörveg kıralı ile Nerveç hükümetinin — selâmetini ve himayesini temin eylemek olmuştur. Trondhelmin zaptı, bütün bu hedef. lere süretle ulaşmamızı mümkün a. Iağaklı, Almanlar Trondhela — ve Norvecin garbisinde yezâne mühim tay. yüre karargihı olan Staveageri olle. riüde bulundurduklarından — bu bare. Küi tehlikeler urzetmesine rağmen, hedefimize ulaşmak Üzere bir hamle yapmaya karar verdik. M Nisanda, Namsosa bahriye stra. dr 16 ve 18 Nisanda kıtaat ihraç e. diümiştir. Birkaç gün sonra Fransız alp avaı kıtantı efradı Namsosa va- *Ü0 oldular, Bu kıtaların bir kısmı, Ktsniğorde mevzi alan — Xorveçitlere yardım etmek üsere, süreatle 90 mınta. kaya ilerlediler, 17 Nişaada Trondheim'in cenubun. da küy Andalanede ihraç edilen-de. "RİZ Vövvetlerine, 18 ve 19 Nisanda kı. Yert ithük etmdişüir, Bu kuvvetler, demilryolunun mühim bir itisak nok- olan Dombanse doğru ilerlemiş. teğdir, Bir kısıf kıtaat cenuba doğru ilerliyerek orada, Nürveç kuvvetlerile iltihak etmiştir. Kıtaatırarz. Norvece — inraç edileli, denberi her iki cephede cereyan eden müharebeler hakkında bugün #ize taf, BilAt veremiyeceğim, Müttefikler büyük müş- külâtla karşılaştı Bu nuntakalarda müllefik kuvvet. ter büyük müşkülAtin karşılaymışlar? dir, Bu güçlüklerin çoğu, buylıca tay. yare karargâhlarının — düşman eline geçiniş bulunmasından ileri — geliyor” dun Bu geralt dahilinde düşman RAVK | küYtetlerinin mahalli tatünlüğü do? layiziyla, topların ve tankların kara? ya İhracı ve kıtastımizin — cenuptan gelen düşiman kuvvetlerine mukave- met eğmesi imkânarzlığı, hirkaç gün evvyel aşikâr surette anlaşılmıştır. Şöziliz — tahtelbahirlerinin ve bir Fransız tilotilasının tahakkuk ettir. diği fevkalkde esere ve İagiliz tayya. ralefinin gayretlerine rağmen, Al. müpler, Norvece, bizim — yapabildiği. mizden daha geniş mıkyusta Lakviye göndermek imkânmı bulmuşlardır. Trondheim'i işgalden » neden vazgeçildi? Gdğen hatta Trondbelm cenubunda â fikrinden vasgeçmeye, bu mm. butaatı geri çekerek baş. ka' Jlmanlara nakletmeye kazar ver. Gik. Şimdi, Öndelmes miltakasındaki Büğün kuvvetlerimizi, bir tek nefer zaylat vermeden geri çekmiş bulunu. yoruz. Zaylatımız hakkında meclise veremiyeceğlin. Fakat bu za- yiabğ, harekAtın genişllğine nisbetle AĞİF olmadığın! zanBettiren sebepler t übelmi işgal imkânını bula, aklığımıza rağıman memeunum. Zifa, yaziyet bugüne kadar mülte. fik, küvvetler lehindedir. (Almanların, Norveçte — ve Dani, a kolayca zafer elde etmek ürdidini beslediklerine şüphem yok, tuğa Norveç miülletinin — şecaali ve ıığkoıı' Jerin gayreti, Almanların bil ümidini boşa çıkarmıştır. — Üç hallâ süren harplen sanra, Norveç henliz zaptedilmemiştir. Almanyanın deniz za- yiatı çok fazla müddet sarfında, Almanya. nu '#ııhlıii seylaı mühim bir rakılma baliğ olmuştur. Raşhea ge- milerinden ikisi muhakkak üçü muhtemel sürette basara — uğramış, dört kruvazör, 11 muhrip, beş de, nirzaltı batmışltır. Otoz makliye ve inşe gemisi batmış, binlerce Alman Glmüştür. Torpillerimiz, on nakliye ve İaşe gemisine isabet elmiştir. Aynı müddel xarfında bizim ma. ruz kaldığımız denix yayiatı dört muhrip, üç deniz. bir şilep ve beş balıkçı gemisine baliğ almuş- tur, Hava taarrurları - nelicesinde bunlardan başka beş harp gemisi daha hasara uğramışlır. Bir Alman tahtelbahiri tarahudan torpillenen bir inşe getni batmışlır. Bn ra, kamlar, İngiliz bahriyesinin, kud. retini ve müessirliğini göstermek fırsatını adela bulamadığını — isbat elmektedir. Halbul Alman bahri- yesidin uğradığı zaylı deniz kuvvelini sarsac fiklerin başlıca — gemih başka mıntakalara — sevketmelerini müm. kün kılacak derecede büyük olmuş- bur. Bu münasobeile şu vedebilirim ki, bir Simal denizindeki — ihtiyaclarımız Akdenizdeki filomüza — desir elmiş olduğundan, gemilerimizin Akdemi. ve normal sürete tevzline muvaffa- kiyet hasıl aldu. Harp kruvazörle. rinden ve deniz tayyarelerinden mürekkep bir İngiliz ve bir Fran. sız filosu, Akdenizin şark havra - noklayı zik. sında bulanmakta ve İskenderiyeye doğru yol almaktadır. Çemberlayn tekrar Norvec harbi, ne sözü gelirerek demiştir ki: Almanların, efrat bakımından za. yiatini kall süretle tahmin edeme- yiz. Fakat bu xayialın bir kaç bin kişiye baliğ olmuş bulunması lâ, yam gelir, Norveç muharebeleri hakkında muvazene za- manı henüz gelmedi Trondhelmi işgale muvaflak ola. mamaklığımız keyfiyelinden, alelâ- cele hüküm çıkarmak — isteyenlere şunu söylemek İsterim: Norveç mu, Harebesinin nelicelerine nit bir mü- yazene yapmak henür mevsimsiz - dir. Bu — muharebenin ilk safhası henür bilmemiştir. Bu xafba esna, 'sinda hedeflerimize — vormadıksa, “Almanların da kendi — hedeflerine ulaşamadıklarım söylemek doğru o- lar, Uğradıkları kayıplar, bizim ka, Yiplaraımızdan daha ağırdır. “Meclise şu cihetl hatırlatmak x- karim ki, Noörvecin ikinel derecede harp sahnesi olmasına müsa , N etmek niyelinde değiliz, KAC, tuzağa düşmek le istemiyoruz. Aataatımızın hayatı merkerde teh. bir zaafa uğruyacuk derecede 'dağılmasına mani olmak arzusun- dayız. Düşmanımız merkezi mevkileri lluıl etmektedir. Hücuma bazır mu, azıam kuvvetlere sahiptir. Du hü- cum Norvecin müteaddit cephele, rinden herbangi birinde, yıldırım süralile vukva gelebilir. Almanlar .'î!olıımıyı. yahut Belçikayı veya ğyu zamamda her ikisini hirden is- lâya hazırdırlar, Hiç bir kayga ra bu harekeller — alıkoyamaz, Şi ordularının, Avtupa cenübu ürkisindeki —masum komşularına ÇRit topraklara dağru akın elmesi de düm kündür. Almanya garpta büyük bir taar. Taza, yabut İngiltereye karşı kahir bir taarruza hazırlanırken, bu say- dığım hareketlerden bir kaçına da eşebbüs edebilir. Almanları hezi. Tüete sürüklemek İçin ea müsalt sevkülceyşi hareket haukkındaki fik- rimizi düşmana İfşa etmek delilik olur. Fakat, her an zuhür elmesi muh. temel, hayati ehemmiyeti hâlz ve Baklenmedik ahvsl karşısında hare- edebilecek ket serhestimizi — işkâl şekilde, kuvvellerimizi veya teksif etmemiz doğru olmaz. Düşmana variat verdirmek için, Norveçte, her fırsattan — istifadeye devam edeceğiz. Fakat bize harbi kazandıracak olan sevkülceyşi pren SİpI gözden kaçırmamaklığımız lâ. zımdır. * Çemherlayn nulkunu şöyle bilir- miştir: © Bazı harekât, halen terakki vazi. indedir. Bu harekâla girişmiş 6- F, hayatını tehlikeye koyabi. ek şeylerden — içtinap etmeliyiz. Bİ yh, gelecek hafta yapıla- gak müzakerata kadar, mütaleadan İstizahlardan — tevokki — etmelerini, meclis azasından rica ederim. önceden süyleyebilirim ki, bu hare. kât esnaşında husus! mahiyette müş külât zuhur etmiyecektir. İngiliz sefiri Sofyaya gitti İngilterenin Ankara büyük el. çizi Sir Hugessen dün sabah An. karadan ı;ıdrimu gelmiş, gece birkaç gün misafir =uı *on. ra tekrar Ankaraya dönecektir. müddettenberi | | | ! beler (Baş tarafı 1 incide) hakkında ilimasa şayan haberter alı. namamıştır Stokhalm'dan haber verildiğine gö, ve, Dombas . Stocren demiryolu Üze rinde Oeeter vadisinden Hierkin'e gi. den dag yolundaki Földad bölgesinde, Norveç küvvetlerile Alman'ar ârasın. da yeni müsademeler olmakladır. Bu yol bayünce, Oesler wadisinden geçit bulan ikinci bir Alaran müfreze. sinin Hğarkin'e vardığı süylenmekin, ; Gir. Bu arada, Bergen'den almazı * henüz teyit edilmiyen haberlere gi tmüttefik ve Norveç kuvvetleri, mâanlarm karadan yaptıkları Heri ha. rekeline karşı koymakla meşgüldür- | ler. Almanlara göre Daombas düşmüş Berlinden bildirildiğine göre, Dombaas'ın şimali şarkisinde i. lerleyen Alman kıtaları, İngilizle. Ti bu mevzii sür'atle terke mec. bür etmiştir. Almanların eline mühim miktarda ganaim geçmiş. tir. Dombarsın 50 kilometre — gi. mali şarkisinde Kleven mevkiün. de | mayız aksamı mükavemet et. mek istemiş olan düşman mül. vezeleri geri püskürtülmüş ve | 300 Norveçli esir alınmıştır. İngilizler Andelsnesi tahliye ettiler İngilir harbiye neraretinin teb. liğiz Birkaç gündenberi Trondhei . min cezubunda harekâtta bulu . nan müttefik kuvvetleri, birçok düşman hücumlarını geri püs . kürttükten aonra, düşman kuv . vetlerinin gittikçe daha fezlala - şan adedi sebebiyle geri çekil . mişlerdir. Müttefik kıtaları, Andalsnesde ve Andalsneş civarındaki diğer Hmanlarda tekrar gemilere irkâp edilmişlerdir. Alman D. N. B. ajansı İngiliz. ler tarafından — terkedilmiş olan Andalsnes şehrinin saat 15 de Almanlar tarafından işgal olun. duğunu bildirmektedir. Bu şekilde Almanların Oslo ile Trondheim arasında tesis etmek istedikleri irtibat büyük müşkü. 3Jıhuıııı Ba olsa temin edil. bulunuyor. , Müttefikler Röros'da Almanları püskürttüler Stokholm,den gelen haberlere gö- ve Röros'un 1 mayısta fecir vakti Nörveç kıfaatı ile bu k herel eden ecnebi gü fından işgal edilmiş men teyil edilmektedir. Norveçliler, Almanları Tynset'ten vikne'ye doğru püxkürtmüşlerdir. Röros'un zaptı, Österdal vüdisi Kahiredeki güreşler Takımımız 4 - 3 yalip Kahire, 2 (A.A.) — Dün ak. şam Kahirede yapılan — İstan- bul — Kahire ekipleri güreş müsabakaları netlcelerinde, 72 kiloda Kandamir ve 656 kiloda Küçük Hüseyin, puvan hesabi. Je, 87 kiloda Mustafa tuş ile, Çoban, rakibinin müsabakayı bırakmasiyle galip gelmişler. dir. 79 kiloda Adnan, 61 kiloda Yaşar ve 66 kiloda Yusuf pu- van hesabiyle mağlüp olmuş- lardır. Türk güreşçilerinin klag olduğu res. K yüksekliği, ekser müsabaka- larda kendisini bariz surette göstermiştir. Kısa Ankara haberleri: * Meclisin yarınki ruznamesin. de orman umum müdürlüğü, sıh. dürlüğü teşkilât kanunlarındaki değişiklik yapılmaları varidir, * Bütçe encümeni ziraat vekâ. Tetinin bütçesini tetkike başla. Taştır. * Memlekette rejinore edilme. sine imkân kauçuk döküntüleriyle hurda otomobil iç ve dış lâstikleri emsalinin memle. kete ithal edilecek kauçuk muka. bilinde ihracı takarrür — etmiştir. Ancak ithal edilecek 75 kilo kau. gçuğa mukabil 100 kilo hurda ih. raç edilecektir. nnmlıasîa' ğiddelli muhare- oluyor | sakılımın kesilmesi demektir. Muvasalanın tekrar temini için Gudbransdal'den geçmek — lâzımdır. bu da her şeyden evvel Dom, n zaplı İle kabildir. | Dombas müttefiklerin elinde bu. lunmaktadır. Atıman askeri makamali Alman kıtaatının müvdsalatı cenup İstikte melinde kesilmiş olması Jâzım gel. ; #iğlnl bizzat tasdik mektedirler. Almanlar Röros'dan niçin çekilmişler? esirlerinin anlattıklarına Alman — kolaatının — Höros'tarı kilmelerine İeşe mildeleri ile mühimmat fikdanı sebebiyet ver. Ümiştir. Filvakt — Röros'daki Alman müfrezeleri, Alman kuvvel külliye- |si ile temaslarını kaybetmiş bühü. buyuyarlardı. Diğer taraftan Atmanların Titeli de tahliye etmiş oldukları bildiril. | Hiri Alman | İsveç hskert ckaperlerine göre Alman m ricatleride sebep mü , | naküle tlaranın ha cenupla Üsterdi Tos'da le takelye edilmiş olmakla yeniden organize edilmiş ve büyük mikyas, | ta harekele göçecek vürziyete sokul. | muştür 'Namsos'da sükünet var Londradan resmen bildirildiğine #öre Namsos bölgesinde vaziyet de- güşmemiş olnrak kalmakladır. Bu, tuda san 48 saat içindeki harekât, Köşif kolları fanliyetine İnhisar ot. miştir. Narvikte Almanlar müşkül vaziyette Mühtelif membalardan gelen ha- berler Narrikteki Almanların git — Tikce sıkışmakta olduklarını bildir. mektedi Buradı boyunca çekllmiş olan 1 Tngiliz kuvvetleri sahil Almanları | Çala, Emirdağından — Fahrettin Vat Cebesoy dün sabalı Ankara- bombardıman etmektedir. Diğer taraftan haber verildiğine göre, Narvik mıntakasında tahaşşüt elmiş olan Notveç kılalarına gene. ral Flâyşer kumanda — etmektedir. 'Çok iyi techiz edilmiş olan bu kı. talar, bir kaç aydanberi bu mınta, kada — bulünmaktadır. Bu kmutalar, Söyyel — Fin anlaşmazlığındanberi terhis edilmemişti, Ruzvelt ilalyân sg- firini kabul etti (Baş farafı İ iİncide) mişlr. Bu mülükat, döst milletler diplomalları arasında ya; tat olan temaslar cerçevi linde, malümat edinmek maksndile Yapılmış bir ziyarellir. F Ziyaretinde, — Filips'i İTALYANIN AMERİKA ELCİS GÖRÜSTÜ Birzleşik hükümat nezdindeki el. gisi prens Kolona, Amerikan hari- giye müsteşarı Sümner Vels İle gü- rüşmüş ve bilâharu — Vels ile bir. likte Beyoz Eve giderek Reisicum. huür Rüzvcelt tarafından kabul olun- müuştur. Vaşington siyasi mabafilinde söy, dendiğine göre, Mistec Vilyam Külpis dün Mümaoliniyi ziyaret ederek Ame.- rikanın Akdenizdeki muvazenesinin mubafazasını arrzu ettiğini, akal hal, de Amerikanın bir Ihtiyatl tedbir el, maak Üzere gerillerini Akdenize gön. dermiyeceğini bildirmiştir. Londra ve Vaşington siyasl maha. fül bu müzakeralerin Akdenizde va. xih bir gerzinliğin mevcudiyetini gös. termekle olduğunu —ve Amerikanın vaziyetin! dikkatla takip ettiğini be, yen etmektedir. AMKERİKA ROMA ELÇİSİNE TAM BALARİYET VERMİŞ Vaşongton, 2 (AA.) — — Bümner Vels, Birleşik Amerikanın Roma #el. Çisi Kiplisten Musolini ile yaptığı son matilâkat hakkında henüz hiç bir ra, por almadığını bugün gazetecilere be. yan etmiştlir. Manmafih, vaziyet ica. bettirirse, elçinin — Duçeden mülâkat iwtemesi için kendisine talimat veril. MISIRDA ALINAN TEDEİRLER Londra, 2 (Sabaha karşı Radyo) Sirze, | hiye vekâleti, vakıflar umum mü. | — a rda ihtiyat tedbirleri alın- maktadır. Asker ve polislerin izin. Jeri kesilmiştir. Mıser milll müda- faa nazırı bugün söylediği bir nu- tükta: *Vaziyet ciddidir. Fakat yakın bir tehlikeden endişe — etmeğe mahal yoktur. Mısır mümkün olabilecek her ihtimale karşı hazır bulunmak. tadır.,, Bugün Mısırda — casusların ölüm cezasına çarptırılması hakkında bir kanun meclisçe tasdik olunmuştur. | Meclis hükümelin aldığı ihtiyat? idedbirlerin müexsiriyetine emindir. Kaymâkamlâr arasında nakil ve tayinler Ankara, 2 (Hususi) — Kay- makamlar arasındaki değişikliği bildiriyorum! Sürmeneden Seyfi İspire, Kan. gâaldan Hulüsi İlice, İncesudan Faik Yeşilovaya, Kemaliyeden Cemâal Erganiye, Tercandan Ce. mil Mazgirde, Aksekiden Maz. har Nusaybine, Çarşambadan Kâmil İncesuya, Çemişkezekten Fahri Çarşambaya, Köynükten Asaf Mesudiyeye, Madenden Hamdi Suruce, Bartından Musta. da Sürmeneye, Eşmeden Kemal | Geliboluya, Hendekten Şakir Er. baaya, İnhisarlardan Ayai Eşme. ye, Mesudiyeden Dündar Orhan. | eliye, Erganiden Şefik Aksekiye, Seyhandan Ali Rıza Madene, Ü- çüncü Umumi Müfettişlikten Mu | zaffer Bartına, Milastan Kasım | Kangala, Karaburundan Ekrem Seyhan hukuk işlerine tayin edil. miştir. Nafia Vekili şehrimizde Nafia Vekili General Ali Fu. dan şehrimize gelmiştir. Bir iki gün kalarak tetkiklerde buluna- caktır. Mı;â;ı;ı yakın at 15 de kısmalk. ihrac e SAT YA N tedarikinde AY | vak diye vasıtasi ıfj e: mek, mıll"';:,ı”aı is Pi veren a ud'ı'ğ b vik etmek, TT TjekelP eef Dyan lerin başka T şgintt wüN X üstünlüğü line mati şark siyaseti hak- kında ifşaat (Baştarafı 1 incide) bugünkü Almanya hakkmdaki düşüncelerini anlamamış - iteler bu eseri biraz dikkatle okumaları . Doktor Herbert Helziz'in neş. yettiği vesikalar ikinci bir nokta. dan da mühimdir. Bu da Alman. ya ile İtalya arasında mevcut itti. fakın hedeflerini ve her iki mem. leketi birleştiren “hayat sahası” davasının mahiyetini çak sarahat İle göstermesidir. Layipzig'de ta. ninmiş bir 1âbi olan Doktor Köh. ler'in 1934 senesinde Yaktn Şark. ta Alman propagandası hakkında yazdığı rapordan şu satırları oku. "!":u&' Almanyâ kürremizin bir kaç mmmtakaya ayrıldığını veya. hut ayrılması icabettiğini idrâk ediyor. Büyük ve hâkim bir mil. tet bu mantakalardan birini ken. dine bir iş sahası telâkki etmekte we hayat sahası olarak çizmiş bu. Jundüğu bu yerleri mümkün mer. tebe kendi siyasi, iktrsadi ve kül. türel nüfuzu altına almıya çalış. mâaktadır. Meselâ İngiliz impara. torluğu böyle bir nüfuz mıntaka. gıdır. Birleşik Şimali Amerika devletleziniz bütün siyast faaliye. ti Cenubi Amerikayı kendileri için bir nüfuz mıntakası yapmak | gayesine müteveccihtir. Japonya. | nn Mançuride, Mogolistanda ve hattâ Çinde takip ettiği siyaset kendisi için böyle bir mıntaka te. Mmin etmek endişesinden başka bir y ile izah edilemez. Büyük dev. letlerden yalnız Almanya ve İtal. yadır ki bu yolda geri kalmışlar. dır. Kendilerine henüz birer nü. füz mıntakasını sarahatla tayin etmedikleri gibi nüfuz mıntakası olabilecek yerler ile asıl kendi memleketleri arasında irtibat te. gis işini plânlı bir tarzda tesbit et. miş vaziyete gelmemişlerdir....” K .a. Almanya için böyle bir hayat sahası ancak Avrupanın şarkt ve cenubu şarkisi ve Misır olâbilir. Bu memleketler Alman yapılması için ea emin bir saha teşkil etmektedir....” uu Balkan memüleketleri or. Ranik olarak Almanyaya bağlıdır ve bunlar küçük Asyaya doğru bir köprü vazifesini görürler, A. madolu ise jeopolitik bakımından bütün Ön Asya ve Mısır için bir Ârt İ SirEeş | Si en Kelar'len AAA N olan ehliyet Ş Diğer bulunup «n m,tlil yabanci par $7 C. Dele BAF denberi i"" Teketimizi Hit BSofya Vi egti B T Gd öarieti A başl gz N 4 Kendisile F | bar ııh“'"“.ı';’ “ Di / rini dünk miştik. B y ;% ar nin Taktimi Çi bilmek için © ’pı' vuraul“d'e':,'_ ylâ l,len:gm;ıır gşlti, SÖLAsi a bordar dâr. Bu hu nin yaptıKİY oei egi ee CEYİİ KaStiçle ıaııerlnl“u,,ıo: on ra yılaceğına MT n Ş m talip ©1 zinonun delden üzerinde miştir- gez 8ti