11 Nisan 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

i Bugünkü MARS LELLL d İ Almanyayı bilecek üç m ! - Sarkta da Ingilt - İki cephede ça bir harbe girme üşterek müdafaa sisten | devletlerinin de iştirâki d Eski Fransız Hariciye Naz yaman YAZAN ga Y. DELBOS karşı son günlerde ciddi vi. net kararları görüldüğünü pk ettikten sonra vaziyeti şöyle ediyor?! Birini arkaşma ve gittikçe da- | “haksız mahiyet alan bahaneler. Almanya Orta Avrupa siyaseti” i* tahakkuk ettirmektedir. Avus- “Yanım, O Çekoslovakyanın ve “#melin ilkakr Almanyanm gözü. İİ doyurmamış, bilâkis iştahmi itrmıştır ve şimdi de, ÜŞ taraf Şevrilmiş olan Lehistana ve iyanm, buğdayları ile, pet” a Üle yeni hamleler için kuvvet oMâcağı bir yer olan Romanyaya hşelerini geçirmeye başlıyor. | Artık mukavemet göstermek 21. HARİ tamamile gelmişti. Holanda, ve İşviçreden de endişe a, Mtleri görülüyordu, İngiltere Vâzlyeti anladı ve gok mühim ç Taş verdi, Mita Sen İngilterenin, nereye © “ şan garbe bir tâârrüz 1» N Ri 8 karşı, Fransa ve diğer alâ devletlerle beraber, icap eğen Pı #leri almasına imkân yoktu. > Orta ve şarki Avrupaya »N tedbirler almaktan çekinen Mi e bu tereddüdünü yen. i ği şüphe edilebilirdi. : tere bugün mukavemet gös “yn, :* karar vermekle kalmadı, a tnanda, bilâ istisna, tehdit b alar bulunan her memlekete ederek, taarruz tehlike- Mü müşterek bir cephe kun İçin başa geçti. Fakat, m” olmaması bu projenin Zerhal ta - hakkuk etmesine mâni olmuştur. Derhal bir müdafaa birliği veya esasen pek tesiri dokunmayacak kümeti, Lehistandan yana dönerek en yakın tebiikeye karşi tedbir al- mak ve başlıca siperi kuvvetlen « dirmek yolunu tuttu. Bu teşebüsünde M. Bekin bazı fikirlerile karşılaşıyordu. Zira, Le” histan hariciye nazırı, vaktile Al. manya ile başbaşa konuşmak ka- bil olacağını zannetmişti. Şimdi de başka bir yola girmekte tered. dit ediyordu. Diğer taraftan, düş mana karşt cephe alarak, onun tâ. arruzunu Mİ ol“ ktan korkuyordu. e “Fakat tehlikesi kendisini o kadar fazla hissettiriyordu. ki Leh efkârı umumiyesindeli aks. İngiltereni ile ittifak | ileri sürü yeti mağlüp tanklar ve ta; yısile petrol ki ham petro ton olduğunu, Bi dan, 27 milyonu: Veneruellâdan, çıktığını yazıyor Bunu da Roman; Hitlerin harbe w made: i liği mecmuasi siyasi il “pi Port, Kİlizee “Picture eni bugünkü iri Edvard Fulton, ingilte . , : Saol ibi N hareketi karşısında Fransa ile Teki YA ile de irtifak etmesi lüzumunu ileri 2 övle bir ittifakı mahzurlu ti Ne bir “ tey züne kadar böYE e. olduğunu muh “ bat ettikten sonra, mma koşmak için bu mi ini söylüyor, ve Me a atiyen akal #enp ettiğini SÖYİÜYE za İk, © “Ukranyanın müdafaası pİFim a di hiz” yar Rusya için de hayati bir ehemmiye Cm di : e böyle bir ittifak Yollarla münakaşa ve İs i İngiliz muharririne gör€; : sel iv ettiriyor. anlar için bir tahrik vesilesi gi İngiliz muh i etmek doğru değildir. Zira HUEUR a Yade zaaf ilaha çok tahrik sebebi SCL. Çinin, Habeşistanın, yanl hi İİ bitirmektedir: kyanın kuvvetleri midir ki, edenleri tahrik etmiştir? Y biçareliği mi? v i Mubarrir, bundan sonra sözü “ek Romanyayı ele alıyor V€ 'oksa onlar 7â- kanlara gö” iy medeni- ur ere ile karşılaşmak; rpışmak; 3 - Uzun k tehlikesi mine Balkan antantı üşünülüyor limel o kadar şiddetlenmişti ki,/ 4 artık M. Beck'in fikirlerinin ehem" (4. ski Fransız Hariciye Nazif iyeti kalmamıştı. Lekistanın yap) öğr gibi, seferberlik ilân etmek mecburiyeti olunca, nereden gelir se gel karşısında Rusya lüyor edebilecek olan harp vasıtalarının yyareler olduğunu söylüyor. Dola- ihtiyacını i istihsalâtnın senevi 270 milyon 14 milyonunun Irak ve İrandan lere ihtiyaç hissettiğine işaret ediyor. Rusyanm yardımını kolaylaştırmak bakımın. dan Romanya ile hemhudut olduğunu tebarüz bazı rakamlar ve hesaplar gösterdikten sonra sözlerini İngiliz hükümetine tevcih ederek şöyle “Şowyet hükümeti Bükreşte bir toplantı ya” pılmasını #leri sürmüştür. Hürriyet şampiyonları» nın toplanması İizrmgelen yer de Bükreştir. Mis- ter Çemberlay'n tayyare ile oraya gitmelidir.,, dura- anla yaya yardımı Rumen Hariciye Nazır: yakında Londra ve Parise gidecek 4 bir yardım teklifini red” detmek kendi kendini öldürmek demektir. Mister Çemberlayn 30 marttaki beyanatı da şu suretle yapabilmiştir. . . İngiliz hükümeti, diğer tamas. larının neticeşini bekliyerek, Frar sa gibi, Lehistan muvafakat gös - termiye karar verdiği takdirde 0- na her türlü yardımda bulunmayı taahhüt çediyor, Anlaşmaya, yardımın. karşılıklı olacağı, bu müdafaa nizamına, İs” tiklâli Lehistan için çok lüzumlu | rafında vakı olan suallere, Ro- olan Litvanya ile bilhassa Roman- | manya hükümetinin karada, de- yanın da iştirak edebilecekleri kay | nizde ve diğer sahalarda silâh- di ilâve edilecektir. Mesele, birİlanma hususundaki talepleri- Alman taarruzu olduğu zaman, bu| ni müsalt şekilde karşılamıya iki memleketin bir Rus taarruzu| daima hazır bulunduklarını söy- maline karşı girişmiş oldukları | lemiştir. karşılıklı taarruzları teşmil etmek: Rumen Hariciye Nazırı İstan- bulu ziyaretinde Hariciye Vekilimizle bir arada İngiltere Hariciye Müsteşarı Butter, İngiltere hükümetinin Romanyaya yardımı mevzuu et- ir. Romanya bu anlaşmaya gizme. ye, İngiltere ile Fransanın, Lehiş tan gibi ona da vermek üzere bu- Junduğu teminattan cesaret bula, caktır. Aynı zamanda bu teminat, Pariste imzalanan ticaret anlaş * ması ile de verilmiştir. Bu anlâşma ile Romanya, Almanyanın Bük « ün Londra ve Paripdeidecektir. Cebellütarıkta gizli faaliyet üzerine siyasi hâkimliğini ko- ez ” alya bir izrlik olacak olan| İspanya büyük mikyasta iktesadi hâkimiyetinden kurtarıl - işçi sevketmiş muş oluyor. Almanya sessizce Şarka doğ” Diğer taraftan, o Romanya| uç açma siyasetini takip eder” Balkan Aptantı amasadan. gide Ken, İngiltere de Garbi Akdeniz gu için, o böyle bir anlaş - ve Şimal Afrikası meseleleri İ- maya girmesi ile, aynı anlaşma le yakından alâkadar olmak 7 "Türkiyenin, nema mecburiyetini hissetmektedir. la) AM fada) | Sonku Almanya ve müttefiki k Çapa ye talya, Akdenizde hava ve deniz altı Kuyvet ve üsleri meselesini her an kurcalışarak İngiltere İ- çin hayat! ehemmiyeti halz © lan Hindistan ve Uzak Şark yo- unu tehlikeye sokmaktağdırlar, Bu vaziyet karşısında İngil- tere Akdeniz meselesinde hak- it bir endişe göstermeğe başla- mıştır. Bilhassa son günlerde Cebe- Iittarıktan Londraya gelen ha- berlere göre General Franko Cebelüttarık kayasını çevrele- yen mıntakaya çok büyük mik- yasta işçi sevkederek büyük bir faaliyete başlamıştır. ja dikkati çekerek dünyada. İngliterenin gizli ajahları İs panyanın cenubu garp kısmına dört bin mahküm ve yedi yüz elli olduğunu unun 170 milyonunun Amerika- nun Rusyadan, 27 milyonunun öğrenmişlerdir. Bu ve “geriye 7 milyon kalıyor. ya istihsal etmektedir. diyor. zün müddet dayanmak için bu | l İ Almas mühendislerin bulundu: ğu da söylenmektedir. deniz tarafmdan fethi imkânsız görülüyordu. Fakat bu hudut Hinterland cihetinden hiç de sağlam değildir. Bilhassa son vaziyete göre İngilterenin emni- yeti günden güne sarsılıyor de- mektir. Bu vaziyet karşısında Tngilte renin de hareketi beklenmekte- dir, artiri askeri mevcudu etrafında MahchesterGardiin gtzttesi” nin yazdığına göre, Romanya Hariciye Nazırı Gafenko yakın- mütehassısın gönderilmiş | mütehassıslar arasında birçok. Bugüne kadar Cebelüttarıkım | 7 — VAKIT 11 NISAN 1939 DOLL LDL LALELİ Hâdiseler Karşısında Dünya ingilterenin Roman-| Balkan antantı ile Saadabat misakının başındaki memleket Kuvvetli bir ordusu olan Türkiye Fransızca “Temps,, gazetesinin Ankara muhabi. ri, son Avrupa hâdiseleri karşısında Türkiyenin vazi- yetini tahlil eden bir yasısında şöyle diyor: 1934 şubatında Atinada imzalanmış olan ve Türkiyeyi Yu. manistana, Romanyaya ve Yügoslavyaya bağlıyan Balkan misâ. kı, hakikaten bir Belgrat gazetesi nin kullandığı güzel tabirle, “Tsg üstüne taş koyarak yapılan küçük evi, müdafaaya karar ver. miş milletler arasında sıkı bir blok teşkil etmiştir. Bu dört Balkan devleti arasında da, unutmamak lâzımdır ki, bilhassa bu deniz sevkülceyş noktalarını tahkim hakkımı ken. disine veren Montrö konferansından sora, boğazların sahibi olan Türkiye en başta gelmektedir, Türk askeri İstiklâl Harbi esnasında canla ve cesaretle çar- | Pışmasını bilen Türk ordusu, cumhuriyet hükümetinin on beş 8€. nelik çalışması ile çok mühim bir kuvvet haline gelmiştir. Nite. De deki büyük manevralarda Herkes bü orduyu takdir et. mişti, z Türk filosu da dikkatli bir şekilde yenileştirilmiştir ve — 1914 teki Almanların Göben'i — “Yavuz” un etrafında bugün kruvazörler, muhripler, tahtelbahirler toplanmıştır. Bunlar Türk donanmasını hiç te ihmal edilmez bir silâh haline getirmiştir. Bu gerait altında Türkiyenin Balkan Antantınm en sağlam desteklerinden biri telâkki "edilmesine hayret etmemek Jâzım. dır, Zira cumhuriyet idaresinin mütemadi bir sükünet ve çalış- ma İle, geçen on beş senesi Atatürk memleketinden neler bekle. nebileceğini pek aşikâr bir surette göstermiştir. ». Ankara, ayni zamanda, 1936 da imzanan Saadabat miâa. * kındanberi Afganistan, Irak ve İran mihverinin da mesneğidir, Tamamiyle Türkiye tarafından kurulmuş Olan bu mihverdeki üç memleket te, nisbeten henüz yeni olan ilerlemelerine rağmen, ihmal edilemez bir yardımcı teşkil etmektedirler, Son günlerde, Romanya üzerinde hissedilen tehlike, pek hak. lı olarak Balkan devletlerini endişeye düşürdüğü zaman, Türki. ye, Ankaraya gelen bazı haberlere göre, bu şarktaki üç müt- tefikinden resmen yardım teminatı almıştır. Muhabir bundan sonra, son hâdiseler karşısında gazetelerimizin fikirlerinden bahsetmekte ve Türk — Fransız dostluğu lüzumuna geçerek şöyle diyor: «Römanyaya “olan uzaklığına rağmen, Umumi Harptb sadık bir müttefik ve her zaman için samimi bir dost olan Bükreğe en. dişe veren mesele ile kendisin! alâkadar görmemesi delice bir ha. reket olur, K Karâdehizde bir yabacı devlet görmek Türkiye 5 a iile endişeye düşürür. Fakat Fransa da, ne pişirme > ME Tİ Suriyede, Türkiyenin hemhudut komşusu de- Bügün, 1914 teki vaziyet bir noktadan dej işik olarak teker. is ediyor. Umumi 'Harpte itilâf devletleri reina ele geçir. miş olsalardı harbi ik/ sene daha evvel bitirirlerdi dersek mü. balâğa etmiş olmayız — Zowis Reville r S * iyaset; Balkanlarda emniyet tedbirleri İtalyanın Arnavutluğu işgal et-Jisabetini göstermeğe kâfidir. mesi üzerine artık Orta Avrupa) Ancak müttefiklerimiz, ümit e <i ile beraber bir Balkan meselesi dilmiyen ihtimallere kalir hazır! meydana çıkınış bulunuyor. mudırlar? Buna da kani olmak İste- Acaba Arnavutluğu işgal edenİriz. Fakat, herhangi bir sebep, ya.| İtalyan kuvvetleri Yunanistan veİhut mülâhaza yüzünden bu kâna- Yugoslavya hudutlarına gelincelatimizin aksi zuhur etmesi ihti. İjdenildiği gibi duracaklar mrdır?İmalleri karşısında da endişemizif' Yoksa Orta Avrupada bugün ta -İişaret ediyoruz. kip edilen sistemden istifadeye şi-| Balkanlar, ve Makedotya, asir” tap edilerek himaye altına almacak|lardanberi büyük devletlerin işti.“ olanı Arnavutluğun biraz daha bü.|halarını tahrik etmiş ve hiç bek - yümesini teminen bu devletler topİlenmiyen zamanlârda bu yarma. raklarında Arnavutlarla meskün o-İda mühim hâdiselere sahne olmuş lan kısımların asıl Arnavutluğa il -İtur. hakı için bazı tedbirlere baş vuru: Böyle vakaların arifesinde ol « larak harekete mi geçilecektir? duğumuzu iddia etmemekle berâr . Bugün İçin Avrupa ve komşu)ber, müttefiklerimizin, hudutları. devletlere verilen teminat birincilher millete göre ayrı ayrı çizilen) suali menfi bir şekilde mütalâaya| Makedonyada, baş göstermesi muh! pisi sevketse bile, ikinci sual bak. Jtemel hareketlere karşı bu toprak kında şimdiden bir şey söyleme! (ları, mıntakalara ayırarak heri doğru olamaz. Jevletin müttefikan veyahut harp) Arnavutlukta başlayan Italya he| saziyetine göre münferiden fakat reketi Balkan devletlerini yakın .İsoğrafi esasatı gözönünde bulun « dan alâkadar eden çok mühim bi: | durarak. Uzak ve yakm fakat en safhaya girmiştir. Biz, hükümeti | abii noktalarda en kuvvetli mü - mizin bu vekayii lâyık olduğu ka .| tafaa tertibatını almaları için he. dar ehemmiyetle takip eylediğin. | nen hükümetler ve erkânı Barpler ve her türlü ihtimalleri hesaplıya”| rasında temaslar yapılması Jâ - rak lüzumü olan tedbirleri aldığı | xmgeldiği kanaatindeyiz. Bu te .! ma kani bulunmakta ve bunu © | nasların çok kısa bir zamanda ya” ince noktalarına kadar derpiş ey.| yılarak karara bağlanması ve ka - lediğine zerre kadar şüphe etmeİ-arların tatbikına geçilmesi ve mekteyiğ, Hükümetin aldığı ted .İnuhtemel tehlikeyi uzaklaştırmak! birlerde bütün Türk kendisile be'jiçin en pratik çare olacaktır. raber olduğunu bilmesi tedbirlerin Kef.