18 Kasım 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 11

Silâhları bırakma mese- esi şimdi ne halde? Güzel projelerden hiç birini yerine getirmeğe imkân yoktur de PeVrede çıkan “La Tribune | ketmek istemektedir. Maksatları uç Yön gazetesi yazıyor: na erişmek için de İngiltere poli - oy, aharzlanma konferansı bü - | tikasınm sarsılmasına ve M. Mus - Mmizl, işe başladı, Bir “Te - solininin “Dörtler misakı,, hakkın- Donli” komitesi,, kurarak Mac | daki teveccühüne güvenmektedir. aydan iman ilk okunuşunda | © Vakıa, Fransız hükümeti vazı - #elelerin, sıkmış olan başlıca me - | yeti sağlam tutmaktadır. Milletler ti, İasnifine bunu memur et - | cemiyeti bürosunun işe başlama - ra, m bu meseleler, daha son | sından sonra Fransiz mümessili M. ee komisyonlara veya ra - | Massigli işe devam etmek zarureti da ere gönderilecek ve onlar | üzerinde ıcrarda bulunmuştur. Böy ki itina ile tetkik © edilip | le yapmakla da küçük memleket - Li v almmış yeni raporlarla u » | lerle ikinci derece denen hükümet erdi komisyon huzuruna gelecek | lerin müşterek duygularıma tercü - ği İ man olmuş ve milletler cemiyeti - ola Wvvetli hüsnü niyeti malüm nin en iyi müdafri olduğunu bir n reis Henderson bu £ suretle, | kere daha rsbat etmiştir. Esef olunur, ki ne İngiltere mu - -, Patça, bir nihai itilâf pro - » hazır rahhası ve ne de İtalya murahhası e ve layrp 4 üncü kânunda u - N Mel, omisyonun tasvibine arzet | nı kımıldatmağa muvaffak olama- tasavvurundadır. mıştır. o Bunların iştiraki kabil Büna olmadıkça M. Hendersonun güzel projelerinden hiç birinin meriyet mukabil; murahhasların | Soğu bedbindir. Filvaki, projenin mevkiine konulmasına imkân yok- tur.,, Paul du Bochet büy ein hazırlamadan evvel | Almanyada yiz yn hakıki niyetle - Son intihabat nasıl oldu? Mek Yüz m ibaret olduğunu bil - Berlin — Teşrinisaninin bu bu- ımdır. o Halbuki ne Lond Dereye 4 Pariste ve ne de Romada İyi 2, Oğru gidilmekte — olduğu lanık günlerinde Berlinde duvarla» ra haftalardanberi asılan: “Reyni istimal etmiyen haini iz. inmemektedir. Son İngi - © > Fransız — Amerikan ko - gğmalarından sonra (o bahsedilen vatandır,, levhalarından başka bir şey yok. yap he birliğinin ciddi surette inhi - Ni Bi anlaşılmaktadır. Ameri - sı M. Norman Davis i a dönmüştür. Bundan va Silahın Simonda kararsız »| Y Biter ei görünmektedir. İn - kararlarında sarsılmı - i mag ve Fransa ve Amerika ile sai benralşb Beder Vflerg, re eigie elli olari tele Berlin hakikaten çok süslenmiş, Ün hiç bırınm değişmiyece - bayraklanm i Bey, Yliyen mumaileyh © şimdi | ddel > R i i , İn hüleümetine elini uzatmak - Caddelerde Rayşverin resmi ge ve bağ çidi.. Kamyonlar üzerinde kırık Yan, vâm kamarasında: “Alman kenarlı matemli salipli Hitler bay- iyii bareketi ne kadar tecssüfe San Ve ne kadar haksiz olursa ol- rp çıktığı kapıyı küflen- Ve ardından demir vurulmuş | doğru değildir. Tnteree bazı müsaadekârlıklar | : i Başvekil Hitleri iğ meyhanelerinde... tmağa Parig raklarını hamil Naziler haykırıyor» lar, salışmaktadır.. Mirza, varid Dez” ancak yarım yonlarca kadın erkek müntehip inle ba, vermiş olan İtalya da rey kutularınm önüne sıralanmış.. ğlaşmak çarelerini ara- ir. M. Mussolini, icap eder “er misakı,, na Cenevre 1 edi ini fedaya hazırdır. Miş olan Ki görmeğe Romaya git- ümmi e mükemel bir rr büyük devletlerin ayrı bir bin e meleri hakkında - eydana o çıkaracak durna bunda şaşılacak bir cihet yemek lâzım gelecektir. m” değiştirmiyen yalnız N DEN ilerisine Nazırı Von ata, Pazartesi söylediği ravi bir nutukta milletler cemi - Mişti, “apt ilânı harbi tekit et - Sek Vermaği bu müessese ile an - Yazığ Mes muahedesinin tadili üzerme aldığı O zaman etin; Setri Mesaj #debiliriz.,, diyen mu Her taraftan, 3 üncü Rayhşin hari- ci siyaseti lehine rey veriniz sesleri yükseliyor. Araba bu rey verenlerin hepsi için müsavat, hakkı hayat istiyo - sih Hitlerdir, diyorlar. Fakat amele mahallelerinde | daha altı ay evvelisine kadar Hit- "lere silâh çeken ameleler de içten rey veriyorlar.. M. Musölini ve | Ital İ Faşist İtalyanın diktatörü Mus-| porasyon tesısının muvafık olaca - | solini yakında İtalyada yeni bir in- | ğı, ancak cins tabirinin çok fazla kılâp yapacaktır, M. Mussolini Le | tahdit edilmemesi lâzım geleceği zanal mecmuasında yapacağı inkı- | hususunda mutabık kalınmıştır. Şu lâba ait bir makale yazmıştır. hale göre meselâ bundan böyle do İnkılâbın bütün dünyada akisler | kuma sanayii için bir tek korporas bırakacağını yazısında iddia eden | yon akla gelmek lâzım olup yünlü, M. Mussolininin çok ehemmiyetli | pamuklu, ipekli ve sun'i ipekli de gördüğümüz bu makalesini aynen | kumacılığı için ayrı ayrı korporas- alıyoruz. yonlar tesısı düşünülmeyecektir. Mussolini makalesinde korpo » Ziraat bakımından, mahsulün raşyonların tarihi, teşekkül sureti, | cinsine göre, heyeli umumiyeye şa» esasatımı izah etmektedir: mil korporasyonlar tasavvur et - ı İtalyada korporasyonlar veya | mekteyiz. Bu suretle, buğday veya müstahsiller grupmanları nizamı | arpa için ayrı korporasyonlar de » meselesi ikinci teşrin başlarında) gil, bir hububat korporasyonunun tetkik ve tesviye edilecektir. İtal-| kurulacağını tahmin etmek iktiza İyan faşist devleti yurttaşlarını, | eder. i mesleklerine göre, on üç korporas İthalâtın esası korporasyonların yonda toplamaktadır. Bu grupman | sayısında veya terkibinde olma - eski “ghilde,, in ari şeklidir. Bir! yıp salâhiyetindedir. taraftan işçi cemiyetlerin, diğer ta Şu halde türlü türlü korporas- raftan da tröst veya kartellerle bu | yonlar hangi rolü oynıyacaklardır? iki üç arasında mevki almış bulu- | İlk iş patronlarla işçilerin muhte - nan teşekküllerini ihtiya eden kors | mel anlaşamamazlıklarını ortadan porasyon bunları doğrudan doğru- | kaldırmıya çalışmak olup bu vazi » ya devletin otoritesi altına koyar. | feyi, korporasyonlar nezareti, şim- Bu meseleler, son zamanlarda, | diye kadar (idari) diye tavsif ede İtalyada şiddetli münakaşaları mu | ceğrm şekilde yapmıştır. Binaena - cip olmuştur. Mevzu, millet mec | leyh nezaret bu işi korporasyonla- lisine arzettiğim "üç meseledir; ya- | ra bırakabılır. Uyuşmamazlık ha » ni korporasyon başma tesisi iktıza | inde iş adliyesine, istinaf mahke - eden cinslerin sayısı, korporasyon- | mesme müracaat kabildir. Bunla» ların kuruluşu ve korporasyonla -| ra bir istişari, vazifeler verilmesi rın gayeleridir. fikri, içtimai veya ktısadi mahıyet- Korporasyonlarm © vazıfesiyle | te herhangi bir karar vermeden ev mekanizmasma taallük eden bu) vel'devletin ve umumi teşekkülle « son meğelenin büyük ehemmiyeti | rin korporasyonların düşünceleri - vardır. Korporasyonlar millet mec | ni öğrenmeleri lüzumu bakımından lisini meydana getiren şubelerde, | ittifakla kabul olunmuştur. yani ziraat, sanayi kara nakliyatı, ticaret, bankalar ve banka muame- leleri, deniz ve hava nakliyatı, ser- best meslekler şubelerinde bu üç nokta uzun, derin tetkik edilmiş ve fevkalâde ehemmiyetli neticelere varılmıştır. Korporasyonların sayısı Davanın can alacak yeri.. Davanın can alacak yeri, fev « kalâde bir surette inkişaf eden ve teşkilâtı esasiyede değişikliklere yol veren tohum, korporasyonların üçüncü vazifesmme, yani istihsalin idare ve tanzimine müteallıktır. İşte intihap günü Berlinin man d zarası her tarafta rey kutuları, 80- a i kakta, hatta amele mahallelerinin Pazar sabahı olmasına rağmen saat 9,5 tan itibaren binlerce, mil. Korporasyonların sayısına ge lince: İstihsal şekillerini dağıtma- mak maksadiyle cinsler arasında fazla farklar ihdas edilmiyerek teşkilâtın dahili muvazenesinin ol- duğu gibi bırakılmasına karar veril miştir. Sanırımki cinslerin sayısı Bu, liberalizmin ölüm çanının çalınması demektir. Mançister mek tebinin “kendi haline bırakınız, gidişine bırakmız,, 1 ortadan kal - kacak ve bunun yerine devletin hi» mayeşinde, istihsalin murakabesi ve tanzimi kaim olacaktır. Bu Self «disipline tek ve vahdetçidir, zira İ sy hk am Gribin erhal öle! korporasyon sisteminde, istihsal cak mahiyetse, şubelerce tetkik olu alk mill bpm " sermaye, emek, teknikçiler ve dev- a gr çi berke | he. testi olunmaktadır. ——— ———— bütün kalpleriyle Hitlerci mi?, Hit. lere reyi arzulariyle mi veriyorlar. Burjuva mahallelerinde buna | atılan rey püslası kendiliğinden evet denebilir.. Onlar, vatanımız | ruz, bunun için de Hitlere rey ve» receğız. Çünkü bizi kurtaracak Me i gelen bir arzuyla, bir sevinçle mi Bu mahallelerden birine gittim. Buralarda rey sandıkları daha ço- ğaltılmış, meyhanelerin en diple - lerle hududu geçerek en yakın Al! rine bile könmüş, bu meyhaneler. man şehirlerinde reylerını verdi »İcek olan büyük tecrübe hakkında müntehiplerin vazıyeti, Non Yar sesleri ve bi hikmeti hüda kutuya tekrar dışarı çıkıyor, yenisi atılı « iyor. İ Kanlı sokak namıyle maruk Co sillinestrasede bugün şayanı hayret ret bir sükünet var, Mini mini ço» cuklar (Herst Vesel) bayraklar yu karı şarkısını söylüyorlar. İntihaba yalnız Almanyada bu- lunan Almanlar değil, (İtalyada, Holandada ve Avusturyada bulu - nan Almanlar bile iştirak etti. Holanda Almanları hususi tren . Faşist devlet, istihsali inhisar altına almak istemediği gibi tama miyle sınai veya zirai bir devlet haline gelmek te arzu etmediğin » den bahse mevzu olan şey hükü- met sosyalizmi değildir; devlet, şahsi teşebbüsü tahdit etmek niye- tinde olmadığı gibi ferdi mülkiyeti ihlâl etmek tasavvurunu besleme- mektedir. Anlattığım şekildeki korporasyon sistemi — deylet sos yalizminin antitezi — devlet ser- mayedarlığı da olmayıp bilâkis iki si de madalyanın iki yüzünde top- lanmış bulunmaktadır. Şu ha'e göre, İtalyada girişile - 11 — VAKIT 18 Z.nci teşrin 1933--— Faşizm yan Başvekili, Faşizme yeni bir şekil vermeyi tasavvur ediyor lere rağmen, birçok davalar olgun- lanmış ve birçok zihinler de yeni zaruretleri kavrıyacak hale gelmiş- tir, Korporasyon, devletin müdaha- lesiyle her suretle emniyet altma alınmış olan umumi menfaati he » saba katarak kendi kendını murâa- kabe eden bir istihsal şeklıdir. iddia edebiliriz ki.. Felâketli tahminlerden hoşlam mamakla beraber iddia edebiliriz ki, yakında korporasyonların ku - rulmasıyle korporasyonlar rejimi « nin işe başlamasının İtalyan teşki- lâtı esasiye nizamında ve bugünkü iktisat sisteminde (değişiklikler meydana getirmesi imkânsızdır.,, Yapılan münakaşalar esnasm- da ilk sualler esasen sorulmuştur. Cins cins korporasyonlar kurulduk tan ve istihsalin murakabesi bun» lara tevdi edildikten, hakiki ve müspet menlfaatlerin mümessille » ri olduklarından dolayı hepsi de salâhiyettar sayılacak üç dört yüz kişiyi ihtiva edecek bir teşekkül meydana geldikten ve bu korporas yonların umumi meclis, umumi me selelerin halli vazifesini üzerine aldıktan sonra İtalyan meşrutiyet sisteminde meb'usan meclisinin vas zifesı ne olacaktır? Onun bundan sonra oynıyacağı rol hangisi ola » caktır?. Filvaki, bütün teşrii salâ- hiyetler korporasyonlar milli mec- lise intikal ettiktetsonra meb'u- san meclısının ehemmiyeti pek a » zalmış bulunacaktır. Şu halde der- hal değilse bile yakında değişik » likler beklemek lâzımdır. Başka milletler de kabul edebilirler İtalyada tesis edilmek üzere o- . lan korporatif rejımın menşeini, manasını ve genişliğini açıkça am lattım sanıyorum. İktisadi hayatı kâfi derecede tekâmül etmiş olan milletlerce İtalyan ıslahatının ka - bul edilebıleceği kanaatindeyim. Zaten Roosvelt tecrübelerin 80 » nunun da bundan ibaret olacağnma kailim. Evet, Roosvelt “yeni reji» mi,, kurduğundan beri Birleşik dev letlerde neler oldu? Diğer usulle» vin faydasızlığı anlaşılınca işçiler - le sanayicilere istihsalin murakabe sini zorla kabul ettırdı. Ve Amerika Birleşik devletleri, 1926 ve 1927 esas (o kanunlariyle çızılmış olan İtalyan idare sistemir ni kabul etmemiş olduğundan bu iz değişiklik sayısız engellerle karşi: laşarak vukua ge'mektedir. Bugün Amerikada gündelikleri, i lerini, işçilerin yaşını, zirai lin derecesini ve saireyi tayin eden z Hi Roosvelttir. Amerikanın uykardan zorla tatbik olunan disiplinden — bittabi devletin sevk ve idaresi, his mayesi ve manevi nüfuzu ile — a'âkadarlarca serbestçe kabul edil. mış olan disipline geçeceğini ümit etmemize hıçbır mâni yoktur. ğ Liberal, anarşistçe ferdiyetçi iktısatla devletin sosyalist ve inhi- Üsayi a im, kar | den birine girdrm, bir kadeh bira İer... z r ve müşterek va | ısmarlıyarak reylerin nasıl verildi- Bu intihap ister bir komedya, k ia i devletlerin teşkilâtı, | ğını seyrettim. "ister bir milletin hakiki arzusu ol- Da a a ektedir. Bu su -; o Müntehip elinde zarfı geliyor. | sun inkisarı hayale uğrıyan Alman ind, Yı hususi komite ha - Doğru kutunun başına ve yarıktan | lara yeniden can veren, ve onların etler ami; ğa ve onun küçük ! içeri bir rey puslası atıyor. Buraya | kafalarını yukarı kaldırarak tekrar da e Mini bırakmağa sev-' Fakat sonra arkada bir iki fısıltı | melerine sebep oldu. sarcı iktisat kutupları arasında münferit ve müşterek kuvvetleri murakabe eden hür bir disipline i3bi muhtelif faaliyet şubelerinin murakabesi vazıfesini devlete bie rakıp milletin yüksek menfaatle- rini her dakika koruyan faşist ike tu adiyatının sentezi doğmaktadır. i muammalı düşüncelere dalmamn Imanası yoktur. Evvelâ faşistlik i « yice ispat etmıştır ki iktısat mese- ilelerinde merhale merha'e ilerle » mek lâzımdır. İkinci nokta: 1926 kanununun tatbikından beri yedi iyıl geçmiş ve E müddet içinde, buhranm meydana çıkardığı engel i si olmak hususunda- | kadar kimsenin $es çıkardığı yok. | Doyelant Doyçland überales de » di ii li A AİR nk alk