15 Eylül 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
.—. M. Bek ekalliyetler —i selesi üzerinde Milletler! cemiyetinde nutuk söyledi iv 1 - ed Ekalliyetler meselesi g M. Bek Milletler cemi- yetinde birnutuk söyledi Ekalliyetler hukuku tesadüfâ bağlı, siyasi paradokslar üzerine kurulmuş! | “Varşova, 14 (A.A.) — M. Bek İ yüzünden bu sistem, ona mecbur dün milletler cemiyeti umumi | tutulan devletler aleyhine haysi - toplantısında bir nutuk söylemiş- tir. M. Bek'in mühim nutku şu- dur: “ “.— Lehistan hükümeti geçen ilkbaharda yaptığı teşebbüsle e- | kalliyetlerin beynelmilel himaye» | si meselesine ait ve Asamblenin | bu içtimaında başlıyacak olan mü zakerelerden mesul bulunmakta * dır. İşte buna binaen hükümeti - min bu mesele hakkındaki noktai nazarını bildirmekle şeref bulu - yorum, Milletler cemiyeti müvacehe - sinde bulunan © ve her halde bir sureti halle bağlanması lâzım ge » len bu mesele yeni değildir. Mil- letler cemiyetinin daha başlangı * cında ortaya konulmuştu. 1922; de, ekalliyetler hukukunun bey - welmilsl temini sisteminin umu - milestirilmesi hakkında resmi bir öncü heyeti umumiyeye n neticesi ekalliyet mua - | ile bağlı olmıyan devlet- | ler tajafından ekalliyetler hak - kında yapılacak muameleye dair malüm olan temenninin kabulü olmuştur. Bu temenni o zaman yani İZ sene evvel ilk adım olarak tefsir edilebilirdi. Bununla be - raber vaitlerle dolu olan bu baş - langıcı hiç bir tahakkuk © safhası takip etmedi. Fakat teşebbüsler de eksik olmadı. Bilâkis o zaman- danberi müteaddit devletler bü - tün sistemleri esaslarından bo » zan ilk hatayı düzeltmek kat'i lü - zumuna milletler cemiyetini ikna etmeğe çalıştılar. Lehistan hükü- meti azimle ve ayni zamanda sa- bırla cezri bir islâhatın müstace- liyetini batırlatmaktan hali kal - madı. Ekalliyetler hukukunun millet- | ler cemiyeti ve onun © müessesatı | tarafından temini hakkındaki şim | diki sistem, heyeti umumiyesiyle | mütalâa edildiği vakit, muvaze- | nesiz, tesadüfe bağ olarçk ve siyasi paradokslar üzerine kurul- muş bir bina manzarası arzetmek- tedir. Sistemin çygunsuzluğunu anlamak için, bu teminata tabi tutulan muhtelif memleketlerde ekâlliyet rejimine (tatbik edilen temina ninat sistemine bir göz atmak Bazı teahhütler —— ini ve , bazıları da sadece elini almıştır. o Ees& sen bunlârın hiç biri diğerinin ya- ni/'değildir. Bâzı kimseler bey- nelmilel daimi “adalet divanına mecburi olarak müracaatı derpiş ediyorlar ve bazılari da müraka” be hakkını yalnız milletler cemi- yeti konseyine bırakıyorlar. Bü ayrılığın sebebi belki tesadüfi si- yasi ahvalle izah edilir. Tamamen gayri kâfi olduğu sabit olan şimdiki sistemin tatbi - kinden ekalliyetler istifade etme- miş, fakat, fena ve muahedeler ruhuna yabancı bir surette tatbiki | | kir. 5 yeti muhil bir propaganda vasıta- si ve, bizzat kendileri bağlı ol - maksizın, kötrola iştirak ihtiya- rını kullanan devletler tarafından tatbik edilen bir siyasi tazyik ol- muştur. İstisna rejiminin paradoksal vaziyeti, : Milletler Cemiyetinin 1919 da üzerine kurulduğu mane- vi temelleri çare bulmaz bir su « rette tehlikeye düşürmeden de - vam demezdi. Bugün yüksek a - sambleye âcil bir hitapta buluna- rak ondan, mazinin hatasını ve nisyanmı düzeltmeyi ve ekalliyet- lerin beynelmilel himayesi siste - temi kati ve devamlı bir surette üzerine kurulabilecek sağlam, a - çık ve yeknesak bir temel ihdasını istiyorum. Lehistan hükümeti, daha ge - çen ilk bukrandanberi 15 inci a- samblenin ruzhamesine, ekalliyet- İ lerin beynelmilel himayesinin u - mumileştirilmesi hakkmdaki tak- ririn o geçirilmesini istiyerek asamblenin şu iki mesele hakkın- daki reyini bildirmesini teklif et- miştir. hakkında umumi bir mukavele lüzumunun derhal tanınması, dilmesi. Lehistan hükümeti, bu iki suale açık ve her türlü iki manalılık- tan âri bir cevap bekliyecektir. Eğer cevap müsbet olursa umumi mukâvelenin metnini. ihzar için tam manasile müzaharetini arz edecektir. Hükümetim, umumi kaideler tesiş ederken, konferan - sın diğer kıtalardaki hususi şart - ları nazarı dikkate almasmı tabii addetmektedir. Geçen seneki asambleden beri duyduğum haberler, ban& nikbin- rada temsil edilen hükümetlerden ekserisinin efkârı istihaleye uğra- mamış olduğu bana temin edil - miştir. | Maamafih © anladığımı görmek arzusundayım. Zira her zaren, hükümetim, bugünden iti- i yetlerin himayesi sisteminin tat - | bikini kontrol hususunda beynel - milel teşekküllerle her türlü teşri- ki mesaiden imtina etmâk mecbu- riyetinde bulunmaktadır. Bu ka- rarın ekalliytlerin menfaatleri a » leyhine asla müteveccih olmadığı beyandan müstağnidir. Bu men- faatler, dil, ırk ve din ekalliyet. lerine serbest inkişaf ve müsavi muamele temin eden Lehistan e» sas kanunlariy) himaye edilmek » tedir ve atiyen de edilecektir. Bu veçhile bu ekalliyetlerin hakikt vaziyetlerinde hiç bir de - ğişiklik olmıyacaktır. 1 — Ekaliyetlerin o himayesi | 2 — Bu hususta beynelmilel | bir konferansın içtimaa davet e - | lik verecek vaziyette değildir. Bu- | halde bir sureti hal lâzımdır. U - | mumi ve yeknasak bir himaye sis- | teminin meriyete girmesine inti - | baren Lehistan tarafından ekalli- | —— — örüşü bulunmamış! Paris, 14 (A.A.) — Neşrolunan | bir mülâkatta doktor Şövaliyenin kanseri durduran ve ağrıları kat'i olarak kesen bir serom (bulduğu | yazılmıştır. Halbuki doktor Şöva- liye bu mülâkatın doğru olmadı- ğını söyliyerek demiştir ki: “— Ümitsiz bir halde bulunan | bir hastaya, avutmak maksadiyle kanser seromu olduğunu söyledi- ğini bir aşi yaptım. hastanm vaziyetinde bir kaç haf - talık bir tavakkuf müşahede et - tim. Sanerları ise alelâde morfin sırıngasiyle dindirdim. Eğer mü - him müşahedelerde bulunmuş ol « saydım bunları ilim müesseseleri - ne haber verirdim.,, Memel idaresi gözden düşürülmek isteniliyor Kaunas, 14 (A.A.) —Eltaa- jansı bildiriyor: Alman matbuatı, Memel ida - reşini gözden düşürmek maksa - diyle Diyet meclisinin & — 9 — 934 tarihli celsesinde iktidar mev- kiinde bulunan Direktuar © aley- hinde protestoda (bulunduğunu neşretmiştir. Halbuki o gün ek - seriyet nisabı olan 20 mebus ha - zır bulunmadığından hiç hir tak - ririn veye konulması kabil olama * mıştır. “Sar meselesi Almanlık davâsıdır! ,, Saarbrüken, 14 (A.A.) — Ror- bah katolik papası Alman cephe- si mensuplarının bir toplantısında demiştir ki: “.— Sar meselesini karıştırmak teşebbüsleri karşısında bizim dai- ma şöyliyecek tek bir (sözümüz vardır. O da şudur: Bu mesele ne katoliklik, ne de protestanlık me- selesidir. Sar meselesi Almanlık davasıdır. Biz Alman olarak rey vereceğiz. Evet biz katoliğiz, fa- kat her şeyden evvel Almanız. Pâriste umumi meclis intihabı Paris, 14 (A.A.) — Vilâyet ve kaza umumi meclisleri intiha - bı 7 ve 14 birinci teşrinde yapıla- caktır. Bu meclisler milli işlerle . meşgul olmakla beraber ayan a- zasının ikinci derecede olarak in- tihabına da karıştıkları için bu se» ferki intihaplarının siyaşi ehem » miyeti de vardır. i İntihap mücadelesi, beyanna - meler neşri suretiyle başlamıştır. Radikal sosyalist partisi neşret- tiği beyannamede diktatöre ve her türlü şiddet politikasma mu - halif olduğunu lâyık hükümet programını, lâyık mektep pren * sibini müdafaa ettiğini bütçe mu- vazenesine ve frangın kıymetini müdafaaya şiddetle taraftar oldu- ğunu, kimseye meydan okumak gayesini takip etmiyen ve sırf em- niyeti temine matuf bulunan bir milli müdafaa sistemini arzu elti Gini, iktisadi sahada nasyonaliz» me muarız bulunduğunu ve Türk» lerle Yunanlılar ve Bulgarlar, ve Rusya ile milletler cemiyeti ara - sında olduğu gibi eski muhasım - lar arasında yaklaşmayı şiddetle alkışladığını beyan etmiştir. Kanserin seromu Alman hariciye nazırı, hükümetinin bitaraflık siyasetini tenkit ediyor e üyor Askeri heyetimiz Mos- kovadan hareket etti İ Fahreddin Paşa Tas ajansı muhabirine yeni beyanatta bulundu Moskova, 14 (A.A.) — Türk | ma ihata etmiş olan dostluk hissi” askeri heyeti M. Kolkço ile bir - yatı (o insanın kendi memleketin - likte Çiçerin opuru ile dün Türki- İ de hissedilen ibtisasata tamamen yeye hareket etmiştir. Heyet rıh- | kıyas edilebilir. Memleketinizin trmda Odesa garnizon kumanda - | ziaati ve büyük ziaat tekniği ile Filhakika | nı, mmtaka icra komüitssi velisi, hariciye komiserliği mümessilleri, sivil ve askeri memurlar, yüzbaşı Enver Bey, Türkiye konsolos ve - messilleri ve sair zevat tarafın- dan uğurlanmıştır. Bir askeri müfreze selâm res- mini ifa etmiştir. Hareket esna - sında Türk milli marşile enternas- yonal çalınmıştır. Fahrettin Paşa hareketinden evvel Tas ajansının bir muharriri- ne demiştir ki: “— Memleketinizde geçirdi - #imiz yirmi gün üzerimizde iyi intibalar . bırakmıştır. Biz dai- Stuttgrat, 14 (A.A) — Harici- ye nazırı Von Neurath Alman ens- titüsü huzurunda söylediği bir nu- tukta, Almanyanın sulh taraftar- lığını tekit ettikten sonra (o buna ileri sürdükleri sulhu tahkim usul- lerine Almanyanm iştirak edemi- yeceğini söylemiş ve demiştir ki: “— Biz sulhuistemekle bera- ber kuvvet politikasından doğan Amerika, : fazla kili Zeki Cevat Bey, matbuat mü- | rağmen bazi ecnebi hükümetlerin | ! mücehhez olan köylülerin çalışma sı üzerinde istisnai intibalar hasıl etmişti. Fabikalada iş kaynıyor. Bütün memleketin büyük adımlar ile mösut bir hayata doğru yürü- | düğünden eminiz. Bu saat bütün i milletin saadet ve sevincidir. Memleketinizi terkederken mil- İste, onu idare edenlere, kudretli ' kığıl orduya ve onun şefi M. Voroşilofa, burada bize gösteri - len büsnü kabulden ve şahidi ol - i duğumuz ve vatanımıza götürece- İ imiz dostluk hissiyatından dola" İ yı derin minnettalığımızı ifade i ederiz.,, Alman hariciye nazırı, hükümetinin sulh taraftarlığını tenkit ediyor ve harbe karşı harp hazırlamak gayesini takip eden karışık mua- hedeler sistemine iştirak edeme- * yiz. Biz ittifaksız, grupsuz, hü“ i kümetten hükümete samimi an- laşmalar istiyoruz. Zıt menfaat” lerin açıkça görüşülmesini o ve ! yekdiğerine karşı hürmet ve bu - kuk müsavatı esaslarına müstenit b itilâflara bağlanmasını istiyo * rüz.,, buğdayla Çindeki milyonlarca açı besleyecek Vaşington, 14 (A.A.) — Silâh satışı hakkında tahkikat yapan a» yan komisyonundan reis, ayan- dan M, Rye, birleşik Amerikanın Çine Amerika buğdayı satın al - ması için on milyön ve pamuk al » ması için yirmi milyon dolar ver - diğini söylemiştir. Bu suretle, A- merikadaki fazla buğdayı satmak ve Çindeki milyonlarca açı besle- | mek ümidiyle Amerika ticaretine | yeni bir hız verilmiştir. M. Rye, resmi Japon mahafi- linin, bu paranın hakikatte Ame- rikadan mühimmat ve tayyare sa- Utın almak için kullanıldığını söy» i lediklerini ilâve etmiştir. N İ Santiago dö Şili, 14 (A.A.) — | Vaşingtonda, silâh ve mühimmat | satışı hakkında tahkikat yapıldı ği canada ileri sürülen iddialar, Şili memurlarının haysiyet ve $€* İ reflerini kırıcı mahiyette telâkki edildiğinden, hükümet, Ameri” kan hava şirketleriyle bundan so" i ra mukaveleler yapmamağa ka” rar vermiştir. Milli müdafaa na" giri bu hususta hava kumandanlı” ğına talimat vermiştir. A İRRMRMRMMRLLLLLİİL iç'ndeya ogın çıkan yük vapuru Kristobal, 14 (A.A.) — Kas” sel isimli Alman yük vapuru kö - mürlüklerinde yangın çıkmış bir vaziyette buraya gelmiştir. Bununla son günlerde Panama kanalına yanarak gelen gemilerin sayısı dört olmuştur. Ötekiler Japon bandıralı Venismaru, A- merikan bandıralı Santarita ve İngiliz bandıralı Bradburn gemi- leri idi, : Komünistleri tevkif , Providence, 14 (A.A.) — Va- li, son dokumacılık grevindeki iğ- tişaşlardan mesul sifatiyle bütün komünistlerin (o tevkifini polise emretmiş ve asayişi muhafaza İ- çin 500 kişilik bir askeri kıta ta - Sosyalist kongresine iştirak edenler Nuremberg, 14 (A.A.) — Mik H sosyalist kongresine iştirak © * denleri yerlerine iade için s0” yetmiş iki hususi tren buradan 39” rılmştır, Kongrecilerin nakli 524 hususi trenle yapılmış ve en ufak bir kaza bile olmamıştır. Kongr* osnasında Nüremberg istikame -. tinde 2.297 tren hareket etmif ”. tir, Banlivo katarları da bu rak#” ma dahildir. —— —— m —— verdiği cevapta, vaziyet Jüzü”” gösterirse federal askeri kıtaların muavenete hazır oldukların bil * dirmiştir. vi İndi Ni
