20 Eylül 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

y W V—U | KA ÜN ÜBTELARZ, Na — NS ke Ka d W;—!ı——'z-î—ş ; $ A & 2—VAKIT 20 EYLÜL 1939 L___——_— v vY YOYA N S ” L Politı'lıa ? Balkanlarda vaziyet! Yazan: Sadri Ertem ( Polonya harplerine artık bitmiş nazarile bakılabilir. SBuıdın sonra Polonyada bulunan Alman kuvvetlerinin pyeni bir cophe açıp açmıyacakları vükra bir taraftan bir , Bskeri mevzu sayılırsa da diğer taraftan bu iş tamamen gPolitik ve ekonomik bir mahiyet arzetmektedir. Bir defa ıııırp cephesi harbin bugün sakin görünen bir sahası ci. makla beraber hakikatte harbin merkezi sikletidir. Har. bin merkezi sıkleti haricinde yeni cepheler vücude ge. Ütirmek her halde arzu edilmemektedir. Bu vaziyeti kıs. 'ııen de zaruri kılan bir takım sebepler vardır. Meselâ: I — Romanya ve Yugoslavya bitaraftırlar. Bu iki dev. Jet bitaraflık şartlarına bukuki manasile çok ehemmiyet wWermektedirler. Bunlar bitaraflığı muhafaza ettikçe Al- manya kendi etrafındaki bitaraflık barajını yıkmak iste. miyocektir. İsviçrenin, Belçikanm, Felemengin, Danimar. kanm, İsveçin bitaraflıkları onun için bugün ehemmiyet. Ni bir mevzudur. Yine bu yüzdendir ki müeyyidesi olmı. yan devletler hukukunda bitaraflık günümüz de bir mü- eyyide kazanmış oluyor. Harp başlayalı küçük fakat bi. taraf oldukları için kendilerini koruyan devletler büyük macerada mevcudiyetlerini muhafaza - edebilmektedirler. Bu halin devamı Almanyanın bitaraflığa göstereceği alâ- kanın derecesine bağlıdır. Bunlardan birinin bitaraflığına yupılacak tecavüz bü. tün barajın yıkılmasma sebep olur. H — Almanya ile Romanya arasında ticari bir mu. kavele vardır. Bu mukavele hükümleri mucibince İki dev. # >let arasında iktısadi münasebetler muntazam bir sekil. R de işlemektedir. Bu vaziyet devam ederken bu sahayı harp sahnesi haline koyarak, petrol kuyularını işlemez, tarlaları bereketsiz bir hale sokmaya neden lüzum hijsse. * dilsin! Son günlerde Almanların Romanyaya bir çok mü. tehassıslar gönderdiği malümdur. Bu mütehassıslar Ro- manyadaki istihsalâtı artırmak için tedbirler alacaklardır. Yüugoslavya da Almanya ile Kliring hesaplarma göre muameleler yapmaktadır. Norma) bir şekilde faydalr olan memleketlerin tahribinde bilhasaa iktısadi muharebenin 'qok ehemmiyetli bir mahiyet aldığı zamanda fayda ta. e ” gavvur edilemez. Gerçi son günlerde Macaristanm Yugos. * lavya ve Romanya hakkmda tehditkâr bir vaziyet aldı. M ğmr Kont Çaki'nin bir nutkundan anlıyoruz. Macarista. ' nm vaziyetin karışıklığından istifade ederek ekalliyet. ler meselesini ileri sürmesi mümkün olabileceği gibi bu. ' nun arkasında başka maksatlar da gizlenmiş olabilir. İ Kost Çaki'nin nutku arkasmda hissedilen gey sanı. yorum Mareşal Göring'in nutkunda sarahatle aöylediği vaziyettir. h Muhtemeldir ki, Almanya bu iki devletle daha sıkı | bir iktışadi teşriki mesai istemekte ve ticaret anlaşması. , ni daha geniş ve kendisi için daha faydalı bir hale koy. “mak emelindedir. Bu takdirde Macar nazırımm sözleri Bükreşe gelmiş olan Alman mütehassıslarının dileklerini yüzde yüz tahakkuk ettirmek için tertip almmasına yar. dım edecektir. Diğer bir ihtimal de akla gelebilir: Romanya Alman tecavüzüne kargşı İngiltere tarafından garanti edilmiştir. Macaristanın yapacağı tecavüzden mütevellit bir garanti 4 — yoktur. Macaristanı böylece teşvik etmek, onu muzaffer &L kılmak ve muzaffer Macaristanı Alman camlasına bağ. lamak tı genişleme politikasının bir safhası sayılabilir. — Romanyaya yapılacak tecavüzün hedefi sara- - hatle Kırıdımıçıkmıknr Bu hal karşısında Soyyet '; y /— Rusyanm kendi hayat! menfaatleri bakrmımdan alması ik. Ü 1 r y % W tiza eden tertipler/bulunmak iktiza eder. Bu sahada bir |Ş Alman — Sovyet İş birliği de mevzuu bahsolamaz, fakat V) iş birliği kabul edildiği takdirde dahi herhalde bunun sahası Karadeniz etrafı değildir. ğ Bu şartlar etrafında Balkanlarda bir hareketi yakm görtmemek iktiza eder. Fakat hâdiseler “aklı selim''in man. tığıııı göre inkişaf ederse... Harp pıdıdık!ııı sonra ği Paristeki Almanlar İngilizce Daily Mail gazetesir. | rülmüyor. Yalnız tek taraflı mü- le okunmuştur: nakaşalar olduğu zaman arada bir Fransa ile Almanya arasında | müdahaleye mecbur kalıyorlar... p açılması dolayısiyle her iki | Tek taraflı münakaşa oluyor. Zi- nlekette biribirine ait tebea- | ra “Kolombus stadyomu” na ge- er nezaret altına alımmış bulun” | tirilen Almanların bir kaçı müs- tadır, cümleden olarak | tesna olmak üzere hepsi harbin eki nlar, Kolombüs a- | aleyhindedirler. Ve busünkü a- verilen stadyoma kapatılmış: | kıbeti, başlarına şimdiki Alman rejiminin getirdiğine hükmedi- urasına bir tahaşşüt kampı nek doğru değildir. Burası da iyıde bir sevkiyat merkezi d , EBlli yaşından aşağı ı burıyı getirilerek evra- yene ediliyor, sonra diğer 'e gönderiliyor. Stadyoma, her sınıf Alman mektedir. Bazılarının fena gi olduklarını görüyorsunuz. rıl Almanya ile iş gören telif müesseselerde çalışan Ni Alman memurlarıdır. . I:ıı Bazıları da, stadyoma ken- dan evvel kâğıtları muayene edi- Tip içeri alınıyor. Artık, Fransada bugüne kadar huzur ve sükünet etmiştir. Çünkü Paristeki hürri- yetten mahrumdurlar. Stadyc. mun oyun sahalarında, çayır ki- sımlarında çadırlar kurulmuştur.. Yüzlerce Alman buralarda güneş- leniyor. Almanyadan kendi arrzusuyla çıkmış bir Yahudi talebe, stadyo- ma sonuncu olarak gittiğini itiraf l lüks otomobilleriyle gelmekte- | etmiştri. Cünkü Paristeki hürri- ir, yeti cok tatir bulduğunu söylü- Ap t Alman kampını mu- | vor, Kendisine akıbeti hakkında hafaza için fazfa polise ihtiyaç gö | bir suaf sorduğunuz zaman şu ce- Liman işlmesiıı ki toplantı Vapur ile amele arasındaki İhtilâf hallediliyor Limanda çalışan yüzlerce ame- lenin birçok dertlerini halletmek üzere dün liman işletmeleri w müm müdürlüğünde şehrimizde bulunan — vapur — kumpanyaları mümessillerinin ve amele mutrah- haslarının iştirakiyle bir toplantı yapılmıştır. Vaput kumpan yaları, amelele- rin bizçok dileklerini derhal kabul etmişler, yalnız tarife şekilleri üzerinde istenilen tadilâtı tetkik etmek üzere bir hafta mühlet jie. temişlerdir. Gelecek hafta çar şamba günü ecnebi vapurlara kö- mür veren ve kömür boşalttıran tüccarların iştirakiyle de bir top- lantı yapılacak, tarifenin kömür tahmil ve tahliyesine ait kısımla- yı müzakere edilecektir. Perşembe günü de yine vapur kumpanyalarının iştirakiyle umu- mi bir toplantı yapılacak ve ame- lenin dilekleri tamamen yerine getirilecektir. Dünkü ilk toplar. tt kömür ve eşya nakleden vapur kumpanyaları mümessillerinin iş> tirakiyle umumi mahiyette ol- müştür. —— —— Çalınan 400 kilo afyon Suçlular satarlarken dün ele geçtiler Bir müddet evvel Toprak Mak. sul defada 400 kilo afyon çalınmış ve tahkikıx gizli olarak başlamıştı. Uzun süren tahkikattan sonra | dun hırtızların kim oldukları an- laşılmış, hepsi yakalanarak adli- yeye teslim edil'miştir. Hırsızlar Teprak — Mahsulleri | Ofisi idaresli rından Talât, ambar kâtibi Faix, amelebaşı Nüsret, ambar bekçi- lerinden Fahridir. Bunlardan Talât dün, Miısır- çarşısındaki bir dükkâna giderek afyon satmak istemiş, yakalara mrş, tıkıştırılınca arkadaşları da öğrilmiştir. Dördüncü sörgu hâkimliğine verilen suçlular, sorguya çekil- mişler, Talât, Faik ve Nüsret tevkif edilmiş, diğerleri serbest bırakılmıştır. İhtikâr komisyonu Dün yapılan birçok şi- kâyetleri dinledi İhtikâr komisyonu dün de top- lanarak faaliyetine devam etmiş- tir. Komisyona birçok maddeler hakkında şikâyetler yapılmıştır. Bu arada kalay, eczayi tıbbiye, demir, ve Avrupadan ithal edilen birçok maddeler vardır. Halktan ihtikâr gördükleri maddeler hakkında derhal komi- teye haber vermeleri istenmek- | tedir. — Şüpheli bir ölüm 'Tophanede Caferi sokağında bir kadınla metres hayatı yaşayan Tanaş dün polise müracaatla bu kâdından olan 9 günlük çocuğur nun birdenbire öldüğünü söyle- Çocuğun ölümü süvheli görül- düğünden cesedi adliye doktoru Enver Karana muayene - ettiril- miş, sonra morga kaldırılmıştır. Vaka etrafında tahkikata başla- gulmıştır. vabı veriyor: “— Benim gibi gençler için şimdi intikap edilecek iki yol var. dir. Ya bir tahaşşüt kampı, yahut garp devletleriyle beraber çarpı- sacak bir yabancı lejyona ka-:” lup beş sene hizmet etmek, Ben kampa pitmek istemivorum. Ben, bana misafirperverlik gösteren. hayatımı kazanmak imkânını v* rten Fransaya hizmet etmek isti- yorum. Fakat b“ sene uzun bir zamandır. H devam — ettiği müddetce b « mecbur olmak daha İvi değil mi?” Sanıldröwna pgöre, ecnebi lejyon: da hizmetiz şartlarını bu şekilde kumpanyaları | «i Ofisinin ambarlarından bir | inin posta memurla- | Ingiterenin Şşark orduları kumandanlarından albay Har- rington dün sabahki ekspresle şehrimize gelmiştir. İngiliz. kumandanı, neşeli bir halde bir muharririmize şunları söylemiştir: “ — Harp muhakkak İngil- tere ve müttefiklerinin zafori, Te nelicelenecektir. Vaziyetin inkişafını sükünetle takip edi- yoruz. İngilterede mezuniyeti | mi geçirdikten sonra vazifemin başıma dönmek üzere Filistine Bidiyorum,,. Bir müddettenberi Londra: da bulunan Erzincan mebusu Ferid de gelmiştir. Ferid, se yahati esnasında yalaız F! Bada harp vaziyotine şahit ol duğunu, diğer yerleri sakin bulduğunu, İtalyada da hiçbir fevkalâdelik ve güçlük görme diğini söylemiştir. Fransa, yol- cular hakkında bir takım tak- yidat koymuştur. İngilterede stajlarını yapan dürl subayımız avdet etmişler- dir. - Avrupadaki — talebelerimiz. den Falih Erksan ve Zühal No- yan bugünkü konvansiyonel treniyle gelenler arasımdadır. Yolcuların izahatına göre, Almanyada ışıksız gece hayatı tahammül edilmez bir şekil al- mıştır. Bazan vesikayla bile gıdâ maddeleri tedarik edile. miyor, Alman hükümeti, harp- | te ölenleri gizlemek için ailele- rinin kollarıma siyah matem bandı. koymalarını yasak et- miştir. Birçok Almanlar mem. leketlerindon kaçmağa toşeh- | büs etmişlerdir. Bunun üzerine Alman hükü- Meti Pasaportla seyâhati mene- derek hadüt hâaricine hususl | bir müsaade olmadan hiçbir kimsenin çıkârılmamasına ka., Yar verilmiştir. Bu tedbir ecne- | bilere de teşmil edildiğinden ancak — günlerle uğraştıktan sonra müşkülâtla müsaade alr- | nabiliyor. ü Almanya, memleketine fay- dası dokunmryacak seyahatler lçin Almanlara izin vermemek, | tedir. Memleketin her tarafın. da fabrikaları tayyareden mu- hafaza için bu mülsesselerin damlarına toplar konulmuüş tur, Alman — hükümeti, benzin buhranı dolayısiyle hususi oto, mobil —servislerini tamamile durdurmuştur. Talebeyi toplu bir halda bu- lundurmak için 11 eylülde mekteplerin açılacağı ilân edil miş ve talebe ele geçirildikton Almanyada matem işareti taşımak yasak sonra mekteplerin açılmıyaca: ğı, askerlik çağında bulunan- ların kıtalarına sevkedilecek. leri kendilerine bildirilmiştir. Avrupa trenleriyle — gelen yolcular Bulgaristatdan geçer- ken mübim bir değişikliğe $a- hit olmuşlardır. Polonyanın taksimi üzerine Bulgarlar w çıktan açığa Dobricadan bah. setmeğe hıılımışlırdır. Türk yolcularla gürüşen ba- zi Bulgarlar, Ruslar Bosarab. yayı almea — Kkendilerinin der- hal harekete geçerek Dobruca, yıalmağa teşebbüs edecekleri- ni söylemişlerdir. Bulgarlar "Türklere karşı büyük bir nezaket gösteriyor- lar ve ikl memleketin dostlu- gundan bahsediyorlar. Almanyada yaz tatilini goçi. ren ormâan fakültesi profesör- lerinden Dr. Ervin Şimitşek bu sabah gelmiştir. Alman pro- fesör bir mubarririmize şun- ları söylemiştir: — Almanya hiç bir milletle harbetmek İstemiyot. Yalnız çalışmak, yaşamak imkânaları, nı arıyor. Bu da, arazi almakla değil, iktisadi anlaşmalarla te. min edilebilir. Artık harbin çok uzun sürmiyeceğini umu- yoruz. Almanyada kıtlirk bü- küm sürdüğü doğru değildir. Ben Almanyadan sön gelen a. damım. Hallim de gösteriyor ki, gıdasız kâlmış doğilim. Harp dolayısiyle yalnız barlar kapatılmış, dans yasak edil. miştir. Fakat diğer küçük eğ- lencelera eskisi gibi devam e- dilmektedir. Fiğlence yerlerinin * kâapanış eaâtleri 12 yi geçmiyor. Harp. ton evvelki vaziyetle şimdiki arasında bundan başka fark yoktur. 'Türk — Alman münasebet. Jeri tamamiyle normal bir hal- dedir.,, Dünkü Konvansiyonelle bin- başı Mehmet Hasan riyasetin | de dört kişilik bir İrak askeri heyeti gelmiştir. Buradan Büğ- dada gidoceklerdir. Ayni trenle gene transit ola- rak geçip İskenderiyeye git. mek üzere altı kiştlik bir Ma. car kadın artist kafilesi gel- miştir. Rikaçki adlı bir Çek doktoru da gelenler arasındadır. Seya. hatinin sebebi malâm değildir. Yolcuların itahatına göre, har- bin çıkması Üzerine sıkı bir geferberlik yapan Tsviçre as. kerlerini kısmon terhise başla. mıştir. Maarif Müdürü bugün Ankaraya gidiyor Öğretmenlerden bir çoğu nakil istediler ———M7————————— Şehrimizdeki ecnebi ve ekalliyet liseleri ders Şehrimizin yeni dera yılı ha. | zırlıkları tamamlanmak üzere- dir. Maarif müdürü Bay Tev: fik Kut Maarif Vekâleti ile te. mas etmok üzere bugün Apka. raya gidecoktir. Bay Teyfik Kut, beraberinde orta okul di- lere başladı rektörlerinin toplantıları neti. cesinde tesbit edilen ösasları, yarım gün tedrisat cetvelleri- ni, muallim vaziyetlerini gös. teren raporları da götürecek- tir. 160 muallim sıra bekliyor İstanbul vilâyeti emrine ge. çen yıl ve bu yıl verilen öğret. menlerin sayısı 160 kişiyi bul müuştur. Bu öğretmenler şehir de açılacak ilk okullarda sıra beklemektedirler. Sıra bekliyen öğretmenlerin tayini okullar açıldıktan sonra yapılacak ikinci kadro !le ola- caktır. Nakil istiyen orta tedrı— sat öğ Yeni tedrisat şeklinin utM- ki dölayısiyle gabahları erken okulda bulunmak mecburiye, tinde kalan öğretmenler otur. dükları semtlere daha yakın okullara nakillerini istemiş lerdir. Bu gibi öğretmenlerin dilekleri direktörlük tarafın. dan tesbit edilerek Maarif mü- dürlüğü yoliyle Vekâlete gön. dorilmiştir. | dıkça Muallim vekili tayin e- Dünkü posta ile Avrupadan ]Harlco gönderece- gelenler neler anlatıyor ? ğimiz mallar Bunlara ait evrakın muntazam hazırlan- ması bildirildi İngiliz hükümetinin bütün bi ;.::î; devletlere ve bu arada mem- eketimize de mal ihraç ğe karar verdiği uünaw vıılyn hıııımıh harice gönde- — Teceğimiz malların evrakımı gayet muntazam hazırlamak için tedbir- le« alınmıştır. Herhangi bir mem- lekete gönderilecek ihracat eşya- sı konşimentolarında kayıtlar o eşyayı ısmarlıyan şahsın veya mü- essesenin ismine — yapılacaktır. Emre muharrer ihracat eşyası gideceği memleketten Almanyaya gönderilebileceği için İngilizler tarafından yolda müsadere edil- mek tehlikesinde bulunmaktadır. Verilen malümata göre bitaraf devletlerin ihracat eşyasını hae mil bulunan bazı —-->'.r Akde- nizde İngiliz donanması tarafın” dan çevrilmiş ve Malta, Portsait ve Hayfa limanlarına nakledil- miştir. Bu vapurlarda bulunan emre muharrer mallar - müsade- re edilmiş, şahsa mubharrer olan" ların serbestçe yerlerine gitmesi- ne müsaade olunmuştur. Şehris mizdeki İngiliz ticaret odasına da bu huz'ısta malümat gelmiştir. davası Tophanedeki Ford fabrikasın- dan aldıkları yeni otomobil Jevar zimatını gümrüklerden hurda di- ye geçiren ve böylelikle az güm TÜk resmi vererek kaçakçılık yaâ* pan birkaç müessese hakkındaki tahkikat müfettiş- ler tarafından hazırlanan fczleke. ler vekâlete gönderi!miş*ir. Vekâ- letin tetkikinder sonra tahkikat evrakı adliyey2 verilecektir. Kaçakçılık suçluları barice git- mek için pasaport çıkarmak iste- mişler; fakat u!ıkmı sonuna ka- dar kendilerine müsaade edilemie yeceği bildirilmiştir. —— Hariçten eşya gelmeğe başladı Hariçten ithalât eşyası gel. meğe başlamıştır. Bataro İ- simli Norveç vapuru Norveçten mühim miktarda yağ, kâğıt, :ıc makine levazımatı getirmiş- r. İtalyan vapurları da munta- zaman mal getirip almaktadır, —— Asya vapuru davası Paşabahçe açıklarında demizli bulsnan “Asya,, isimli vapurun bütün alât ve edevatını çaldık- tan sonra yapuru delerek Hasan, Ali, Şevket ve eşyaları Müddelumüm? suçluların 'var pury batırdıklarının sabit olma- dığını ileri sürerek kendilerinin yalnız srkattan tecziyelerini istes — miştir. Duruşma karar için kal mieştir. İlk okııllırdı muallim İlk okuııırdı bu yıl âzamt tasarrufa riayet edilmesi esas olarak kabul edilmiş olduğun- dan uzün sürmiyen mezuniyet, — lerde kati ihtiyaç hasıl ölma- dilmemesine karar verilmiştir. Bu karar bütün okul idarele. rine bildirilmiştir.