21 Temmuz 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

9 — VAKIT 21 Temmuz 1937 Halk Filmleri Büyük halk kitlesinin rağbeti! ni kazanan filmler ötedenberi üç| cina filme inhisar etmektedir: ta-) rihi filmler, polis dramları, ve kol mediler. Bir Millet “ ek film,, stüdyosu, “Bir mil » maliyor,, isimli, milli büyük hal Yzuunu Gazi Mustafa Ke -| dap başa hazretlerinin nutkun - e bg yalar alarak kıymetlendi - r hazırlan - Uyanıyoı | ğinin zaptı, Gazinin hitabesinde| bahsi geçen Yahya kaptanın şeha! deti, İstanbulun itilâf kuvvetleri tarafından işgeli ve tahliyesi gibi, yakın bir maz ait, çok canlı ve kuvvetli parçalar vardır. Bu eserin senaryusu, hazırlan mış, bitmiştir. “İpek film,. tera - | fından senaryo, Gazi hazretlerine sinema için yaratılmış bu üç keli- me, bu üç hassa, polis damları > nım halk arasında muvaffakiyet kazanmasına sebep olmuştur Fiükgç Mini Cüsillu /Harri Pi İ lin bazı filmleri, Marsel Lerbiye- nin çevirdiği Sari odanın ve Siyahlı kadının kokusu, yaşatan eserler yaparlar ve bü * tün dünyaya yayarlar, Biz de, ayni noktai nazardan| | hareket ederek, dünyada vak'a, hareket ve büyüklük itibarile em-| sali pek nadir olan milli hareke - timizi filme alıyoruz demektir. “Bir mille: uyanıyor., filminin makta m yapmıya İlk mili; ş » k milli Türk film müessesesi- Bilmem hatırlıyor musunuz. se kiz on sene evvel İtalyan sinema- esrarı sının Avruba piyasasına bükim ol polis LİLLE RRYARA RiZS Li *sasen böyle bir ese rden baş- * $€Y yapmak ihtimali de alümdur ki, bütün dünya| ketleri, mensup oldukları! m tarih Karım Beni Tazı ARŞ bir resmini görü - esmini görüyorsunuz. p görüy | ili Damita'nın Hollivutta yep filmlerin en iyisi olarak “Be-| paba, filmini o gösteriyorlar.| ylmde Lili Damita büyük) zir kabiliyetinin tam ma - iştir tezahürüne vesile kulabil - Mir X taş aş, Çocuklarını tanımayıp sadece şölerini tanıyan bir babanın, u h,,enelerden sonra bu çocukla| fy,Ahma cağırmasını anlatan bu! İş» seyircileri gözlerinden yaş | ölene kadar güldürmektedir. | oi nde Lili Damitanın geçirmiş a Sumuhzelif safhalar, onu bi -| da ayar ile Nevyork sokakların - tiki ten çapkın b kız sonrada Mara bir ingiliz ailesi kızı 0, teriyor. Bu saretle Lili oda modeller görebiliyoruz. Tu kap Tİ gösterenler arasında hey - Ye yibi vücudu ile Jan Helbing rjina Ruiz de vardır. i İafiç bir komedi olan bu eser Ay mdre Lüge ihtiyar bir asıl - in avuknadır. tiyar, oru Lili Damitayı Nev makta getirmiye gönderiyor, fa- Açida ona âşık oluyor. Ni ile ndre Lüy 'yi bir çok eserle- Ye ça *Mimakla beraber, şunu 2 “elim ki “Bekâr baba, da, Lü) te. Öteki filmlerin üstüne çıkmış - Y k Mabtizar asılzade rolünü de Jorj b d A. başkaairınm yapamıyaca -| Yaşar ecede mükemmel ve canlı müşter. Bsyi?8sin komik tarafını, Andre) Bade daima Bir hata yapmıya , vi bi vaziyetinde kuvvet- May tar. ley; ol Andre ise, ihtiyar asıl "ıp ütemadiyen makul bir "ol, Yin davet eden doktor) Ni iyor, ti kay raldn hayatında bir ikin) et Me gibi nankör bir şah| ir. a eden Jan Helbing em) özü, , dece, güzel endamı kâfidir. Andre Bur ardan birisidir, ve| özü, yukarda da söylediğimiz gibi Gazinin hitabesinin mühim kısım larından ilkâm almıştır, ve bu filmde, meşhur Akbaş cephaneli -| takdim ve tasvibine arzedilecek - tir. Bu milli filmin, ayni zaman- da tarihi biz kıymeti olacağı şüp- hesizdir. mama Er tr A bir kelime ile miükemmeldir. I Filmin içinde heyecanlı sahne -| ler de'yok değildit; * Meselâ“ bir| tayyare Atlantik denizini geçmi- ye, teşebbüs ediyor. fakat bir a- ğaçlığa düşüyor, ki, bu sahne çok muvaffakıyetle yapılmıstır. | Umumi heyeti ile “Bekâr ba * ba,, (o son zamanlarda Holivutta çevrilen filmlerden en iyisidir. Ben Hur Güzel san atlardan yedincisi o| lan sinemanın şaheseri olan Ben| Hur filmi nihayet seslendirildi, Bu film o kadar muvaffakıyet| le yepilmiştır kı artık ona, daha| fazla o güzeleştirilebilmesi için| bir sey daha ilâvesi imkânı yok gi| bi görünüyor Halbuki, şimdi cocuklarm söyledikleri şarkılar, harp borularının sesleri, Ben Hu- ra Jsha ziyad» can vermiş, dere- vs ni yükselt wiştir. Amerikada ve bütün dünyada yüksek bir muvnffakıyet elde et-| miş olan Ben - Hur, sesli bir halde! tekrar ortaya çıkınca, eski rağbe- tini gene bu'du. Evvelce onu gö- rüp tekrar görmüş olanlar, bu se- fer gene görüp bir defa daha sey.| retmek istemişlerdir. İ Böyle bi: tecrübeyi beuyaştake:| yetle geçirecek başka bir filan! var mıdu Esasen Ben - Hur, sinema tari hinde bir dönüm noklası olarak kalacaktır. İki medeniyetin çalışmasın » dan tutubuz da, kadini ve mukad des tarihten yükselen derin şiiri- yet hassası, bu film is alpleri ha rekete yelirmiye o ve dikkati zap telmiye yardım etmelctedir. | Sonra, şu meşhur arabalar yarı| şı ile büyük deniz muharebesi tab| loları var.. Daha sonra da, mağrur ve er * kek yürüyüşlü Beni İsrajl prensi Ramon Novaro var! Buster Harbe gidiyor Bu serlevha insanın aklma der hal ölümü getiriyor. Fakat müste- rih olunuz, Buster yani Malek öl- memiştir, yaşıyor, hatta, bu filme nazaran 1917 ve 1918 seneleri a- rasında kahramancasına hareket| Aldatırsa... Ipek film stüdyolarında ilk film olarak “Karım beni aldatırsa,., isimli bir operet yapıldığını Mıştık. Yukarıki resimde, bu operette rol almış bulunan genç kızların Modada film çevirlirken etmeştir. Doğrusu bunu mahsus yapma - dı. Fakat birisi asla gülmiyen a - dan: .diye şökret kazanmışsa, düş, man karşısında da surat asmak doğru olmaz. Mesele bu kadar ile de kalmı- yor. Söylediklerine nazaran cep - he gerisinde.. fakat bu kendisine ait bir şeydir, bizim nemize lâ * Öyle ya, insan meşhur bir a- dam olursa, neler ( söylemezler. Maamafih, bu filme inanmak lâ- zım gelirse, Buster, Avrupayı sar- san büyük harp oyununa girme - den evvel — ki dans etmesini bu- rada öğrenmiş olsa gerek — bir mağazada çalışan bir genç kızla tanışmış, Arakadaşları, ondan bahseder ken, diyorlar ki: — Alemde Busteri, cephe tiyat rosunda kendisi dansa koyuverdi- öi zamanlar görmeli idiniz. Maamafih Bustere sorarsanız ve kendisine kalsa size bunlardan bahsetmez. Bsreket versin ki film de göreceksiniz, ve bir filmin en sinirli seyircileri bile nasıl güldür düğünü, kahkahası altında har- bia nasıl hicvedildiğini anlıyacak sm.z, Bundan başka bir Buster ton'un ne kolaylıkla hattâ bittikten sonrh bile €$ir da seyredeceksiniz. Dans cinneti Jon Kravfort'un teshir edici gü zelliği ile ağlayıp yalvardığı, gü - lüp aldattığı güzel bir içki kaçak-! çılığı file: Jon Kravfort bu eserde, patro- nu tarafından ölümle tehdit edil - diği için, rakip bir içki kaçakçısı! : öldürmiye mecbur olan bir gen vin kardeşi rolünü oynuyor, | Jon Kravfort, kardeşini kurtar mak için Klark Gablin iemsil et- tiği kaçakçıyı teshir ediyor, Fa » kat hilesi meydana çıkıyor ve kar deşi, kaçakçıyı, bir müzadele'ne * ticesinde ölldürmiye muvaffak o luyorsa da, kendisi de vuruluyor! Sonra, Kravfort mesleği olan! gazeteciliği bırakıp sevdiği bir gençle evleniyor. Bu film çok iyi yapılmıştır ve fransızca sözlüdür. zım.. Ki- harp aldığını | zülüş. Hareket, heyecan ve esrar, duğu zamanlarda İstanbul sine - maları, tarihi filmler göstermekte| İ biribirleriyle yarış ediyorlardı: | Firavunun zevcesi, Neron, Mesa - İ Tin, Otello... Bu seriye, çekildiğin-i den tam 10 sene sonra kışın Be - yoğlu sinemalarından birinde gös terilen Teodorayı da ilâve edebi - lirsiniz. Tek başına, bir aktörü i- dare edemiyen p zamanın İtalyan vazır sahneleri, büvuk dekorlar, binlerce göstermi kullanması - | nı herkesten iyi biliyorlardı. Üs - tünden seneler geçtiği halde, halâ| Nerynu » ve Mesalinin muhteşem az'r sahnesini biç unutmam. Ma- am»fh zannetmeyiniz ki, ilk tari- hi film" İtalyanlar çevirmişlerdir. Hayır. İyi hatırlıyorsam ilk tari - hi film Fransada çevrilmiştir. İs we mi de: “Dük dö Gizin katli,, dir.! İtalyanlardan sonra salgın A - merikaya geçti: Evamiri Hanımla Ercüment Behzat Beyin İ mış çok nefis bir resmi... Benhür.. Ve nihayet sesli kopyesi ni evvelki sene gördüğümüz Nu - hun gemisi. Her cins filmde oldu- ğu gibi, Amerikalılar tarihi eser - leri de, asıllariyle hiç alâkası ol - mıyan, kör, topal ve sağır bir hal- de sinemaya (naklelmişlerdir. Sözlü film tahtına çıktıktan sonra! bu cins filmler görünmez oldu. Dil âlimlerinin bütün tetkikatıma rağmen Hazreti Ademle Havvanın| ne lisanda konuştukları bulunama mıştır. Demek ki, tarihi filmler| yalnız sesli olarak çevrilebilir. İş- İ te zaten ineselenin bu tarafıdır ki, firmaları memnun etmiyor ve onları başka cins film çekmiye ic- bar ediyor. Polis dramlarının en eskisi ve cn meşhuru umumi harpten evveli çekilen Fantomadır. Bu cins film lerin karakteristik noktaları: şut! İardir: Daha ilk sahmedâ insana çarpan, hayrete ve meraka düşü- ren fevkalâde bir vaziyet, Seyir - cinin yardımıyla, damla damla çö aşere, | Karım Beni Aldatırsa,, milli operetinde Tol alan reriha Moda koyunda film dramlarının en iyi nümunelerin - den addedilebilirler. Komik filmlerin başlangıcı, si- nemanın keşfi ile ayni tarihte ya- ni 1896 dır. İlk film bizzat Lümi yer kardaşlar tarafından çevrilen Islanan sucudur. Zamanın ilk kahramanları: Ri gaden, Maks Linder ve Leons.— Hani şimdi Fransanm en meşhur vazır sahnelerinden biri Leons Pere'dir. Sesli film çıktıktan sonra, bu komedilerin şarkılı cinsi olan si « nema — operetlerine rağbet gös * terilmiştir. Her gün bir kaç tanesi ni gördüğümüz bu operetler ses cihetinden çok fakirdir. Hatta ba- zı artistler daha şarkı söylemesini bile öğrenmemişlerdir. Komiklerden, sinema tarihine ismi geçecek tek bir san'atkâr var dır, Çarl Çapiin. Tiyatroda Mol - olan — Tevrik çevrilirken alın- yer ne ise sinemada da Şarlo o « dur. Komik filmler sessiz film za « manında adeta öksüzdürler, Bü » tün firmalar bu çeşit film çevir » mekten çekinirler, her sahnesi in sanı güldürecek bir komediye 600 metreden fazla vermedikle « ri halde Viktor Hügonun Sefille- ri için 9000 metre film sarfeder» lerdi. Zira, onlar halâ halkın klâsik aile faciaları, melodramlar istedi. ğini sanmaktadır. Maamafiıh, son zamanlarda bu hal tanı dönmüş, sinemalarımızda mevzulu film görmek pek olmuştur. aksine ciddi nadir Her şeyda olduğu gibi bunda da itidal lâzımdır, Sinema sahipleri, hı a alkı çeken bu üç cins y filmi kullarımasını bile meli, mahir ahçılar gibi, yemek « lerinde değişiklikler yapmalıdır » EO kursu tmlebesinden ş A. Fuğ Senaryo