25 Kasım 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
— 4 — VAKİ 25 2.nci teşrin 1933 Madencilik âleminde: 5 Kömür sarfiyatını, ne ' kadar, nasıl artırabiliriz? Başmakeleden Devam Memleket dahilinde kömür fiat- Süt fiyatları düşmiye başladı Süt fiatleri son aylarda pek dü- şüktür. Bilhassa zahire fiatlerinin düşmesi üzerine süt fiatleri de her den kömürü istihsalâtmı arttırmak | Jarı bu derece pahalı oldukça da- | gün biraz düşmektedir. için neler yapılabilir?, Bu hususta ilk hatıra gelen ted- bir Ereğli limanını bir gün evvel yapmaktır. o Bugün Zonguldakta sadece bir mendirek vardır ki içe- risi dört gemi alabilmektedir. Bu- rada günde nihayet (4000) ton kö mür tahmil olunabilmektedir. Zon- guldak her taraftan (denize açık olduğu ve burası liman © yapmağa müsait bulunmadığı için bu mik - tarı arttırmak mümkün değildir . Onun için her taraftan kapalı, yal- nız bir taraftan açık olan Ereğli - de tesisat yapmaktan başka çare görünmiyor. Ereğli limanı yapıldığı takdir - de kömür ihracatımızın artmasına ne dereceye kadar hizmeti olacak- tır?, Şimdiki halde bu bususta ista - tistik rakamlarına müstenit ortaya kat'i bir hesap konamıyor. Yalnız Ereğlide liman yapıldığı surette havzada çıkarılan kömürlerin sar- fiyatına Oyardım edeceğini bir hakikat olarak kabul etmek lâzım dır, o Zira bazı günlerde Zongul- dağa kömür almak için gelen, ora- da nöbet bekliyen vapurların otu- zu, kırkı bulduğu, o bu gemilerin on beş, yirmi gün, hattâ bazan bir ay kömür almak için beklediği te- min olunuyor. Mühim olan cihet şudur ki gün-! lerce, haftalarca nöbet bekliyen bu gemiler bazan gene kömür ala- maksızın kalkar, gider, çünkü nö-| bet beklerken bir gün deniz dal -| galanır ve kömür almak değil, ge- miler için beklemek imkânı kal - maz. Her halde denizin dalgalı za - manlarmda gemilerin © serbesiçe girip kömür almaları için Ereğlide bir liman yapılması ve icap eden diğer tesisatın vücude getirilmesi Türk kömürlerinin ihracını arttı - racaktır. O vakit Ereğli limanı bütün Karadeniz (o havalisinde ve hattâ Yakın Şarkta yegâne kömür deposu olacaktır. Türk kömürlerinin (sarfiyatını! arttırmak için düşünülen tedbir - lerden biri de havzada kok kömü- rü yapmaklır. Bugünkü vaziyet - te memleketimizde kok kömürü - nün istimali henüz arzu (edildiği derecede inkişaf bulmamıştır. E - ğer sömikok denilen © ve umumi - yetle evlerde kullanılabilen kömür yapılır ve bu kömürün istimali re- vaç bulursa ormanlarımızı tahrip - ten de kurtarmış oluruz. o Bunun- la beraber halihazırda memleketi- mizde sarfedilen kok kömürünün bir kısmı bile hariçten ithal olun- maktadır. Onun için Ereğli hav- zasında yakın bir zamanda sömi- kok yap.Imak üzere leşebbüsata başlanacaktır, Yalnız Türk kömürlerinin reva- cını arttırmak için nakliye ücretle- rinin bugünkü ağırlığı üzerine na- zarıdikkati celbetmek icap ediyor. Filhakika bugün (Zonguldaktan İstanbula kadar bir ton kömür için |” verilen nakliye ücreti Zonguldak- tan Pireye kadar olan nakliyeden daha fazladır! Bunun neticesi ola- rak bugün o Pirede birton Türk kömürü üç, nihayet, dört | liraya szsimektadır!. Bir ton kömürün Ankaradaki fiatı ise on dokuz li- İ hili sarfiyatımızı mümkün © değil İ arttıramayız. Halbuki her şeyde olduğu gibi kömür sarfiyatında da her şeyden evvel ehemmiyet veri» lecek şey dahili sarfiyattır. Böyle | olmazsa kömürcülük işi milli kuv- vete istinat etmiyor demektir ki bu | vaziyet daima tehlikelidir. — Zira hariç pazar kapılarını kapadığı gün bütün kömür havzasının haya- tı derhal sönecektir. Ereğli havzasından dahile kö - mür nakletmek için (Filyoz) a bir demiryolu yapılmakta olduğu mâlümdur. Bu demiryolu için in- tihap edilen istikameti tenkit e - denler olduğu (gibi bu istikameti intihap hususunda âmil olan Söğüt özü madenlerinin serveti hakkım - daki rivayetler de biribirine zıttır. Netice olarak bu hattan istifade o- | lunabilmek için Suçatımr denilen mevkiden dahili bir hat istikame - tince (Kozlu) ya kadar — iki mü him tünel açarak— bir demiryolu | şubesi yapmak lâzım geldiği, aksi | takdirde (Filyoz) a kadar gelen hat ile dahile kömür makoluna - mıyacağı alâkadarlar tarafından Perakende olarak 20 kuruşa sütçüler tarafından sokak araların | da satılan sütün fiati topdan 4 ku- ruşa kadar düşmüştür. Halis sütün okkası toptan 4 ku- ruşa satıldığı halde nasıl (oolduğu pek belli olmıyan perakende süt « lerin satış fiatı de çok görünmek - I tedir. m İhracat mallarımız İhracat mallarımızın Avrupa » daki satışlarını yükseltmek için! İktisat Vekâleti ticaret mümessil -| İeri vasıtasile tetkikat yaptırmış - tır. Berlin, Londra, ile diğer mın « takalardaki ticaret mümessillerin - | den gelen raporlar vekâletçe tet - | kık edilerek ihracat mallarımızın vazıyeti hakkında yeni. kararlar verilecektir. eid Fındık talimatnamesi Türk fmdıklarının Avrupa pi « yasasında daha iyi satış yapabilme si için (o fındıklar için bir talimat- name hazırlanmıştır. Bu talimatnameye göre, harice ileriye sürülüyor. Binaenaleyh Ereğli havzasmın müstakbel inkişafını temin edecek İ tedbirler aranırken bu hat mesele- sini de ehemmiyetli surette tetkik etmek lâzım geliyor. Nihayet Ereğli havzasınm esaslı ihtiyaçlarından biri de madenlerin bugün fevkalâde karışık bir $6- kilde olan mülkiyet usullerini tan- zim etmek meselesidir. o Haliha- zırda Ereğli havzasındaki maden- ciler şu suretle tasnif olunuyor: ilâve edilmiştir. 2 — Ereğli Fransız şirketinin mıntakasr. taka. Bu üç teşekkül memleketimize göre büyük sermayeli şirketlerdir . Fakat bunların haricinde (4) ün - cü bir smıf teşkil eden bir çok kü- çük madenciler vardır. Fakat bütün bu büyük ve küçük sermayeli madencilerin işletmekte oldukları (damarlar) O üzerindeki mülkiyet hakkları arap saçı gibi karışık, biribirine girmiş bir vazi - yettedir. Onun için bütün bu madenciler biribirlerinin aleyhine davalar aç- mışlardır. e Ortada davaları âdi - lâne surette halle yardım edecek kanuni esaslar o olmadığı için bu davalar karşısında âdeta mahke - meler de âciz bir hale gelmiştir. İşte bu karışık vaziyet devam et- tikçe tabii madenlere (o serameye i dökecek olanlar emniyetle hare * ket edememekte ve bu hal maden ocaklarımızın inkişafma mâni o - lan mühim bir sebep teşkil eyle - mektedir. Onun için hükümet Ereğli ma - den havzasının inkişafı o esbabmi düşünürken bilhassa bu mülkiyet | usulleri meselesi üzerinde durma- sr ve madencileri biribirine düşü 1 ren karışık vaziyetin tasfiyesi için kanuni tedbirler alması da icap e- 3 — İtalyanların işlettikleri mın | yaş fındık satılmıyacaktır. ğe Hurda incirler İnhisar idaresi Nazilli civarın - da hurda incirleri 4 —5 kuruşa almağa başlamıştır. İdarenin bu hareketi müstahsil, üzerinde çok iyi bir tesir yapmıştır. —— Üç aylık pamuk ihracatımız Mevsim başından teşrinievel 80- nuna kadar 3 ay zarfında Mersin - 1 — Üğülmez o mmtakasında| bulunan Türkiş ki Kilimli şirketi- nin islisşmar mıntakası da buraya| den pamuk ihracımız 118.442 lira kıymetinde 1767 balya olmak üze- re tesbit edilmiştir. Geçen sene bu miktar 195 lira kıymetinde 2800 balyaidi. Son iki ay zarfındaki ihracat en fazla Suriye ve Filistin ve İtalyaya yapıl mıştır, Bu senenin pamuk (rekoltesi mevsim başında geçen senekinden 20 bin bayla fazla olarak tahmin edilmişti. Fakat havaların uygun gitmemesinden dolayi rekolte mik tarı azalmıştır. — Etibba odası reisi Mebüusluğa seçilmesi dolayısile istifa eden Ziya Nuri Paşanm ye » rine, Etibba odası reisliğine, dok - tor Niyazi İsmet Bey seçilmiştir. | ———— i Romanyadan gelen muhacirler Romanyadan Samsun vapürle şehrimize gelen 536 muhacir bu - rada sihhi muayeneleri yapıldık » tan sonra aynı vapurla Samsuna | götürülmüşlerdir. Muhacirler Mer sinden Elâzize gönderilerek, birin ci umumi müfettişlik tarafından, o civarda iskân edileceklerdir. i —— m Istanbul maliye teşkilâtı İstanbul maliyesinde yeni teşki- lâtın tatbikındanberi üç ay geçmiş- tir. Maliye vekâleti bu üç ay zarfım- da yapılan işler ve tahsilât etrafın da mufassal bir rapor istemiştir . diyor. Maliye teşkilâtı bu raporu hazır N Polis haberleri Sokakta yaralı bulu kim vurdu z Süleymanı Alemdar polis merkezi garip bir hadisenin tetkiki ile meşgul ol- maktadır. Devriyeler evvelki gece geç va- kıt Sultanahmet camiile yeni yapı- lan park arasında gezerlerken bir inilti duymuşlardır. Bu tes üzerine etraf araştırıl « mış ve yerde yatan bir adam gö- rülmüştür. Bu adam kanlar içinde ve vâzı - yeti de vahim olduğu için hemen oradan kaldırılmış ve (o hastaneye yatırılmıştır. o Hastanede yapılan muayenede adamın kalbinin üze » rinden büyük bir bıçakla yaralan - dığı anlaşılmıştır. İlk tedavi esnasında biraz ken » dişine gelebilen meçhul Oadammn ifadesi alınmıştır. İsminin Süleyman olduğu an » laşılan adam kesik seslerle ken - disini Çenberlitaşta vurduklarını ve ondan sonrasını bilmediğini söylemiştir. Bundan sonra da Süleyman ve- fat etmiştir. Süleyman hakkında yapılan tahkıkata bu adamın tanmmış es » rarkeşlerden olduğu anlaşılmıştır. Zabıta bu esrarengiz vak'ayı tahkik etmektedir. Coşan âdam Dün gece Eminönünde sarboş olarak gezen arabacı Arif çoşmuş ve belinden tabancasını çıkararak havaya bir el silâh atmıştır. Arif yakalanmıştır. Motörden demir çalân Fenerde Aykapı iskelesi ci - varında demirli bulunan Aslan motöründen hurda demir çalan Baruh ismindeki şahıs o yakalan - mıştır. Tecavüze uğramış Evvelki akşam Eyüp merkezine yüzü gözü kanlar içinde bir adam müracaat etmiş ve kendisinin bü - yük bir tecavüze uğradığını söy « lemiştir. Süpürgeli Bekir isminde olan bu adamın ifadesine göre, Silâh - tarağada bir tuğla fabrikasında a- mele imiş. Bir hafta kadar bu tuğla har» manında çalışmış, hafta sonunda i diğer amelelere olduğu gibi buna da parasını vermemişlerdir. Bekir çıkıp gitmek isterken Ha- cı ismindeki bir amele, yaptığı işin doğru olmadığını söylemiş, münas kaşa kavgaya dökülmüş ve Hacı belinden kamasını çıkararak Be- kire hücem etmiştir. Tahkikata başlanmış, Bekir de hastaneye kaldırılmıştır. Kumar oynarken yaka- landılar Bişiktaşta bir kahvede, Ali E - tem, İsmail ve arkadaşları kumar oynarken yakalanmışlardır. Kahveye taarruz Beyoğlu Lüleci Hendek cadde » sinde kahveci Caferi ortağı Rıza kahve önünde Cemal, Cemil, Ce - Jal, Fahriyle kavga etmiş, birbirle- rini yaralamışlardır. Hâdise mahal line gelen polis hepsını merkeze gö türmüş, kavganın sebebi hakkın « BE kk gi HABERLERİ İlan tahkikat neticesinde, kahveye taarruz ettikleri İ yeyle kahvenin camları9* ları anlaşılmıştır. İ o Kumaraılar yakaland Eminönünde Cemil bei resindeki İş kıraathi hattin, Ali Rıza, Asım, ; tüccardan Mamikanın kyn dıkları ikinci şube memu” frndan görülerek cürmü pılmıştır. Kumarcılar 11 j kuruş para bir deste kadi dıyla merkeze götürülmü! Otomobil kaza yi Çarşıkapıda tramvay 4 yan askeri lise talebesindef "! numaralı Necdet efendi, $9*.. tin idaresindeki 2578 nun” tomobil çarpmış, yaralamı för yakalanmış, Necdet efe” rahapşa hastanesine kaldı”. | Metresini yaralami” Kasımpaşada, hacı Hür“ g hallesinde Araplar sokağın. ' numarada oluran Şerif, # Müzeyyeni çakıyla muhtelif “ rinden yaralamıştır. e Şerif yakalanmıştır. Dayak atmışlar Kurtuluşta, İbrik o 195 numarada oturan Demagon, aynı verde otur#af yopi, kızı Eleni, komşulari © yayı yaralamışlardır. Semaver salmış! , Kahveci Seyfullah polisi caat ederek Şinorik ismindö dınm gece kahevsine sre a semavermi çaldığını iddis tir. Polis tahkikata başla. Istanbulun nüfus | | çoğalıyor o 928 senesinde yapılan nüfus tahririnde İstanbul nüfusu 690.857 kişi olduğu”. şılmıştı. / Son zamanlarda, yapıla” kıkat, İstanbul vilâyeti ki nun umumi harpte daha ©“ duğu gibi bir milyonu göstermektedir. , Son senelerdeki fazla | ve halkın ahvali sihhiyesi © rek vefiyat miktarının İstanbulun nüfusunu artır#t bepler meyanındadır. Nİ Zi cümü doğumun arttığını mekteplere vakı olan mektedir. o Askerlik yo"” müracaat edenler de t88” İ fazladır. m Bir papas mektebi”. şikâyet ; Tokat mebusu Nâzım * Maarif müdürlüğüne m ii p deerk Sen Jozef Fransi£ mektebi hakkında bazı $i* de bulunmuştur. Nâzım Bey oğlunun nıfta olduğunu, fakat ve coğrafyası okumadığı”. buki müfredat progri ii bahislerin mevcut oldu dirmiştir. Hiaarif müdür” seleyi ehemmiyetle tahkı* ?
