29 Kasım 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 6

- < 6—VAKIT 29 Teşrinsani 1931 millet metbsind Büyük (Üst tarafı 1 inci saytlamızda Halil Beyin beyanatı Halil bey'— Bütçe devletin ayna sıdır, demokrusi devrindeyiz. Elhette bir gün fırkalar ulücaktır. Meçlistel müzakereler uzıyabilir. Dört ay meşrutiyette' iki meğlis varken konulmuştur. Şimdi meelis birdir. Şubata yaklaşmak icin üç av daha müsatttir. Esasen o riüayet ay evvel denil » Meclis bunu hü- bul etti. Faslın diğer maddelerine muva- zenei umumiye tahiri geçtiğinden Tes Şevkel bey bunun kalması “ N Teklifin kabulü Tarık bey, senelerdir bülçe kanw- nu denildiğini, bu müzakere ile diğer) lerinin de bütçe anlaşılacağım, mec- lis İsterse eneümenin kabul edeceğisi| söyledi. Ve teklif kahul edildi. | Yusuf Ziya bey (Eskişehir) espaht mucibe diye, çıkarılan fıkranın orada ayrı bir hükmü olduğu lüzumundan bahsetti,» Völua meclis o muvakkat! bütçeler istemiyordu. Teşkilâtı esisi- ye bütçe kanunlarına bir sene müd. det veriyordu. Fakat meclisi kayıt “altma almak, fevkalâde ahvalde teş- Kilâtr esasiye kanununu hükümsüz bırakmıya yol açardı. Hakkı Tarık, Sait Azmi (Kayseri), Mazhar( Aydın), Halil (İzmir) bey- ler müdafaa ettiler. Teklif madile. deki (nihayet) kelimesi yerine (en 47) kelimesi konarak kabul edildi, Adliye vekili ikj sülüs mevcudiyeti. © min kaydını hatırlattı. Reis 230 mevcudun ittifakını bil. dirdi. İktısatv ekili kürsüde Badehu kürsüye İktisat vekili gel. i. İktisadi, mali vaziyet (o üzerinde anafta bulunacağından bahsederek hususta müzakere açıdmasmı tek- etti, Ve teklifi kabul olurdu. İki vekil izahat verdiler. Bilâha- re Hasan Fehmi bey kürsüye geldi. Depolar ve antrepolarda kalan eşya. nin muâyyen müddetten sonra güm rükçe müsadere edildiğini, ithalâtın; tahdidi dolayısile malların daka zor çıkacağı için müddetlerin uzatılması nı ve ücretlerin (o tenzilini maliye ve kili beyden rica etti, Tükümet, mem leket iktisadiyatint korumalıdır. İlü- kümet isterse kendisine dahu vâsi sa Tâhiyet vermekten çekinmeyiz dedi. Gümrük kanununun tetkikten ge çirildikten sonra daha baska tedbir. ler almak ihtimali vardır. Gümrük ka.! mununun bazı maddelerinin tadil) zn ruridir. Ve bir gün evvel yapmak li- zımdır, diyerek sözlerini ikmul etti, Ahmet İhsan bey ne diyor? | Ahmet İhsan bey Fazıl Ahmet be-, iyetini hulâsa için alaturka is- n istihlâk diye bir ve- n bahisle, ben başka alafranga çalış i tiyiz. Dedi, n örgi kanununa İmaen yalnız emek sarfedenler m; versinler? Akar sahiplerinden esham faizi alanlardan da alraalıyız. Onlar müsakkafat ver. gisi veriyorlar diyorlar. Bunlar da kazanç verçisi veriyorlar, dedi, Para bahsinde genelerin zihniyeti. ni beyenmedi. Pârü ne olur diye se- Mi rarsanız; yenilir cevabmı alırsınız © dedi. Badehu yeni ihtikâir O cereyanınaı geçti, Sebebi şudur: Esnafımızın niy- harebedenberi çokça kazanmak hirs artte İhtikâr yapanların muhakeme. sini on beş günde bitirmeliyiz, dedi, Ve siyasi, içtimai inkılâbın oturduğu temel iktisatlır. Bu son karar cum. huriyetin en parlak kararıdır, dye- rek sözlerine nihayet verdi, — Mazhar Müfit Beyin beyanatı i Mazhar Müfit bev hulâsaten de © “diki: Yasarruf denilince ilk yaptığımız memur maaşlarını kesmektir. Teşki- © Tütr hazıra ile bü bütçe yürümez, 4- — Sik devam edecektir. Maaş için başka! hadler koymalıdır. 350 liradan fazla maas olamaz der. sek bir milyon alis yüz bin liradan 1,800,000 liraya kadar tasarruf olur,| m de patronlar vermiyorlar, Bunun | vatan borcu olduğunu kabul edelim.| “Herhalde bunu Yalnız mesa; erbabına | taltmil etmemelidir. Bütün viaandaş- Yara eşli ölanmalıdır. Sonra devlet | ZA ii A açi <| dediki: | satım almalarmın bir elde birleştirik! şüklüğü mesi lâzımdır. tın almalarının bir elde birleştirilme. si lâzımdır. Kaçakçılıkta şiddet güstermeliyiz. Dört beş kişinin kesesine hizmet için bu belâyı bırakmamalıyız. Istanbul - belediyesine hücum | Emin bey (Eskişehir) Halâsuler| Devletlerle yaptığımız tc ret mukaveleleriii; kümsüz suy İryız; Mühürlele esasma geçilmelidir.! | Ve mukavelelerin noksanları düzeltil. melidir. Meselâ tütünün taha den bahsolunuyar. Renee ucuz ve çok siyara çıkaran tütünler yetiştirilme lidir. Bugün Fürs major denilen ha- kiki «spam mücbire içindeyiz. Bütün tienret maahedeleri yoktur. . Bir de vahidi kiyasi olarak tutulmuştur. Hal baki alın mübadele vasılası olmak- tah çıkmıştır. Alın yenmek, H met, bize altından başka vahidi kıya. si düsünmelidir. Kâğrt paramız ben. «e altından kiymetlidir. . Vaktile on yedi kurus yol parası İtin on okku buğday #ttrlirdi. Şimdi 80) kuruş 8 demek için 250, 900 okka buğday pas! rası lâzım. Halktan ne mal, ne toprak vergisi kalmamıştır, İstanbul mezba- hasımda mal sahibine bir şey kalmı. yor. . Bir koyundan kalan (0 kurus Belediyeler halka hizmet içindir, 5) kuruşluk eli 60 kuruşa yedirirse yı kalım ö belediyeyi. İstanbul mezba- hası Türkiyede Cavar yetiştirenlerin mezarı oluyor. Milleti bu mezbalhıslar- dan kurtarmak lâzımdır. Benim İma- nım gevriyor; lânet olsun'onun bele. diyeliğine... | Gümrük kaçakçılığı Gümrük kaçakçılığına gelince, bu meclis, halır ve gönül bırakmamalı- dır. Benim gördüğüm kaymakamlar, falan bunu vatan vazifesi telâkki et- miyorlar. Memleketin beş yüz ma- muslu evlâdı yok mu, şurada dürup bunun önüne geçelim diyelim. Ne ya- pip yapıp müdahale etmeliyiz... Bir sekâletin işini öbürleri kendi işi bil melidir. İşittim; meccanen hudutlü sigara kâğudı dağıtılıyormus. Bon $a- hidi oldam, Hükümetimiz, bunun ö- nünü alabilecektir. Bu feliketten en mes'ut biz çıkacağız. Buna 'kaniim.,, Müzakereye devam edilecek | Müzâkereye vürm (bugün) saat onda deram edilecektir. 'Tühminlere göre münakaşa yarm da devam ede- cektir. | Öğleden sonra Zirmat Dankası we mumi içtima aktedileceğinden meslis müzakeresi pazartesiye talik edilecek- tir, O gün İsmet paşa izahat vererek | itimat reyi istiyecek ve vergi kanunu! o gün ineelisten çıkacaktır. Iktısat Vekilinin izahatı Ankara, 78 — Iktisat vekili B. mecliste bugünkü beyanatın- | da dünyadaki iktisadi buhran- | dan bahsetmiş, bubranın menşe- inin o memleketimz olmadığını inikâsları itibarile bir çok man- | zaralar (o gösterdiğini söylemiş, bu meyanda fiat düşkünlüğü, mal bolluğu, satış azlığı, iş nok- | sanı ve işsizlerin fazlalığının bubranın belli başlı tezahürleri ni teşkil ettiğini, son aylarda iktisadi buhranın imali sahaya ietikali ile para üzerinde de tesirini o gösterdiğini, o bugünkü iktisadi buranin bundan evvel- ki iktisadi bubranlara bazaran kendisine maksus bir hususiyeti olduğunu ifade ederek demiş- tir ki: — Bu buhranda zirai mahsu- lât.fiatının da düşmüş olması ve miktar itibarile böyük bir bolluk göstermiş olması da mües- | sirdir. İşte iktisadi bubranın bizi musterip eden birinci ebemmi- yetli tezahürü buradadır. Zira mahsulât ve zirai iptidai meğde- ler-dümyada” fazla “miktarda is- tihsal edilmiş ve bunlarm fiya- tında © büyük bir düşüklük vücuda | . Bu fiyat dü- diğ bilhassa bizim tediye muvazenemiz Üzerinde endişe verecek bir tesir göstermiştir. Bundan sonra vekil bey tedi. ye plânçolirindaki o açıklar ve milli sermaye hakkında mufas- Sal nazariyeler dermeyan etmiş bir memleket için bir iktisat, ahlâk ve maneviya- tın nu söylemiş ve sonra babsi 932 p ânçosuna nakletmiş, 930 sene- sinin 9 aylık ithalâtın 105 milyon tutarken 931 senesinin 9 ayında ithalâtın 100 milyon gösterdiği- ni, 930 senesmin dokuz ayında 160 milyona yakın ihracata kar- | şı 931 senesinin ayni aylarında | 82 milyon ihracat şörüldüğünü gerek nafia ve (o gerekse Milli müdafaa işleri için Maliye vekâ- letinin havice karşıl Smilyona ya- kan döviz lediyesitaahhüdü altında bulunduğunu ihracatımızın çoğal- ması esbabına tevessül edildiğini, bunu temiven esaslı tetbirlerin derpiş edildiğini söyleyerek son kararnameye hakli kelâm etmiş ve ezcümle demiştir ki: Birincisi, ithülâtı bir kontenjan listesine raptederek her ay zar- fında her maddeden girebilecek miktarı tesbit ederek onun ha. ricinde: eşya girmesine müsaâde etmemek ve giren eşyayı takip edecek aylardan mahsup ederek memleket dahilinde almaktır. Tabii bu tedbirin verebileceği nelice memleket dabiline" Vaki olacak ithalât tehacümüne mani olmaktır. Bu suretle. ithalât miktanm indirip, ihracatımızla tevazününü temine * çalışmaktır. İkinci bir ledbir malüm olduğu'üzere büt- çede devlete ait hususlarda mü- buyaat için bir çok tahs'sat konmuşlur, Idarci bususiye büt- çelerinde yani vilâyet ve bele- diyelere ait bir takım mübayaat yekünu da vardır. Diğer amme müesseseleri ve imtiyazlı birtakım müesseselerin hariçten yaptığı mübayaat var- dır. Bünların hepsi herhalde 25-30! milyonu geçecek bir miktardadır. Bunların alınmasında memleket | dabilinden, memleket o mahsulâ- tından muadil kıymette bir mik- ları © eşyayı satanlar tarafından mübayaasını şart koymaktır. Bu da tamamen tatbik olduğu tak- tirde ihracatımızı takviye edecek bir tedbir olarak neticesini gös- teretektir. Üçüncü bir tedbir olmak Üzere de şimdiye kadar ticaret mukavelesi yapmamış ol duğumuz devletlerle ticaret blân- çosu açık olanlarda ticaret mu- ahedesi yaptığımızda bu muabe- delere bir kompansasyon listesi ilbakını istemektir. Hükümet itimat reyi istiyecektir! Müteakiben vekil B. almacak tedbirlerle dünyaya çöken ikte sadi Guhrandan memleketimizin en sz zararla çıkabileceğinin ümit edildiğini ifade etmiş. Ikinci celsede kendisinin iktisadi ve maliye vekili beyinde mali mesail etrafında izahat verdikle- rini ve binacdaleyh müzakere sonunda hükümetin itimat tale- i binde bulunacağının söylemiştir. Maliye vekilinin beyanatı Ankara, 28 — Maliye vekili Abdülhalık bey bugün Millet Meclisinde vaki olan beyanatın- da bu seneki mali vaziyetimiz- den bahsetmiş, bütçe hakkında alinan neticeleri izahen 931 se- hararetli muvazeneli : en mühim bir hazine olduğu | nesi hakiki varidatının 184300000 liradan ibaret tahmin edildiğini, bu tahminin en fena bütçe se- nesine göre alındığını, fena se- neden maksadın talhminiue gö- re en az tahsilât vukubulan se- İ ne olduğunu, ilk dört aylık mık- tar tetkik edildiği zöman tah min edilen mıktarın tahsil edile- mediğini, bu ilk dört aydaki va- ridat miktarının 58 milyon lira nin ilk dört ayında 66 küsur 73 milyon, 929 un ilk dört aymda 79 milyon, 930 un ilk dörtayında 64 milyon, bulun- duğumuz senenin ilk dört ayında ise ancak 58 milyon tahsilât | vukubulduğunu, bu vaziyet kar- şısınde bu seneki bülçemizde tahmin edilen varidatı alamıya- da merkeze 48 milyon lira alın- masına mukabil merkezden 58 milyon lire tediye edildiğini masraflarımızda en ziyade na- zarı dikkati celbeden meselegin vilâyetlere yapılan muavenetler olup meselâ teşrinisani ayı içinde viiâyetlerden 321000 lira alındığı halde vilâyetlere sandık açığı olarak 1,562,000 lira gönderildi- ğini söylenilmiştir. Bundan sonra Maliye vekili ticari omuvazeneye naklikelâm etmiş bütçede varidat tahmin olunurken © şümendüferlerden 3 milyon küsur lira varidat alma- | lışacağız. Se Bir meslektaş M, Karl Muley şehrimizde vefat emi Şehrimizde bulunan -Âvustur- yalı gazeteci Dr. Karl Muleyin vefat ettiği teessürle haber alın mıştır. Alman ve Avuslurya, gerekse Amerika gazetelerinde Türkiye hakkında dostane makaleler mes, retmiş, yeni Türkiyeyi ecnebilere tanıtmıya çalışmış ve bükümet i riçalimizin takdirini kazanmış bir meslektaştı. Mumaileyh bugün saat on altı- da Feriköyündeki Latin mezar- lığında merasimle defnolunacak- tır. Türk ve ecnebi meslektaşları i rasimede hazır bulunacaklardır. i Operatör Mim Kemal Beyin evinde hırsızlık Dün, garip bir şayıa duyduk. Buna göre gece yarısı, Awkara caddesinde ve vilâyet konağının karşısında oturan operatör Mim emal Beyin evine hırsızlar gir- | Kemal Bey hırsızlar gi miş, tabancalarını çekerek Mim Kemal Beyi ve zevcesini tehdit etmişler, evden bir hayli eşya İ çalarak gitmişlerdir. Polis raporunun bildirmediği bu havadis hakkında melümat almak üzere kendisine muraca- i at ettiğimiz Mim Kemal Bey bu i meselenin izam. edildiğini söyle- i di ve dediki: — Böyle bir şey yok. Yalnız bundan yirmi beş gün kadar evvel ben Samsunda iken, eve hirsiz girmiş ve öte beri alarak gitmiştir. o Götürdüğü (o eşya kıymetsiz öldüğü için. ehem- miyet vermedim, Fakat pek tabii refikam fazla korkmuştu, Benim garibime giden. taraf, evimizin vilâyet konağının karşısında ol- masına rağmen böyle bir hadise- ye maruz kalışıdır. Üsküdar Hâle sinemasında (Yedi günahkârlar. gemisi ) mümessili; (Eriges Helm). > olduğunu söylemiş ve sonra söir | senelerle mukayese ederek 927 | milyon, 928 ın ilk dört ayında | cağımızın anlaşıldığını dört ay- | | Dr. Karl Muley gerek | / 4-5 milyon kadar bir e bu teşkilâtı esasiye kı cağı derpiş edildiği halde yatın fazlalığına ion i tarife yüzünden tahmin yi gi | varidatın alınamadığını geçen sene 7633 vagon gali yata karşı bu sene 11371 nakliyat yapıldığını, yeni edilen bazı vergi tahsilât öl sonra şunlârı sö : — tik düşündügümür. maaş Ücret ve yevmiye tahtem olanların aldıkları © ücret ve yevmiyeleri herne sa olsun almış oldukları üzerinden birkısım vergi tır. Bundan sene nihayetine dat temin edilecektir. zn diğer kısımlarını da amm kısmak 8 apayacağız. o Gelecek sene bölçesinde i” fark kendisini çok gösterecek O zaman masraflarımıan olmıyanlarından fedakârlık m ve kısmak mecburi! ağız. Başka suretle 95 inci maddesi mecit batta takdim edilecek olan çeyi mülevazin olarak vaki etmeğe imkân yoktur. Binaenaleyh gelecek | bütçemizi yaparken müters” "i bir bütçe takdim etmek mek fsi hayati olmıyan bütün kusarak bütçeyi şubbatta tn yazin olarak takdim etmiyo Askeri sırları taşek mişler “Beiliuden Yeter Helene. re Jiberal Girlekiei ee Alman gazetecisi çam dolayı on sekizer ay h küm Dir e eş ör matbuat aleminde üyak alâka ve gürültü e / Birinin ismi Karl von ki ve diğerininki Valter olan bu iki gazetecinin kab”, ti Alman tayyare çarka hükümet tarafından tahsisat 5 rildiğini gazetelerinde Yi , tan ibarettir. Bu bavadi A pi man harbiye nezareti esrarı ei keriyeyi faş suretinde telekki aç miş, müddeiumumiliği dava a u sevkederek gazetecileri Ocak kongreleri — ocak köngreleri tamamen kongrelerine iki üç gün macaktır. Ahçıbaşı diyor ki! Bugünkü et nizi aşağıki listey€ göre hazırlayınıZ. İlmi usku tavası, uskumru dolmasi” kumru ızgarası, böbrek rası, kabak tatlısı (cevizli zu olabilir). Akşam yemeği la ye Düğün çorbâsı, soğanlı in i ni, kapuska (eti yağlı etmeli o ve iri bolca kırmızı biber el turşu, irmik helvası, elmsr ru üzüm. Dikkat! Et yemeyiniz! Hem hem de kötü etler satı dır. Buna mukâbil e b bol hem ucuz, bem de mevsimidir. “ dik