26 Kasım 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
—. VAKTI 26 2.nci teşrin 19 Madencilik âleminde: 6 Elektrik 33 mühendisi Refik Beyin projesi Başmakeleden Devam | vaktiyle kendisinin Oo kömürlerin (Şlam) denilen, fakat kullanılamıyan fazlasından elek- | trik çıkarmak Ereğlide büyük bir santral yapılabileceğini, bu suretle Ankaraya (kilovatı üç kuruşa kadar maledilebileceğini söylemişti. Bugün elektriğin kilovatı Istan- | bulda on yedi, on sekiz kuruşa ve- | riliyor. o Ankarada ise bu fiat| yirmi dokuz kuruşa kadar çıkıyor . | Onun için Refik Beyin projesi bir- denbire insana hayali bir hesap gi- bi görünüyor. Zonguldakta kömür meselesinin muhtelif cihetleri üzerine tetkikat | yaparken orada görüştüğüm bazı mühendislere bu husustaki fikir - lerini sordum. Aldığım cevaplar! iptida hayali gibi görünen bü pro- jenin imkânsız bir şey olmadığını | gösteriyor. Bana verilen (o malümata göre bügün memleketimizde (senede | ihraç olunan kömürün yekünu (1) milyon (500) bin tondur. Bu mik) tarın (150.000) tonu (Şlam) de-| nilen kısmını teşkil eder. Kömü - rün bu kısmı ozerodizden daha küçük olan kömür tozlarıdır ki bit kilovat elektrik istilisal etmek için altı yüz gram (Şlam) lâzımdır. Bu takdirde bugün havzada istihsal olunan kömürlerin işe yaramıyan ve satılamıyan kısmından bir se - nede iki yüz elli milyon kilovat elektrik (o alınabilir. Bu elektrik ile saatte otuz bin ( kilovatlık bir | santral vücude (o getirilebilir. Bu miktar elektrik büyük elektrik ihtiyaçlarını temin edebilir. o Gerek İstanbulda o ve! Ankarada, gerek Anadolunun di « ğer mühim merkezlerinde çok u -| cuz fiat ile elektrik kuvveti tevzi o- lunabilir. Bu projenin tatbiki için | sanayide üzere icap eden para ise sekiz milyon li- radan ibaretir, cereyanlarından derek o memleketlerinde dünyanın en büyük elektrik sant- Bu santral | dinavya yarım adasını tenvir ten başka Danimarkaya, Fin- lândiyaya da elektrik vermekte - dir. Şimdi de Holandaya elektrik | vermeğe başlıyorlar. Bundan son- ra Belçikaya © vermek istiyorlar . Bu santral yedi yüz, sekiz yüz ki - lometre mesafelere kadar elek - trik tevziatı yapmaktadır. Hem de bu tevziatı Türk parasiyle üç bu - çuk, dört kuruş gibi ucuz bir fiat! ile yapmaktadır. Bu vaziyete göre Ereğli havza - sında istihsal olunan elekiriğin büyük bir santral vasıtasiyle İş - tanbul ve en mühim Anadolu şe - hirlefine elektrik verilebileceğini kabul etmek lâzmdır. Bilhassa bu elektrik bugün otuz kuruşa ka- dar yükselen fiatları üç, dört ku - | ruşa kadar indirise memleket he - İ sabma büyük bir nimet olacağı da şüphesizdir. kurmuşlardır. ettik İzin hemen her tarafında bol bol başka sahalarda tatbik etmek im- kânları aranır. Zira başka mem - | leketlerde elektriğin kilovatı bir | kaç kuruşa maledilirken bizde bugünkü ağır fiatlar ve şartlar ile | adfiyedeki dokuzuncu ihtisas mah | Bia : maksadına asla kemesinde muhakeme edilen Ka - | Dünü verdi: milli bir sanayi varılamaz. Binaenaleyh memleketimizde kömür fiatlarını | ucuzlatmak başlı başına bir ik - ediyorsa | nasıl tisadi proğram teşkil mümkün olduğu kadar fiatlarını da oucuzlatmak lâzım geliyor. | Bu takdirde ne yapılabilir?. Denildiğine göre memleketimi- | maslenlerinden de büyük bulunan İinit istifade ederek bu tarzda bir santral yapmak imkânı var - dır. o Ve gene bu şekilde memle kete ucuz elektrik temin olunabi - Ne. o Tabii buda gene aynı mak- sada giden bir fikirdir. Nihayet aranırsa memleketimizin muhtelif yerlerinde bu maksat için istifade olunabilecek su kuvvetleri de bu - | tunabilir , Hulâsa milli sanayiin © inkişe- fı için en esaslı bir şart vardır. Bu da ucuz istihsal ve çok sarfetmek- tir. o Her hangi bir maddenin u- cuz istihsalinde ise tahrik kuvvet - leritin ucuza maledilmesi iktıza e - er. ! Memleketimizde amele ücretle- ri diğer memleketlere nispetle bu- | gün bir kaç misli aşağıdır.. Buna mukabil benzin, gaz, elektrik gibi tahrik kuvvetleri bilâkis çok pa - halıdır. £ Ne vakit bu tahrik kuv- vetlerini memlekette ucuza male - nisbette ucuza verebilirsek milli sanayiin teessüşü ve inkişafma o kadar İtizmet etmiş oluruz. Mehmet Asim İ KONFERANSLAR | | Tep Talebe Cemiyeti tarafından | ket edildiği sübut bulduğu takdir.) Sınıflarda talebe mevcudu kış mevsimine ahsus olmak üze - re konferanslar tertip edilmiştir Bunlardan birincisi bu salı günü saat 18 de Halkevinde Bakırköy hastanesi başhekimi Mazhar Os - man Bey tarafından verilecektir. İkinci konferans beş Kânunuev- velde gene Halkevinde Köprülü zade Fuat Bey tarafından verile. | cektir. anl ii YL Tasarruf ve yerli mallar haftasına hazırlık 12 Kânunuevvelde başlayacak Tasarruf ve yerli mallar haftası - nin proğrammı hazırlamak üzere dün Tasarruf cemiyetinin merke- zinde ikinci bir toplantı yapılmış- tır. Seçilen komiteler haftanın | muayyen günlerinde £ yapılacak müsabaka ve eğlenceleri hazırlı - | yacaklardır. ! Mersinli Cemal Paşa kalp | sektesinden öldü İ Sabık Mersin meb'usu Mersinli | Cemal Paşa Beşiktaş — Fatih hat- | GÜNÜ Adliyede Kaçak rakı Bir Madam altı aya mahküm edildi Beyoğlundaki Oo apartmanında kaçak rakı bulunduğu (iddiasiyle (na hanımım dün altı ay hapse ve 22 buçuk lira para cezası öde - mesine karar verilmiştir. İlk muhakeme celsesinde tev « elektrik | kif edilerek mahkeme koridoruna | çıkarılınca bayılan Katina hanım, dün karardan sonra koridora çıka rılmea, gene bayılmış, tedavi e - dilerek biraz iyileşmiş ve tevkif - haneye götürülmüştür. Köprü üstü cinayeti muhakemesi Köprü üstünde daktilo Süzan hanımı öldürdüğü kaydiyle Ana » dolu ajansı sabık telsiz memuru Ali Fedai Ef. nin muhakemiesire İstanbul ağır ceza malikemesinde dün devam (edilmiş, Ahmet İhsan, İstefo şel ve Urani hanımlar şahit olarak dinlenilmişlerdir. Bundan başka, adli trp işle- ri müşahedehane müdürü doktor Mustafa Hayrullah (Beyden, Alt Fedai Ef. nim akli ve rahi vazıye - tine dair verdiği rapor (etrafında bazı izahat alınmış, bu srrada mü dafaa vekili Etem Rahi Bey, muh- telif sualler sordurmuştur. Muhakeme, şahit çağırılması için başka güne bırakılmıştır. Sonposta aleyhine dava ortadan kalktı Bogaziçinde bir otelde Mehlika memleketin en | debilir ve halka ve sanayicilere o | hanımı öldürdüğü için ağır cezaya verilen Arif Ef, nin Oo mühakeme safhasını, yasak kararına rağmen yazdığı kaydiyle “Son Posta,, &- leyhine açılan davaya, dün İstan bul birinci ceza (o mahkemesinde bakılmıştır. Yasak kararına muhalif hare - İde verilecek cezaya göre, bu hare- * İketin kabahat derecesinde olduğu neticesine (o varılmış, dolayısiyle dava af kanununa tabi olarak or - tadan kalkmıştır. Hırsızlıktan dokuz aya mahküm Recep isminde birisi, dün İs- tanbul birinci ceza mahkemesinde hırsızlıktan muhakeme © edilerek dokuz ay hapse mahküm olmuş - tur. Maaliyet listesi Sanayi için yeni beş senelik maa Wi Verilen malümata göre önümüz- deki sene maafiyet tatbik edilmi - yecek, gümrük tarifesi bu şekil « de tadil edilerek buna göre hare- ket olunacaktır. aaa Eski valilerden Rahmi Bey af kanunundan istifade ediyor İzmir refiklerimizin o birisinin haber verdiğine göre eski (Oİzmit Yalnız böyle bir santralın E - tında işliyen tramvay arabasında | valilerinden Rahmi Bey af kanu * reğli gibi bir sahil mıntakasmda yapılması milli müdafaa noktasın- dan mahzurlu görülebilir, Fakat böyle bir projenin tahak- | kukuma mani olan şey sadete bir milli müdafaa meselesi olursa işi| bulunurken üzerine birdenbire fe- | nalrk gelmiş hemen yere indiri) - | miş ve tedavisi için Galatada Ka- priçi eczahanesine (o götürülürken ölmüştür. Cemal Paşanın kalp dur masından öldüğü anlaşılmıştır , nunun kendisine temin ettiği maa“ fiyet üzerine Türkiyeye dönmiye karar vermiş ve pasaportunun vi - zesini hükümetimizden istemiştir. Vekâlet pasaportun vize edilmesi- ni Paris elçiliğimize bildirmiştir. Beylerle Ra - yet listesi bu ay başı gelecektir. | N HABERLERİ Ticarette: Son günlerd&” dn i Tip sırrı Fahreddin KerimBey, has -| | talık saklanır, diyor Tıp sırrı olmalı mı, olmamalı mı mevzüü etrafında dün de akıl hastalıkları doktoru Fâlirettin Ke- rim Beyle görüştük. Derhal hük - Almanya ile tical€ genişliyor Son vazıyete göre Al” umumi ticareti gittikçe By tedir. Son aylar zarf i İ yüzde 8 nisbetinde uri iğ “ Tıp sırrı olmalıdır.. Ve, şunları ilâve etti: ği | “— Bütün dünyada en basit tıp kaidesi şudur ki b ve bundan dolayı he ların ve ailelerin ufahremi esrarı - dır. Bir hekimin muwyene (odası, bir o mabedin küdsiyetini Orada hasta korkmadan | ini döker; doktorun yanım - dari, kendisine büyük bir ferahlık duyarak ayrılır. Bir hekimi hiç bir suretle ve hiç bir vakit bu sırrı ifşa edemez. Bu sır hekimle © beraber gider. Sinir ve ruh hekim- liğinde bü en esaslı bir kâide ha - lindedir. Hastalarmın srlarmı saklamak- ice hareket eden doktor - sinirlenirim. Haysiyet ve i şeref noktai nazarından da, hasta olan bir adamı teşhir etmek ha kımı haiz değiliz. Ben bü işte istis- na kabül edemem.,, İyor. Ve bu artış, her İ biraz daha fazlalaşıyor Türk — Alman ticafeli ti. İ derecede inkişaf göste | Geçen yılım ilk yedi ayı İ ihracat 5,5 milyon lira er İnenin ilk yedi ayında! i IN 7 büçuk milyon lira olmus” balâtımız da 10 buçuk © j1 buçuk milyona çıkmıştı” Gümrük memurları pe Gümrük muayene yi, için açılan kurs yakında gi tir. Öğrendiğimize göre bir de kitap büzleneğ e Esnafın odaya yazıl g Esnaf ve tüccarın seni sina senelik kayıtlarını Y# gi) ları için verilen mühlet buy İhunda bitiyor. Kânunue“ yi tün esnaf ve tüccar kontr çirilecek, kâyıtlarını yapt lar cezalandırılacaktır. Polis haberleri p Maarifte ——— On dokuzuncu mektepte bir toplantı Fatihte 19 uncu ( ilk mektepte evvelki gece talebe velileri tara - fıdan bir toplantı yapılmış ve bu toplantıda talebeyi himaye cemi - | yetinin reisi bulunan Reisicümhur Hazretlerinin hemşireleri hanım - l efendi de bulunmuşlardır. Cemiyet o âzasındar Naci Bey izahat vermiş 932 -- 933 senesi zarfında mektepte 220 fakir ço - cuğun giydirildiği bildirilmiştir. Toplantı geç vakte kadar sür - İ müş ve talebeler tarafndan milli / oyunlar oynanmış, temsiller veril - miştir, Ansızın ölüm Sirkecide Şahinpaşa ' oturan Hopalı İlyas Efendi | de birisi dün sabah ansız tür, Hâdise zabıtaya habe” y miş, yapılan muayene lys dinin verem hastalığında ©” anlaşılmıştır. Bir çocuk kazayf kurban gitti Dün sabah dokuzda T da Antuvan İsakım . dü e çırak Rahmi dükkânm k # rini açarken kepenk düşmüt K nada yoldan geçeni hüviy ği hul 11 yaşmda bir çocuğu dan yaralamıştır. Çocuk di / hastahanesine kaldırılmış W/ biraz sonra ölmüştür. Suçlu m çok olmuıyacak Maarif müfettişleri — bütün ilk| mekteplerin sınıf (o mevcutlarını yoklıyarak fazla talebeleri başka mekteplere naklettirmektedirler Talebe mevcudu sınıflarda 50 — | 60 şa indirilmektedir. yakalanmıştır. Tramvay çocuğun p3f' larını kesti Tepebaşında vatman daresindeki 13 numaralı arabası dün sabah seki? ” Ahmet Rahmi isminde bi ğun ayak parmaklarını kö! wi Çocuk Beyoğlu has ne yaliriimıştir. | Türk - Yunan mahkeme- sinde davalar i — Muhtelit Türk — Yunan mah - kemesinde 19 davaya bakılntışlır . Bunlardan on ikis reddedilmiş, ye Itır, “teli Boş arabanın marif€ Dün Şişlide bir kaza 4 bir araba üç kışıyı yari” Son süratle gelen çift atlı bi gi ba Şişlide kestane satmaki” ge Salih isminde birine çarps"” gö” virmiş, bundan sonra e “ vi, >» disi karar verilmek üzere talik e- dilmiştir.. Reddedilen on iki davadan birin- de hükümetimizden istenen zarar ve ziyan ve tazminat (31,850) al- tm İiraya baliğ (olmaktaydı. Bu dava Bazil İskarmotos isminde bir Yunanlı tarafından Uşakta Kızıl - dağ mevkiindeki civa madenleri - İnin işletilmesi Kakkının me çarpmış, onlu da devir” ğır ceza hâkimi Asım beyi” İçisi Zehra harımı da yuva tan sonra durmuştur. e Sebzesi Selimin yara İ tehlikelidir. Araba sahibi mıştır. # Lodos yüzünde # * ref'i ve tesisatın zaptı yüzünden açılmış - tı. mim Vapurculuk şirketinden bir şikâyet Vapurlara kiymet takdir eden komisyon iktisat vekâletine müra caat etmiş ve vapurculuk şirketi - nin komisyona ücret vermek iste- Evelki gece başlıyan le! J sabah da sürmüş, birçok ların tabelâları kopmu$, | bir müddet açılamamıştı” akşama doğru hafiflemişti”. mediğinden şikâyette bulunmuş - tur,
