15 Ocak 1933 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

Sayıfa 2 — -— Şark vilâyetleri- mizde kasaplık hayvan buhranı MEAN (Baş tarafı 1 inci sayfamızda) yeti başlı başına bir harzdır. Rus zamanında Kars vilâ- yeti hayvanatınm ıslah ve teksiri emrinde çok büyük teşebbüsatta bulunulmuş yer yer, damızlık de - poları tesis ve kiymetli damızlık - | lar ithal edilerek köle ve çıldırın namıdar sığırlarını ve ağır cüsseli koşum atlarını ve ipek gibi ince yünlü Wflis Hirik koyunlarmı el - de etmeğe muvaffak olmuşlardır. Bu ıslah görmüş hayvanlarmdan her sene orta Anadolunun koşum ve kasaplık sığırlarını, İstanbul ve Sovyet hükümetinin (kasaplık ve Kayserinin pastırmalık sığırlarını temin eden hemen hemen Kars vi- lâyetidir. Koyun ihracatı da iki mahrece bağlıdır: Kafkasya — 1s- tanbul. Fakat geçen seneye kadar | bu ihracat şöyle böyle yürürken bu 932 senesi tamamen bir felâket se- nesi olmuştur. Herkesin bildiği 1s- tanbul piyasalarmdaki istıkrarsız - lık ve yollardaki masarife inzımam ! eden İstanbul mezbahasmın çok fazla ve lüzumsuz harçları celep - leri büyük ve umumi bir iflâsa uğ- ratmış, hele bu son aylarda Rusla- rın hiç yoktah çıkardıkları şarbon hastalığı bahanesile hayvan alma- | maları kışm ortasında ellerinde Rusyaya verilmek üzere hayvanı bulunanları cidden elim bir çık - maza sokmuştur. Bu sene Erzutum ve Karaköse vilâyetleri İstanbul piyasalarının fenalığına karşı Rus hükümetine yaptıkları ihracatla biraz nefes al- mışlardı.Fakat son vaziyet bu vilâ yet tüccârlarımnı da mahvetmistir İş te bu kötü halin tesirile hayvan pi- yasasında umumi bir panik baş gös terdiğinden köylü, yani yetiştirici- nin elindeki malların kıymeti dü - şe düşe nihayet üç koyun iki liraya bir çift sığır onon beş liraya in- miştir. Bittabi bu feci manzara kar şısında köylü vergilerini daima bu hayvan ve mevaddı ile öderken — bu vilâyetlerde ziraatten istifade mahdut olduğu malümdur — bun- ların da bu rüsumu temine kifayet #izliğini ve hükümetin haciz yüzün den mallarını, davarlarını çok de- ğersiz olarak ellerinden almalarını anlar anlamaz mütemadiyen ve her ne pahasına olursa olsun elin- den çıkarmağa başlamış bu sebep» ten bugün vilâyetin hayvan mevcu dü yarıya inmiştir. Bu sene altı yedi ay zârfında Sovyet hükümetine ve İstanbul ve Anadoluya vilâyetimizden çıkan | hayvan mikdarını göstermemiz ifa demizin doğruluğunu ispata kâfi- dir. İşte hakiki rakkamlar: Sığır 315 1588 5839 9176 10259 Hi 84858$.ol2 Koyun 00 407 10183 23501 35453 10970 62551 881 6417 39026 138412 543 000 3370 9078 2702 7900 5674 30419 3389 9515 819 4030 582 16043 17079 76985 Sığır Köyün Keçi Umumi 56,105 215,517 702 Vilâyetimizin hayvan mevcudu- Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylâl I Teşrin H Teşrin omamnyyuy 3440Ç 196 00 94 Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylal 1 Teşrin JI Teşrin rs 174 3 75 120 506 sinpopruy 94 ANKARA, 14 (A.A.) — B. M. M. bugün reis Kâzım Paşa Hz. nin riyasetlerinde toplahmışlır, Çanakkale meb'usluğuna se - çilen Ahmet Cevat Bey and içmiş- tir. Ve 1932. senesi müvazenei umumiye kanununa merbut N. cetveline, liseye çevrilecek orta mektepleri için 20 muallim ilâve- si kabul edilmiştir. Beynelmilel otomobil seyrise- ferine müteallik beynelmilel mu- | kavelename tasdik olunmuştur. Hükümetimizle Belçika hükü - ! meti arasında aktedilen ikamet mukavelenamesinin ve Anadolu i sahillerile Meis adası arasındaki ada ve adacıkların ve Bodrum körfezi karşısındaki adanm ciheti aidiyeti hakkında İtalya hüküme- tile aktolunan itilâfnamenin tas - | diklerine dair kanun lâyihaları ikinci müzakerelerinde kabul o - lunmuştur. Konya ovası sulama idaresinin aktedeceği istikraza maliye vekâ- | letince kefalet edilmesine dair ka- nunun ikinci müzakeresi yapıl - İ mış ve kabul edilmiştir. İki milyon liraya kadar olan kısım; adliye, nafia, iktisat ve zi- raat vekâletleri binalarile temyiz mahkemesi binasının inşasına ve en az bir milyon lirası da hapis - hane binalarının inşalarma tah - sis edilmek ve 10 sene zarfında tediye edilmek üzere üç milyon nu biliyorsunuz lütfen ihracatla karşılaştırınız derakap bu ihraca - tın memleket hesabına bir kâr sa- yılmıyacağını anlıyacaksmız. Çün kü mevcudun yarısı ihraç olunmuş demektir. | Yetiştiricinin bu sürü sürü hay - vanlarını elinden çıkarması malı - İnm para etmemesinden vergileri - | ne karşılık olacak bir kudretten çıkmasından başka bir şeye atfet- mek doğru değildir. Islah ve teksiri hayvanat kanun- ları ve talimatnameleri yapılıyor, hayvanlarımızın ıslah ve teksiri ar zu ediliyor hatta Kars vilâyetinde hususi kooperatif şirketler tesis &- derek peynirciliğin, tereyağcılığın inkişafı için ileriye atılmıyor.. Fa « kat maalesef hiç kimse bu hayvan | zayiatını göremiyor. Bu senelerde | bu arzulardan ziyade yalnız hay - | vanlarımızm mevcüdünu koruma . ğı düşünmek ve ana göre tertibat almak lâzımdır. Diğerleri sonraya kalmışlardır. Bendenize kalırsa buna çare iki- dir. Birisi: Hayvan ihracatının bir elden idaresi. Bu elin hükümet eli olması.. Tüccarların sermayesi he- der olmamak için her hangi milli bir bankanm bu işi tedvire alet e- dilmesi, İkinci çare Sovyet ve İs - İ para ile hapishanelerdeki —— — e a RR EN EN RR ME tanbul piyasalarınm müvazenesiz- liğine karşı bizzat nazım vazifesi- ni görecek Şarkta bir et konserve fabrikası — daha ziyade ordu ih - tiyacatı için — açılmasıdır. Birinci çare ile hem Sovyet za - ğastrokuna (Kafkasya ticaret şu- besi) ve hem de İstanbul kasaplar şirketine karşı konulacaktır. İkinci çare ile hayvan piyasaları düştüğü zamanlarda yetiştirici doğ rudan doğruya her vakit malını a- labilecek yanı başında bir müesse- se bulacaktır, Büyük Millet Meclisinin tatili Hususi idarelerden maaş alan muallim ve memurlar tekaüt haklarından istifade edecekler | | Kiryakos, bahriye nezaretindi liraya kadar teahhüdatta bulun - mak için maliye vekâletine me - zuniyet veren kanun lâyihası mü - zakere edilmiştir. Bir suale cevap veren adliye vekili Yusuf Kemal Bey: Hapishanelerin islahı O için mümkün olan her şeyin yapıl - makta olduğunu ve almacak tahsisatla merkezi bir yerde mo- del olacak yeni bir hapishane ya- pılacağını, ve hapishanelerin ida- reis için yeni ceza kanununun derpiş ettiği esaslar (dairesinde hazırlanan nizamnamenin tetkik edilmek üzere şurayı devlete gön- | derildiğini söylemiş ve hapisha - nelerde münferit hücre usulünün tatbikine gidildiğini ilâve etmiş - tir. Vekil Bey tahsisatm bir kıs - mile model hapishaneler yapılır - ken diğer taraftan da mütebaki izdi « hamı bertaraf etmek için terkedil- miş bazı binaların inşaatma çalr- şılacağını ve temyiz mahkemesi binası inşaatının bitmesine inti » zar edilmeden, temyiz mahkeme: | sinin Ankaraya nakledilerek ha- len adliye vekâletinin işgal et - mekte bulunduğu ve esasen tem » yiz mahkemesi olarak © yapılmış ! bulunan binaya yerleştirileceğini ve adliye vekâletile mahkemele » rin isticar edilecek binalara nak» Tedileceklerini sövlemistir, Bir zamanlar Trabzonda yahut Rizede frigorifik tesisatmı havi bü yücek bir mezbahada hayvanların kesilip hususi ve organize edilmiş vapurlar ile et sevkiyatı düşünül - müş fakat bir türlü bu işe muvaf - fakiyet elvermemişti. Çalışılsa o - lur hükümet bir elden bu ihracatı idare edince kuvvetli bir bankanın delâletile bu işte halledilebilir. Bir çok yerlerde fabrikalar açıla | cağını, ziraat ve iktisat vekâletleri | nin bu çığırda büyük adımlar ata- | cağını işitiyorum. Ne olur Ruslar zamanında milyonlar sarfedilerek tesis edilmiş ve halen metruk ve | harap bir halde bulunan Karş et | ve konserve fabrikasını ihya et - mek işi de bu proğram arasına ko- nulsa... Hakikaten Kars ve Erzurum, Ka raköse vilâyetlerinde Kağızman âl | tın madenlerinden daha canlı olan | bu işin canlandırılması lâzımdır. Kars vilâyeti Baytar müdürü Kemal — a ispanya kanunu csa' sisine ilâve edilen bir madde Beynelmilel hükükü umumiye enstitüsü kâtibi umumisi M. Mir -! kine « Guelzevitch ahiren neşret - tiği bir makalede hukuku esasiye tarihinde tamamen yeni bir hâdi- se olmak üzere yeni İspanya ka - nunu esasisine ilâve olunan bir maddeyi tebarüz ettirmiştir. Çün- kü mevzuu bahis olan maddede 1s- panya cümhuriyet hükümeti ilk defa olmak üzere cemiyeti akvam Briand - Kellog misaklarının sul- ha ve harbe dair olan ahkâmını na İ kanunun müzakeresi münasebeti» j le bazı hatiplere cevap veren ma- zari dikkate almış, cümhuriyet ka nunu esasisi ile bu misaklar ahkâ- mını tamamile telif etmiştir. Bu izahatı müteakip kanunun maddelerinin müzakeresine geçils | miştir. İnşa edilecek binalar arasına maarif vekâleti binasmin da ithal edilmesi ve bunun için 500 bin lira ilâvesile itfa müddetinin 10 seneden 12 seneye (o çıkarılması hakkmda verilen bir takrir reye konularak tasvip edilmiş ve ka - nun bu ilâve ile kabul olunmuş - tur. Ankarada yapılmış olan hıf - zıssıhha müesseselerinin bazile- rile hastahanenin dahili tesisa - tmın tamamlanmasma ve fenni! tesisat ve İevazımına tahsis edil- mek üzere bir milyon 600 bin li- raya kadar teahhüdatta bulun - mak için sıhhiye ve içtimai mu - avenet vekâletine mezuniyet ve » rilmiştir. Hususi idareler bütçesinden maaş alan muallim ve memurla - rın tekaütlüklerile yetim ve dul - larma verilecek maaş hakkındaki arif vekili Reşit Galip Bey, mü », zakere edilmesi talep edilen kas | nun İâyihasının alâkadar hükü - mek dairelerinde ve B. M. M. en- cümenlerinde dikkat ve itina ile tetkik edilerek hususi idareler - | den maaş alan muallim ve me - murların istikbalini emniyet al - tma alan bir şekle getirilmiş ol - duğunu söylemiş. ve , kanunun | müstaceliyetle müzakere ve ka - bulünü istemiştir. Diğer bazı mütaleata cevap ve- | ren dahiliye vekili Şükrü Kaya Bey de demiştir ki: “— Vatandaşlarm âtisini te - min meselesi bugün devletlerin umumi siyasetine esas olarak gir- miş bir meseledir. Nerede kaldı ki, hayat ve faaliyetlerini devle - tin herhangi bir şubesine hasre - denlerin istikbali, Başka memleketlerde çifçinin, san'atkârın hattâ doktorların, ya- ni her vatandaşın akibeti düşü - nülmektedir, Bu gibi insanları va- tanlarına hizmet ettikten sonra grtık çalışmaktan ve kazanmak - tan mahrum kaldıkları bir za - manda - ki ihtiyaçları daha fazla artar » düşünmek lâzımdır. Cemi- yetin ve cemiyeti temsil eden dev- | letin o yasta ve o haldeki vatan - | daşa muavenet etmesi esaslı bir borçtur. Bizim devletimizin bu yolda giderek avtandaşların âtisini te - min edeceğine kanaati tammemiz vardır.,, Kanunun heyeti o umumiyesi | üzerindeki müzakere kâfi görü - lerek maddelere geçilmiş ve ka- nun kabul olunmutşur, Buna nazaran hususi idareler- den maaş alan muallim ve me - murlar, 1683 numaralı askeri ve mülki memurlarm tekeütlükleri hakkındaki kanunun mülki me - murlara ait hükümleri dairesinde tekaüt edileceklerdir. Bu mual - lim ve memurların yetimlerine ve dullarına da bu kanuna göre ma- aş tahsis olunacaktır. Kanunun muvakkat maddesi hülamüne göre de askeri ve mül - ki tekaüt kanununun neşrinden sonra kendi talebi veya kanuni 1 5 Kânumusani 1933 Yunanistanda | ULA i (Baş taratı 1 inci şayıfamızda) “| müşaverede iken M. Venizelof| müstafa baş vekile ceneral Ko” dilisle Amiral Hacı Kiryakosü | harbiye ve bahriye nezaretlerin * den başka nezaretlere tayin et * mek suretile, kabinesine alabile * j ceğini bildirmişti. Amiral Haci! başka diğer bir nezareti kabul © debileceğini söylemiş ise de s8 “İ bık harbiye nazırı Kondilis yeni kabineye girmemek temayülü göstermistir. Meclis reisimizin , seyahati ANKARA, 14 -( Hususi ) Büyük Millet Meclisi reisi Kâzu Paşa Hazretlerinin Çarşamba gü“ nü Balıkesire gitmeleri mühtemi dir. B. M. Meclisi tatil kararı verdi: için meb'uslardan bir çoğu bu a İ şamki trenle Ankaradan harekt ettiler. —— e —— 3 Dayısı öldürmüş.. İZMİR, 14 (Hususi) Bir hafta kadar evvel burada N fise adlı bir kadını yedi. yerindeği! biçakla yaralıyarak öldüren ada mın, dayısı Muharrem olduğu an laşıldı. Katil aranıyor. Nüfus umum müdür ANKARA, 14 (Hususi) — S nayi umum müdürlüğüne sabık si nayi umum müdürü Ali Recai tayin edilmiştir. sebepler üzerie tekaüde sevkedi* len vilâyet husust idare memtir' Jarile muallimleri ve bunların v4 tim ve dulları da bu kanunun kâmından istifade edeceklerdir. Kanunun kabulünüsmüteaki#” kürsüye gelen maarif wekili Re * şit GalipBeydemistir ki; “Kanun hakkındaki kararla © | rmızla, içtimai bir adalet hükmü! yerine gelmiş oluyor. Artık kö muallimi âti ve i#tvaline huzuf ile bakarak çalışabilir. On beş bin muallimle. husus! idareler memurları namına şük d ranlarımı sunarım.,, a Otel, pansiyon, ticarethane "© sair umumi müesseselerde © ve çalışanların hüviyet verakafi vermelerini mecburi kılan kasti nun bazı maddelerinin tadil : tashihine dair kanun lâyihası mü zakere ve kabul olunmuştur. Bundan sonra memleket içif” de hazırlanarak tuzlu ve sal8 mura halinde harice gönderil”” peynir, balık ve zeytine sarfol9 nacak tuzların beher kilosuna kuruş prim verilmesi, demiryol lar idaresinin 1933 senesi büt6€ sinde 25 bin liralık mü yapılması, 1912 senesinde Labs” | de imzalanan afyon mukaveli mesile 1914 tarihli munzam pi” tokolda ve 1931 senelerinde © nevrede izmalanan afyon m velenameleri ve protokolların* yi tihakımız hakkındaki kanım * haları kabul edilmiştir. Türk parasınm kıymeti ini ker. ruma hakkındaki 20 şubat ye tarihli kanunun 3 senelik > müddeti beş seneye iblâğ miştir. i Meclis bundan sonra mü ği kıp içtimam 1 Mart Çi gi gününe tehir edilmesi hakiki. ki tekrirleri kabul ederek / ına niheyet vermiştir. i