7 Şubat 1939 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

y leyim, i | Şehir meclisi dün saat on dört buçukta şubat devresi toplantıla- rına başladı. Celse açılınca vali ve Belediye reisi doktor Lütfi Kırdar riyaset kürsüsüne çikip mesaj okudu. Kırk beş dakika süren nutuk alkışlanıdıkdan sonra azadan Re- fik Ahmed Sevengil söz aldı. Program hakkında söyliyecek söz leri olduğunu, belki daha başka fikir ve mutalea beyan edecek a zalar da bulunabileceğini, bu iti- barla celseyo kısa bir fasıla ve- rilmesini teklif etti. Teklif kabul olundu. On daki. ka sonra celse açılınca Refik Ah met Sevengül söz aldı, hükümetin malt yardım da bulunmadıkça İs- tanbulun imar edilemiyeceğini, vali ve belediye reisinin okuduğu programda, hükümetin böyle bir muavenet vaadinde bulunduğunu anladığını ve bu yüzden memnu- niyetini izhar ederek meclisin his siyatına tercliman olduğunu #öy- ledi. Meliha Avni Sözer mezarlıklı rımızın pek perişan olduğunu, yir mi sene evvel İstanbulu Lİ bir İngiliz muharririnin okuduğu eserinde mozarlıklarımızın tasvir edildiğini, bu yazi üzerine mezar- lıklara gidip onların perişan hali ne ağladığını söyliyerek mezarlık | işinin bir ar evvel balledilmesini istedi. Selâmi İzzet gehirde yapılması vaad edilen tiyatro binalarından dolayı memnuniyetini izhar etti. Avni Yağız, Adalara bu yaz su verilme işinin ilerlemesinden do. | layı teşekkür etti. Galip Bahtiyar İstanbul imarının ancak hüküme! tin yardımı ile yapılabileceğini te| barüz pepe miz meclisi aza nm nüfus başına biç olmazsa larının vali ve belediye reisinin! 160 utra olmak üzere (120.000 okuduğu programın tatbikine var evre “rkarıa “erer kuvvetleriyle i müzaherette bulu- | merkezindedir. bildirdi. Ekrem Tur, Fuad Fazlı ve diğer söz söyliyen azalar hükümelin yardımı olmak #izin imar işinin başarılamıyaca- ğını söylediler. Müzakere kâfi görüldü. Geçen | Yonliraya da ihtiyaç görülmek- TEPE A Şehir Meclisinin Dünkü Celsesinde ve iktisadi kıymet ve ehemmi. yetiyle mütenasip bir şekilde i- marı ve bir kelime ile kalkma- bilmesi için acele yapılması lâ- zımgelen işleri evvelâ tesbit, sonra da bunları başaracak, or taya çıkaracak maddt vasıtala. ri bulmak gibi iki noktada hü- lâsa edilebilecek olan maruzatı- min anahatları şunlar olabilir: Su İşi , Bugünkü s:hhi yaşayış ve me. deni ihtiyaçlar ker zamandan ziyade suya lüzum göstermekte” dir. Garbın meden! ve müterak- ki memleketlerinde su sarfiya- tı nüfus başına (100) 414 (150) litre arasında değişirken İstan- bulda Terkos, Elmalı ve Kâğıt. hane suları bir araya getirildiği! halde bu miktar bugün senede (90) Utredir. Şimdi yapılan te- sisat ve alman tertibatla bu miktar hiç olmazsa nüfus ba. şına (125) litreye çıkarılması. na çalışılmaktadaır. Belediyenin ilk hizmet ve yar dımı olarak bankada bulunan $00,000 lirasının su şebekesi- vin yenilenmesine, genişletil. mesine tabsis edilmiş olduğu ve $33 denberi su idaresinin se nede dört, beş yüz bin lira rad. desinde bulunan varidst fazla- gını da gene bu İşe hasretmek süretiyle şirket zamanında gün- da şehre evrilen (28.000) met- e mikâbı suyun bugün (42500) metre mikâbına çıkarılmış ol- duğu görülmektedir. < Alman tertibat, su miktarı- ) Terkosun alındığı tarihten bugüne kadar şebekenin Islâh ve takviyesi için üç milyon lira s#rfedilmiştir. Daha beş mil-| celsenin zabtı okunduktan sonra, | tedir. İstanbulun diğer gahalâ- bazı mazbatalar encümenlere gön | rının su ihtiyacı da nazarı dik” derildi. Meclis perşembe. günü! kate alınırsa ve meselâ: Adala. toplanacaktır. ra, Bakırköyüne de verilmesi Valinin mesai programı YMzımgelen sular düşünülürse bu ihtiyacın on milyon liraya Istanbul Umumt Meclisinin U- kadar çıkacağı görülür. güncü intihap devresinin birinci | O şular idaresinin her sene el- yılı ikinci toplantısını açarken | ge ettiği varldat ile bunlar ye- şahıslarında güzel İstanbulun pılmak lâzımşelirse ancak 30 değeri ve kültürlü muhterem | senede bitirilmesi imkânı ha- halkını temsil eden çalışma ar- sü olur. Fakat 30 sene sonra kadaşlarımla tanışmak ve onla” da bütün şebekenin yenllenme- rt selâmlamakla bahtiyarım, ai lâzımgeleceğinden su işini 80 Türkiye cumhuriyetinin. bü| seneden çok önce halletmenin en büyük, en güzel şehrine vali çarelerini aramak ve bulmak ve belediye reisi seçilip gönde- | mecburiyetoiudeyiz. Adalara bu rilmekle naciz şahsım hakkın-| sne kAfi miktarda su verebile- da cumhüriyot hükümetinin gös tek tertibat ve teşkilâtı almak termiş olduğu yüksek itimat ve| yereyiz. tevecciühe bu vesile ile bir kere| Bakırköy su ihtiyacını da âç- dö huzurunuzda şükran borcu- tırlmakta olan arteziyen Kuyu- mu ödemek isterim. lariyle takviye edebileceğiz. Mimi Şefimiz İsmet İnönünün İde . Temizlik İşleri Baâşvekilimiz Refik Saydamın «5 İcra Vekillerinin İstanbulu | Belediyenin en mühim işle- İmar etmek, bu şebri bedi! ve tinden birisinin de temizlik işi tarihi kiymetleriyle mütenasip| olduğunu biliyor ve görüyorum. bir hale gelirmek, Iktisadi fan-| Şelrin güzelliği, halkın sıhha- İiretini genişleterek halkın ro-| tini korumak itibariyle temizli. fahını temin eylemek hüsusun- | ğe dikkat ve itinaya büyük &- daki çalışmalarımıza müzaha- | hemmiyet vermemiz lâzımeölir. retlerine etnin olduğumu buj$ehrin sokaklariyle meoydanla- şehrin muhterem mümessilleri- | rı istenliğiği Kadar değil, hattâ ne tebşir edebilirim. İcap ettiği derecede bile temiz İstanbula geldiğim günden-| değildir. Ticaretgh olan Haliç beri yapmakta olduğum araştır. sahilleriyle şehrin münhat ve malar, incelemeler neticesi ola- | hücre yerlerinde ve mahalle a- rak edinebildiğim İntibalarım. | rslarrmda temizliğe delâlet ede- Ja tatbikini düşünebildiklerimi!cek bi: şey görülmüyor. kısaca arzelinek fsterim. Dü:| Temizlik vasıtalarını biraz şüneelerimde İsabet görürseniz | çoğaltmak, memurlarla #mele- tatbikat sahasında kıymetli yar| yi biraz fazla çalıştırmak o ve dımınızdan, tecrübe ve Irşatla- | nihayet temizlik Aletlerini ve rınızdan beni tpâhrum bırakmı-| vasıtalarını makineleştirmek #u yacağınızı kuvvetle Umit etmek-|retiyle bugünkü teşkilât ve ve- saltteü bütçe çerçevesi içinde azam! faydalar temini mümkün İstanbulun yatağındaki | olmakla ve bu yola gidilmekle tabil güzelliğiyle uygun, tarihi Vi beraber bu İşi daha esaslı bir surette tetkik ve halletmek de zarur! görülüyor, Belediye; yapacağı temizlik hizmetlerine karşı halktan bil- hassa mülk sahiplerinden bir para almaktadır. 1938 bütçe- sinde tanşifat vergisi olarak mtllk sahiplerinden almakta ol- duğu para (360.000) Ura olarak görüldüğü halde gene bu büt. Çeye göre bu uğurda sarf ve ih- tiyarına mecbur kaldığı masraf (445.090) Mradır. Şu balde be- lediye bugünkü noksan hizme- ti bile kısmen karşılıksız olarak yapıyor demektir, Binnenaleyh şehri daba te miz, daha sıhhi bir hale getire. bilmek için bu uğurda sarf ve Ihtiyar olunan masrafı tama- miyle almak ve aldığı gibi ma» halline sarfetmek en evvel dü- şünülmesi lâzımgelen işlerden- dir. Bu ciheti esaslı surette tet- kik ettirmekteyim. Tenvirat İşleri Çöplerin toplanması, imhası ve istifade edilmesi: Bu baptaki kat'i kânaatleri- ml söyleyemiyorum. İstanbu- lun topoğrafik vaziyeti, çöple rin iktisadi ve ziraf kıymeti ne- Ji icap ettiriyorsa onu düşünüp ve bulup yapmak: isterim. Te. mizlik işlerinin arzu edildiği dereceye çıkarılması ve takip e- dilmesi için belediye zabıtası ta- limatnamesine yeni bir tekim maddeler koymağı muvafık bu- layorum. Fakat iş bununla da bitmiş olmuyor. Halkın ve mat. buatın da bu işte belediy © yardım etmesi İlsımgenir. Sor ğe Kakları yıkamak da İstiyofuz. Hattâ bir iki yerde buna başla- ârk. Yalnız teşktlâtın, sonra te- sisatın ve daha sonra da suyun kifayetsizliği bu sıhh! yolda da- ha geniş ve devamlı yürümemi- ze büylk bir engel olmuştur. Temizlik teşkilâtı takviye edi- lir, yollarda onn göre tesisat ya- pilır ve guyun miktarı da çoğal- tolabilirse buna da muvaffak 0- lacağımız şüphesizdir. Yirminel medeniyet asrında Istanbul gibi dünyanın en gü- zel bir şehrinde hâlâ karanlık sokak görmek tahammül edile- cek şeylerden değildir. Şehrin oldukça kalabalık yerlerinde havagazı ile tenvir olunan 80- kaklar bulunduğu gibi Boğazi- çi gibi yerlerde petrol ile aydın- lattlan semtler de vardır. Garp- ta havagazı ile tenvirat daha parlak bir ziya verdiği için bel- ki elektriğe bile tercih edildiği halde buradaki tesisat pek ipti- dat olduğu için varlığı ie yok- luğu müsavi telâkki! edilebilir. Bugün İstanbul şehir hududu dahilinde muhtelif voltlarda ce- man (4688) lAmba yakılmakta bulunduğu ve bunlardan tram- yay geçen anayollar (Üzerine düşen (1128) inin elektrik ida- resinco ve mukavele İcabinca parasız yakıldığı ve geri kalan (3650) fener için de her sene belediyece elektrik idayesine (260.000) Jira tediye edilmekte bulunduğu ve yeniden bir fene- rin dikilmesi masrafınm (24 - 120) liza ve fenerin bir senelik elektrik ücretinin de (30 - 39) olduğu anlaşılmaktadır. Ten- virat için parasız yakılanlar ha- rlç olduğu halde (260,000) lira resim alınmasına görs belediye miz tenvirat İşinde de tanzifat, işi gibi geri bulunmaktadır. Tanzifat resmi hakkındaki tetkiklerimiz bu resme de $â - wii olmakla beraber diğer ta - raftan elektrik idaresince de gehrin umumf tenrirat lâmbala- 7 rı sarfiyat bedellerinde tenzilât yaptırmak için teşebbüste bulu- nulacaktır. Böylelikle her iki cepheden de İstanbulda fener - $iz sokak birakmamak için ça - caktır. İstimlâk Ve İmar İşi İstanbulun umran itibariyle çok geri kalmış bir şehir oldu- ğunu biliyor ve görüyoruz. Bu geriliğe plânsızlık, parasızlık sebebiyet verdiği kadar istim- Vâk usulünün bozukluğunun da bunda Amil olduğu şüphesizdir. Şukranla görülüyor ki hükümet çe 984 tarihinde yeni bir istim- lâk kanunu çıkarılmış ve bele- diyece şehrin plânı yapılması & çin bir mütehassısla angaje 0- lunarak bir hayli işler yapılmış. tır. Şu kadar ki Eminönünde yupılan istimlâk işleri mezkör kanupun da, aranılan ve İsteni- len sürate ve kestirme yollar- dan gitmekle kismen maniler ihdas etmiş olduğunu gördük. Hem halkın, hem de onların müşterek bir eri demek olan belediyenin mütesaviyen ve mü- tekabilen haklarını koruyarak istimlâk işini nisböten az za - manda netlcğlendirecek ve teb - ligat usulünü sadeleştirecek yol Jarı gösteren bir Jâyiha hazırla. dık. Bu l4yiha yakında hükümete takdim olunacaktır. Bu lâyiha- nın tertibinde gösterilen esas- iardan birisi de istimlâk kanu- niyle yolların iki tarafında mu- ayyen miktar istimlik hakkı- nın biraz daha gehişletilmesi su- retiyle milyonlarca lira sarfiyle ame ee ae e yolların iki tarafında O yolun genişliğiyle, © semtin şeretiy- ie, ticarl ve Iktisaöi kıymetiyle mütenâsip yeni ye büyük şebri sileleyecek binalar vücuda &* trilmesini imkân dahiline al Bu takdirde istimlâk olunacak sahalarda geniş MiK- yaştı imar esasları hazırlanmış olacağı gibi istimlâkten sonra tablatiyle kiymet peyda edecek olan arsalardan satış esnasında temin edilerek menfaat da şeh- rin imarma sarfedilmiş olacak- tır, W Yollar, Kaldırımlar, Lâğımlar, Kanalizasyon Elyevm tatbik edegelmekte olduğumuz 938 bütçesinde şeh- rin fmarına mahsus miktar büt- çenin yüzde 42 #ini bulmakta ise de bu para da, oldukça £€- niş bir kadrosu bulunan fen he- yeti memurin ve müstahdemini- nin maaşatı da dahildir. Memur ve müstahdemine ve-| rilen bu para çıkarıldıktan son- | ra kalan eliz'i meblâğla büyük | bir şehrin imarında ne derece| çalışılabileceği kolaylıkla anla gür. İstanbulun şehir hududü için- deki meskün safhalarında şehir rehberine göre (6214) sokak bulunmakta ve bu sokaklar tet- kikâtıma göre 10 milyon 420 bin metre murabbar bir yeri İş- gal etmektedir. Bunun yalnız (1) milyon (700) bin metre mu rabba parke İle dilşelidir. Ve burların da çoğu bilhassa tram- vay geçen yollardır, Mukavele leabmca (15) metre genişliğin- deki yolu parke İle döşemeğe ve bozuldukça tamir etmeğe tram” vay idarsi meburdur. Üst tarafı toprak veya ayni mahiyette bu- lunan Arnavut'kaldırımı cinsin- dendir. Bir melre murabbat parkenin (5-6) liraya mal olabildiği fen heyetince tesbit edilmiş olma- sına göre kaldırımısız kalan (8) maktır. İnatiyon (720) bin metre murab- Vali ve Belediye Reisi Doktor Lütfi Kırda Mesai Proğramını Okudu bar sahayr parkeye çevirebil - mek için asgar! bir hesapla 43 milyon (600) bin liraya #htiyaç bulunduğu anlaşılır. Asfalt yolların da beher met- re murabbar İse (3-5,6) liraya mal olmaktadır. İstanbulun bü- tün sokaklarını asfalt yapmak lâzım gelirse bu hesaba göre 42 milyon raddesinde bir meblâğa Ihtiyaç bulunacağı da tabifdir. Bununla beraber belediyenin alelâde varidatiyle yeni olarak (160) binlira raddesinde bir masrafla kaldırımsız en bozuk yerlerde tamirat ve İnşaat yap- mağa başladık, Bundan böyle de program dairesinde en birin. ci iş olarak buna devam edece- giz, Lâğımların tamirine ve yeni- den fenni ve sıhhi kanalizasyon yapılmasına gelince: a Onun da daha elim bir halde olduğunu görüyorum. Çünkü bundan (15) sene önce şehrin ktiçük bir sahasının kanalizas- yonu ecnebi bir şirkete ihale o- lunmuş ve belediyece şimdiye kadar bu uğurda (10) milyon Kira sarfedilmiş, bugünkü şeralt dahilinde bundan istifade ede- esk mülk sahiplerinden bu mas raflar alınamadığı için diğer sahaların İnşaatına, her ne ka- dar elde kat'i bir keşifname yok sa da şehrin yalnız İstanbul kıs- mını yani surlar dahilinin ka- nallzasyonunun yapılan saha İ- le yapılmayan sahan nisbetle ri gözönüne getirilirme en aşa” &ı bir tahminle (100) milyon 1- hi; kanalizasyonun umum! masrafı (209) milyondan aşağı düşme- yeceği zan ve tahmin edilebilir. Bölediye bütçesindek! vari - dat çeşitleri arasında re yol, n6 de kaldırım için halktan bir ver gi alımmadığına göre bütün bu kaldırımlar, lAğımlar vo kana- lizesyon belediyenin alelâde bütçesinden ayırabileceği cüz'i para İle yapılmak isteniliyor, demektir. Bu işleri başarabilmenin be- lediyenin alelâde bütçesinden ayıracağı ve mukabilini mülk sahiplerinden slamıyacağı bir para ile mümkün olamiyacağı tabildir. Bunun için de çare- ler aranmaktadır. Gerçi bele. diye bütçesinde yol parası diye bir fasıl görünmesine ve halkm da yol vergisi diye senede 6 lira vermekte olmüâsına ve bu mü- kellefiyetin senede (700) bin lira tutmasına göre yol inşaatı karşılığı yoktur demek ilk ba- kışta hayreti mucip olur, Fakat hakikat şudur ki: Yol parasının şehir içindeki yollara sarfma kanun müsait değildir. Yol parası sncak Yİ- lâyet yollarına sarfedilir. Çocuk Bahçeleri Ve Parklar Istanbulun bilhassa kalabalık yerlerinde, dar sokakların et- rafına dizilmiş olan evlerinde, bunalan yavrular açıkta, güneş altında temiz ve sa* hava alabik mesi, oyunla, eğlence İle vakit geçirebilmesi için semt semt ge- niz ye güzel çocuk bahçeleri yok tur. Yalnız yirmi sene önce bü- yük bir hamle ve yüksek bir himmetle açılmış olan Gülhane ve emsali birkaç parkla abiren yapılan birkaç bahçe vardır. BL nâensleyh şehrin nerelerinde park ve çocuk Bahçesi yapılma- sına ihtiyaç olduğu tesbit edile- rek bunların ehemmiyet ve mü- himmine tercih edilmek sureti. le bir an evvel yapılmasına ça- lışılacakt . | İl Taksim ve Tepebaşi ”; li rinain daha iyi bir sü a ve İmarı, oralarda hal ki ihtiyacının şehir b teminine de çalışılmi Belediye Bin Istanbul gibi bir $ diyesi, hem bütün teş lu olarak bir arada DU” cak, hem de şehri SÜS bir binaya malik değllöt. cut belediye binası #18 ve ahşaptır. Ve gene “d şubelerinin bir kısmın” 4 R maarif binasında, bir * E, Beyazıt belediye bin > bazı kısımlarının da 9” rada kira ilg tutulan dağnık bir halde bulun z ve idare ve sürat hus in ranılan selâmet ve io“ ipi minden uzak bulunmektiâ Binaenaleyh İstanbi” rı, güzelleştirilmesi, © makinesinin iyi işlemi pılan teşebbüsler bina işinin bulunmasi * Kanaatindeyim. İstan mar plânında bu işe rarlaştırılmış sanaya 3 - $ a binast yapmak icap * Umuma Mahsus İstanbul şehri kenö la mütenasip kin > Teri, otel, şehir klübü.“ gile, salonu ve buna mümasil! ve umumi binalarda * olduğu gibi yüzlerce ” bilecek konforlu gar le malik değildir. “ , yük ve küçük şehir! di lardan biri değil, bir gi olmazsa birini İstanböl 1A Beyazıt, ötekist P meselâ “Taksim gizndilik iki tane gebi” yapılması çok faydali r 1 | p Ve bu meyanda şehir yl ” kevl, matbuat salon abi dj seselerin dö yapım Me dım etmekle içtimi il bir ihtiyaç karşılan” tr. Son zamanlarâ$ zaruri bir ihtiyaç b#” gi olan düğün ve nişan “iyi lerinde de yapılması düğümüz gazinola milesseselerden halk$ edileceği için bunlar Pİ * hissedilen ihtiyaçlar$ teşkil edecektir. an Şehi Tiyatro")! Tiyatronun bugün ii hayatlmız üzerindek! “yi yetli mevkiini tebarö”. ğe lüzum görmü İstanbulun kendisi? cak bir tiyatro değil yatro binasma sabi? sın arzu ettiğinize 49 “gi miyorumb, gi İstanbulun bunlar# gi e a ti hususunda k! ii ret ve irgatlarınıza DP” giijğk '* Tiyatro, hiç şupi. ği, için bir varidat bilâkis bir masrsf si Bununla beraber”. gi tiyatrosu yapılabii” gö nı koruduktan i gelir memba: olabili”* iy Şehir tyatronund Va derken onun özki i y! seryatuvarı hatı bilir miyiz? Konf” yafl tiyatro gibi, bir“ iş TR İSİLÇEZS Ya ğt değil, bir nasr” gi ! Bununla berabef La musiki ihtiyacın! ' min için İstanbul #47 hirlerin bu fed rt maları lâzımdır VW dye N Bütün dnayaca Pİ (Devam EPİC EE