9 Temmuz 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

6 — VAKIT. 8 TEMMUZ . Gard ha —— Sene 1911. Balkan harbinde.| yiz. Vaziyet feci, Her tarafte hastalık. Kolera başgöstermiş. Hilâliahmer, her zaman olduğu gibi, yardım için çırpınıyor. Fa- kat sefalet ve hastalık o kadar fazla ki, bu yardıma bütün memleketin iştirâki lâzım. Düşünüyor, düşi'n”yorlar. Sehrin yüksek ve tanınmış aile. leri, el örgüleri, işleme yapa- caklar, bunlar, Hilâliahmer men faatine teşhir edilin satılacak Güzel, Ama nerede? Yer yok Hilâbahmer, bu eşyayı teşhir i- çin bir pavyon yapmağa karar veriyor. Karar ile tatbikat ara. sında fazla zaman ge-memiştir. Pavyon yapılmıştır. Cardenbar ile ilâliahmer ara. sında ne münasebet var, diye- ceksiniz? Çok. Çünkü (Gardenbar, işte bu pavyonda açıldı. Hilâliahmer, şehrin kibar kadınlarınım el işle. yini teşhir için yaptığı bu pav.| yonu satmış, aynı yerde, orayı alanlar, Avrupadan getirdikleri kadınları teşhire başlamışlardı. “Gardenbar” ilk açıldığı za. man, bugünkü vaziyetinde de. Ülü. Küzük bir yerdi, ve Tepe> başı kışlık bahcesi denilen bu- günkü Şehir Tiyatrosunun bu. lunduğu yerde oynayan artistler için yapılmıştı. Yani Avrupai | manasında bir “bar”, Türkçesi, tezgâh. Burada tezgâh başı yapılırdı, ve geç vakitlere kadar devam €- derdi. Asıl eğlence yeri “Tepe. başı” nda idi, “Tepebaşı” müeasesesini ku-| ran, Bulgar tebaası bir Yahudi. | dir. İsmi Natanson idi. İstanbu. la yerleşmişti. Burada bir oğlu dünyaya geldi. Onu Fransaya gönderdi. Çocuk orada hüyüdü. Fransız oldu. Bugün Fransanın meşhur ti. yatro müelliflerinden "Yacğues Natanson” işte bu çocuktur. Natanson işgüzar bir adam. dı. Fakat 'kâfi parası yoktu. Sa. ğa, sola müracaat etti. Eğlence yerlerine gelenler arasında meş. hur "“Huguenin” de vardı. O, bu işi “Komandite” etmeğe ra. zı oldu Tuhaf değil mi? Fakat haki- kat. Huguenin'in yardımı - ile “Tepebası” bugüne kadar deği! İstanbulda, bütün Balkanlarda dahi eşine rastgelenemiyen bir hale sokuldu. O zamanı yaşıyanlar bilirler, “Tepebaşı” nn bütün mobilye. * Viyanadan getirilmişti. “Cid. | den lüks bir yerdi. Bunun üze.| | enb Geceleri 1938 ar & Anlatan Fikret Âdil eee -d Filhakika yangın vardı. Ve Gardenbar, on beş dakika i-in. de yandı, kül oldu. Fkat bu- yün “Halk bahçesi” nin bulun- duğu yerde, bir yazlık "Garden. bar” açıldı. Daha sonra, müç| hendis Kristidis tarafından, bu- günkü... Hayır... Bir hafta ev- velki Gardenbar yapıldı. “Gardenbar” m inşaatı yeni bitmişti ki, umumi harp patla- dı, müdürü Lehman Fransız te- baast olduğu için, askerliğini pmak üzere Fransayı İ müdür olarak, yerine “V yi bıraktı. Burada, kısaca, tarihçesini yaptığım Gardenbara ait bu malümatı, bana, Fransız - tiyat. rosu müdürü, dostum Arditti verdi. (Arkası var) Vekâlet hesabına tahsil eden talebe Vekâletler hesabına tahsil edip de mecburi hizmeti ifa etmiyen talebe aleyhine, alâkal: Vekâletler işarı üzerine dava açılmaktadır. Fakat bilâhara dava açıldıktan edilerek mecburi hizmetini ifaya başladığı bildirilmekte —ve dava- dan vazgeçildiği görülmektedir. Bu vaziyet Maliye Vekâletinin zarı dikkatini celbetmiş ve tet- kikatta bulunarak bazı kararlar almıştır. Vekâlet bu kararların bü- tün Vekâletler tarafından 'da tat- bik edilmesini Başvekâletten iste- miştir. Yeni verilen kararlara göre hâ- disenin mahkemeye intikalinden sonra geri kalan mecburi hizmeti mensup olduğu Vekâlet emrinde yapacaktır. Aksi takdirde kendisi* İne yapılan masarif zam ve faizle birlikte ödeyeceğine dair bir taah hütname verecektir. — Avcılar kongresi nbul Avcılar ve Atıcılar Birliğinden? 8 Temmüz 1930 Cumartesi gü- nü toplanan kongremizde nisabı ekseriyet temin — edilemediğinden müzakerede — bulunulamamış — ve toplantı 12 Temmuz 1930 Çar- şamba günü saat 18 e tehir edil- miştir. — Bir kurşun hırsızı yakalandı Habibullah adında birisi, Süley- maniye medresesinden kurşun çal mış, kaçarken yakalanmıştır. Habibullah Sultanahmet bi | Jşaret | Fransa ihtilâli (Baştarafı 2 incide) | Groçyüs'ün ileri sürdüğü dev. let nizamı, ferdin hakkını tah- dit etmez, bilâkis ferdin hakları devletin haklarmı tahdit eder. Ferdiyeti inkişaf ettiren, ser. best ticaret ve rekabet esasma Jistinat eden bir cemiyet kurma- lyı muktedir olan Garbi Avrupa liberal burjuva hukukunu ken.| dine müsait bulduğu vasatlarda kudretle tesis etmiştir. Libe-| ral nizamın hukuk manzumesi ı esasa istinat eder. Yeni zamanın, mühim saydı. ğı esaslardan biri de kütlenin saadetidir. Bu da yeni zaman devleti için yerine göre ideal ol. muştur. Bu fikrin tahakkuku için en müsait saha Fransadan başka bir yer olamazdı. Fransada — ihtilâl başladığı günlerde arazinin dörtte üçli nü-| |fusun yüzde dördünü teşkil e-| den mahdut bir zümrenin elin. de idi. Halk kütlesi topraktan mah. rumdu. Bu kütlenin saadetini temin edecek çareyi Janjak Ru- se içtimai mukavele kitabında anlatıyordu. | Beşeri saadet kütlenin saade. tiydi, sandeti ancak sosyetenin demokratik, fakat liberal olmı. yan nizamı ile mümkündü. Fransa, Ruse'nin - fikirlerini en iyi şekilde tatbik imkânını haiz olan bir memleketti. Nite- kim Robespier, Sen Jüst, Mara, | bu iş için çok çalıştılar. Fakat bu hal Fransanm bütün bünye. sine şamil değildi. Bir Paris vardi ki orada fabrikatörler, bü- yük ma "yeciler, müteahhitler vardı. Bunlarm kafalarında ya- şayan ideal Hollandada parla- yan, İr -ilterede veni bir hamle yapan liberalizmdi. Serbtst rekabet sadık kalan Fransız liberal bur. juvazisi Monteokiyö ile, Velter ile yeni bir ideoloji kazanıyor. zümreye karsı liberalizmi mü. dafaa ediyordu. 1789 un en mühim eseri olan insan hukuku beyannamesi dik. |kat edilecek olursa iki -tarafın da fikirlerini oldukça tezadla: irleştir—istir. Beşer hukuku beyannamesin. de bile karşılıklı nusuya yatan demokratlık, ve libsrsllik müca. delesi bütün ihtilâl boyunca kendini göstermiştir. Jakoben, Jironden mücadele. si ve nihayet Danton Robespier “çavsası bu iki ideolo; iki hayat sahasının boğuşması idi. İhtilâl ilk anda Hiheral büyük rine Natanson, Hilâliahmerden | » . ah kemesi tarafından|burjuva hareketi halinde bazla. aldığı pavyonu biraz büyüttü | ve ona “Cardenbar” ismini ve- | rerek, burün yıkılan eğlence ye. rinin vaftiz babası oldu. Bir sene sonra, 1912 de, Gar denbar ve Tepebaşı, meşhur Lehman tarafından satın alındı Yazlık bahçedeki sahneyi yap- tıran Lehmandır. Aradan vakıt geçti. Türk İs. tanbullular, Balkan barbinin a. cısını henüz unutamadıkları icin Gardenbara pek sık gitmezler. di. Müşterileri, en ziyade Avru. palılardı. Bu müddet esnasındı Cardenbara gelmiş olan artist. ler, cidden sanat kıymetleri olar lardı, bu sayede, Gardenhar bü tün Avrupa artist âleminde bi! şöhret kazandı. Sene 1914. Daha harp olma. mış. O akşam, bugün "Asri si. nema' 'olan “Amfi" tiyatrosun. da, meşhur tenör 'Jom" un baş yolü yaptığı "La Juive” operas' oynayordu. İstanbulun bütür yüksek muhiti tivatroda idi, & — yatro hıncahime dolu. Saat 10 — O esnada, Gardenhar . tarafın- — dan bir alev yükseldi. Sonra bir Teryat: Yangın var! tevkif edilmiştir. BORSA —— Ankara 5-7-939 — — ÇEKLER ——— Londra Nevyork Paris Milano Cenevre Amsterdam Berlin Brüksel Atina Solfya Prağ Madrid Varşova Rudapeşte Bükres Belgrad Yokohama Stakholm 30 Moskora 22.0025 — sikrazrlar — Erganl Sivas - Erzurum W Türk borcu I peşin ÜB 5 14035 TIMA5 24.8425 0.905 10323 dı. Nihayet liberal olmıyan de- mokratların hükmüne tâbi ol du. Ve sonunda irlicar mevkü 'çtidara getirdi. Fransa ihtilâlinin bariz hakkı “iİberal olmak değildir. 'tü liberalizmin tarihi ari tesi başka yurtlara nasip olmuş. tur. Demokratik faaliyeti ile o. “jinaldir. Rubspiyer ve Maranım — ta- mamlamak istedikleri hareketi|? irtler Parherna AT şeri tarih için daha ye!t lar yaklasşmış olacaktı. SANNI -RTEM | Dün ve yarın ercüme külliyatı 7 nci seriden 61-67.7 kitap Vikontun ölümü Leneit IL Liza Evlilik Gizli Pamuk harbi Bizans tarihi Senyolbeos 30 U 20) E) $i Avrupa an'anesine | —£ jyeni |tayyerec Demokrat, faka' libe-a! olmıyan | rla |/ co| ' KARA DA> f ı*.& Ş Berlin / Birbuçuk saat içinde bombalanıp mahvedilebilir Son zamanlarda Almanların Danzig best şehri üzerinde fazla tazyik yapmaları ve bütün areketlerile Danzigi işgale ha . srlandıklarını göstermeleri bütün nazarları Polonya üzerine çevir. miştir, Polonya Baltık denizindi eçlerinden aslâ vaz; bildirmişti. bir harekette bulunursa Polon . ya derhal harp edecek ve bu ziyet belki de doğuracak!. Danzig meselesinden dolayı Po. lonya ile Almanya arasında bir harp patladığı zaman Polonya ne şekilde tesirini Polonyanın deni manlarla boy te değildir. Kuvvetli bir kara or. dusu vardır. Bu ordu hudutlarını kolayca müdafa edebilir, fakat bilhassa Polonyanın hava kuv. vetleri böyle bir harpteşenbüyük rolü oynıyacaktır. Şu halde 'tol bir teşebi biyet verdiği kpvvetleri Al. ter devlötlerin isleri harbe sebe. tâükdirde Polonya müessir bir şekilde hareket edebilecektir. Polanya coğrafi vaziyeti dola. yısile böyle bir harpte mühim bir rol oynayacaktır. Çünkü Leh haya üsleri Almanlara her türlü harp malzemesi imal eden sana. atakalarına (Silezya, Bo . Saka) yakın mesafededir. de Leh tayyareleri bu fabrikaları daimi bombardımana tutarak faaliyetlerini ciddi bir ge. kilde durdurabilir, Leh tay leri aynı zamanda Baltık de zindeki bütün Alman limanları. nı kolayca bombardıman edel lecek vaziye! lduğu gibi, hat. tâ tesir sahasını daha acıklara da götürerek, bilhassa İskandi . nav memleketlerinden demir al . mağa mecbur olan Almanyanın bu münasehtlerini müşkülâta du. r edebilir. hayet Almanyanın merkezi . ne bir tazyik yapmak icap ettiği takdirde de bu da huduttan kırk beş dakikalık bir uçuşla temin o. lunabilir. Polonya hava kuvvetlerinin di. ğer bir avantajı da bu larında hiç bir tabil ârıza ile kar. şılaşmamasıdır. Bu mintakada ne Alpler, ne Ju r ne de Vosj'lar i tayyareciliğin bütün tekâ . mülüne rağmen içinde gizli taar. ruz tehlikeleri saklayan daği liz veya Posen'den hareket ede . rek, Breslav, Presde, Berlin ve ya Swinemünde'yi bombardıma . na gitmek için azami irtifadaki tepelerin üzerinden Ç necburdur. Bu gekilde gökyüzü Polonya tayyarelerine açık bir yol oluyor demektir. Memleketin coğrafi va ziyeti Leh tayyarelerine serbest hareket imkânlarını vermiştir. Alman tayyareciliğine ve müda. faa sistemine gelince,derhal şu. nu söylemek icap eder ki, bin iki yüz kilometre uzunluğundaki böy le açık bir hudutta Almanlar da, 'Aî*ğ'-— eĞE | 5 " - |harbe iştirâk etr umümi bir harp | lçüşecek vaziyet. |y metre | AVA| YA — J ” —e e Nnt Şu »halde 'imi ve müessir bir mani teşkil e. | Almanya Danzig şehri üzerinde | demezler. doğrudan doğruya ese bile, yine Polonya tayyareciğine esasir bir vazife düşecetkir man zaman düşmanı tam kalbinden vurarak İmüdafaa ve dayanma kuvvetleri. ni kırmak.. Bu da Polonya tây mesafe şerlatl ve garktaki faali. hasınm orografik vaziyeti gile malik olduğu müstes . iyet kolaylıklarile müm . | dola, na fi kündür. Polonya tayyareciliği bu va . zifeyi başarabilecek vaziyette mi dir? | Leh tayyareleri memleketin |müdafa edilecek noktalarını mu. İhafaza ve düşman topraklarına mi ir hücumlar yapabilecek |evsaf ve miktarda mıdır? İçinde bulunduğu şeriatten ay. |nı zamanda düsmanları da isti . fade ederek Polonyayı daimi bir hava taarruzu tehlikesine maru: bırakamazlar mı?. İste bunlar |bugün için mevzuu bahsolan ve en büyük ehemmiyeti haiz olan meselelerdir. Polonya — tayyareciliği — kalite bakımından 1938 Paris beynel . milel tayyare sergisinde teşhir ettiği fevkalâde modelleri ile bü. tün tekâmülünü ve Leh tayyare sanayiinin çok ileri olduğunu i$ - bat etti. Bilhassa keşif, avcı ve bombardıman tayyareleri üzerin. den verdikleri modeller bazı ci. hetlerden İngiliz ve Alman tayya jrelerinden her ae kadar aşağı ise. ler de harp kabiliyeti ve tesir ba, kımından emsalsiz bir ktymet ar. zetmektedirler. Leh tayyareleri bugünkü harp |icaplarma tamamen karşılık ve. rebilmektedirler. Polonyalıların PZL 37 modeli bombardıman tay yaresi saatte 430 kilometre sü . ratle uçmakta ve bir buçuk ton Jağırlığında bomba taşıyabilmek. todir, PZL 38 modeli çift motör. |lü avcr tayyarelerinin dürt bir |metre mesafede süratleri saatte 460 kilometredir. PZL 46 modeli kesif tayyare - lerinin süratleri 470 kilometreyi jaşmaktadır. Bunlardan maada saatte 330 kilemetre yapan diğer |harp tayyareleri de kısa sürecek hllcumlar için tesirlidirler. Silâh kuvvetleri ve tesir saha- ları malüm olan bu tayyarelerin faaliyet sahalarında milessir o . labilmeleri için en mühim mese. le miktarlarınm bu tesiri temine gelmesidir . Polonya için mevzuu bahsolan tayyarelerinin keyfiyeti [ kemiyetidir. En yeni hesaplara göre Polon. ya 1938 senesi başında sekiz yüz tane 'birinci hat tayyaresine ma. likti. değil, | DA.DENİiZDE ; ASKERLİK.. Polonyanın hava kuvvetleri Polonyanın coğrafi vaziyeti tayyareciliği müessi kılacak emsalsiz şeraite malikfir< K o tden bir görünü, Tabil bu miktar, bir niş faaliyet sahasına nisbetl€ azdır, Vargova yüksek kıım" “danlığı bu husustaki roksaBl rüp tedbir almakta geri kal dı. Polonyanm kendi menb bu inkişafı bir dereceye Kf .|temin edebilir. Teknik servi hissettirebilir? | yareciliğinin içinde bulunduğu | mükemmeldir. Galiçyada buli imalât merkezleri emsalsif gekilde teşkilâtlandırılmıştır. |cak Almanyanm yeni huduğ [pck yakın bulunmaktadır. $0 fabrikaların faaliyeti için € olan kömür, gaz ve demir © tinden de zengindir. Fakat BU bu avanlajlara rağmen mi sef Polonyada tayyare san8” de çaltşacak sanatkârlar, V€ lar azdır. İşte yalnız bu se9 |Polonya bugünkü vaziyetile V |bir zamanda tayyareciliğine seri bir inkişaf temin cdef Halbuki bugün içinde bulund! vaziyet ve kendisinden bek ol Polonya tayyareciliğinin © kısa-bir zamanda büyük hâ” ler yapmasın: icap ettirmekli dir. Polonya için hariçten yardf er âalmak mecbüriyeti vardır. nu da ya Avrupadaki müttel lerinden, yahut Amerika Birii şik devletlerinden temin ede hir. Ş Polonyanın ilk hamlede ilef? tacağı tayyare kuvvelerini de B önünde tutarak yapılan bir F kayesede, bir harp halinde l“"' kavemet kudretini temin ©! in kendisine büyük mikyâ mühimmat temini lâzımdır. İŞ bu cihetten de Sovyet Rusya mühim bir unsur vaziyı mektedir. Bütün tetkikler movcut anlif maların faaliyet sekillerinin !’; si menfaatlerden ziyade umu menfaatlere uygün olması ve f mullü bir anlam ile, hakikt bf? birliği geklinde tecellisi icap « tiğini gösteriyor.. Bugünkü vaziyet Polonya ile müştereken haret” etmek vazilesi Fransa ve lnS':,' tereye — düşmektedir. müttefikleri havacılık birinci derecede ehemmi stratejik vaziyete maliktir. ğ Polonyanın hava ordusu yad” rosu mükemmeldir. Pilotları ©& salsizdir. Ancak tayyarecilikl ” rinin seri bir şekilde inkişafı ' y kendilerine maddi imkânlar VE rilmelidir. Müşterek menfatler, Polonyi” İnin içinde bulunduğu vaziyetl |azamt derecede istifadesini te için hava kuvvtlerini bu avantiİ lardan istifade - edebilecek şek sokmağı icap ettirmektedir. Vİ” tül ovasında teşkil edilecek olt? her yeni hava filosu sulh şanslf İtını artıracak bir âmül olacaktf” - - - Kümalı Hakı; Sulhi De; M yi Yünu,