31 Ağustos 1934 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

Golç Paşa Harbiye mektebine ve| harbe ait Türkiyede , hatıralar.. Çeviren: A. C. mamuuuumm Yazı No.sı 2 Mektebin sıhhiye işleri hiç mun tazam bir halde değildi. Onun i- çin hastaların adedi fevkalâde yükseldi. Efendilerin iaşeleri de çok fenaydı. Efendiler (ogüneşin | doğuşuyla beraber kalktıkları hal- de ilk yemeği ancak öğleden ev- İ vel on bire doğru yiyorlardı. O - nun için Golç ıslahat programın talebenin tıbbi muayeneye de tâ- | bi tutulmalarını sokmuştu. Bir de | talebenin hizmete başlamadan ev- | vel kuvvetli bir sabah kahvaltısı yapmalarını kaydetmişti, Mektebin müdirleri o zamana kadar bu gibi işlerle meşgul ol- mamışlardı. Mektep efendileri ve genç Zzabitler bu kararlarmdan | dolayı Golçe müteşekkir kalmış - lardı. Bu suretle genç zabitler, Alman ordusunun en birine natgâhlarından birisi olan âmirle- rih madunlarma * karşı ihtimam göstermeleri esasını öğrenmiş olu- yorlardı. islâhat plânı Golç bu - tetkikatmı yaptıktan sönra “mezuniyetinin sonlarına doğru ıslahat plânını padişaha takdim etmişti. Ayni zamanda, kendisinin Türkiye hizmetine gir- mesi için de plânm kabulü, onun tatbikı için Harbiye nezareti ta » rafından verilmesi lâzım olan icra emirlerinin itası ve askeri mektep- lerde cari olan falaka cezasının kaldırılması icap ettiğini bildir- mişti. « Bu baptaki kararın verilmesini geciktirmemek için de,.şayet tek- lifleri kabul edilmiyecek olursa, muayyen tarihte Almanyaya dön- meye mecbur olduğunu anlatmış- 1. Bunun üzerine Abdülhamit 1s- Ishat.programını bütün teferrüa » tiyle kabul'etmiş, Golçe paşa rüt- besini tevcih ve kendisini “Aske- ri mektepler umumi müfettişliği, netayin edilmişti. Golç Paşa ancak bundan sonra miukavelenamesini (imzalamıştı. Bu mukavele mucibince üç sene için Türkiye hizmetine girmiş o - Jayordu. Mukaveleyi imzalaması- © mmüteakip ailesini de İstanbula © © getirtmişti. Gizli bir müdürlük “Golç paşa ıslahat programını Kabul ettirdikten ve resmen vazi- fesine başladıktan sonra daha zorlu yeni bir mücadeleye giriş - meğe mecbur olmuştu. Henüz genç (denilebilecek bir yaş” ta, bilgi tarafları çok, fakat sathi bir tahsil görmüş olan Golç paşa mesaisine kendi mesaisini uy * durmak için büyük bir hüsnüniyet gösteren asıl mektep müdiri Zeki paşadan başka bir de gizli bir mü- dürlük mevcut olduğunu ve daha bidayette hissetmişti. Bu gizli teş- kilâtm mevcut olduğunu, kendisi- ne ber adımda manialar çıkarıl- masmdan ve kendi tasvibiyle Ze- ki paşa tarafmdan verilen emirle- rin her ne suretle olursa olsun ic- ra ettirilmemesine çalışılmasm - dan anlamıştı. Bütün bu müşkülâta sebep ola- run Kaymakam İsmail bey oldu - | ğunu Golç paşa az zaman sonra anlamıştı. Bu İsmail beyin asıl müdir yanında vazıh olmadığı ka- dar nüfuzlu bir mevki vardı. İs - mail umumi ve askeri malümatı olmıyan yirmi altı yaşında bir a- damdı. O sultan Azizin haremin- den çıkmıştı, sarayda büyümüştü ve sonra Abdülhamit tarafından mutemet olarak Harbiye mektebi- ne gönderilmişti. Abdülhamit Harbiye mekte - bine pek şüpheli nazarlarla bakı- yordu. Bu da mektebin, müdir Sü- leyman paşa zamanında sultan A- zizin tacını ve hâyatını kaybetme siyle neticelenen 30 mayıs 1876 isyanında fevkalâde bir rol oyna» mış olmasından ileri geliyordu. İsmailin vazifesi, mektebe ait ha- diseler hakkında padişahı tenvir etmek ve yeni bir isyan çıkacak o- İlursa bunu vaktinden evvel haber almaktı. İsmail bey, kendisinin o müfil olduğunu ve ihmal edilemiyeceği- ni ispat eylemek için mütemadi - yen padişaha karşı düşmanlık ya- pıldığını ifade eden herhangi bir intizamsızlığı uydurmıya mecbur- du. Abdülhamit, herbir jurnalı tetkike tâbi tutmadan kabul etti- ğinden ve o jurnallarda gösteri - len mevhum tehlikelere karşı yal- nız tedbir almakla iktifa ettiğin- den İsmail en şeytanatkârane tasniata bile mücaseret ediyordu. Bütün bu sistem nihayet saray ca- susunün şeni harekâtına mukave- met göstermek cesareitnde bulu - nan zevatın fena halde takibata duçar olmasını intaç: eylemisti. Mektep müdiri bu”türedinin ya - nında mütavaatla her emri ifa e- den bir kayıt memuru © derkesine kadar inmişti. Tabii biraz sonra Golç paşa dahi Abdülhamide ihbar edil mişti, Golç paşa tedris plânmda yazılı olan endabt taliminin ne- den yapılmadığını mektep müdi- rine sorduğu zaman İsmail, Al - man paşasının harbiye talebeşine cephane tevziini teklif ettiğini bildirmişti. Güya bu hareket Har- biye mektebinin Yıldıza karşı ye- ni bir harekette bulunmak için hazırlık yaptığına delâlet ediyor- muş. Abdülhamit, bu keşfi yaptı” ğından dolayı İsmaile bin lira ih- san etmişti. Golç paşanın iş oda- sında bizzat tanzim ettiği İstan - bul civarı haritası * duvarda asılı dururken bir gün birdenbire kay- bolmuştu ve nereye gittiği de an laşılamamıştı. Golç “paşa, o hari- tanın İsmail tarafmdan geceleyin Yıldıza aşırıldığnı sonradan ha- |. ber almıştı, İsmail, bu plânı Ab - dülhamide göstererek Golç paşa- nm onunla Harbiye talebesine yıl- dıza nasıl hücum edileceğini öğ - rettiğini anlatmıştı. Golç paşa, erkânıharbiye mekteb” talebesiyle İstanbul civarında at yürüyüşlerine çıktığı zaman İsmail padişaha ayni tarzda (jurnallar yağdırıyordu. İsmail, bu yürüyüş- lerde daima Yıldız civarındaki te- pelerin istihdaf edildiğini bildiri- yordu. Bu tarzdaki jurnallar Abdül hamitteki korku hastalığına göre hesap ve tanzim edilmiş olduğu için istenilen tesir daima hâsıl o- luyordu. (Devami var) > Memleket Haberleri ; Muğlada Tütün rekoltesi üç milyonu geçiyor Muğla, 23 — Tütünlerin on beş güne kadar basılma işi bite - cektir, Şimdiye kadar tütünler ü- zerinde yaptıkları tetkiklerde bu sene mahsulün sair senelere nis - betle evsaf itibariyle nefis olaca - ğı anlaşılmıştır. Şimdiye kadar gelen geri Fe - lemenk ve Herman kumpanyala- rının eksperleri mıntakanın her yerinde tetkikatta bulunarak tü « tünleri yerinde görmüşlerdir. Tütünlerin şimdiki yaziyetine göre bu sene rekoltesi üç milyo » nu tecavüz edecektir, Hiç bir hastalık yoktur. Her - man kumpanyas: 933 mahsülün - den azami 3 kuruştan mübayaat: ta bulunacaktır. |. iki yangın Antalya, 29 (A.A.) — Akseki kazasının büyük Elvata köyünde kazaen bir yangın çıkmış ve 96 ev, bir mektep, iki han, bir köy odası ve yedi dükkân yanmıştır. Aksaray, 29 (A.A.) — Gece| yarısı belediye tiyatro binasından çıkan bir yangın etrafa sirayet e- derek beş dükkân ve bir kahveyi de yok etmiştir. İnsan zayiatı yoktur. Elektrik cereyanından husule geldiği tah « min edilen kontağın yangma se - bep olduğuzanfedilmektedir. Adana vilâyeti bütçesi Adana, 30 (A.A.) — Vilâye - timizin tasdik edilen bütçesinde koşu yerine yapılacak tribünler için konulmuş olan on bin liralık tahsisat ile sonbahar at'yarışları « na kadar bu tribünlerin yaptırıl- masına çalışılacaktır. Sonbahar at koşuları şehrimiz- de 12 ve 17 Teşrinievvelde baş - lıyacaktır. Koşulardan sonra da bir ehli hayvanlar sergisi açılacaktır. Adanada Gazi heykeli Adana 30 (A.A.) — Açılış me- rasimi önümüzdeki oCümhuriyet bayramda yapılacak olan Gazi Heykeli komisyonu dün tekrar toplanmış ve heykel (kaidesinin yapılmasının 1 Eylülde münaka - saya verilmesini kararlaştırmış - tır. Teklifler 10 Eylülde kabul e » dilecektir. Pamuk, hububat piyasası Adana; 30 (A.A.) — İki gün - den beri şehrimiz pamuk ve hu - bubat piyasalarında hafif | bir durgunluk vardır. Kilasu 34 - 36 kuruşa satılan mısır pamuğu, dün 33 kuruşa ve 3 - 25 kuruşa kadar. Yükselen ar- pa da2.70 - 2.90 kuruşa düşmüş - tür. Sisamın kilosu 7, yulâfın da 2.55 - 2.65 kuruştur. Ziraat Vekili Karsta Kars, 30 (A.A.) — Şark vilâ- yetlerinde bir tetkik seyahati yapmakta olan Ziraat Vekili Muhlis Bey dün akşam buraya gelmiştir. Muğlada ipek böceği Muğla, 29 (A,A.) — Miınta- kamız ipek böceği yetiştirmeğe çok müsaittir, Bu sene vilâyet da- /—— AVRUPADA Harp Olacak mı?, Amerikalı muhabir Knickerbocker'inihtisasları:40 Bu manzaralardan birisi hara- retli bir sulh taraftarlığı gösteri- yor. İngiltere, Fransayı himaye- ye hazır olduğunu söylüyor. Bu- İ na mukabil Fransa da Almanya i- le silâhlanmak hususunda müsa- vatı kabul edeceğini o bildiriyor. Almanya bu silâhlanma hududunu aşmamağa razı oluyor. Almanya munhasıran kendi dahili işleriyle meşgul olacağını söylüyor, Fransa siyasetini tarsm ediyor ve demok- rasiye sarılıyor. Aradaki mesafe çok olmakla beraber Japonyanın O Sovyetlere karşı harpcuyane hareketine dair olan plânlarmdan vazgeçmesi de Avrupadaki vaziyete (doğrudan doğruya tesir icra etmektedir. Ja- ponya Sovyetlere Şarki Çin demir yolları-için oldukça © iyi bir para veriyor, Sovyetler de buna muka- bil Mançukuoyu tanıyor. Cihan iktisadi bir dinlenme devrine ayak basıyor, bu devir her ne kadar silâhir ve emniyetsiz ol- sa da, gene oldukça stabilizedir ve belki bir nesli daha harpsiz yaşa- tabilecek bir vaziyettedir. Avrupanın kabataslak olan di- ğer manzarası ise muhakkak har- bi gösteriyor. Bu harp bir sene ev- vel, ihtimal ki üç sene, hattâ belki on sene içinde zuhur etmese bile her halde nihayet onun önüne ge- çilemiyecektir. Şayet İngiltere, Fransa ile ak- tedeceği mukaveleyi çok uzatırsa işte Avrupada böyle bir manzara görünecektir. Yalnız her türlü si- lâhları bırakma teşebbüsleri a - kim kalmıyor, silâhları tahdit et- mek teşebbüsleri de bir (o semere vermiyor. Yarı istekle başlanan silâhlanma müsabakası dev adım- larile ilerliyor. Almanay silâhlanmakla meş - gul: bulunuyor. Onun düşmanları ' hava kuvvetlerini ikiye bir nispe- tinde tutmıya çalışıyorlar. Alman- ya bu nispeti tevazün ettiriyor. Fransa faşist oluyor. Müfrit bir milliyetperverlik Fransayr işgal ediyor ve bütün Avrupayı kaplı- yor. Ya Japonya?. Bütün Avrupa Sovyetlerle Japonyanın harbede- ceklerini kabulde o müttefiktirler. Ondan sonra bu muharebenin Av- rupaya sirayet etmesi için aradan bir'sene bile geçmez. Fakat bunu bir tarafa bıraka" lam. 1935 te vadesi gelen deniz konferansını düşünelim. Bu kon- ferans toplanırsa Japonya Ame - rika ile müsavat istiyecektir. A - merika bunu kabul etmiyecektir. İngiliz donanması amirali İngil - terenin mezkür konferansın neti » cesi ancak denizde bir silâhlanma müsabakasına başlanmasını intaç edebilir. Şayet o zamana kadar Avrupa meş'um bir tesadüfe kurban git - memişse karada, denizde, havada yapılan bu silâhlanma müsaba - kası 1944 senesinde nihayet bu - için bir muahede aktetmesinde ileri gelmiştir. Fakat 1944 sene” hulül ettiği zaman Avrupada y#" şıyan erkeklerin dörtte üçü 40 harbe iştirak etmiyen gençler” den mürekkep olacaktır. Yalni# Almanyada 1944 senesinde 15 i/€ 40 yaşında 13.000.000 erkek bu" lunacaktır. Harbe iştirak eden * 50 yaşındaki adamların adedi i# 4.000.000 olackatır. Almanyan* harbe iştirak etmiş ve harp dev * rinde yaşamış nesli fazla ç yetiştiremiyeceği için 20 ile yaşlar arasında eskisi kadar 88" kere malik olamiyacaktır. “Avrupada harp olacak mi?" sualine verilecek cevapta bu nok" tanın da nazarı dikkate alınma lâzımgelecektir. Haritalar o suretle taksim €* dilmiştir ki teslihat tahdit edil” mezse bütün vaziyetler sulhün d€ vamir olmıyacağını o gösteriyo” Hakiki bir silâhları bırakma mu ahedesinin akti, Londraya naza © ran kırkta bir muhtemeldir. Cihan üzerinde yaşıyan" mil * letlerin teşekkül tarzları o suret ledir ki Amerika, İngiltere **€ Sovyetler istediklerine malik olaf devletleri teşkil ediyorlar, İstediklerine malik olamıyaf milletler ise Japonya ile Alman yadır. Harp mi, sulh mü, meselesind€ nihai rolü oynıyacak olan Hitler ne şimdi, ne de harp istemediğini tekrar tekrar söyledi. Hitler dü” manları onun sulhüne “prevantif, sulh namını veriyorlar. Öyle bi" sulh ki teslihat içni dünyaya em” niyet bahşetsin. Fakat teşlihat dünyaya harbe karşı hiçbir za * man emniyet bahşedememiştir. SON sür YERE Bere SA 994990 be NN SAN ENNE FAN ere eme ge Odun kömür fiyatları Son günlerde yükselen odun ve kömür fiatları hakkında beledi - yece tetkikat yapılarak muayyef bir had tesbit edilmiş ve fiatlar! yükselten oduncular hakkımda ta” kibatta bulunulmağa karar veril * miştir, anka Malülgaziler kongresi Malül Gaizler Ankara merke zinin İstanbul şubesi derneğinin senelik kongresi yarın saat o dörtte Üniversite konferans sale” nunda toplanacaktır. Ka şi Trabzonda temsiller Trabzon, 29 (A.A.) — Halke vi temsil şubesinden bir grup Ak” çaabatta açık bir sahada seki? dokuz yüz köylüye “Himmetir oğlu” nu temsil etmiştir. MR, ei Satılık Hane Fatih tramvay durak yeri ile Farih parkı arasında yeni yapıl mış tramvay caddesine nezareti elektrik tertibatını havi üç odsl' hilinde 600 kutu ipek böceği tor) lacaktır. Neden Musolini “On 9 | kârgir hane satılıktır. Görmek i* humu açılmış ve vasati o olarak alınmıştır, , ne?,. dedi, neden diğer ümitvar - | tiyenler içindekilere müracaat © beherinden 60 - 75 kutu yaş koza lar da: “On sene,, den bahsettiler. | debilirler, Bu on seneden o bahsedilmesi Fatih Dülgerzade mahallesind? | belki Hitlerin Lehistanla on sene ' Küçümeydancık numarasız ban