10 Mayıs 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

» “ PN yy ” i lük Ya 4 v s EA YY Ky in eş BM KP tee e — 9 — VAKIT 10 Mayıs 1933 — tetkik eden | me”. 'pten evvelki Almanya kafa manya nf N Dilimizi ... . . askerliğini istiyor tutuyor Başlaraft Birinci Sayıfada Bir Fransız âlimi | Bun Üren Ki yor. Almanya kendi ihtiyaçları» | GE e Rİ | un için hazırlık tam gibidir... jem ememenitmi sine Memleketimizde araştırmalar yapmak di e ğ El 2 istikraz buna mahsustur BERLİN, 9 (Hususi) — Al. nu be zırlanıyor ama neye?. az sün kimsenin bildiği yok. > belli olan Almanyanın kı- sıdır. Çok iyi haber alan a öğrenildiğine göre vir milyon altın marklık nk aktetmek tasav- sini imkânsız kıldığını ispata ça - lışmışlardır. Alman murahhas heyeti tekli - finde kuvvetle ayak dirediğinden M. Hendersonun Alman murahhas nd. heyetinin bu vaziyette bir deği - tal : a Piyasaya | şiklik husule gelmesini temine ça- | Pam mala ymelledi. Ba «| lışması kararlaştırılmış ve müza -| İle, il bu haberi tekzip | kerenin devamı bu sabaha bıra - T ve açıktan açığa doğ » | kılmıştır. ylemektedirler, ileri il bir Şartların zorla kabul ettirildiği zamanlar artık geçmiştir. Alman- hakkında — esas tabirile olsa bi - yada Cenevrede açık bir teşriki le — her hangi bir karar verilme» | mesai yolunda iyi niyetini ispat etmiştir. Fakat Almanya silâhlı bir Avrupa ortasında (( silâhsız bir devlet sıfatı ile silâhsız Alman askerlik usulü hakkında bir ulti- matomu kabul edemez. Almanya kendi arzusunda on iki senelik askerliğin muhafazasını istemi- yor. Almanya Mac Donald plânı- na dair tavizatta bulunmaya ha- zırdır. Ancak bugünden yarma Bir müddet evvel şehrimize gel- miş ve Ankaraya gitmiş olan Fran- siz dil âlimi M. Jean Denny dün Ankardan buraya dönmüştür. Pariste “Şark dilleri mektebi, İ Türkçe hocası olan M. Denney'nin Türkçenin grameri hakkında bü - yük bir eseri vardır. Türkiye Türk- çesini tetkiklerine esas tutmuş olan bu gramer bugün de en muteber ve değerli eserlerinden birdir. Ali Ulwi Bey bu eseri Türkçeye çevir»! iiçin Ankaraya gitmişti. Istanbula döndü nan bu sırada Türkiyeyi ziyareti çok istiyordum. İstanbulda iken (| Türk Dili Tetkik Cemiyeti tarafın- dan Ankaraya davet edildim. Bu daveti büyük bir memnuniyetle ka | bul ederek Ankaraya gittim. | Altı yıl öncede Ankaraya git - miştim. Bu seferki ziyaretimde şehri büsbütün değişmiş, daha gü- zeleşmiş ve inkişaf etmiş buldum. Ankarda dil seferberliği etrafında (| alâkadarlarla görütüm. Bu iş üze- Ka Yeni on iki senelik hizmetten sekiz ay- | miştir. Türk Dili Tetkik Cemiyeti | rinde çok ehemmiyetli ve esaslı v i kalin 2 bu dahili istik “İ Fransa Almanya lik hizmete © geçemez. Almanya | bu tercümeyi Bursada bulunan Ali | surette çalışılmaktadır. Dil anketi || ul do a ortada bazı şayi- Hudut üzerinde küçük ancak askerlik müddetinin tedri- | Ulvi Beyden getirtmiş, bunun ba - | çok iyi ve bilhassa istikbal için çok Wi Bu Mr İ bir hâğile Heci cen azaltılmasını kabul edebilir. | sılması için M.Denny'nin fikrini | faydalı bir teşebbüstür. Bu çalışma MİYesinin > alman efkârıu- geç Çünkü yetişmiş ihtiyat kuvvetle- | sormuştur. M. Denny bu eseri yaz- | sayesinde dilin millileştirilmesi te- o asıl karşıladığı belli/ | STRASBOURG, 9 (A. A.) — İlerden her Alma- i Pazar günü öğleden sonra hudut ri yoktur. Azaltma tedbirleri bu dıktan sonra dilimiz üzerinde da-| de ta Mei olarak satın alacağı | üzerinde kâin Lauterbourg şehri ili 5 be uğramakta ve da -| karşısında takriben 200 kadar si- ulkabiy; Paker değil, faiz | yah gömlekli, Fransız gümrük bi- Bu İi ĞI söylenilmekte - | nası yakininde sıralanmışlar, hor - z istik, milyar altın marklık | ra diye bağırmışlar ve bilhassa ü Müpp,, JaZIN Neye sarfedilece - | “Almanya, her şeyin fevkinde, / EN dir. Siyasi mahfellerde | marşını terennüm etmişlerdir. İoğrağa,, elde edilecek paranın Gürültüye koşan birçok merak- çil doğruya işsizliğe karşı Ular, Fransızların tarafında top - , iğ ki iddiş, Mücadelede sarfedilece - | lanmışlardır. a bazı yerlerde de | (o Hususi komiserle jandarma kuv | f Sine veti, sükün ve intizamı temin için diş, istihale devrinin müddetine ve| ba bir çok tetkikler yaptığını, kita- dır. Binaenaleyh O şimdi bu me- | duğunu söylemiştir. Fransız dilci- selede vaziyet almak diğer devlet- | ti bu tadilleri hazırlıyarak Türk lere aittir. Dili Tetkik Cemiyetine göndere - Şimdiki Alman askerlik usulü | Sek, cemiyet tadillerin Fransızça için nümune olarak ele alınan İn- giliz askerlik sistemi İngiltere i- çin son İngiliz projesinden oldu- ğu gibi bırakılmaktadır. Maamafih Almanya kendi he- tercümeye bu tadillerin ilâvesile Türkçesinin de neşrini temine ça- lışacaktır. M. Denny bugünlerde Bursay giderek orada bulunan Ali Ulvi Beyle bu iş üzerinde görüşe- i olarak neşrine delâlet edeceği gibi | laa en takviye- söylenilmekte - Many, İn son zamanlarda Al - gelmişlerdir. Naziler, ısrar etme -| sabına bu hususta iyi niyetini gös- mişler ve büyük bir intizam için - | termeye hazırdır. Fakat cebren de çekilmişlerdir. şartlar kabulünü redder.., cektir. Şehrimizdeki Fransız enstitü - sünde, enstitü müdürü M. Gabri. Mkeri ku Hüyük harpten evvelki isin ini Ve satvetini bula- . kel ete geçtikleri mu mülâ, #vekil Hitlerin hari: a al *fi V, Hr - Muahedesinin hü- “eringi Viyanada Hitlerciler Almanyadan gidecek ziya- | retçiler istenmiyor PARIS, 9 (A.A) — Hitlerciler- den ikisi Prusya ve birisi Bavyera nazırlarından olmak üzere altı nu- fuzlu ve resmi zatın Viyanaya get- meleri ihtimali, Avusturya hükü - met mahafilinde, gayri müsait bir intiba tevlit etmiştir. Bunun böyle olmasına en ziyade Almanyanın bu ziyaretten Avusturya hüküme- tini haberdar (o etmemesi ve mez- kür hükümetin bunu ancak Viya- nadaki Hitler fırkasınm beyanna - mesi vasıtasile öğrenmesi sebep ol muştur. yi Ağmen, ersay Yeni Almanyanın id a Ni kizi Mirmiye matuftur. © > mukadderatını iYeceki,,; ,. "arpten bile İİ, Bütün alaz İ düşünülebilir. il men İr m, ve bütün imalara e v iy altın marklık İc Betirilebi, uvvetinin eski gili akıllar çepni için sarfedi- > A a Kin gelmek - Akik m bu kıpırdanı - Sn zi sebebi çok ksa bir Za; Bir “ZA görebileceğiz, İİ ay tan silahları | de, "üzâkereleri / NEY €tsin ... İ Mu, lina 9 (AA) — Silik! mağçin saba) nferansı bürosu -| kont h Yaptığı. hafi içti -| Bazı mütalea salonlarından mil ağalar atisi hakkıç ji, Jetin ahlâkını bozabilecek kitap - hez olmuştur. kina) (ların uzaklaştırılması, mahvedil - z Bili. Böre bu müzekörele, | mesi için yapılan icraat neticesin- ei harp amenna de bu icraatı idare eden komite, “ hali VEYA ortadan kaldı, | simdiye kadar 20:000 cilt kitap “Yan Mi Faslı i r, Richspost gazetesi, Alman ziya- retçilerinin “Arzu edilmeyen zi - yaretçiler,, diye tavsif etmektedir. Almanyada zararlı neşriyat (20 Bin cilt kitap toplattırıldı BERLİN, 9 (A. A.) — Volf a-! jansımdan: / toplamıştır. etrafında oi“ Pa AN Almanyada kemünist küç ede rahhas heyeti konfe-| memurlar tardolunuyor BERLİN, 9 (A.A.) — Meslek - ten yetişme memurların teminatı ordulara verilecek van hususunda karın. teminat hakkında iyi- ; yel'in misafiri bulunan M. Denny dün kendisini orada ziyaret eden bir muharririmize şunları söyle - miştir: M. Venizelos hak- kındatakibatkararı ATINA, 9 (A.A) — İttiham | “— Türkiyeye, Paristen Şark heyeti M, Venizelos ile riyasetin - dilleri mektebinde Türkçe hocası deki kabinede nazırlık etmiş olan | olmak münasebetile, dilini öğren- : ; : diğim bu memlekete tekrar tetkik- M hak: 1 s MR beet İSLER Arkinde i lerde bulunmak maksadile gel - Pilâstiras hükümet darbesile mü» | nasebettar olarak takibatta bulun- iel İ darlarla temaslarda bulunmak is- maya karar vermiştir. ! öyordum. Türk dilinde büyük de - Avusturya ile aramızda | öişiklikl ü döviz işi başladı ir). ANKARA, 9 (A.A.) — Hari- ciye vekâleti vekili Şükrü Kaya Beyle Avusturya maslahatgüzarı M. Bischof arasında dün teati Üç hafta evvel (| İngiltereden olunan notalar mucibince Avus - Rusyaya bir heyet hareket etmiş turya ve Türkiye arasındaki mü | ve 2,000,000 sterlin (o kıymetinde tekabil ihracata ait döviz tediya” | tahmin olunan mücevherleri bul- tı tekrar tesis olunmuş ve evvel- | mak istemişti. ce ittihaz edilmiş olan kararlara Heyetin arayacağı bu mücev- her iki tarafça bloke edilmiş o- | herler, 1917 de ( Kerenski ) nin lan paralar serbest bırakılmıştır. | devrinde Rus mücevhercileri tara- e fından gizlenmişti. Japonya ile mukavele İngiliz heyeti ( bunları arayıp ANKARA, 9 (A.A.) — Japon -| bulacak ve İngiltereye getirecek - ya ile 6-2-933 tarihinde yapılmış| ti. olan itilâfname 3 aylık müddeti Londra gazeteleri bu heyetten bittiği tarihten itibaren 3 ay daha | bahsederken heyet azasının isim - uzatılmıştır. lerini saklamaktadır. ide kâin Lauterböurg şehri kar: İ etten bir haber | gelmemesi bir şısında takriben 200 kadar siyah | hayli merak uyandırmıştır. gömlekli, Fransız gümrük binası! (o Hâdisenin mahiyeti şudur: i miştim. Türk dili üzerinde alâka -| Yalnız son zamanlarda bu he -| bedelinden yüzde yetmiş beşinin önce de olsa ndaki faslın olunmasını hakkındaki 7 nisan tarihli kanu- nun tatbikine dair neşrolunan ye - N ni emirnamede memur tarif olun- | Y€ bağırmışlar ve bilhassa “Al - maktadır. Buna nazaran hekimler, | Manya, her şeyin fevkinde!,, mar » yakininde sıralanmışlar, Horra di- 1917 de ihtilâl kopmak © üzere iken Rusyanın en zengin mücev- hercileri bir ayara (gelerek mü- İngili | muallimler, müderrisl ot İZ ve İLE , müderrisler ve noter» Ame de ; 5 Dö bu Lİ. memur sınıfına girmektedir. Ve salış - | muş olan memurlar tardolunacak- lardır. Fransız toprağında Hitlerciler ii ordu | Komünist hareketlerinde bulun - Idar, STRASBURG, 9 (A.A.) — Pa «| memişler ve büyük bir intizam için ! zar günü öğleden sonra hudut üze- | de çekilmişlerdr. ar a e ağa cevherlerini saklamağa karar ver- mişler. Ve bunların bilhassa (o beşi bu mücevherlerini dikkat ve itina ile saklamışlardı. İbtilâl koptuğu zaman bu mü- cevhercilerin hepsi ortadan kay- bolmuşlar, yalnız bunların biri o- şını terennüm etmişlerdir. Gürültüye koşan bir çok merak- Fransızların tarafında top - lanmışlardır. Hususi komiser ile jandarma kuvveti, sükün ve intizamı temin için gelmişlerdir. Naziler, israr et- nosky'dir. Bu adam (Viyanaya İten malümat alınmaması lan sağ kalmıştı. Bunun adı Mo- | hastlark olduğu ihbar | Vilâyet tedbirler almaktadır. min edilecektir. Dilin millileştiril- j mesi hareketi, benim anladığıma diğer orduların teşkilâtına, silâh- | bındaki bir çok noktaları değiştir. | larma ve techizatına tabi olmalı- | mek ve düzeltmek ihtiyacını duy-| göre, ik safhada olacaktır. Evvelâ, anket vasıtasile bulunan öz türkçe sözlerden bir “Söz klâvuzu,, yapı- | larak bu muharrilerin istifadesine arzedilecek, asıl büyük Türkçe lü- gati bundan sonra hazırlanacaktır. Bu suretle hareketi ben çok doğru ve ihtiyatlı buluyorum. Çünkü böy lece hareket etmekle dilde ani de- ğişikliklerden husule gelmesi muh- temel olan karşılıkların önüne ge- çilmiş olacaktır. Ayni zamanda metrük Türk sözleri de ihya edile- cektir. Bunları eski metinlerde bul mak kabildir. Bu sözlerin ibyası tabii, çok iyi olaaktır. Derleme faliyeti de çok mühim- dir. Bu işin ayni zamanda folklor noktai nazarından ehemmiyeti var dır. Başka Türk dillerine de müra- caat edilecek, bulunan öz Türkçe sözler Türkiye türkçesine münha- sır kalmıyacaktır. Mamafih bazı sun'i kelimeler yapmağa mecburi- yet hasıl olacağı zannındayım. Bunlarda köklere eklentiler ilâve- sile kabil olacaktır. Rusyada 2milyon altın kıymetinde mü- cevher arıyan İngilizlerden haber yok! kaçmağa muvaffak olmuştu. Muh- telif yerlere gömülen mücevher - lerin sırlarını bundan © başka bir bilen yoktur. Monosky kısa bir müddet mukaddem Londrada bir kaç zatla anlaşmış, bunun üzeri- ne bu işle meşgul olmak üzere bir sendika teşekkül etmişti. Sindika 18 ay kadar (o Sovyet hükümeti ile muhabere etmiş, ni- hayet Rusya hükümeti bu mücev » herlerin meydana © çıkarılmasına razı olmuş, yalnız o mücevherler kendisine ait olmasını şart koş" muştu. i , Bunun üzerine sindikaya men 2 sup iki kişi Londradan (hareket v7 yg San e AMA Ge Sg ŞA etmiş ve Moskovada faaliyete &. geçmiştir, 4 Birkaç haftadanberi bu heyet - merak uyandırmış bulunuyor. z Sa Keçilerde hastalık : İZMİR, 9 (Hususi) — Çeşme - nin Uzun köyü alaçatı keçilerinde edilmiştir. i iğ Dİ iel ir YA a Wa Ye NM e a MM e NY