4 Mart 1940 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5

Ve İthalât &. şer lerdeki te. Membaları- kısmen de ta: adar devam kuruştur. ? ku * ky l9 Dahilt 700 barlcı “ ':"uır. A Syeti: :*'Iı?"'lcı:h" 'dağı: € Üa ı.:ğ'*ı'ı:tı:'“; N.:'şı" v AOağna 8.625, Dı. li Y isu di 66, Xet 4.872 ekön: b Başvekilin hitabesi | Sayın Başvekilimiz Doktor Refik Saydam dün gece saat yirmide Ankara radyoşunda da- hili ve harici meseleler etrafında bir hitabede bulunmuştur. Başvekilimizin dün akşamki hitabesi, hü, kümetin daima takip ettili basiretkâirane siya. #etten dolayı umumi itimat ve memnuüniyeti ta. zelemiştir. Hitabeyi aynen neşrediyoruz: Aziz vatandaçlarım, Bu akşam sizinle konuşmak istediğim mesa., leler şunlardır: Miİlf korunma kanununun tat. bik mevkiine konulması, bunun tevlit ettiği ba. za yanlış akisler, son haftalarda bizi alükadar eden harici haberler, 1940 senetci bütçe hazır. hğı. Aykedanberi dünya vaziyetinin gösterdiği derin tehavvüller dalayısiyle, memleketimizi iktısadi cephesinden olduğu kadar, müdafaa ba- kunuından da koruyacak tadbirlerin alınmasını mmecburi gördük, ve her ihtimale karşı radikal tedbirler almak lüzumu hasıl olacağını evvelden düşündük. Haftalarca çalışcıvak büyük meclisi. mizce kabul edilen milli korunma kanunu mey. dana geldi. Bittabi bu kanunun kanun. lar mecmuasında dürmak için değil, zamanı ge- lince, tatbik edilmek için yapıldığın; hepiniz bi liyorsunuz. Kanunun müzakeresi canasındaki ve sonra Büyük Meelis huzurundaki sözlerim çok açık ve kat'i idi? Zaruri ihtiyaç belirmedikçe vatan. gaşlarımın normal haya'lırna karışmak, hükü, met için hiç arzu edilmiyen bir hareket olacağı» mı söylemiştim. Fakat, gittikçe maddi ve mane. vi ıslırabı artan, bizim gibi harp dışındaki mil. letlerin Ca ilctısadi haya'larına tesirden hâli kal. mıyan buzünkü harbin, memleketimizdeki akis- lerine karşı koymak, sulh dercesinin icaplarına uygun yapılmış normal vasıftaki kanunlarla mümkün olamıyacağını gözünce, milli korunma kanununu, verdiği salâhiyete istinaden, tatbike başladık. e a N Dahilde ve hariçteki tefsirler Bu, içerde ve dişarda 'bazı tefsirlere sebae. biyet verdi. Hariçte, Türkiye se“a-barlik yapa. cak, onun için kanunu hrwokete getirdi, denildi. Dahilde, hükümet harbe karar verdi; diyen ba, z fena görüşlü ve düşünleli insanlar hüküme- tin hatırından geçmiyen bir talam fikirleri, na. zzxiyeleri yaymağa başladılar. Aziz vatandaş'arım, Eğer bhükümet harbe karar verirse bu, giz. Ki değil, Türk millztinin kendine mal ettiği si. i istikametin icaçlarına uygun olarak, Büyük illet Meclisinin tasvibi ile a'ınacak 'bir karar. ha, yani açık olarak yapılır. Binaenaleyh, 1e. ferborlik veya harp, ancak milli menfaatimize ve Türk vatanının selâmetine uygun olmak şar. tiyle, üzerinde durulacak bir. karardır. Bunu böylece tesbit ettikten sonra, hükümetçe, milli korunma kanununa uyarak alınan ve - sirasiyle alınacak kararlar, dünya bulcanının memleke, ve istikbelde bugünlerin hbiînâl:msyıı .ıı-ıl.ın içinde sılıntı çekmemeniz içindir. Bugün, sizin- le hükümetiniz arasında hiç tir görüş ve ılı'i|_ü. nüş farkı olmadığını yakından bilmek in nü.hvwünh verdiği kanantle MHE:”H. milli korunma kanununun tatbikima geçilmesi kowarmı hükümet, :lı_ R dakikaya ihnluını. ü norme| vasıtal çalışmaya — uğraşmıştır. m imkân olmadığı görülünce, fevkalâde ted. birler almakta da tereddüt etmemiştir. Bütün bu sözlerimden çıkaracağım netice şudur: Milli Korunma Kanununun tatbiki sebebleri Milli korunma kanununun tatbikı bir ve. ferberlik mukaddimesi, veya bir harp - bazırlığı olmaktan uzaktır. Bugünün dünya ııı_tl_ır:ıı üymak ve yarının emniyetini içindir. Mantıksız sözlere, fena izahlara, güler yüzle tel- kin edilmek isten'len ve altında hususi ıııaıh.ıı_ ler kaynaşan ve iyi yecdan alındığı söylenildiği halde membar gösterilemiyen haberlere inan. mayınız. Hükümet, yapacağı her işi size h"'li lişaniyle her vakit arzediyor. Yalnız bu iza"ları hatırda tutarsanız, fena haberlere teşhis koy. makta asla yanılmazamız. j Her sınıf Türk vatandaşının en mühim va- zifesi, bugünkü milli birlik ve durumu herhangi bir tarafından behemehal sarsmak için ortaya atılan propagandalara kıymet veriremektedir. Bütüa bu propagandaların ne kadar esassız ve gülünç olduğunu, avlardanberi kulaklarınıza fıslanan, fakat bir tWelü tahakkuk etmiven ha. berleri hatırlyarak bizzat hüküm verebilirsiniz, kanaatindeyim. ü B Harici Vaziyet Harici vaziyete gelince: Son zamanlarda bazı ajans baberleri ve Av. rupadaki harplerin muhtemel inkişafları wm'll- de yapılan İndi takmirle; bugünün gidişini, yarının sinirleri bozacek esassız haberlerine bağ- lıyan deditodular, memleketin içinde ve dıt söylendi ve yazıldı. Bu arac'a komşumuz Sovyet. lerle olan münasebetimizi birçok hâdiselere bağlıyan faraziyeler ve mubakemeler ileri sürül. dü. Yukarda izah ettiğim sebeplor'e milli korun. ma kanımunun tatbik mevküne konması da, U Büt: 2,300, Yekün: 12.076 lira Bingöl vilâyeti: Merkez: 3 bin 400 Ura. Bitlis vilâyeti: Merkez: $ bin 463, Ahlat: 1,000, Katum' 164, Matki: 44, Yekün: 4.66: Ura, yalan zincirinin bir halkası olarak bütün bu propagandalara elkilendi. Sorvyetlerle münasebatımız değişmedi Sovyetlerle münascbetlerimizde altı aydan beri değişmiş bir şey yoktur. kzsin niyetleri içinde saklı bulunduğu bir devirde yaşıyoruz. İnsan bu cınada kendisinden başkası için fazla teminat vecmez. Fakat Lon cesaretle — söyliye. ceğim. Bizim Sövyetler âleyhine herhangi bir barekete asla temayülümüz yoktur. Esasen se de bizdez böyle bir hareket istemiyor. Sov. yetlerin d-ğrudan doğruya bizim aleyhimize bir hareketleri olacak mı? Böyle bir ihtimali farzet- Ücecek şimdilik hiç bir delil görünmüyor. Gâö. rüyorsunuz ki Sovyetlerle aramızda bir hâdise çıkacağına dnir son zamanlarda hararet poyda edan şayialar etassız ve hususi maksatlara müs. tenit mahiyettedirler. Bizim kanaatimiz şudür? Her ne suretle o. kesa ılıı_m. yayılan ve fikirler üzerinde tesir br- nknıdıııl:î:nbu baberler, Türkiye politika. gına hei vakit revaç ve mâ. kos bulurlar, Ka Siyasetimizin gizli tarafı yok! ç lçünkıî bizim siyasetimizin ne ivicaçlı, ne de gizli ve müphem tarafı vardır. Teahhütlerimiz şarihtir. sat ve gayelerimiz muayyendir. Emniyet sahamızı açık ittifak muahedekimizle çizmişiz, emniyetsizlik havasmın bizdi vakit doğacağını açıkça söylemiş ve göstermiş bulu. nuyoruz. Harp harici vaziyetimiz, milli masu- niyete dayanmakta, herhangi şekilde kombine, sonlara âlet olacak istidat göstermemektir. ve göstermiyecektir. Dünyayı ıstırap içinde kıv. vandıran muharebeleri esefle takip ediyoruz. Bu muhrcebelerin şu yolda veya bu yolda inki. şafından Türkiyemiz için bir iştirak bissesi çı- karmak, ciddi ve valim hâdiseleri, çolı hafif te. hklıiseınıılı demektir. iyasetimizin bu açıklığı, dürüstlüğü, ve fakârlığı; kendimizi korumak için bize düşecek ü yerine getirmeğe ve lüzum göreceği. miz tedbirleri almaya mani değildir. Bunda kim- senin şüphesi almamalıdıe, Bilâkis, biz bu vazi, feleri yaparken, biraz evvel izah ettiğim siya. tetimizi teyit ettiğimiz kanantindeyiz, Aziz vatandaşlarım, Esasdn sizin de bildiğiniz. bu hakikatleri bükümeti reisi sıfatiyle bir daha tekrar etmok. ten maksadım, bugünlerin en revaçta olan ha- berleriyle mukayese ve muhakemenizi kolaylaş. tırmak içindir. — | 2 k 94âabütçeımi Meclise verdik Aziz vatandaşlarım, Hükümetin, bir ayda: hberi devam eden 1940 senesi bütçe hazırlığı bugün bitmiş bulunuyor. Teşkilatı esasiye kanunumuzun emrine uyarak bütçeyi bugüa Büyük M'llet Meclisine takdim Bakasa bilüreceklr B 1580 Dütre mal ür. tçesiz yalnız bir iki noktasından öm, Dünyanın içinde bulunduğu büyük buhran, bizim de kapımıza gelmiştir. Yani gümrükler varidatı ve bu varidatla ilgili diğöe — vergilerde 40 milyon Türk lirasma yakın bir azlık vardı. Buna muk?il, vatanımızın müdafaası için, bir seneden Fazla zamandanberi alıman ve devam o. d'_u' fevkalâde tedbirler de sona ermiş değil. lir, Bu hal, bütçeyi denk yapmak için bizi çok müşkülâtla karşılaştırdı. Acı, tatlı çok tecrübe- ler güörmüş bir mesle mensubuz. Günün geçici kolaylıklarından ziyade, istikbalin sağlam olma. « için fodakârlik istemek mevkündeyiz. Bunu da, Türk milleti asırlarca süren cidal hayatında sayılmıyacak*kadar parlak misallerle göstermiş. tir. Devlet dairelerinde mümkün olan tasarrufu yapmak, bazı muva'kat vreziler koymak, en lâ. zımmdan başka maaraf keP>l etmemek suretile bütçeyi denkleştirdik. Millt müdafaa tahslsatı- ni 150 milyon İiraya çıkardık, Bunun bir kıs. manı bütçe dahilinde, diğer bir kısmını da fev. kalâde tahsisat programında tesbit ettik. Heps: ayrı ayıı ilerleme yelundaki işleririzin durma. maşma dikkat etms'"le berabce, büyük inşa ve nafia programlarını biraz kıtık, zelzele mm- takasının iaşasını da gözönüne aldık. Türk vatandaşına düşen vazife Türk vatandaşının vefabına engel — olabile. €ek herhangi bir kayıt ve şartı kabal etmek iste medik. Yalnız istiklölimizin tamlığı ve — vatanı. mızın selâmeti için elimizdeki her vasıtalan İ tifade etmek istedik. Aziz vatandaşlarım, a Sözlerimi bitirirken, mesut ve büyük Türki. yenin şerefi ve selömeti için, bec vatandaşın hissesine düşen vazifleyi ve fedakâzlığı yapaca. ğana ercin olduğumu bir kere daha tekrar etmek isterim. Hepinizi hürmetle selâmlarım. .. * Sarıyer Halkevinde Yeni açılan Sarıyer Halkevinde toplanan Sariyerliler dün akşım Başvekilin hitabesini radyodan takip ederek pek mütehassis olmuşlar ve hükümete olan bağlılıklarını bildirmislerdir. Romanyada ham petrol ihracı menedildi Bükreş, 29 (A-A.) — Bugün neşredilen bir emirname ile münasebette bulunan bütün mem. Ok. | Ieketler için istisnal bir ehemmi Bolu vilâyeti: Merkez: 7000 Akçakoca 1.438, Düzce: 3.900 Gerede 3.840, Göynük 1313 Mudüurnu 1.281, yekün: 18.762 Hra. Burdur vilâyoti: Morker: 2.641, Bucak 750, Yeşllova L146, Tefenni 1.620, yekün 7.057 Ulra. £Devamı varın) tanik benzinin, ve içinde yüzde 60 Oktanik benzin bulunan ham petrolün ihracı menedilmiştir. Ayı zamanda bir kısım ecnebi dö. vizlerinin serbestçe alım ve satı- mi menedilerek bütün ecnebi dö. viz mübadeleler için sabit fiyat usulüne rucu edilmiştir. Bu tedbirin yelnız dahili piya. yeti vardır, Kayseride Zelzele Kavseri, 29 (ALA.) — Deve- lide dün gece biri 21,10 da sıkı diğeri bu sabah 5,38 te oluduk. | ça şiddetli olmak üzere iki zel. zele olmuğ ve bu zelzele Kayse- #a için değil, fakat Ramanya ile | riden de hissedilmiştir. $ — VAKIT 1 MART 1540 Galata köprüsü Açılma ve kapınma saalleri 15 dakika evvele alındı Şimdiye kadar sabahları saat $.30 dü &çılıp 6.30 da kapanan Galata köprüsü bugünden sonra sazt 5.15 de açılacak 6.15 de ka. panacaktır. Böylelikle açılma ka. panma saatleri o beşer dakika erkene alınmış olmaktadır. Bu suretle bir. müddettenberi kup.vşıniın açılma ve kapanma sa. atlerinden yapılan şikâyetlerin ö. nüne geçilmesi muhtemeldir. Köprü 6.30 da kapandığından bilhasca 6.45 de hareket eden ilk yapurlara yetişmek güç oluyor- du. Çünkü köprünün kapanışı ba- ——— l zı sebeplerle bazan 5-10 dakika gecikiyor ve tabiatiyle ilk vapüte lar yolcu alamadan hareket edi. yordu. İstanbuldan Beyoğluna ve Be. yoğlundan İstanbula geçecek bir çok kimseler de işlerine geç ka. hyorlardı. İşte bütün bu müşkü- lât bugünden itibaren ortadan kalkmış olacaktır. 'Yaz mevsiminde işe köprünlüs açılıp kapanma saatleri daha ere kene alınacık ve dört on beşe ka- dar indirilecektir. Taşova mıntaka- | 3ir köylüyü taban- sında deranbar hazırlıkları Erbaa, (Hususi) — Taşova (Erbaa, Niksar, Tokat) — mınta- kaşında deranbar hazırlıkları çok ilerlemiştir. İki Üç aydır devam e- den demet ve denk işi çok hızlı gitmektedir. 939 rekoltesi Erbas Çİki mül- yen iki yüz bin), Niksar (Altı yüz bin), Tokat (Dört yüz bin) İ üyük zelzele (elâketi yısiyle Erbaa, Niksar, Tokat mıntakalarındaki enkaz altında kalan zayiat miktarı (Üç yüz bin kilo) tahmin edilmiştir. *Umumiyetle Taşova tütünleri çok iyi olarak İdrâk edilmiştir. Dünya tütün hârmanlarında mü. him âmil olan güzel “Taşovanın bu eşsiz mahsulünüa nefaseti bu sene de yerli ve yabancı birçok firmaları sinesine çekecektir. Zel. zele mıntakalarında enkar altın- da kalmış tütünlerin yapılan ka- nun mucibince dizi halinde müba- yansı esası kabul edilmiş olmak. la beraber tütünlerimizden bu ka. bil zarar gören müstahsil pek az- dır. Dışardan aldığımız bazı hu- susi mektuplara nazaran bu sene Taşova mıntakasındaki mübayaa- ten bir kasmının dizi halinde satış yapılacağını duyuyoruz. Bu ka. bil şeyü tamamiyle asılsızdır. Zira dizi halinde satış yapacak bir tütün zürrar yoktur. Memle. ketimizdeki tütüncülük tamaı gdenk halinde satışı teamül iktiza- sından bulundurduğundan mınta- kamız rürramın dizi satışı hatı- rından bile geçmemektedir. Müs- tahsil geçen senelerde olduğu gi- bi normal şartlar altında bu sene de demet işini bitirmiş ve denkle. me ameliyesine başlamış ve kıs. men de hazırlamıştır. Öğrendiğimize göre inhisarlar idaresi bu sene kuvvetli bir mü- bayaa kadrosiyle hareket edecek- tir. Yerli ve yabanzı firmaların d piyasamıza pek yakında — iştirak edeceklerini memnuniyetle Ööğ. rendik. Zelzele felâketinden gerek ma. nen ve gerek maddeten zarar gö- ren Taşova müstahsili bu suretle zararlarını telâfi etmiş olacaktır. Basri Ahmet Ünal Hitlerin yeni sulh p'ânı (Baş tarafı 1 incide) toplanmıştır! Kanun yapan Hit. ler, M?alı-l:: :ı?aı Hitler, sulh yapaca' er., Her şey Hitlerd'c. İ'_İîllır yarın — ölebilir; © vakit yerine aynı salâhiyet ile brştaa bir Führer geçecektir; bu. günkü vaziyet ayniyle devam e- dip gidecektir. Hitler nasıl Mü. nih konferansında imzaladığı mu. kaveleleri sadeca kendi arzusu il- bozarak Çekcelovakya garantisi. ni yöketmiş, bu memlcketi baş- tanbaşa İşgöl eylemişse yarın ©. nun yerine geçecek olan Fühee de aynı şekilde sulh muahedele. tiai bozarak yeniden fütühat ha. veketlrine geç ( Bu şartlar dairesinde beynelmilel emniyetin istikrarına nasıl imkân bulunabi- lir? © helde Avrupada sulh olab? mek için ya Almanvada burünkü Hitlerizm bizzat Hitler trenfım. dan bozulacak, onun yerine İn. giltere ve Fransa ile beraber di ğer memleketler için sözüne ina nılır yeni bir vejim kurulncaktır: yahut harpte İngiliz ve Fransız edularının katt zaferi ile ba M”s:' vordlacaktır. Bu iki hal den başka sulha gidecek yol bu. İunamıyacaktır. ca ile vurdular Yaralayan kaçtı Eskişehir, (Hususi) — Ç nahivesine bağlı Aslıhantepeci; köyünde feci bir yaralama va- kası olmuştur. Tahkikatıma göre vaka şöy. le cereyan etmiştir: Aslıhantepecij Mehmet 'Tezcanla Mustafa —Uysal adın. daki şahısların çoktanberi ara- ları açık bulunuyormuş. Musta, fa, Mehmetten nasıl intikam &. lacağını düşünmüş ve kararını pazar akşamı tatbik etmiştir. Bustafa tabancasını alarak, bir sokak ağzına gizlenmiş Mehe medin oradan geçmesini bekle. miştir. Hiç bir şeyden haberi ola mıyan Mehmet evinden köy O. dasıma gitmek Üüzere çıkmış ve tam küşeyi dönerken, birdenbi- re üzerine tabancı ateş edi- miştir, Mehmet atılan kurşun. lardan yaralanarak olduğu yere düşmüştür. Silâh seslerine etraftan ka. şup gelenler, yerde birisinin yattığını görmüşler, yaralı Ğı. lenlere kendisini Mustafa Üy« salın vurarak — kaçtığını söyle- miş, bunun Üzerine jandarma. lar derhal takibata başlamış. lardır. Mehmedin yarası ağır olduğu için Memleket hastanesine geti. rilmiştir. Mustafanın da çehri- mizde bulunan kardeşi yanma kaçtığı zannedilmektedir. o—— Ölü ağzından altın diş çalanlar yakalandı Mardin (Hususi) — Şehriml- zin Teker mahallesinden Pecep ve Savur kapıası mahallesinden İbrahim adında hırsızlıktan &a. bıkalı iki kişi, Şirindede mezar. lığında geceleyin bir kabri eçe. rek ölünün altm dişlerini sök- müşler ve kuyumcu Eframa 46 liraya satmışlardır. Yaptığım tahkikata göre va- ka şöyle olmuştur: Burada bir âdet vardır. Her. kes pazar günleri ölülerinin kabrini zivarete gider. Bu ölü, nün akrabası da geçen pazar kabri zivarete ritmişler ve me. zarın eşilmiş olduğunu görünce ölülerinin altın dişlerinin çıka- rılmasından şünhe ederek dere hal zabıtava haber vermişlerdir. Zabıta geceli cündüzlü failleri aramağa başlamış ve kısa bir zamanda vakalryarak adliyeye teslim etmiştir. —ima Erbaa keymakamı mezuniyet aldı Erban (Hususi) — Erbaa kaye makamı Mahmut Nedim Aker on beş gün merzuniyet almış, Anka, vava pitmiştir. Tokat maiyet memurlırından üf Avbar yerine vekâleten va. ye başlamıetır. KB ŞEr SAA ĞN Limanlar umum müdü- rü Ankaraya gitti Devlet limanları işletmesi u. mum müdürü Raufi Manyas Mü. nakale Vekâletinin daveti üzeri- ne Ankaraya gitmiştir. Umum müdür yeni sene bütçeleri hak- kında Vekâletle temas edecek, İskenderun limanı için hazırla- nvacak yeni proje işiyle de meşgul olacaktır. Terimlerin tedrisi için etüdler Liselerde okutulan terimlerin Üniversitede devam ettirilmesi i. çin Maarif Vekilliği tetkiklere başlamıştır. Üniversitede göste. rilecek terimleri tanzim için bir komlsyon kurulmuştur. Komls. yon Üniversitenin tedrisatını 40 branşa ayırmıştır. Fanliyet kısa zamanda ikmal edilecektir.