29 Haziran 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 10

W— VAKİIT 298 HAZIRAN | Banka ve müesseseler baremi kabul edildi. (Buştarafı T inclde) tümce teşkilâtı esasiyeye mu- halif hareket etmiştir. Dahili ni- zamnamenin sarahatine göre| teşkilâtı esasiyenin metin ve ru- huna mugayeretine asla müsaa de edemeyiz. Hususi — ve milli bankaların emsali yabancı mem leket bankaları yanında vaziyet lerini küçük düşürmek neticesi ne varacak olan bu vaziyetin sâyü âmele tamamen müessir olduğunu arzeder ve bu fıkra- nin maddeden tayyını bir tak- rirle teklif ederim."” Bütçe Encümeni Namına İzahat Bütçe encümeni namına Faik Baysal izahat vererek dedi ki: — Devlet sermayesiyle te- şekkül eden müesseselere tam müvazi ve onlara benzer - vazi- yette bulunan ve aynı zamanda bunlarla her veçhile sıkı rabıta st olan ve hayatlarında birlik | temininde zaruret bulunan mü: esseseleri bu kanunun çerçevesi içine almak zarureti duyulmuş- tur. Meselâ İş Bankası. Esasen bu gibi müesseseler kendileriy- 16 istişara edildiği zaman böyle bir bareme tâbi tutulmak husu> sunda biç bir itirazları olmadı 1939 hangi maddesi ile ne gibi zulüm yapıldığını lütfen gelsinler, bu rada söylesinler, karşı karşıya gonuşalım, meclis ve milletin runda imtihan olalım. ter bizim zulüm ve yaptığımıza kani olursak, mecli simiz Adildir, derhal yaptığı zu Kümden rtücu eder. Eğer bir şey yoksa yarın ikinci bir. makak ile derhal tasrih etsinler. Fakat, arkadaşlar, bir mebu sun diğer bir mebusa sual sor ması ve onu kürsüye davet et mesi nizamnamemizde yoktur Yalnız bütün nizamların fev $ nde bir de vicdan vardır. Muhittin Birgen (Mardim): — Muhterem huzurunuzda ilk defa olarak bugün Böyle bir vı sile ile söz almak mecburiyet de kaldığımdan dolay' de kabahat benim değildir. Şah. Bi bir meseleye temas edilmiş © ması, beni söz söylemeye mecbur etti. Bundan dolayı affmızı ri. ca ederim. Mebus arkadaşların biribirinin haroketleri ile meş - gül olmamaları prensibi daha sağlam olarak tatbik etmek yo - luna gidersek zannederim ki, da. ha isabetli hareket etmiş oluruz. Durak Sakarya (Gümüşane) : itisal — Ya siz Meclisin şahsiyeti ile uğraşmak kuvvetini nereden a lryorsunuz ? Muhittin Birgen devamla: — Şahısla meşgul olunmuş bir şey yoktur. Ben kimse için bir şey yazmadım. Yalnız benim yaz. dığım bir yazıyı burada mevzuu bahsederek, bu maddenin coreya. nını değiştirmek nederim ki Nizumsuzdur, Yani benim burada söylemek istediğim şey, yazdı . ğim bir makalenin burada mev. zuu behsedilmemesidir. Bunda gant söylemişlerdi. Bu fıkra bur gün için iki müessese hakkında tatbik edilebilecektir. Türkiye lş Bankası ile Türkiye Ticaret Bankası. Hikmet Bayur (Manisa) — İki milli müessesenin bu kanı- na tâbi tutulması mevzuubahis- tir. Bunların hiç bir imtiyazı yoktur. Halbuki Osmanlı Ban- kasınm vergi muafiyetleri var- dır. Ona bunu tatbik edemiyer ceksiniz. Niçin? Çünkü mütead- dit yerde muhasebesi vardır. 'A- namücsşese Paristedir. Pariste- ki müesseseyi kontrole imkân yoktur. Böyle Türkiye aleyhin- de ve ecnebiler lehinde kanun mu yapıyorsunuz? Bu mesele hakikaten vicdanmızı tahriş edi- yor. Bir Makale mebus, bir gazeteci daima mem. leketin içinde movcut olan, fikir hareketleri ile alâkadar olan in. aandır. Her insan gibi bü insa . nm da, bu ferdin hareketleri ve mevcut cereyanlarla fikir alıp vermesi gayet tabil olduğu gibi bunun neticesinde şu veya bu fikre vasıl olması, şu veya bu kansati taşıması gayet bildir. Ben iç |dan, buradan İsöyliyeyim, bir takım hiç bir işe mekte olduğumuz mevzu hakika. ten çok mühim bir mevzudur. Ha. riçte Ker yapmıştır. Biz bu a. kisleri yoruz. Bunların hiç hoşa gider şeyler olmadığı kana. ine varıyoruz. Ben istiyorum bu işler biraz daha yumuşak bir şel alsın. Ben kanunun prensipine muhalif değilim. Bu işler yapılmalıdır. Bunları im edelim, Orta yerden dedikodular —kalksım. Bu işler tanaim edilirken çök şiddet. M Ekiftezavzlet'dir. Durak Sakarya (Gümüşahe): konuş.. türkçe.. Birgen (devamla): — Ekifterzavziet'in türkçe ol . duğunu isbat ederim, Bu enter . nasyonal bir kelimedir, Bir dilci İgibi ilmi bir şekilde ayrıca türk. çe olduğunu isbat ederim. Durak Sakarya (Gümüşane ) : — Türkçe konuşunuz. Burası | Türkiye Büyük Millet Meclisidir Muhittin Birgen: — Ben türkçe konuşuyorum Rica ederim lâf söyletmiyorsu . nuz. Taarruz yoktur. Mütemadi. yen lâfımı kesiyorsunuz. Yetişir artık canım!., Ben istiyorum ki arkadaşlar da bu kanum memle. kette ruhlara sükün veren, kafa. lara huzür veren, aile ocaklarına istirahat veren ve kimseye gşikâ. sun, Ben bunun için gazeteci ol. maklığım stfatile... (gürültüler) | Rasih bey zatıâliniz burada çok | şiddtli lâflar söylediniz. Arka . daşlardan bazıları bu kürsüden Öyle fena şeyler söylediler, mese. â bundan evvelki içtimalarda bu ücretli memurlara o kadar ağır sözler söylediler.. O kadar ağır kelimeler kullandılar ki ben bir |weyi anlattım. Bu ücretli memur |denilen insanlar hakikaten ora - toplanmış, nasıl yaramaz, sırf ötekinin beriki. nit getirdiği insanlar mıdır ( Bunların höpsi, için, topyekün gök fena sözler söylendi, Ben şaş- tım, Ben uzaktan zannediyordum, ki memleketimizde böyle bir şey İkatiyen olmuyor. Hiç bir zaman Japon tayyareleri Moskova, 28 (A.A.) — Tass ajansı bildiriyor: (Bravo sesleri). Başvekil Dr. Refik Saydam — Bendeniz dün gece bu makaleyi|Ye heyetinden verilen malüma- okudum. Kestim ve Partimizinita göre 27 haziranda Japon cis vekiline verdim, bir parti me-| Mançuko hava kuvvetleri — hu- ısunün bu şekilde bir şey yaz İduda 120 kilometre mesafede na$r ne derece doğrudur, Lütfen|kâin Tamtsak - Bulak mıntaka- tetkik buyurun, dedim. (Alkışlar)İsında Mogol halk cumhuriy Bu birinci safha, ikinci safhâyalarazisine yeniden tecavüz etmiş| gelince, makalede bendenizin is- İlerdir. 4 de geçiyor. Hükümet son za-| — Japon - Mançuko hava kuv- nanlarda birçok siyasi meseleler.| vetleri takriben 80 avcı tayy: le meşgul olduğu için bu kanun'|resi ve 30 bombardıman tayya- la o kadar meşgul olamadı. Bina. | resinden ibaret idi, aleyb bu hususta Dr. Refik vazi-| Kısa bir çarpışmadan — sonra yet etsin ve kanunu yoluna getir.İikisi bombardıman tayyaresi ol. mak üzere 7 Japon tayyaresi düsürülmüştür. Sovyet tayyareelrinden altısı >areket Üslerine dönmemişler” lir. Araştırmalara devam edil-| mektedir. Yapılan bombardıman nıtivı cesinde Bainovinen'de iki kür| çük ev hasara uğramış ve bu ev” lerde bulunan beş kişi yaralan- mıştır. İtalyan gazetelerine sin diyorlar. Arkadaşlar, buzürunuza getir” iğln her kanunla alâkamızın şa- yine sizlersiniz — şahidiz her| gün buradasınız sesleri —. Esasen biz bu kanunu memur- larımızın huzuru, rahatı ve sükü.| yapıyoruz. Arada belki rır olacaklar 07 bir memurin ü için müddeten mutazi labilir. Fakat bü: Kütlesinin mevcudyieti — dolay onların âtisi ve İstikbali için N zumlu olan esasları koyuüyor nuz, Hükümet de- bunda sizinle Magol - Sovyet erkânıharbi-|J â, ye len ve Türkiye — Suriye mesallinin kati surette hallin! tazamımın anlaşma ve müzey?' lâtanın tasdikine dair lâyiha yet hakkı vermiyen bir kanun ol. | * — İlüşmeler), dedikten, agnra İ berabherdir. Ve her gün müzakere- takip etmiştir. dilerinin buyurdukları gibi hiçbir bu meseleyi — gözününden tmamıştır. Daima takip et. 1 burada — brrakırsa. nız çok iyi olur. İşimiz vardır. Ona devam edelim. Mesele tavar. zubh etmiştir. Feridun Fikri (Bingöl) — Re- fik Şevket arkadaşımız müzake. re etmekte olduğumuz bu kanu - İnun Teşkilâtiesasiye kanununa müuhalif olduğunu iddia buyurdu. lar. Refik İnce — Kanun değil! Foridun Fikri — Affedersiniz. Bu kadar sürlü lisan kadı kızın. da da olur (şiddetli alkışlar, gü. Teski, iâtresasiye kanununa burada mü. halif bir şey olmadığını Tâdis öt. ti. Teşkilâtiesasiye kanununun 79 uncu maddesinin bu mevzua temas ettiğini söyledi ve madde-. |böyle burada dahi söylenilen tarz. da şeylerin yapıldığına kani olma- Mümtaz Ökmen (Ankara) — Barem kanunlarının müza- keresi memlekette haklı, haksız, bu noktai nazardan vazifemi yap | (” Ve Meclise giderken aranız. tım. İçerisinde yazdığım |da çalışmak için candan, derin bi: benim cebimden uydurduğun ; | heyecan duyarak geldim. Güzel iş müsbet, menfi, oldukça in'ikâs- Tar tevlit etti. Bittabi her va- tandaşın bu lâyiha hakkında bilhassa, lâyiha kesbi katiyet et- meden evvel, düşündüğünü, di- lediği gibi yazması gayet tabii bir şeydir. Bu da her vatanda” şın tabit haklarındandır. Yalnız bu vatandaş bir millet vekili o ler değildir. Memleket içinde bir münakaşa vardır. Bu miünakaşa bu münakaşanın devam etmesi ni istemediğim için güh bu fikri, güh şu fikri kendi kafamın, ken. di mantığımın süzgecinden geçi. rerek yazdım. Hiç bir zaman zu. lüm edildi demedim. İtisaf edil . günden güne büyümektedir. Ben | Tursa, bir mebus olursa, onun i- çin herhangi bir kanun hakkın- da fikir ve mütalealarını söyle- rmek için bilhassa en tabii olan en salâhiyetli yer millet kürgiü- südür. Bugün gelen Son - Postada Muhiddin Birgen arkadaşımızın barem hakkında bir makalesini okudum, mükerreren okudum. Muhterem arkadaşımız - birinci müzakeresi ikmal edilmiş olan kanunu şu şekilde tavsif etmek- tedir: *“Bu kanunla devlet memur- larımna yapılan muamele vaktiy- le Osmanlı imparatorluğunun o günkü Yeniçeri idaresinin çıfıt ve reayaya yaptığı muameleden | farklı değildir" (Gürültüler). | Gene bu makaleye göre va-| kıa kendileri, bir başkaları böy” le söylüyor” diyorsa da bu söy- lenilen şeyleri makalesinde ser- levha yapmak suretiyle kerdi- sine mal eltiği için Hitler Al-| manyasının bütün dünyada zü-; lüm ve itisafla telakki edilen! Yahudilere yapılan muamelenin | aynmmı telakki ettiğini ifade et- i demedim. Orada bir Yahudi özü vardır. Mümtaz Ökme İ rica ederim, Yahudi sözü benim değildir. Zatı. | ahsiyata intikal husust sürette gürültüler, - biz de flinize mese! ettirmemek İÇ arzedeceği anlamak istiyoruz sealeri, . kür. Süye İntikal ettir sesleri). Muhittin Birgen (devamla): — Bu mesele beyfendi arkada. | gımla benim aramdadır. Ben k disine ayrıca söylerim. Kabul e derlerse, oderler, burada şa General Sıtkı Öğe (Tokat): — © halde biz burada ne din. Dyoruz? — Bir mesele için orum. Şahsan gördüğüm bir mesele de. ğil ki, bu muhtelif yerlerde söy. len: i Dürak Sakarya (Gümüşane) : — Mevzu Meclise intika) etti. Burasda da söylemeniz lâzımdır Muhittin Birgen (devamla): — Benim de bir söz 1 vardır. İstersem söylerim, rsem söylemem. Burada m h. uhak. .İdar gelmesine hiç bir sebep yok.| mektedir. Arkadaşımızı bu mu-'kak söylemek mecburiyetinde de. ameleyi ifa ederken dahi l""'ğ'.um. Arkadaşıma ayrıca arze. haksız bulm_ııyon.'ım. Yalnız deceğim. Burada bunun için gü. kendisinden rica ediyorum. Han'rültü edecek bir gey yoktur. Bu gi delil ve esbabı mucibeye isti: ' mesele, arkadaşlar, bu karzında nat ettiklerini ve bu İâyihanın' bir müddettenberi müzakere et . yapmak için, güzel bir devrin gü" zel işleri üzerindeki güzel mesai. | ye iştirâk etmek üzere, gidiy> um, diye aranıza heyecanla gel. dim. Halbuki burada — öyle lâflar isittim ki, hayretler içerisinde kal- dim. Onün için bu mevzuubahis |kanumun bir nizam ve intizam |kaynağı ve herkese huzur ve in. Işiııh veren bir kanun olması istedim. Başka bir şeyi kasdetmi- yorum. Bu günah mıdır? Bu mak. sada muhalif bir şeyi söylemiş sem onun mesuliyetini kabul ede. rim. Bazıları gösterdiğimiz şidde- tin kâfi olmadığına dahi kanidir. Dışarı çıkınca hücuma maruz kal. dım, Öteki bana dedi ki, (siz ne| yapıyorsunuz). Beriki bana dedi, ki (ne yapıyorsunuz, biz üctetli olduksa câni mi olduk?) Ben bu. nun tesirleri içinde kaldım. 1912 de Balkan harbinde askr. re gitmiş 921 senesine kadar tah- sil yapmak imkânmı bulamamış Linsanlardan pek acıklı mektuplar aldım. Bir kısmin; gösterebilirim. Bir şeyin daha iyi olmasını iste. mek ve kanunun daha âdilâne ve nizam İntizamı temin eder şekilde tesisini istemtek hiç bir zaman ka- bahat değildir. Ben bunun hari.. cinde bir şey istediysem, boynum incedir. Ondan dolayı özür dile- rim. Mömkündür ki, insan günde, Ni bir dakikalık — yazı yazarke 1âf söylerken — yanlış düşünebilir. Bu olabilir. Meselenin buraya ka” | | tur. yi aynen okuduktan sonra Refik | Şevkete hitaben: — BSiz 7T0 inci sürmüştünüz. Refik İnce — 71 inci madde, Feridan Fikri — 70 inci mad. de ırsdan candan bahsediyor. Refik İnce — Karışık. Feridun Fikri — Böyle karı . şik olmaz ıg'.llüşmnkr) garih bir madde ile böyle karışık olarak de. maddeyi Heri ğil kati bir boyanat / ile müta. | lcanızı çcrçevc!emak iktiza N_lcr. Refik Şevket — Ben size şim. di çerçevelanmiş bir ifade ile de. cevabımız (Baş tarafı 1 öncile) 4 — Türk - İngiliz anlaşması gibi Türk - Fransız anlaşmasın- da da İtalya aleyhine hiç bir fi- kir, hiç bir tasavvur yoktur. Bu anlaşmalar Avusturya, Çekos- lovakya ve Arnavutluğun uğra- dığı nâhoş emrivakie başkaları kan emeller ile telif edilmiştir. nn da uğramaması için yapıl- mış bir “meşru müdafaa” ted- biridir. Anlaşmalar “tedafüi dir. Eğer akitler, bir taarruza maruz kalırlarsa hükümleri icra olunur.. Böyle bir taarruz olmadıkça bu anlaşmalar gayri mevcut de- mektir. Fakat (Alman - İtalyan) anlaşması tedafül değildir; — te- cavüzidir. Muahedesinde “akit- olursa” kaydı yoktur. Akitlerden biri (herhangi bir şekilde bir harbe girerse) kaydı vardır. Ve bu kayıt (hayati sa- ha) gibi Alman ve İtalyan hu- dutlarının haricinde olan birta- | ea betinin değişip değişmiyeceğini anlamak istemiştim. Madem ki diğer memurlar g'bi bu ücretliler de maağ alacaklardır. O halde ka zanç vergisindeki nisbetlerin de © nisbete inmesi mümkün değil midir? Encümen namma Faik Bayaal — Kazanç vergisi gerek maaş &. sılları Ve gerek muvakkat taz - |Murakabe ederken muamelâta |müdahale olunmasını da kabul ct. di ğil, Teşkilâtiesasiye kanununun en kati, en kestirme maddesi ile cevap vereceğim, diyerek 79 un. cu maddeyi okudu ve devamla: — Bir kere işi bizzat ifade e. derek murakabeyi kabul' ettiniz. minat Üzerinde hakikaten müles. seselerdeki müstahdemlerle dev. ket memurlarının verdiği vergi . ler arasında bir fark vardır. O farkı izale için huzurunuza ay - rıca bir madde arzedeceğiz. O su. retle bir muadelet temin edece . Z. Nazmi Topçuoğlu (Aydın) — Bu müessosat memur ve müs! demlerinin maaş ve ücretlerinin teadül kanunu maaresef fena ve tiniz Fakat ücretlere gelince ni. çin duruyorsunuz. Ücret o mües. sesenin bünyesine, istikbaline sâ. Ti ve müeasir olabilir, dedi. İn - giltere ve Fransada bu müdaha-| | C ipli bir havaya tesadüif et.| ”© İti. Devlet sanaylinin çok pahalr|/Ttcaat etmek — mecburiyetin?? j Binaenaleyh Avusturya — liyetçi olmasımın öfkârrumumiya, |"i*tan h“k'î_"f'“ bu dakikadat de bihakkin tevlit ettiği endişe|btren kendisini Sırbistan ile lesizlik yüzünden kıyametler kop tuğunu, kabinelerin devrildiğini ilâve ederek: — Bu işler üzerinde bugün Av. tesis ce mamüllerinin yüksek ma. Tür | Türkiye - Fransız anlaşması ihanın yarın Meclist? gi ülmesi muhtemt Ankara, 28 (Hususi) — TÜrü” — Fransa arasında imzâ arsf 'e yak kında İzmir mebusu Halil M teşin riyasetindeki muvakkâti © men tarafından hazırlanan * bata basılmak Üzere ınutbı*; verilmiştir. Anlaşmanım mecli mesi muhtemeldir. v Kral Zogo ailesi idiyor Nitlteci Arhavut Krali aileti F s: senesi harp ve siyaset tarihin” nagihan tecellileri içinde !':, makta oldukları iltica hayâf $ bugün üçüncü devresine girm te, şehrimizden Parise gitme tedirler. ö Sabık Arnavut kralı Ze0i kızkardeşlerinden ikisi, ağabt si, iki subay ve maiyetleri Wpl bah onda limanızmızdan hi edecek Sovyet bandıralı 8V ya vapurile önce Pireyt, « Kayresit! vapurtle R(nrıll)"y;d oradan Parise gideceklerdir ailesi memleketleri İtalyan HÜ (l lâsına uğradıktan sonra €V el Yunanistana oradan da momleki timize gelmişlerdi. Bu defö Fransaya, oradan da !nz*ll“"f gideceklerdir. v Sabık kral Zogonun krsli9€ © İi birlikte mmeleketimizi dahâ terkedeckleri sö; yar'. N va teri ekleri söyleniy e Bugün büyük harbi' « yıldönümündeyiz (Baş trafı 6& md_") $ vali bir mucize olarak bu swik”, ten kurmulmuştu. Çüzkü 7 çip'in tabancasında kurşun maiştı, 4 y Veliaht — öldürülmüştü. OEŞ) Fransuva Ferdinand'ı — öldürü için hazırlanan yedi suikasti' | ikincisi olan Gabriel Pirinçip * zifesini muvaffakiyetle b lik nazarda bir cinayet za”” nan bu suikast yirmi beş güt rTa büyük bir harp vesilesi t© ediyordu.. Öyle bir harp ki, ? dünyayı dört sene kemirt” bugün üstünden çeyrek asıf 'ı' miş olduğu halde hâlâ tesiri * kalan bir harp.. Bu suikaşti bir baha: ettiren Almanya Avustur?” g Mactaristan İmparatorluğunut İN bistana bir nota vermesini TÜ ğ etmiş ve Sırbistanın bu 0074 Cevap vermemesi üzerine aşSö li metni bulunan ikinci nota ile ” harbetmiş idi.. HARP NOTASI “Sırp krallığı - hükümetl 4i * İ graddaki Avusturya — çi tan sefiri marifetiyle tebliğ “)P nan 23 Toemmuz 1914 tarihli " İA taya tatmin edici bir cevap İt tah. memiş olduğundan — imparat? ve krallık hükümeti kendi b ve menfaatlerini bizzat kı bunun için silâh küvvetint rupanın her tarafında mühtelifi — O L neri müzakere, / Harpte addeder,. 28 Temmuz " kanunlar ve muhtelif hükümler |£ v blirken burada çalışınla - konulmtaktadır. Bu sayededir — Kiyilrı görüşüllüyor. ki millet bunlara bilâ tereddüt| » ; Topçuoğlu, bankaların para yatırmaktadır. Ankara, İsmir, İstanbul şubesi Bundan sonra Hamdi Yalman|müdürlerine 100, Samsun ve Mer. (Ordu) nun kifayeti müzakere 'çi müdürlerine 75 er lira temsil takriri reye konarak kabul edil. yereti verilmesini teklif etti. Red. |dolundu. Diğer maddeler de ay. Refik İncenin hususf müesse- ' nen kabul olunarak banka ve mü. selere dair olun fıkranımn mıdde-[..—.ı.r bareminin birinci mü. nin tayyı teklifi reye konarak'zakeresi tamamlandı. roddedildi. Birinci madde aynen kanul olundu. İkinci maddenin'keresine geçildi, bu münasebetle Bundan sonra Başvekil kürsüye geldi ve şu sözleri söyledi: müzakeresine geçildi. Kâzım Se. vüktekin (Diyarbakır), Bu ka.'zım Sevüktekin ile İstanbul me. ml harp felâketinin üzernde! gün tam yirmi beş sene bulunuyor. Bugün de Sara nm bu tarihi köşesinde şu mf) levha göze çarpıyor; *“Burada 28 Haziran Gabriel Pirinçip vatana en Ordu baremi projesinin müza, |hizmeti ifa etti. Bu levhanın hakikt Diyarbakır mebusu General Kâ.|değil midir: “Burada 28 Haziran 19" Arkadaşlarım "Muhittin Birgen İnunun heyeti umuimyesinin mü. 'busu Kâzım Karabekir söz alarak|Gabriel Pirinçip bütün arkadaşımızın verdikleri izahlara| zakeresi esnasında terfi ve tea. hazı mütalealar serdettiler, Va. |ve insanlığa en müthiş nazaran kendileri bilmeden bir va-| dül $çin maaşlı ve ücretli memur. kit geciktiğinden maddelerin mü. |etti.,, ka ihdas etmişler zannediyorum. lar arasında kazanç vergileri nis. zakeresi cuma gününe bırakıldı. MUZAFFER