1 Şubat 1932 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3

M uharebesi Bir Yet Çin harbe karar yl tay Gündür antenlerin (titriye, dünyanın bir ucundan öbür w-, tevkay ğı bu harp haberinde bir Nile a delik yoktur. Olan aylardan du, Mançuri aylardanber; bir Yari a halindedir. Güneş o aylar! ir ki sabahları yüzünü Mançuri dikta, larında insan kaniyle yrka - Par sonra yoluna devam (ediyor. başlamış veya başlamamış, bir! Mi Harp başlasa da, başla- Yer, da Çinde Japon orduları ilerli- » Mötaman bir flkeyi xnptetmels. Şe aylar var ki istili önünde kıv Avrupaya, milletler eemiye - ğer gönderdi. Sulh istedi. Giz 'er cemiyeti lütfen © toplandı. kaş Kizli odalarda fiskoslar oldu. Fa| kay, apo ordusunu durdurmak İm» Oomadı; N; be a hükümetinin harp kararı, ber almış bir karardır. Harbin as hn Safhası birkaç aydır Mançuride| . emel bir surette Japonlarm aj ! İn, Yandı, ek b ER y inilen? etmistir. 2 Çinin harbi ilân eden mu- be kahramanı olması KADA YAA) A Sv İ ye Yeni hareketlere, daha © geniş İpe geçmesine vesile verecek “ t Muhasım Japon ordusunun ve de MAS Mançuri haricinde. Çin da lrini ve şehirlerini zaptetmesi! kolaylaşmış demektir. ankin hükümetinin harp kararı, İngiltere, teleği ve Amerika için mühim bir me İ ür, * vi müharebenin ilân e- İİ 9 olması Çinde (Pazar) yeri aç- m İstiyen Japonyanın İngiltere, A» biz Vaz Ni Ak A ve Fransaya karşı daha faik Yet alması emri vaki haline İr. Londrada, Pariste, Va» aki telâşların sebebi budur. İşleri hu kadarla; Çinin side ! Pohyanm pazar yeri haline gir. Hay, linde tetkik etmek doğrü des! Y, bağ büzük istihsalât yapan ve Yiyen satış yeri temin etmek İs den pey alet devletlerin (Çir) dir, Üşterekem iş'edikleri şeyler Yar- P, aka We Sina Çin limanlarınm serbestçe a- İ Min Avrapallarn imtiyazlermen) v Çinin sanayileşmekten © vaz! NN zirnatleşmesi, Miiygr «ihan pazarlarını fethetmak| Ni try, İmperyalistlerin üzerinde it! leri esaslardır. Bi 2kat Japon Mançurideki ha ? Sli muavinliği) diye bir memu- Jokken, serf beni salâhiyeti va- göndermek için Sul» t bu memuriyeti ih « 'a) yı zaptederek va- ve bütün hükümeti o- atmış olan İmam Yak- getirmek işini bana yükle. EPİ HE ir z ” Zİ bir çok uğraştıktan sonra bahsedeceğim veçhile Meticeye raptetmiştim. Şimdiy- Meticenin tevlit ettiği ıslahatla Heyeti fevkalâde i naam eme) e ne kadar | i göstermek içi ara bir heyeti eninde Günde Y, yyya Bu hey: tayt defterihakanj nazır riyasetinde el Ferik Hadi, Ferik Ss Pazı Ben, ç, Yavernndan kaymakam Ya # z, 4 Mahmut Nedim Bey 30 Senelik Siyasi Esrari ifşa Ediyor | Maarif vekili Seyahat intibalarımı Anlatıyor Orta Anadoludaki seyahatten av- det eden Maarif vekili Esat bey şü beyanatta bulunmuştur: * Muallim mekteplerimizin terbiye ve tedris heyetlerile yakından temas etmek üzere başlamış olduğum tetkikata meclisin bu defaki tatilin - den istifade ederek devam ettim. Kon ya ve Adanadaki kız ve erkek mektep- lerini, Eskişehir ve Mersindeki diğer mekteplerimizi ve (o müesseselerimizi ziyaret ettim. Gittiğim yerlerde mu- allimlerimizle (o mesleki vazifelerimiz hakkında mübahaselerde bulunduk. Her mektepte kooperatif kütüpha- ne ve haysiyet divanı teşkilâtı ve kon» ferıns isleri gibi medeni ve içtimal iş» ler imânm müsaadesi nispetinde İn- kişrf etmektedir. Mektep idare ve munllimleri tale. bemizin sıhhi vaziyetleriyle de ehem- miyetle meşgul olmaktadırlar. Sıhhi vaziyet çu aralık mevcut olan mey » sim hastal'kları istisna edilirse şaya- nı memnuniyettir. Konya orta mektebirle mühim bir müessesemiz olan Adanadaki orta ti- caret mekfebj hinslarının müsait bir! hale gelmesine çalışlacaktır. Gezdi» ğim yerlerde ilk tahsil müallimleri arkndaslarım tekaüit kanunundan bah setmişlerdir. Bu kanunun bu sene İn tacma çalısılmaktadır. Ba arkadaş Tar yilkeek tahall fel de barr temen- niyatta bulunmuşlardır. Bunun İcin kanun! yollar mevcut olmakla beraber vekâlete müracaat da edilmiş olduğundan tetkik edilmek tedir... veesoeyamensoromanayes saa vası sarsan sans mese reketi büyük cihan pazarı (Çin) in fethi hedefini takip etmekle beraber,! imperyalist Avrupanm zımni muvaka| ti altında cereyan ediyor. Milletler cemiyeti Japenyanım hareketine alkış tutamadıysa; huna; hayret etmemeli, çünkü ona alkış tutamadığından do layı muztariptir. Çinde Japon ordularmm ulu orta hareketi bir başka hedefle karşı kar. şıya gelmis olmasından dolayı mü saft vazryetler elde etmektedir. Dik kat edilirse Mancurinim şimal km 4! mında beyaz rusların teşkil ettikleri! çeteler Japonya tarafından azami su. rçite yardım görmektedir. Şu halde Japonya Asya pazarmı fethederken (Sovyet) seline karşı da hareket edi. yor. Bu teze Fransa herkesten siya- de taraftardır. Çiinkü Fransa çarlık borelarmı kabul etmiyen sosyalist re Jimini yıkmak Icin her harekete gir- miye taraftar olduğunu ispat etmiş- tir. Japon ordularmın Mancurideki ha» ar (Son Yemen valisi ) urunun Tofrika:21 rna Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur. başesı Hüsnü beylerden mürekkepti. Bu heyet San'aya © gelince bütün Yemen halkma hitaben bir beyanna « me neşretti: (Halife ve padişahım selâmlarını, tebaaj sadıkası hakkındaki hüsnü ni- yetlerini ve onları evlât bilip öyle sev! diği... ilâh) Bu beyannamede uzün u zadıya izah edildikten sonra Yemenli! lerin arzu ve niyetlerini anlayıp ona| göre icap eden şeklin tespit edilebil- mesi için (. Zatı hazreti hilâfetpena hinin Yemen eşraf ve Ayanından mü- rekkep kırk kişilik hir heyetin.) intö hap ve İstanbula izammı irade buyur dakları bildiriliyorda. Bu heyet İmam Yahyanın ihdas et tiği bazı müşkülâta rağmen (9) int hap edildi. İstanbuldan selen Mahmat Esat »fendi hevetle hisTte vala erkmak tr. rareyi''er kl, Mahern telerafhanesin. den (Başkâtip Tahsin) imzasil 25 Nİ İ hedeflerini tayin etmek” kolaylaşır, Sultanahmet hafriyatından ne bekleniyor? Müze idaresi bir kaç hafta evvel Su'atnahmtte hipodromun bulunduğu yerde hafriyata baş- lamıştı, Bir muharririmiz dün sa- bah hafriyat mahallini gezen müzeler müdürü Aziz beyden bu bususta Şu izahatı almıştır: — Hafriyata devam ediyoruz. ancak üç dört göndenberi hava- ların mümanealı yüzünden faaliyet durmuştur. Bugün'erde hafriyata yeniden devam edilecektir. e Hafriyatın mevzuu şudur: Meydanın sonun- daki Ticaret mektebinin arkasın- da bipodromun bir kavsi e'yem mevcut ve meydanda bu'unma'ı- tadır. Aradığım şey de tamaşa- giranın olurdukları mahatlin Spi na talir edilen kısma müvazi p olmadığıdır. Bu husustaki esas'ı neticeler bir haftaya ka- dar anlaşı'abilecektir. Diğer taraftan bazı göretele- rin hafriyat işi etrafında yazdık- ları da doğru değildir. Çünkü müze idaresinin şehrin her tara- fında hafriyat yapmasına ber şeyden evvel bütçe meselesi mâni teşkil etmektedir, Viyanada açı'an Şark asarıser- sinden gönderilen bir bröşür- en serginin fevkalâde rağbet gördüğü anlaşılmaktadır. Bröşüre- tercihan bizim gönderdiğimiz eser- lerin fotoğrafileri o konmuştur. Teşhir edilen eserler (arasında bir çok hususi kolleksiyonların da bulunduğu kaydedilmektedir. reketi hem Japon imperyalizmini hem de sosyalist kuvvetlendiriyor, seline karşı #ephe almak İstiyen dev» letlerin tezine uygun bir hal alıyor. Bu vazıyet içinde Japon ; ordularmın Japon orduları: 1 — Mançuride büyük Asya yolu- nu tutacaklardır. Ve Sovyet mınta- kasında Rusyayı tahrip edecek yeni bir devletin teşekklla için lâzrm olan sahayı hazarlıyncaktır. üst 2 w Nürkin üzerine yecek,| Narkin hükümetini devirdikten son *| ra Çinde inkılâpçı olmıyan unsürları| iş başma getirmek isliyecektir. İhti! mal Mançuride tekrar Mançu impara torları lohuç kuşanacaktır, Bu hareketlerin hep si de imperyz» Metlerin birleşen menfaatlerinden kuvvet almaktadır. Çinin gırtlağıma dayanan Japon satırı imperya'listle » rin satırıdır. y SADRİ ETE: san 323 tarihli şu telgrafı aldık: e Mahmut Nedim bey memari - yetinden azledilmiş ve hemen Dersa-! adete azimeti lâzrmeden bulunmuş ol- duğu ve serlian bu tarafa hareket et- tirilerek 12 saat içinde arz ve iş'ar €- dilmesi şerefsudur buyurulan iradei; seniyei cenabı hilâfetpenahi ienbı ces lilesinden olmakla.) Bu telgrafa hiç bir mana vereme dim. Bu azlim neden. Niçin. Hele: (Hemen dersaadete azimet...) Mese» lesi, sonra da: (12 saat içinde.) Bir haylı düşündüm, bir türlü se- bep bulamadım. Fakat İstanbulun, Yıldızm haleti ruhiyesine tamamen; yabaner olmadığım için kendi kendi. me: — Kim bilir gene hangi hafiyenin #vdurduğu yalan, Attığı iftiradır. Hele bir gidip görelim, dedim. Isteubula doğru .. Sefere hazırlanmaktayken, 4 gün sonra gene mabeynden bir başka tel» graf: (Heyeti fevkalâdeyle birlikte Der- saadete azimetleri muktezayı iradeli seniyei hazreti hilâfet penahi bulun duğu...) Zaten hazırlanmıştım. Birkaç gün sonra heyetlerie birlikte yola çıktık. İstanbnl heyetini Hüdeydede bek «| liyen (İzmir) vapuruna bindik. Eskidenberi seviştiğimiz Malımu Müzeler müdürü | Türkçe Kur'an Aziz beyin izahatı İ Dün gene üç camide hürmet veheyecanla dinlenildi Şehrimizin muhtelif o camilerinde Türkçe kur'an okunmasma devam ©- lunmaktadır. Dün de saat 14.30 da; Hafız Fahri bey tarafından Yereba- tan camiinde, saat 15,90 da da Sul. tanselimli Hafız Rıza bey tarafından; Beyazıt camiinde, dün gece yatsı na» maâzından evvel Dolmabahçe camiinde Türkçe kur'an okunmuştur. Her üç camide dün fevkalâde kala! balık olmuş, bilhassa Beyazıt camli daha ikindiden evvel hıncahmç del - muştur. Namazdan sonra Hafız Rr- za efendinin okuduğu Türkçe kur'an| bitince büyük bir kalabalık etrafı! almış, kendisinden başka ne zaman, nerelerde Türkçe kur'an okuyacağım! sarmuşlardır. Rıza efendi gece de| Dolmahahes camiinde okumuştur. Kadir gecesi 25 hafız târâfından Türkçe Kur'an ve mevlüt okunacak Istanbul, 31 (A.A) — Ramazan, günlerinde İstanbulun büyük camiles rinde okunan Türkçe kur'an (o bütün| halk tabakalarında derin tahassüsler uyandırmıştır. Bilhassa geçen cuma şehrin en kıymetli on hafızı tarafın » dan Sultanahmet eamiinde yapılan 'Türkçe mukabeley; dinlemiye koşuşan ve bir mahşeri andıran on bini müte- enviz insan kitlesini büyük enmi al- mamıştır. Türkiye eümhuriyeti diyanet işle ri riyaseti halkın bu vicdani heyecan! ve temayülünü tatmin için azam! de- recede İtima göslerilmesini alâkadar. lâra emretmiştir. Her sene olduğu gibi bu sene ramazanda da şubatın 4 üncü perşembe günü akşammaı te sadilf eden Kadir gecesinde Ayasofya| caminde Türkçe büyük dini bit ihti. fal yapılneaktır. -O gece saat 20 den İtibaren İstanbulun & #naml: ve güzel) sesli hafızlarmdan 25 gürlde rat Türke! çe kur'an ve mevlât okuyacaklar ve! Türker tekbir getirereklerdir. Yapı. Jan teeri'heler tekbirin ahenginde ve 'Türkee sörlerindek; tesir ve füsunun cok derin olduğunu göstermistir. Bu! münrsam ihtifali her tarafa dinlet -| mek için Ayasofya eamiine radyo kos nulmuş ve her törlü tertibat alınmış» tir, Tütüncüler kongresine Işlirak Bu gün Ankarada toplanacak olan tütüncüler konresi şehrimiz tütüncüleri namma iştirak edecek! olan Kavalalı Hüseyin, Kâtip za- de Hüseyin Sabri ve Gani beyler dün Ankaraya gitmişlerdir. © Esat efendiyle yolda büsbütün dost, olduk. Her gün kamarada kapanır si atlerle başbaşa konuşur, dertleşirdik. O da benim azlime bir mana veremi» yordu: — İstanbuldan ayrılırken zatı şe hane defaatla sizi methli senâ eyle - mişti, Babâli de ayn: fikir ve kana- atteydi, Herkes Tehimizdeydi. Ben de bu defa bizzat hizmetinizi gördüm. Hakkımızda beslenen muahbbet ve iti-| mada tamamile lâyık olduğunuza şa- hidim.. Bu ne iştir. Akıl sır etmiyor. Der, sonra sesini alcaltarak Abdiil| hamidin saptığı yolun bir çıkmaza git tiğini, sarayım tefesstih etmekte oldu. Eunu bir çek delâ'l ve vekayi serdis! le urun uzadıya izah ederdi. Bü çok aziz ve kıymetli muhibbi» mi buzün de burnda rahmetle yadet- mevi bir borç bilirim. Mavra ortasmda İstanbula geldik. (İzmir) vanuru o Dolmabahee önüne demirledi. İstanbul heyeti de, Yemen heyeti de #İyinmisler,. o kusanmıslar karava cikmak üzere hazırlanmıslar- dı. Ben, reffkam An harırdık. Doğru Yıldıza ,, Dolmabahçe rıhtımından hareket eden bir muş vaprumuza (yanaştı. En önde Kabasakal Mehmet paşa ar- kasında bir alay ünMormalr insan.. Yaverler, çavuşlar, hafiyeler.. Mehmet paaş hevetleri alelusul se Jâmlayıp Sultan Hamit namına kendi. t GÜNÜN . —--ŞIYASETI Yeni bir Rus -Japon Harbi çıkacak mı? Uzun şarktaki Japon herekâtı bir taraftan Çin, diğer taraftan Mam çurideki Rus nüfuz mıntakası aleyhi ne inkişaf ediyor. Bu itibarla Rus - yanm alacağı vazıyet merakı mucip oluyor. Japonyanm Moskova sefiri Rus hariciye komiserine müracaat e derek (Harbin) deki Japon tebaasını himaye etmek için buraya (sevkiyat yapılacağından bahsetmiş, bunum ü zerine Rus kontrolü altındaki demir yollarından yapacakları - nakliyata karşı ücret vermek teklifinde bulün« muştur. Fakat Rus hariciye komis& ri bu hususta karar vermek o yalnız a a ait bir mesele (olmadığını, müsaadesini almak lâzım gek söylemiştir. e Rus hariciye ko- miserinin bu cevabı sarahaten Japons yanın talebini reddetmektern başka bir şey değildir. Fakat bu ret ew vabına karsı Japonya hareketsiz beli liyecek midir? Yoksa sskerlerine Ras Kontrolü altındaki demiryollarım iş gal emrini mi verecektir. Hadisenin esroyanı bu ikinei ihtimalin tahaklek edeceğini göstermektedir. Bu ihtima« Jin tahakkuku ise Rusyayla Japonya arasında uzak şarkta yeni bir harp başlaması demektir. Moskova ricalinin (Şanghay) hadiselerinden sonra söy« ledikleri sözler bunü teyit edecek ma» hiyettedir. Masmefih zayıf da olsa akej ihtimalin vukuu da mevznu bale solabilir. Fakat bu takdirde Rusya nm bütün uzak sark memleketlerine deki büyük menfaatlerini şimdiden feda etmiye karar vermiş olması lâ- zım gelir. .. Elhamra sahibi Hırsızlar mezermi açarak plâtin dişlerini sökmek mi istemişler ? Bir ay evvel şehrimizde vefat eden Arap zade Sait beyin cenâ- zesi Adapazarına nakledilerek gö mülmüştü. Adapazarmdan ge“ len haberlere göre o merhum Sait beyin ağzında plâtin dişleri oldu- gunu baber alan bir kaç meçhul adam mezarı aşıp dişleri sökmiye bbüs etmişlerdir. Fakat hır rdan geçenler tarafın - dan görüldüklerinden teşebbüsler rinde muvaffak olamamıslardır. Şubat maaşı bugün Vilâyet, belediye ve defterdar» hık bu gün memurların şubat maa» şın: vereceklerdi lerine (Hoş geldiniz) dedikten bana yaklaştı: — Mahmut Nedim bey, lütfen bis raz teşrif eder misiniz? Beraber yürüdük, üst güverteye çıktık, burada başka kimse yoktu. Pa şa: — Aileniz vapurda kalsm, biz bir Dikte sarayı hümayuna kadar gidece- ğiz. . — Ailemin vapurda kalmasının se bebi? — İradei seniye öyledir. Bilâhare onlar da çıkarlar. Ne diyebilirdim. Fakat kızmış. tım.. Daha İstanbula gelir gelmez... Bu hiddetim; anlıyan Kabasakal pas şa: — Canrm mucibi endise (bir şey yok.. Dahn iyi, biraz sonra rahat ra- hat çıkarlar. İradei seniye ? — Paşa, dedim, ailemin vapurdan çıkacağı saati tayin eden © keyfinize bile (İradei seniye) diyorsunuz. İra- dei seniyede elinizde bir oyuncak mt oldu? (Bitmedi) ————— (*) İmam Yahya heyeti kendi a. damlarından seçmek İstiyordu, bizse halla temsil etsinler diyorduk.