17 Mayıs 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

— İ E & Em VE v Gazi karşısında K Başınakaleden Devanı ceklerdi. Böyle bir vaziyette tabii Anadolu İstanbul hükümetine ve saraya karşı isyan etmiş olmıya- caktı. Halbuki Mustafa Kemal Pasa böyle düşünmüyordu: O, askeri kumandanların açıktan açığa orta ya çıkmalarmı istiyordu. Kendisi nasıl paşalık rütbesini eliyle omu- zundan sökerek atmış, milletin si- | nesine bir fert olarak (o sığınmış, memleketi kurtarmak için açıktan mücadeleye girişmişse diğer ku - mandanları da bu tarzda hare - ket etmeleri lâzımgeleceği fikrin- deydi. Ahadolunun ortasında ye - ni bir milli hükümet kurulacak, ec- nebi işgal kuvvetlerinin el uzata -| mıyacağı bir yerde memleketin serbest iradesini temsil edebile- cek surette bir millet meclisi top- lanacak, İstanbul hükümetinin ve İstanbulda toplanan bir meclisin memleketi ve milleti temsil edemi: | yeceği açıktan açığa ilân edilecek- | ti. İşte Mustafa Kemal paşa milli | kis hakikatperverlik namına ma - hareketin başına geçtikten sonra bunu yaptı. Ve sonradan geçirilen | tecrübeler, büyük imtihanlar Bi! dan başka bir usulle milli müca-| dele hareketinin muvaffak ve . sma imkân bulunmadığını ispa etti. Kâzım Karabekir paşanın öl şündüğü mücadele tertibatiyle ne ! bir Sakarya muharebesi yapılabi - | lirdi, ne bir Dumlupınar zaferi el- de edilebilirdi. Sakaryayla Dum - lupınar da olmayınca memleketi kurtarmanın imkânı yoktu, Kâzım Karabekir Paşanın mil- Wi PR N yolnuda düştüğü ikin- ci halâli fikir şuydu: Erzurumda kurulacak milli bir teşekkülün kâ- fi ölması... Galiba Karabekir pa - şa şarkta böyle bir teşekkül cücude gelince, 'bu havali kendi ken- dini müdafaa edebilecek bir iktidar elde “edince memleketin diğer mntakaları için de da- ba iyi sulh şartları elde edileceği- ni zannediyordu. Yahut bütün memleketin tehlikede olduğunu görerek, hiç olmazsa şark vilâyet- lerini kurtarmak istiyordu. Halbuki Mustafa Kemal paşa Ankara merkezine geldikten son - ra orada bütün memleketi temsil edecek surette bir millet meclisi topladı. Yalnız şark havalisi vazi- yetini değil, bütün memleketin mevcudiyet ve istiklâlini kurtar - İ Bence, belediye mak için tedbirler almıya başladı. Netekim sonradan hadiselerin ce- reyanı da gene bu noktai nazarın isabetini gösterdi. Yukarki izahat Mustafa Kemal Paşayla Karabekir paşa arasında - ki görüş ve düşünüş tarzlarını anlatır. İşte vaziyetlerdeki, görüs ve. düşünüşlerdeki bu ihtilâflar Mustafa Kemal paşayla Kâzım | Karabekir paşa arasında milli mü- arabekir nihayet bir kabiliyet meselesidir. Hiçbir kimseyi — suiniyete müste- nit olmıyan — hatalarından, hata- İı içtihatlarından dolayı mes'ul tutmak doğru değildir. Lâkin hadiseler inkişaf ettik - ten, kat'i neticelerini verdikten, | milli mücadelenin ve onu takip e! den inkılâp hareketlerinin netice - lerile kendisinin yanlış düşünmüş olduğu iki kere iki dört eder gibi | ayan beyan ortaya çıktıktan sonra | artık insafa gelmesi, hatasını iti -| raf etmesi lâzımgelirdi. o “Evet, ben bir zaman hatalı içtihatta bu-| lunmuştum,, diyebilmeliydi. Kara-| bekir paşa bu suretle hatasmı iti-| raf etmekle bir şey kaybetmezdi. Hiç şüpehsiz şark cephesinde di - ğer silâh arkadaşlarıyla (beraber memlekete yapmış olduğu hizmet- leri de kıymetten düşmezdi. Bilâ - nen pek çok kazanmış olurdu. Yazık ki paşa hazretleri açık olan hatalarını olusn itiraf edecek yerde bilâkis şahlanıyor. Güya bütün milli istihlâs hareketi sade- !ce kendi eseriymiş gibi ortaya çık- mak ister vaziyetler alıyor! Protem Asım " Lokantalar niçin. pahalı ? Baştarafı Birinci Sayfada — | Yemek fiyatlarını lokantacıla - | rın muhtelif mükellefiyetini nazarı itibara “alarak halkın ve müesse- se sahiplerinin de memnuniye- tini mucip olacak şekilde muhak- kak surette tespit etmek lâzımdır. Bu fiyat lokantacı" cephesinde haddi azamiyi (o gösterir müşteri cephesinden asla.... Yani lokanta“ cı fazlaya satamaz, fakat müşteri- yi celp için aşağısına (satabilir. ununun bele - diyeye listeleri (o tetkik ve tasdik hakkını vermesi, narh Omüdaha- lesinden başka bir şey (değildir. Umuvu iktısadiyemizin bunu böy - le anlaması lâzımdır. Yoksa yu- karıda da söylediğim gibi lokan- tacının alabildiğine koyduğu fi - yatı tasdik etmek külfetine lüzum yoktur. Fiyatların düşmesinde rekabet az çok (o nâzımdır. Fakat sureti kat'iyede (o nizrm olmadığı ekmek işimizde görülüyor. Maale- sef lokantalarda (o yemek pahalı- dır. Belediyecilik demek, beledi- yenin halkın yiyip içeceği şeyler üzerinde daha (o fazla bir alâka göstermesi demektir. e İktisat teş- kilâtımızın, hariçte yemek yeme- ye mecbur olan kimseleri bugün - kü ihtikârın pençesinden kurtarı- cı bir şekilde işlemesini bekleriz.,, Matbuat müdürlüğü ihdas ediliyor ANKARA, 16 (Hususi) — Mat- | şart koşulmuştur. ! İ nevi, mahiyet ve şümulünü tayin Statistik | Almanyada bugü him bir karar verile Devletlere rağmen silâhlanma kar? ile Avrupaya meydan okyacaklar*| Umum müdürlü 'ğün yeni kadrosu ANKARA, 16 (Hususi) — Sta- | tistik umum müdürlüğünün dl kez teşkilâtı hakkında hazırlan - mış olan kanun lâyihası bütçe en- cümenince tetkik ve bazı maddele. rinde tadiller yapıldıktan sonra ka bul edilmiştir. Bütçe encümeninin yaptığı tadil» ler şu noktalar üzerindedir: Umum müdürlükte fenni ve mes | leki ihtisas sahibi olan bazı me- murların değiştirilmesinde mahzur olduğundan bu gibi memurların değiştirilmeleri hakkmda yeni bir lâyiha hazırlanmasına karar ve- rilmiş ve lâyiha da ona göre tadi-! lât yapılmıştır. Yeni kadroda gösterilen maaş ve dereceler azami olarak konulmuş» | tur. İcabında bu derecedeki me * murluklar yerine daha az derece -! li memurlar da kullanılabilecektir, On birinci dereceden yukarı olan memurların yüksek tahsil görmüş! Statistik umum müdürlüğünde devlet ve memleket ihtiyaçları için ! devamlı olarak yapılması lâzım i gelen bütün statistiklerle her sene yapılması lâzım gelen statistiklerin etmek üzere bir komisyon teşkil olunacaktır. Bu komisyonun çalış- ması Vekiller heyetinin tesbit ede- ceği esas dahilinde olacaktır. Umum müdürlük Adliye, Maa - rif, Maliye, Iktısta, Gümrük ve Zi-| raat vekâletlerile tapu umum mü- dürlüğünün statistiklerini tanzim | edetektir. Statistik tahsil etmeleri içini her | yıl iki gençAvrupaya gönderilecek tir, Umum müdürlüğün kadrosuna dahil ücretli memurlardan makine mütehassısı ve muavini, grafik mü tehassısı ve bir memurun teşkilât kadrosuna nakledilmeleri kararlaş tırılmıştır. İ Umum müdürlük kadrosuna, de recleri 2 ilâ 18, maaşları da 17,5 ilâ | 125 lira arasında olmak yeniden 14 memur alınacaktır. 19 Mayıs inkılâp bayramı olacak ANKARA, 16 (Hususi) — Gazi Hazretleri 335 senesi 19 mayısında Samsundan Anadoluya geçmişler- di. Bugünün yıl dönümü mayısın on dokozunda Samsunda fevkalâ- de tezahürlerle tes'it edilecektir. On dokuz mayıs gününün inkılâp bayramı sayılması tasavvur edi! - mektedir. Tevfik Rüştü Bey ne «adelenin hemen her safhasında | buat işleri Hariciye vekâletinden devam etmiştir. Bu ihtilâflar za - | almarak Dahiliye vekâletine bağ - man zaman alevlenerek ve söne - | lanacak, yeniden matbuat umum rek büyük zafere kadar sürmüştür. | müdürlüğü ihdas edilecektir. Bü - Hatta milli mücadele Lozan mu - ahedesile neticelendikten sonra bi- le bu görüş ve düşünüş farklarınm eserleri eksilmemiş, artmıştır... Ni- hayet ayrı fırka teşkili hareketleri ortaya çıkmış, kat'i ayrılıklara ka- dar varmıştır. Milli mücadelenin ilk günle- rinde Karabekir paşanın Mustafa Kemal paşadan ayrı görüş ve dü- sünüşleri olması bir dereceye ka - dar mazur görülebilir. Çünkü bu, tün neşriyat ve matbuat işleri bu müdürlükte toplanacaktır. Milletler cemiyetine müzaheret ANKARA, 16 (Hususi) — Mil- letler Cemiyetine müzaheret cemi- yeti kongresi haziranm ilk hafta- sında toplanacaktır. Bu içtima me- buslarımızdan Naci Paşa ile Ah - met İhsan (Ordu), Fikri (Çanak- kale) gideceklerdir. zaman gelecek ? ANKARA, 16 (Hususi) — Silâh ları bırakma konferansı müzakere. lerine iştirak etmek üzere Cenev- reye gitmiş olan Hariciye vekili Tevfik Rüştü Beyin aym yirmi be- sine kadar orada kalacağı nalaşı - liyor. Vatandaşlığımıza kabul edilenler ANKARA, 16 (Hususi) — Bul- garistandan memleketimize hicret etmiş olan yüz kişinin Türk vatan- daşlığına kabülleri, Vekiller heye- tince, tasdik edilmiştir. İlk ie Baştarafı Birinci Sayfada yorlardı. Fakat konferans muhi- tinde Almanyanın bu talebi kabul ! olunmadı. Şimdi bu vaziyet kar - şısında Alman Başvekili (Hitler) emri vâki ihdas etmek yoluna gi- diyor. Alman Rayiştag Meclisin » den silâhlanmak kararı almak su» ' miyahedesini teşebbüsüne girişi: retile filen Versay tadil etmek yor. İhtimalki (Hitler) doğruya meclisten kararı istemiyecektir. doğrudan silâhlanmak lâhiyet ile Almanyayi caktır ki bu da netice itibarile izah ettiğimizden farklı bir şey değil! dir, Acaba Almanyanın Versay mu- ahedesini kendi kararile ortadan kaldırması demek olan bu teşeb- büs Fransa, İngiltere, İtalya gibi Hitlerin Avustury adak nazırlarına istiskal ? Avusturya. hükümeti kısa bir zama topraklarını terketmelerini istedi VİYANA, 16 (A. A.) — Adliye | İ nazırı M. Frank'ın Gratzda söy- ilemiş ve Avusturyanın siyasi va; ziyetine telmih etmek memnuiye - tini kale almıyarak Dollfuss nükü- meti tethiş siyaseti takip eden bir hükümet olarak göstermiş ve Baş vekilin şahsını tehzil ederek Na- zileri polislerin matraklarmı el» lerinden almağa teşvik etmiş ol- duğu nutku dolayısile Avusturya - nın Berlin sefiri M. Tauschitz, M. von Neurath nezdinde bir te - sebbüste bulunarak Alman hükü - metini M, Frank'ın mümkün ol - duğu kadar kısa bir zamanda A- vuslurya toprağını terkettirmeğe davet (o etmiş ve bu yapılmadığı takdirde o Avusturyanın bu gibi vak'aların tekerrürüne : mani ol- mak için icap eden tedbirleri ala- cağını bildirmiştir. Hitlerin nazırlarına Avusturyada istiskal BERLİN, 16 (A. A.) — Gaze- teler, Viyanadaki Alman sefareti « nin Alman nazırlarının Viyanada oturdukları sırada vukua gelen hadiseler ve bilhassa nazırların Aspern tayyare limanma geldikle- ri zaman yapılan garip ve uygun suz kabul resmi dolayısile Avus - turya hükümeti nezdinde şiddetli protestoda bulunmağa memur edil miş olduğunu yazmaktadır, VİYANA, 16 (A. A.) — Alman sefiri, alman nazırlarının Viyana- ya muvasalatları esnasmda ken - dilerine karşı yapılmış olan kabul tarzından dolayı mösyö Dollfuss nezdinde protestoda bulunmuştur. Mösyö Dollfuss, Almanyayla A- vüsturya arasında dostluk müna -| ken yalnız ta; sebetlerini devam ettirmek arzu -| ği kırılmıştır. z i pada yeni bir harp Kendisinin | gal tedbirlerinin mi müracasi dahili ve harici siyasetinde hudut- ! I suz bir itimat kararı alacaktır. Bu | suretle meclisten alacağı geniş sa- | silâhlaya- j hedesinin askerliğe dair i vekil Sıtkı Paşa, sıhhi € idolayı Avrupaya a k n mii niz ceki* ae İn isg sıkıp devletler tarafından nası) Kaf lük; nacaktır? (Versay) muabef M imza koymuş olan devletle" 5 Proj yolda Almanyaya karşı müş” 1 *tme surette harekete © geçecekle ö Vesa a be Müp Tas, “ind, N dir? İtalya bu meselede ya müzaheret edemez. Fakat giliz gazeteleri müzaheretlen setmektedir. Fakat bu retin mahiyeti ne olacaktır? rası belli değildir. Yoksa * vaziyei 4 Miş, hasıl olacaktır? Yoksa mah Mat bap tir yi nacktır?. Eğer devletler (Versay) kâmını muhafaza edemezsö diğer maddelerinin de hükmü mıyacaktır. Onlar da birer kaldırılacaktır. Onun için A' pa vaziyeti hakikaten son d€ de vahim bir safhaya girmek redir. ır 5 sunda Bkm beraber Frankın nutku meselesi tav” f dilmedikçe bu meselede v2 lamıyacağı cevabında bulu” tur, Hitlerin İtalya seyaf” BERLİN, 16 (A.A.) — urnal de Leipzig, Hitlerin z cöte yortusunda İtalyaya di ğini yazmaktadır. ir Almanyada kar Wei BERLİN, 16 (A. A.) — Almanyada evvelki gec€ | derecesi sıfıra kadar ia Silezyanın dağlık ş yi da kar fırtınaları çıkmış haber verilmektedir. -4 ———— yi Arzıhal mi, suikast m KAHİRE, 16 (A.A) 7 ör vi trene bineceği sırada atlr bir adam kendisin* Me mak istemiş, fakat yl fından tutulup (| ai Mehmet Alinin üstünde # ver bulunmuştur. ge Mehmet Ali, Ski, an dürmeği kurmuş si disine sadece bir ar 4 istediğini temin etmiştir” yi a PİS SEERPİILE BEFEZEE vali