13 Kasım 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

gi Ak — 6 — VAKIT13 2.nci teşrin 1933 * Güzel nutuklar ve » dörd (Baş tarafı 1 önel sayırada) Bu konferansı, başka toplan -; nüz bertaraf edilemedi. tılardan bariz bir surette (o ayıran birkaç hal ve hususiyeti de ehem- miyetle kaydetmek isterim. Sulh ve vifak zihniyeti elde ettiğimiz terakkıler arasında en büyük mev- kii işgal etmektedir, Her © taraf| çok güzel ve iyi niyetler göstermek tedir. Sadece hepimizin elbirliğiy le çalışmamız sayesinde memnuni- yeti mucip hal suretlerine ulaşabi - leceğimize inan getirdm. Bundan evel hiç bir vakıtte konferansları- mızda bu kadar genç azayı, siya - set ve ilim adamlarını (bir araya toplamış görememiştik. Bu genç murahhasların aramızda bulunma- | sından dolayı sevinç duyuyoruz. | Çünkü onlara karşı © itimatla duy gulanmış bulunuyoruz. Bütün bu haller, yüreğimizi sevinçle doldu- rup taşırmakta çalışmalarımıza da- ha metin bir irade ve azimle devam için bize kuvvet vermektedir.,, M. Papanastasyudan sonra Ar nayutluk murahhas heyetinin reisi şunları söylemiştir: Arnavutluk murahhasının | sözleri “Dikkate değer bir hava içinde kuvvet ve itimatia biribirmize bağ lanmış bulunuyoruz. Büyük bir | zafer kazandık. Bu zafer, tehli keli ve tahripkâr birer düşman o - lan, felâket ve sefalet saçan geçim sialik, itimatsızlık, hırs ve tama zihniyetini kafalarımızdan çıkarıp koymuş olmamızdır. Dün Selânik muhitinde birdenbire ( esen hava, bu düşmanları uzağa, çok uzağa ve süğine doğru alıp götürdü. Arnavutluk kardeş memleketler arasında anlaşma ve birlikte çalış- ma gibi yüksek bir düşünceye ö - tedenberi bağlı kaldı. Ve hâlâ da bağlı bulunmaktadır. Baikanlılar birliği fikrinin bir hakikat olduğu nu, mensup bulunduğumuz mil - etlerin ruhunda kök saldığını, şim diye kadar yaptığımız dört kon- feransta çizilen yolda devam ve se bat etmek gibi şerefli bir vazıfenin bişe ve hükümetlerimize teveccüh ettiğini temin edebilirz.,, Dördüncü konferansımızın bu kapanış celsesinde muvaffakıyeti- mizi müjdeliyen bir takım iyi ve güzel verimlerin daha şımdıden be lirdiğini size temin etmeği lüzum- suz görmüyorum. Beşinci konferansı, mukaddes dileklerimiz arasında daha mükem mel bir ahenk vücude getirmiş ola- rak şimdiden görüyor gibiyim. Altıncı konferansın ise gayret ve emeklerimizi eksiksiz ( olarak mükâfatlandıracağını — hissediyo- rum, Bulgar baş murahhası da söyledi Bulgar baş murahhası da $u nut ku söylemiştir: “Bu konferansın, şimdiye ka - - dar yapılan toplantıların en verim- lisi ve faydalısı olduğu iddia edile! | kü bu zorluklar ve'çetinlikler he - | Bununla beraber komisyonların her: türlü çalışmalarına biz Bulgarların işti - rak ettiğimizi ilâve etmek ısterım. Gerçi bütün komisyon'arda he- pimiz birçok netice ve muvaffakı - yetler teminine imkân bulduk. Fa kat siyasi işler sahasında (o biraz geri kaldık. Bu sahada da hayırlı ve parlak neticelere varmak için her türlü emekleri © sarfetmemiz lâzım geldiğini tanımalıyız. Te - menni edelim ki, bugünkü celseyi beşinci konferanstan ayıracak za- man fasılası içinde siyasi sahada da mesut bir hal sureti bulunabil- mesi için memleketlerimiz efkârı umumiyesi kâfi derecede hazırlan- üncü Balkan konferansı kapandı J mağa yemin etmiş birer mücahit olarak dönelim.,, Yugoslav baş murahhası * diyorki: Daha sonra Yugoslavya baş mu rahhası söz almış ve demiştir ki: “Balkan memleketlerinin ei - birliğiyle çalışmaları — ki en son ve yüksek gaye müddetini — teşkil etmektedir — bizim derin kanaa- timize göre bu memleketlerin iktı- sadi vaziyetini pek çok düzeltip iyileştirebilecek ( bırmahıyettedir. Bu halin diğer sahalarda, bilhassa yeti de düzelteceği hiç şüphe gö - türmez. Dördüncü Balkan konferansı — iktisat bakımından — mesaisin mış olsun.. İşte o zaman, Balkan birliği Balkan federasyonu yapısı- | nın kurulup yükseleceği zemin büs | bütün hazır bir hale gelmiş olur.,, | Romanya heyeti reisinin beyanatı Romanya murahhas heyeti reisi M. Pella, da şu beyanatta bulun -| muştur: “Balkan misakının temellerini vücude getiren düşünceleri adalet | fikrinin canlı bir ifadesi olarak selâmlamaklığıma müsaadenizi ri- ca ederim. Balkan konferanslarında sarfe- dilen ve edilecek © gayretlere Ru- men murahhas heyeti halisane ve | hudutsuz bir surette iştirak edecek | tir, Rumen murahhas heyeti, Ro-| manyanın harici işlerini çeviren M. Titüleskonun şahsında, Balkan ya- rım adasında sulh halini hakikatleş tirmek isteği gibi kuvvetli bir azim ve irade bulmuş (o olmakla ıftıhar de büyük bir muvaffakıyet kaydı- imkân bulmuştur. Balkan memleketleri arasmda — Balkan gümrük birliğine doğru (görülen ilk sağlam adım olarak — mevzii bir iktisadi anlaşma metni hazırla- dık ve bunu ittifakla kabul ettik, Bu suretle Balkan memleketlerin - de yetiştirdiğimiz mahsu'lerin da - ha geniş mikyasta (o mübadelesini kolaylaştırmak için rüçhan esasına dayana muamelelere imkân yolla- rını açtık. Pek az zaman sonra bu yeni bi - nanın, “Balkan gümrük birliği, yapısının çatısını kurabileceğimi - Zi umuyoruz. ,, Makedonya umumi valisinin sözleri Makedonya umum valisi M. Dragunis de şunları söylemiştir: “Başvekil M. Çaldaris sizi Yu - nan milleti namına bizzat selâmla- mak için —çok arzu ettiği halde— eder, Rumen murahhas (o heyet, mesâaimize karşı gösterdiği alâka - dan dolayı Yunan hükümetine ve bizi gayet samimi surette karşıla - masından dolayı da Selânik halkı- na teşekkür etmekle dördüncü kon feransı sinesinde barındıran Yuna- nistana da teşekkürlerini bildirmiş .olur.,, . M. Pellâdan sonra Türk milli grubu umumi kâtibi (o söz alarak çok parlak ve güze! bir nutuk söy- lemiş, konferansı sinesinde barın- dıran misafirperver Selânikten u - zun uzadıya bahsetmiş, onun ta - rihini hatırlatmış, siyasi haklara kavuşma ve esaretten (o kurtulma hareketlerinin Selânikte doğduğu- nu ispat etmiş, Selâniği oYunan cümhuriyetinin O ikinci hükümet merkezi olarak selâmlamıştır. Ruşen Eşref Beyin nutku Türk milli grubu umumi kâtibi, nutkuna şöyle devam etmiştir; “Batıl fikir ve itikatları yıkan, yeni bir hür cemiyet kuran, sulh ve müsalemeti seven, her türlü anlaş ma düşüncelerine müsait ve muk - tedir bulunan büyük kurtarıcımız yaratıcı Mustafa Kemal, siyasi ilk ilhamlarmı buradan almıştır.,, Bu sözlerden sonra hatip kon - feransı söz gelişi ederek demiştir bilir. Biz geniş bır ülküye varmak istiyoruz. Bu ülkü, birçok fikir ayrılıklarının ağırlığı altında ezil - miş büyük bir maziye malik 6 mil. letin iktısadi ve siyasi (o bir bırlık halinde bir araya toplamaktadır. Bu gayeye mevcut (o bir takım zerlykları ortadan © kaldırmakla varabileceğiz. Burada bir nokta yı hatırlatmak istiyorum. Bükreş * konferansında Bulgaristan diğer beş millet tarafından kabul edilen omisakı imzalamaktan çekindi, Çün ki: “Memleketimize (o ilişiği olan mesele ve mevzuları açık kalplilik- le konuştuk. Son ülkümüze, altı Balkan memleketi arasında bir bir | lik vücude getirme hedefine doğru | bir adım daha ilerledik. Mustafa Kemalin sözleri büyük bir kıymet ve ehemmiyet alır ve bizim nazarı- mızda sarsılmaz bir iman şekline bürünür. Yurtlarımıza, altı Bal kan memleketinden her birinin bir- lik hakkındaki düşüncelerini yap - Selâniğe gelmeğe imkân bulama - dığından dolayı duyduğu teessür - leri bir defa daha size bildirmeğe beni memur etti, M. Çaldaris, dördüncü Balkan konferansının çalışmalarını iyi bir neticeye bağlamak suretiyle kazan dığınız muvaffakıyetten dolayı si- ze hararetli tebriklerini ulaştırma- ğa da gene beni tavsit etti. Bal - kan birliğinin tahakkuku ve Bal - kan milletinin saadeti hakkındaki €n samimi dileklerin ifadesi husu - sunda ben de başvekille berabe - rim.,, “Balkan milletlerinden her biri- nin mili faaliyet çerçevesine gi - ren her türlü şubeleri temsil eden yüksek şahsiyetlerin sürekli suret- te bir arada çalışmaları ve dostça temasta bulunmaları düşünce ve duygularımızın Ba'kan birliği ül - küsüne bağlanması gibi çok ehem- miyetli ve şümullü bir nimete vü- cut vermiştir. Bu suretle Balkan birliğinin en esaslı bir zaruret olarak tanınma- ması, milletlerimizin her türlü iç- timai ve milli hareket ve teşebbüs | eski itiraz ve muhalefetlerin, eski Zim için en lerinde ikinci bir tabiat, bır ref- niza ve münakaşaların hafif birer zıfedir. lex halini alacaktır, İşte o zamandır ki, bütün zor - luklar ve çetinlikler âdeta mucize kâbilinden olarak ortadan kalka - cak ve bugün bize, elde © edilme- siyaset ve hârs sahalarındaki vazı- | (Baş tarafı 7 inci sayıfada) Ata Emin bey daha sonra şu sözleri söylemiştır: “Biz burada herkesin gözünden İ uzak, münzevi bir hayat geçiriyo- tuz. Mesele sırf ailevi mahiyette ol duğu için lehimizde müdahale e - den ,şefaat eden bir kimse yoktur. “Şurasmı izah etmek isterim. Bizim evlenmemizde gizli hıç bir şey yoktur. İki yıl evvel, Irakın | Türkiye elçiliğinde çalışıyordum. (0 sırada prenses Sara, Türkiyede i Irak sefiri olan biraderi Emir Zey ! yitle birlikte ikamet için geldi. İzdivacımızı Emir Zeyyidin ma lümat ve muvafakati dairesinde tertip ettik, Bir sene sonra evlene- cektik. Bu müddet içinde Emir Zeyyit, tavassut ederek aile reisi o- lan kral Faysalın muvafakatını da temin edecekti. 1932 senesinin o sonbaharında memuriyetrım Londraya tahvil o - lundu. Geçen yaz mevsiminde ba- na İstanbuldan her şeyin yollu yo- unda hallo'unduğu ve nikâhın ar. tık kıyılabileceğini bildirdi! Ben tim. Türk medeni kanununa göre prenses Sara ile evlendim. İenin gelecek zamanlarda hepimizi müşterek ve nihai gayeye gölüre- cek bir ileri adımı olduğuna inan- mış bulunuyor. “Sizi samimi surette selâmladı - ğım şu dakikada Yunan millet ve hükümetinin saygı ve dostluk duy gularını mensup olduğunuz mil - letlere lütfen bildirmenizi rica e - diyorum., , A Konferansın neşrettiği beyanname Dördüncü Balkan konferansı - nın çalışmalarının bitmesi münase betiyle bütün Balkan millet ve hü- kümetlerine hitaben bir beyanna- me neşretmiştir. Bu beyannamede bilhassa deni- yor ki: “Dördüncü konferanstaki mesa i iştirakimiz milletlerimızın kurtu- luşu, maddi ve manevi sahalarda kalkınması gayelerinin ancak bir- lik veanlaşma yolunun (sonunda olduğu hakkında zihnimizde; yer bulan Atina ve De!'f toplantılarına biraz daha teeyyüt eden İstanbul, Ankara ve Bükreş müzakerelerin - de çalışmamıza hakim olan kanaa- timizi bir kat daha kuvvetlendir - miştir, Sonuna yaklaşan bu sene için - de elde edilen ilerlemelere müstes na bir hususiyet veren cihet tesa - nüt, vifak ve su'h (o zihniyetinin geçmiş zamanlarda (olduğundan daha fazla bir kuvvetle (kendini göstermiş olmasıdır. Görülen bazı fikir ayrılıklarının iaksinden başka bir şey olmadığı hakikatinin bu sefer de anlaşılma- İsina imkân bulunmuştur. Bizi biribirimizden hâlâ ayıran ihtilâfları hafifletebilen ve bizi en de geçen ağustosta İstanbula git - | si muhal gibi görünen şeyler bütün | çok memnuniyeti mucip hal suretle vüsat ve şümulleriyle hakikat şek-| rine götürecek yegâne âmilin el - lini alacaklardır. birliğiyle çalışmamızdan başka bir Yunan hükümetinin Makedon - şey olmadığına hepimiz inan getir yanın hükümet merkezinin yaptığı | miş bulunuyoruz. İşte bunun için- i misafirperverane daveti kabul et-!dir ki, altı Balkan memleketinin mek suretiyle bize verdiğiniz şe - | devlet adamlarına (teveccüh ve reften dolayı minnettarlıkla tak -| hitap ediyoruz, on'arın Balkanlar dir etmektedir. ! hakkındaki iyi niyetlerinden yar - Yunan hükümeti dördüncü Bal-' dım ve kuvvet biribirleriyle kan konferansının aştığı merha İsknüğğ etmelermi, birçok (o taraflı li İdi ; “İzdivacımız gizli yapılmadı » ; Keyfiyet İstanbul valisine bildiril diği gıbı Emir Zeydin kendisi i? dıvaç merasımınde hazır bul ni ve şahit olarak evlenme $İ6! imzaladı. “Bu münasebetle düğün yapıl < mamasının, yahut ziyafet ver” i mesının sebebi, prensesin ana ”. rafından akrabalarından | birini? İçin düğün yapılmadı. Ben bütün bu esnada kral Fa“ sal hazretlerinden müsaade alın © Idığına kani bulunuyordum. Halbu ki Irak hükümeti, hiçbir şeyi haberdar olmadığını söylüyor k Faysalın vefatı ve kral Gazinin cü lâsu üzerine yeni kralın evlen? * mizden memnun olmadığımı habe aldım. Bunun üzerine kral hazre$” lerinden bızım ne gibi hattı hare * ket tutmamızı istedilkerini istif ettım. Kral hazretlerinm ayrılma” mız lehinde olduğu bildirildi. Biz de kral hazretlerinin kaf ına boyun iğiyoruz.,, Ata Eminle zevcesi hali hazı” da, Iraktan gönderilecek ve pref” sesi Bağdada götürecek memur i beklemektedirler. sasasssannasoraasası” mukaveleleri tatbik mevkiine k9? malarımı, ve Balkanlılar aras müşterek müesseseler, teşekkülle” kurmalarını, ve bunları kuvvetle” dirmelerini kendilerinden istiyorU Biz bu müessese ve teşekkülleri” hakikat halini alması için mü” zakereye esas olabilecek bir takı” lerde, bu birçok taraflı mukavel& lerde ve Balkanlılar arasında mü terek müesseselerde bir takım ek” sikler bulunacağı şüphesizdir. But (ları doldurmak ve düzeltmek kan hükümetlerine ait bir iştir. B* işe girişildiğını görmek | bizi çok sevindirecektir. En ziyade ehemmiyeti olan d* het altı Balkan milleti arasınd teşkilât ve anlaşma işine bir taraflı mukaveleler akti ve Balks” lılara ait müşterek müesseseler teşekküller suretiyle o devam et” mektir, Dünyanın başka yerlerinde sulh teşkilâtının zafa uğradığı, tehdit kâr bulutların toplanıp yığılma” olduğu görülen şu zamanda bizi”. yaşadığımız yerlerde sulh ve m iştiraki istek ve azminin meyd 7 çıktığını müşahedeyle iftihar edi yoruz. E Çoktan beri bırakmış olduğ”! muz doğru ve güzel yola gene imiş bulunuyoruz. Altı 58 i memleketinin tam bir surette li İ raya gelip bitleşmesi üllcüsür a aydınlattığı bu yolda çok dali bi vw lk adımlarla yürüyüp ilerleme büyük ve en yüksek Konferans azası tarafından Hİ | fakla kabul edilen karar mucibin”” gelecek Balkan konferansı Beler” ta toplanacaktır.,, Mütarekenin yıl dönü” Paris, 12 (A.A.) — Mütark İ yıldönümü bütün Fransada bi ii tezahüratla tesit olunmakta y Dün Pariste asker ve eski m ripler (o tarafından geçit yapılmıştır. Büyük harpten galip çıka” lr 2 tün memleketlerde de bu mi betle merasim yapılmıştır. : yakın zamanda vefatı idi. Onun lâyihalar hazırladık. Bu proj€” , dilekler arasında | Irak kralı yeni eniş- tesine emrediyor! wi m | j İl j