25 Şubat 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

— Başvekilimizle Necip Ali Bey kadar varsa ona göre bütçe yapıl- masını tercih etmelidir. Çünkü bu nihayet bir toplan » madir. ve maksat burada bir ta « | kım vatandaşların O bildiklerini, | yapabildiklerini diğerlerine an - latmelarıdır. Bir ves olma -| sa dahi bir tarlanın ortasında top- lanıp gene ulü olan arka ağım. Gelecek siğğie Arkadaşlar; Halkevleri vakit vakit siyasi ic- raalımızdan dahi vatandaşları - raza açık almla, temiz “yürekle hesap vereteğimiz bir yer olacak- tir. Emin olabilirsiniz ki, Cümhu riyet halk fırkasmın prensiplerini takip etmekten mes'ul olan Cüm- buriyet hükümeti siyasetinin her sahasında, iktsadi, siyasi, dahili, milli her sahasında ve; bilhassa illi hayatım, milliyet esaslarına, lim köklü ve | sarsılmaz bir halde bulunmasından bütün va » İsçlara karşı her yerde daima p vermeğe hazırdır (sürekli alkışlar). Vecip Ali Beyin nutku Yeni devlet nizamı.. Bu müessese- lerle bu büyükişi b Halkevlerinin yıldönü esbetile A Bey tarafı a aşağıya naklediyoruz: Muhterem hanımlar ve muhte- rem beyefendiler, as 19 şnbatta Halke - *i yapmıya başlı » kafı altında ruhları « bir ümit, kalplerimiz de ateşli bir heyecan u halde! memleketin 34 bucağında yeni öl kü mekteplerinin açılışını varlığı» mızın safimi İsmennilerile kutlu İayor ve selâmlıyorduk. Bugün ge ne memleketin 20 bucağında ye « miden açılan kalkevleri ve fik baş| lanzıç yılının hatırasını tesit etmek için ru iz ayni he « yecan ve kal daha bü - yük bir iman olduğu topla » Miyoruz, Aziz arkadaşlarım, Halkerlerinin ilk açılışı tarihi| büyük inkılâp bimizde Lozan nü r dün "Necip Ali edilen nutku ebediyet: günlerden biri el raedeni nünde yürüyecek olan gelecek yıl ların ve asırların Türk milleti bu günü ihtimel ki, gena bu kürşüler | den daha çok büyük ihtifallere kutlulayacaklarını gözümüzle gö - rür gibi' oluyoruz, «Erzurum köngresile başlıyan bü ! yük inkılâp hareketi, Yâğıyan nor-| mal vaziyeti, bir idare * darbesile | Akdenizin enginlerine gömdük - ten sonra başka zihniyetlerin baş- ka içtimai şartların ve başka tari- hi asırların yarattığı velhâsıl bin bir efsanenin mhasulü olan mües- seseleri yıkmak inkılâbın aşil ve kudvetli şahsiyetine verilmiş çok cazip ve sevimli bir vazife idi. In- kılâplar inkılâp münkirlerinin de- i gibi her hangi bir hissin fevri ihtilâllerinden doğmuş ölçüsüz bir hareket değildir. İnkrlâplar yaşanılan © hayatın mevcut içtimai şartların, içtimai bünyeyi tatmin edememeğe başla” dığı zamandan doğan yeni bir ak- sülâmel kudretidir. Bu kudret bir mana ifade edebilmek için mutla ka kir dâhi tarafından kesfedilme İi. Tanzimi ve tertip edilecek mu -| ayyen bir hedefe büyük bir maha- rete tevcih olunmalıdır. Çek eski zamanlardan beri malâm olan elek &on kuvveti insan zekâsı 19 ır istifade edeme » i telâkkilerine göre yapılan teşkilâ - aşarmak istiyoruz, İşte Türk milletinin şuuru altın: da yaşıyan bu emsalsiz kabiliyeti herkesin hasta adam formülüne &n ziyade itikat ve iman eltiği bir zamanda Gazi keşfetti. Tarihi kıy metleri kalmamış, içtimai mahiyet lerin kaybolmuş cansız bir para - tten ibaret olan bu müesseseler bir bir yıkıldı. Engin ufuklara bakan gözleri - mize perdedarlık eden bu heyülâ - lar yıkıldıktan sonra yeni bir ha - vanm serinliğini kokleadık. Bu ye - ni iklimin şartlarına uymak için yeni bir devlet nizami kılmak, ye- ni içtimai şartları tespit etmek icap ediyordu. Dünyanın en yeni ilmi! tı esasiye kanunumuzla ve gene dünyanın en son hukukt zihniyet - lerinin ifadesi olan kanunu mede-; nimiz bu yeni ihtiyaçlara cevap vermek ıçin yaptık. Kurulan bü - ana hatlardan başka her biri partiyi 10 seneden fazla yaşa » tacar kabiliyette olan yüzlerce iş sui istimal etmekten çok çekinirim. Yalnız hariçten on para almak sızın ve millatin idare ve hürriye- ti üzerinde bir tazyik hissi görmek sizin 10 sene içinde yapılan işler, yalnız imparatorluk tarihinde yas pılan işlerle değil, muasır millet * lerin işlerile de hiç bir endişe bul- maksızın mukayese edebiliriz. Bu günkü genç nesle rehberlik eden dünkü nesil inkılâp kudretinin bu muazzam abidesinin omanasmı dün ile mukayese ederek pek iyi anlarlar. Bugün memleketin hür ve temiz havasını koklıyarak ye - lşen (ovatanpetver ve milliyetçi Türk gençliği inkılâbı bu itibarla olan manasını daha geniş ve hür bir görüşle anlıyacaklarından hiç süphe yoktur. Bütün bu işler aziz şefler tarafından büyük bir maha retle sevk ve idare edilip yapıl - dikten sonra kalan yalnız bir şey vardı. O da kendimizi yaymak. İşte bu müessesemizle bu büyük isi başarmak istiyoruz. Bizim gö * rüşümüze göre her milletin bey - nelmilel medeniyet © âlemindeki kıymeti, o milletin kültür kuvveti» nin derecesile mepsuten mütenasip tir. Kültürü yüksek olmıyan mille tin,'medeniyetin her hangi bir saf hasında kültürü yüksek olan mil - letlerle mukayese edilmesine aslâ imkân yoktur. Habeşistan ile Almanya, Tibet ile İngiltere ara « sındaki fark bizce makinalaşmak ve el sanayii safhasından ziyade .J dır. İğ yari Gazi'miz Nutuklarından dolayı Başvekilimizi tebrik etliler İSTANBUL, 74 (A.A.) — Relsiedmhuz Mayretleri hüzün dalrelerinden bir tarafa ayrdmamışlar, Anksra Halkevinde İrt e - dilen nutukları radyodan © dinlemişlerdir. Gazi Hazretleri bu sırada Ankarada İsmet Paşa Mazrcilerine şu telzrafı göndermiş » Yerdir: “Halkevinde irci buyurduğunuz nutku zevkle dinledim, tebrik ve te şekkür ederim. Necin Ali Beyin beya net ve izchalından da çok memnun oldum. Kendisini tara/ndan takdir ve tal(if buyurmanızı rics ederim. Gezi Mustafa Kemal Reisisüm'ur Hazretleri Başvekli tsmet Paya Yinzretlerinden sa cevabı almışlardır: Büyük Reisicümhur, Büyük Milli Reis Gazi Mustafa Kemal Hz.ne Halkevindeki Oo konuşmalarımız dinlediğinizi ve beyendiğinizi göste « ren güzel yanlar bizi teşvik eden yüksek alâkanın yüce ve milli reis ölâkasının ifadesidir. sevindiren ve Minnet ve şükranlarımızı tazimle takdim ederim. Necip Al; Bey arka- daşım pahası bulunmaz taltifinizden heyecan duymuştur. Bunun derin minnetlerini ve şükranlarını söyle - mekle de bahtiyarım, Büyük Reisimiz. İsmet Ankara Hatkevindeki toplanma bitme - den Geri Hazretlerile İsmet Paşa arasında tatl edilen bu talgraflar da C. H. F, unrümi kâtibi Recep Bey tarafından — olunmuş ve hararetle alkışlamaştır. kültür farklarile ölçülür. Bize gö“ İ re ileri kültür ileri teknikten de- ğil ileri teknik ileri kültürden do - ğar. Biz bu meseleyi tarihin seyrin den aldığımızı yüzlerce misallerle ! ispat ederiz. Her zaman değişen muhit ve iç- Lımai icatlara tevafuk edebilmek ve onlardan çıkan yeni şartlara gü ve düsturlar koyabilmek için her halde kültür kuvvetine ihtiyaç var Daima inktlâp içinde bulundu - ğuna iman ettiğimiz dünyanın dö nüşü elbette bir takım faydalar içindedir. Ve tabiatm bir cüzü © lan insanların da gene bir takım kaidelere tabi olduğunu kabul ede riz. Fakat daimâ inkılâpçı olmayı şrar edinen bizler bu kaideleri baş ka bir prosedür ve başka bir metot la tetkik ediyoruz. | Asıl davamızın o prensiplerini izah etmek için bu nokta üzerinde | biraz daha tavalkuf etmeyi lü -| zumlu görüyorum. Yeni bir safha arzeden müte - madi tahavvüller karşısında &id - den daimi mahiyeti haiz olan ka- ideler kurmak mümkün değildir. | Zaten mevcut kaidelerin bulunu şu ve daimi bir kanun gibi kabul | edilmesi onun tabiatta o suretle ka | bul edilmesi onun tabiatta o suret | le mevcut olmasından değil, bizim | böyle telâkki ettiğimizden neşet et | mektedir. Betlimosun dünya na - zariyesi koperning zamanma ka - dar bir hakikat telâkki edilmiştir. tabii gibi görülen nazariye düs - turları Ayniştayn tarafından darbe lendikten sonra tabiat ilimlerinde bile daimi bir istikrarm mevcut ol madığı ve tabiat sırlarının her gün yeni bir takım düsturlarla halledil ! diğini, dünkü düsturların ya tama | men iptal ve yabut ta ona yeni bir takım formüller ilâve edildiğini görmekteyiz. Her halde: yeri bu toplanışımızda olmıyan bahis üze rinde fazlaca tavakkuf ettiğimizin in dünk İ sını açarken başta yüce kurtları 1 sebebi milli kültürümüzün eski ve yeni iskolatizmle bir alâkası olma dığını ifade etmek içindir. En ile- ri millet olmak iddiasile yürüyen Türk milletinin davasındaki mu * vaffakiyeti bu düstura riayet et - mekle mümkün olacaktır. 10 sene denberi Türk milletini yeni âlem lere sevkeden bu kudretin ifadesi ana vasıflarımızda teşpit ettiğimiz veçhile inkrlâpçılıktır. Türk inbalâkivın vasıfizn Yeni Türk inkılâbını harp sonu inkılâplarından ayıran en büyük! vasıflardan biri velevki | birineis | de bu daimi inkılâpçılık ruhudur. | Her ş3yin mütemadi bir inkılâp | içinde oluşu düsturu bizim bazı mebdeler kabul etmemize mani; teşkil etmez. Bilâkis fırka: sa prensip olarak kabul et liyetçilik, cumhuriyetçilik, kiyaklik | devletçilik, halkçılık, inkılâpçikk mebdelerile bu ülküye daha emin adımlarla gidebileceğiz. Bu prensiplerdir ki bizi ebedi. leşmiş muayyen bir çerçeve için » den kuntararak siyasi, içtimai ve iktisadi vaziyetleri nazarı itibara alan her zaman yeni kanunlar ve» ren beşer teşri heyeti havasında yürütecektir. Bütün bu csaslarla| vasıl olmak istediğimiz n:kta ne- | dir? Geçen sene muhterem kâtibi umumimiz Recep Beyefendinin | “| kuvvet memba İLİ esaslar vardır. ame 1 natukları muhteref selefim maarif Vel Reşit Galip Beyefendinin bu kü” süden tebarüz ettirme' istedikl# nokta Türk milletini mede saflarında en ileri millet ya davasıdır. Bu davanın büyüklü nü ve karşısına çıkacak binler zorlukların vücudünü ve İşin rimlilik ve gençliğini hiç bir 78 san unutmuyor. Küçük görmüyoruz. Faket düf yada idare kuvvetinin, iman retinin yenemediği biç bir yoktur. Bu idara membaı bu iman ku veti Türk milletinin dünya kadr” eski olan tarihi varlığında ve karında mevcu'tur. En kara devirler, bugüne kadar seyre Türk tarihinin içinde bir mil olarak binli Biz dünyanm medeniyetlerini kuran ve ta iki defa büyük istikamet veren muazzam imparatorluklar yap$”| ecdadımızın hattı hareketleri yalnız büyük bir gururla'anacs ğiz. Biz, bize lâzım olan ruh vetini iman kaynağını daha d geçirdiğimiz istiklâl iratihanım dan alacağız. . (Necip Ali Beyin nutkunun #£ nu geze'emiz makineye vari linciye kadir henüz Ankavad. alınamamıştı. Bu nutka yarın d vam edeceğiz.) Ankaradaki merasim nasıl oldu ? ANKARA, A (Hususi) — Halkevleri kuruluşunun yıl dönü » mü ve yeniden 2İ yerde Halkevi | açılışı bugün Ankara Halkevinde büyük merasimle kutlulandı. Merasimde B. M. Meclisi reisi Kâzım Paşa Hz., vekiller, mebus- lar, sefirler, sefaretler erkânile ka- labalık bir halk vardı, Merasime #stiklâl marşile başlandı. Bunu mü teakip Başvekil İsmet Paşa Hz. ve Halkevleri umum reisi Denizli mebusu Necip Ali Bey sık sık al: kışlarla kesilen nutuklarmı söyle- mişlerdir. Nutuklardan sonra musiki mu « allim mektebi talebesinden 23 nım ye 43 çfenilinin içtirelile allim Rasıh bey taralından sahi ye konulan revü temsil edildi. K vünün 3 cü kısmı halkevlerini güneşle terasil ediyordu. Revü çi beğenildi. Alkışlan'lı. Başvekili miz munllira Rasih beyle genç natkârları takdir ve tebrik ed kendilerinin bu kültür gününde # gol bir hediye verdiklerini söyle di. Revü ve nutuklar sesli filme landı. Geze de Halkevinde - bugünü serefine halka bir müsamere di, Müsamere çok güzel oldu. * Vilâyetlerdeki merasim AKSARAY, 24 — Bugün vilâ- | yetimizde Halkevini açtık. Ateşli | yüreklerden gelen duygularla and içtik. Bugün de bu çalışma yuva- cımız sevgili Gazimize ve şefleri- mize sevgi ve saygılarımızı sun - duk. Halkevi #edsi: Hadi Bafrada BAFRA, 24 (Hususi) — Hal kevimiz bugün fevkalâde merasim ve coşkun tezahüratla açıldı. Ak - şam güzel bir müsamere verildi. Halk se—-uz bir sevinç içindedir. Zihei Sıvası SİVAS, 24 — Büyük rehberin yeniden yarattığı yurdun yükseliş ülküsünün temiz bir kaynağı olan ha'kevimizin, halkın sevinç ve be- yecanlarile açıldığını müjdelerim. ! Halkevi reisi? Hikmet Menisada MANİSA, 24 — Bugün Manisa halkevi binlerce halkın iştirakile açıldı. Açılma şenliği cok samimi heyecanlı oldu. Açılma nutkunu Fevzi Lütfü söyledi. Şubeler. faa» liyete başladı. Komite intihapla » rı haftaya yapılacaktır. Halkevi reisi: Akbas ÇORUM, 24 (Hususi) — rum halkevi bugün büyük tezs hürlerle acıldı... Çorumlular münassbetle unutulmaz bir gün!* rini yaşadılar. c Hürel Erzi uu ERZİNCAN, 24 — Yüksek tan aşkını ruhunda taşıyan Erzi canlıların büyük Gazimizin tell”) ni ve ilhamile halkevini bugün a$ tıklarımı arzeylerim. Halkevi tela: Galip Çankırıda ÇANKIRI, 24 — Halkevi ma merasiminin başı olan saat ” ten itibaren Çankırı halkının raö yolar başında göslerdiği heyec# nını ve mutkun hitemını mütes kıp program dairesindeki safh8 ları o kadar temiz ve o kadar V nutulmaz bir surette ve canlı | 4 şekilde geçmiştir ki bu mukadd*' £ | gün Çankırmın ictimai hayatmd” her an büyük bir sevinçle yade9" lecektir. Bütün halkla — birli gerçlerin ve muallimlerin dikleri ateli arzular ve mi des hisleri ulu rehberden m feyizin eseridir. C.F. kaza relsli dn ,