13 Aralık 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

— 4 — VAKTI 13 K.nci kânun 1933 — — — — — Yangın hadisesinden sonra fikirler (| Milli sanayi için m mmm ME Ceza, Ticaret, Hukuk ve icra işleri Tanmmış hukukçularımızdan | “Avukat İrfan Emin Bey, yangm hâdisesi dolayısile, muhtelif me - seleler üzerinde düşüncelerini bir muharririmize şöylece anlatmış . tırz — Yangin hâdiseşi adliye işle” rini ceza, ticaret, hukuk, icra nok- tasından dört çerçeve içinde mü - talea etmeği iktiza ettirmekte - dir. Ceza hakkında fikrimi “Ha- ber,, gazetesinde bir kelime ile ifade etmiştim: AF, Ticaret davaları hakkındaki fikirlerimi şöyle hülâsa edebili - rim: Bu nevi davaların ispat sebep- lerini, kanun, gayet geniş tut « muştur: “Senet, mukavele, tica - ret defterlerindeki kayıtlar, şahit ler, hatta karine ve emareler.,, Bu cephede kanunun saydığı deliller bir dereceye kadar hak - ları kurtarmıya kifayet edebilir... Fakat, bonoların noterce tas dikr mutat olmadığına göre, yan- malarımdan mütevellit neticeler, tamamiyle telâfi edilmiş sayıla - maz. Biz avukatların dosyalarına fazla istinat edıldığını görüyo » yum, Unutmamak lâzımdır ki, ti- cari bir meselede, bir tek kelime- | nin bile büyük rolü vardır. Bunun | için, gösterilen çareyi hakkın ta » | mamen ihkakı yolunda kâfi bul - | mak biraz mübalâğalı bir düşün- ce sayılır. Hukuki hadiseler “Hukuki hâdiselerin ispat sex beplermi, kanun, daha dar bir çerçeveye sıkıştırmıştır. Maama - fib, Hukuk Usulü Muhakemeleri kanunu, bu hususta bazı ihtimal- leri önceden hesaba katmamış da değildir. Kanunun bir madde- sne göre, yangın, sel, istilâ gibi hallerde, senedin mevcudiyetıne dair kuvvetli karineler gösteril - diği takdirde, mahkeme, dayanın şahitle ispatına karar verebilir. Fakat, her ışın mutlaka bir şahi - | di olmak iktiza etmez, bazan mevcut şahitler ölmüş bulunabi » lir... Bu itibarla, usulün arzetti - gim maddesi kâfi bir şifa temin edemez. i Fikrimce, hukuk ve ticaret davaları için fevkalâde tedbir o- larak, şunlar düşünülebilir: İ — Müruruzaman © müddeti hakkında vazıyetin iktiza ettirdi. ği istisnai hükümler yazetmek, 2 — Davanın ispat sebepleri hakkında da söyle bir yol tut - mak; A — Hükme iktiran etmiş o - lan davalarda teati edilen lâyi - balara, tebliğ edilmiş olan vara - kalara, istinaden, mevcut kararın yeniden tesbitine imkân vermek, Bu takdirde, mahkemenin iştigal cephesi değışır: Davanın değil, hükmün ispatı. Usulü muhakeme kanununda buna ait bir hüküm mevcut olma- dığma göre, istisna kabilinden ç- larak yeni esaslar ovazetmek lâzımgelir, B — Kanun yollarına müraca- at edilmiş olan davalarda, yangın tarihini başlangıç ittihaz eden e- saslar koymak. | dan iri, bir davanın € — Görülmekte olan davala- rın ihyası halinde, teati edilmiş | olan lâyihaları ve tebliğ edilen evrakı rabtetmek suretile, evve - lâ, vakıâları ve sonra muhakeme safahatımı kaydetmek. Bu takdir- de, davacı, yerine göre, muhake- me safahatını ispat etmek sureti- le neticeye doğru yol alabilir. Ancak muhakeme safahatınıın is patı hususunda usulü muhakeme kanunu, sakit kaldığı için, çıka - rılması istenen kanunda bu im - kândan geniş mikyasta bahset - mek lâzımgelir. Hâkimlerin mah- fuzatı, bence, iştigale değmiyecek kadar zayıf bir mesnet teşkil e - der. Yüzlerce dava arasında ha » tıraların karışmış olması gibi çe- kinilmesi mümkün olmıyan zaru- retleri unutmak hâkimin de bir in san olduğunu düşünmemek neti cesmı tevlit eder ki, bunu tabii bulmak kabil değildir. icra işleri Mevzuun maalesef en karışık tarafı burasıdır. Senelerce uğra - şıp üç beş kuruş nafaka hükmet İ tiren zavallı bir kadını düşünü — | nüz. Muhakeme ve icra dosyaları birden yanmış olduğu farzedıldı- ' ğine göre, bunu neyle telâfi et - mek mümkün olabılır?. Yanan se | netler icrada lâyiha teati edilme miş olduğuna göre, bir hakkın da küle münkalip doksan intaç edebilir. Bu vadide en kuvvetli isti - nat noktaşı borçlunun namuşun- ibaret olmak o lâzımgelir, Resmi kayıtlardan icra işlerinde şu yolda istifade edilebilir. Haciz müzekkere ve kayıtları bir hakkın varlığına isal ettikten sonra yeni bir dosya yapmak ve mevzuun mahiyet ve teferrüatım da ihtilâf çıktığı takdirde, gene yeni bir kanunla salâhiyeti tevsi edilecek olan icra merciine mese lenin ballini bırakmak ve bu da kâfi gelmediği halde, yalnız hük- mün ispatı noktasından işi mah» kemeye sevketmek... Avukat dosyaları — Süphe yok ki, avukatların dosyaları, emin ve kuvvetli bir menba sayılır. Bilhassa asliye davaları, tabriri usulü muhake - meye tâbi olduğuna göre, teati e- dilen lâyihalar ve tebliğ edilen senet, mukavele ve saire suretle» çok kuvvetli bir istinatgâh vazi- fesini görür. Bu itibarla, yanan mahkeme dosyaları karşısında avukat bürolarına gözlerini çevi- rip oradan yardım beklemek mü racaat edilecek çarelerin en kuv- vetlilerinden sayılır. Fakat, avu - katın notları, ancak davanın ta « rihçesını göstermek itibariyle kıy metli sayılabileceğinden yalnız şahitle ispat edilen davalarda kuv | göre - | vetli bir manba vazifesini mez. Maamafih, bu da az bir şey değildir. Çünkü, muhakeme safahatını ispat ederken bir tarihçenin bile || kıymeti inkâr olunamaz. Netice: Yeni bir kanuna şid- detle ihtiyaç vardır. Burada bu saydığım çarelere göre yeni hü « kümler vazedilirse, yangından kaçırılacak hukuk metar epeyce bir kiymet arzedebilir. ğ Bir de şunu ilâve edeyim: İş olmasmı yüzde | ispatı hususunda | plân yapmak ne demektir? Başmakaleden Devam yet evvelden hazırlanmış bir plân ile milli sanayiin kendi araların - da çıkan bu yeni rekabet hareke ti kontrol edilmezse bir çok milli sermayeler beyhude yere mahvo- lur, Kereste sanayiinin şu beş on sene içinde memleketimizde ge - girdiği safhalar göz önüne getiri- lirse bu sözler ile ne demek iste - hakika milli hükümet Ankarayı müddet sonra kereste (sanayini de himaye etmeğe karar verdi. Bu maksat ile bazı himaye tedbir. leri alındı. Bu tedbirler neticesi olarak yeni makineler ve yeni a- letler ile mücehhez kereste fabri- kaları yapıldı. Bu fabrikalar ilk zamanlarda inkişaf eserleri de gösterdi. Fakat bu hal çok devam etmedi. Keveste fabrikalarının fazla kazandığını tahmin eden yeni bir takım sermaye sahipleri ! ortaya çıktı. Onlar da hükümetin himayesinden istifade (etmek maksadile yeni fabrikalar yaptı « lar, Bu suretle yapılan fabrikala - rın miktarı o kadar çoğaldı, istih- salâtları memleket ihtiyacına nis» İ betle o kadar arttı ki, ister iste - mez aralarında dehşetli bir fiat kırma rekabeti başladı. Neticede hepsi de büyük zararlara uğradı, Acaba harice karşı devlet hi - | mayesi altında bir sınıf sanat te şekkül ettikten sonra dahili re - kabete karşı da bunları himaye etek mümkün değilmidir? Dahil rekabete Karşı himaye için alınacak tedbir muayyen bir sınıf sanat mensuplarına muay - | çir alacakları haber alınmıştır. | yen bir iktisadi sahada kazanç | Mübayaa için Sovyet ticaret mü- inhisarı vermek neticesine varır. Her hangi bir sanatın kontrolsuz bir şekilde inhisara tabi tutulma» sı ise fiatların arttırılması sureti- le halkın istismar o edilmesine meydan verir. Hülâsa milli iktisadiyat yoluy- i da devletçe plân ve proğram yap- | mak bir noktai nazardan devlet ! İi sanayi için bir kontrol sistemi i bulmağı icabeder, Bu kontrol şis- temi bulunup tatbik edilmedikçe arzu edilen son muvaffakiyet merhalesine varılamaz. Mehmet Asım Ayasofyanin tamiri Evkaf müdürlüğü tarafından ! Ayasofyanın tamirine devam e » dilmektedir. o Ayasofyanın arka cihetinde ve evkafın evrak mah- zeni olan dairenin kapısı barap bir hale gelmiş olduğundan bura- sr da tamir edilecektir. kapı, bir san'at eseri olduğu için akışlarına dikkat olunacaktır, Yurtdaş! Hafta dediğin çabuk geçer. Bu gün haftanın ikinci günüdür. Çabuk kumbarandakj paraları bankaya yatır. Aman kumba- ran yoksa hemen kumbara al .. MUve T.C İ sahiplerini mükerreren harç ver - mekten kurtarmak lâzımdır, bu - nun için ihya edilen işleri harç ve puldan müstesna sayacak hüküm ler koymak, noterden çıkarılacak suretler için yalnız tahrir ücreti alarak üst tarafını muaf tutmak cidden âdilâne olur. diğimiz pek kolay anlaşılır: Fil -İ devlet merkezi ilân ettiktem bir | j himayesinde teşekkül edecek mil- | Ancak, | Tasarruf (Baş tarafı 1 inci sayıfamızda) | 10 sene evvel, 250 milyon lira - ya baliğ olan ithalât eşyası milli | hükümetin, milli sanayii. koru - i maktaki yüksek vukuf ve bi ! ayni zamanda muntazam takiple- | Yi neticesinde ağır, uğır müvaze . neli hir şekle girmiş ve son 2a - manlarda bu dikkatli takibin meyvaları alınmağa (başlanarak memlekete giren para çoğalmış - tır, İşte çoğalan bu para milli ser na (Mili tasarruf) demek câiz - dir, Yekünu 250 milyon | liğ olan ithalâtın 90 mily. | dar indirilmesi umumi ihtiyaçta mahrümiyet münasmda telâkki | edilmemelidir. Memlekete © 250 | milyon liralık yabaner mal girdi - I ği zamanlarda Türk vatanında | bunların. mümasilleri bulunma I makla beraber yapılması için de hiç bir heves ve gayret gösteril - | mediği gibi teşvik eden de yok - tu. Muhlis Etem B.in konferansı Nazmi Nuri Beyin konferan » sından sonra Akşam üstü radyo - da Üniversite & Doçenilerinden | | dir. Fakat iktisadi vete eklenen bir miktardır ki, bu | hafta us bir sinde, yani yerinde ve yerinde sarf edilmek | hasır değildir. Devlet dahi © | olmak üzere bütün millete i dir. İmperatorluk Türkiyesi | bir Avrupa müstehliki fakat * müstahsili idi. ün yet Türkiyesi kığmet : yar” rvet çoğaltan bir müstahsil, i erek bu günden Mi arınki mesle birikt” yicı, biriktiricidir.,, Bugün neler yapılacak Tasarruf haftasının bugün i ci günüdür. Bugün gündüz hiç bir mer#” yapılmıyacaktır. Yalnız 'İ Meliha Avni Hanım tarafı | radyoda bir konferans verile” tir, Tasarruf ve iktisat cemiyeÜ vitrin müsabakası yapa şehrin dört bir tarafına pi lar, bezler üstünde tasarruf vecizeler asacaktır. # Mekteplerde de tasarruf ** tisada dair talebelere bir vazifesi verilecektir. Perşembe günü Ünive”, pi Muhlis Ethem Bey tarafından bir konferanş verilmiştir. Muhlis Et » | hem Bey bu konferansında tasar. | ruf ve iktisadın mânasını ve haf - | tanın ehemmiyetini izah ettikten sonra demiştir ki: “.. O halde tasamuf edilmeli - | Sovyetler İzmirden (| incir alacaklar İzmir, 12 (A.A) — Sovyetle -| İrin İzmirden mühim miktarda in- | | messilliğinden bir heyetin şehri - i mize gelmesi beklenmektedir. * Geçenlerde İzmiri ziyaret etmiş olan Sovyet ricalinin İzmir seya- ! hatlerine ait mühtelif fotoğrafi - | leri belediyemiz tarafından ha - | zırlattırılmıştır. Bunlardan güzel | bir alböm yapılarak Voraşilof ce- İ naplarına gönderilecektir. —> Museviler arasında Türk kültürünü yaymak için. Ankara, 12 (A.A.) — Müsevi- in arasında Türk kültürünü ve Türk dilini yaymak için Ankara - da olduğu gibi İstanbulda da ayni maksatla ve fakat başka bir ad ve müstakil bir idare altında bir teşekkül vücude getirilmiştir. Bu teşekkülün şehrimize ge - len mümessilleri Türk kültür bir liği umumi merkezile temaslar yaparak diğer vilâyetler teşkilâtı | gibi İstanbul teşkilâtının da Ank ra merkezile birlikte çalışması e saslarını konusmuşlardır. Cenup kutbunda bir keşif seyahati konferans salonunda yüksek *, tisat mektebi taleb birliği “. fından bir toplantı yapılacak bir çok konferanslar verilecekti Cuma günü tayyareden çal telif meydanlara hediyeler a &aktır, ——2><N—Z—.22 KONFERANSLAR) Halkevi reisliğinden: — © 1 inci Kânunun 14 üncü şembe günü saat 18 de Üni“ te Doçentlerinden Aktes Bey tarafından Halkevi Bi ri kısmında Almanyada talebe yatı hakkında bir konferan rilecektir. Herkes gelebilir. Feyziye lisesinde i Feyziye lisesi kırk doku? “ şına basmıştır. Bu mi j önümüzdeki Cuma günü mf v İ te bir müsamere verilecek vw mesut yıldönümü kutlulan©” tır. Müsamereye saat onbeşi* lanacaktır. “ Üniversite Ordinaryonlı4 dan profesör Lipman dün “ , Beyoğlunda Tıp cemiyeti ge i zinde (rontkenin mianiyede Ke miyeti) mevzulu bir kon” g vermiştir. Konferansta ş doktor ve asistanlar Pulu | hir tur. $ Yüksek mühendis meki e de Mişigan darülfüru”” |” derrislerinden Lui Ks ri # rafından dün akşam seat ge (Riyaziyenin ilme hizmeti. zulu bir konferans verilm$. Vellington, 12 (A.A.) — Ami- i ral Byrd, cenup kutbu denizine | gitmek üzere bügün gemiye bin - miştir. Amiralin bu seyahatten Bu akşam Arti Güzel A kO ve Çapkın Nefis şarkılı ve mükemmel musikili MATMAZEL HOFFMZ i Meşeli ve eğlenceli komedisinde takdim ilâveten : Fox Jourdal. Tel. maksadı, cenup ebu m” keşfedilmemiş olan kısı! pr” tünde uçmak, buraların” rıtasım yapmaktır. stik sinemi” a # AN N 42851 #