25 Ekim 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2

—2— VAKIT 25 Teşrinevvel 1931— Em Ti CARET ve İKTİSAT HAYATI “ Tütün piyasasında Şiddetli buhran devam ediyor Bazı haberleregöre Bir tüccar, inhisar idaresi fiyatları nisbeten yükseltebilir, fakat alım şeklinin tarzı Iitibarile zürra, ezilmekten kurtulamıyacaktır, diyor Yarın ofiste mühim bir toplanma var Son günler zarfında tütün piy Bası görülmemiş bir şekilde düşmüş- tür. İzmir ve havalisinde, alâkadar makamlara gelen a göre fi- atlar yarı yarıya ür. Öde mişte 120 kuruşa satılmakta olan tü- tün şimdi 60 kuruşa müşterj buluna- maktadır. Bu buhrana tütün kum) pânyalarının aralarında yaptıkları) anlaşmanın sebep olduğu da bildiril.! mektedir, Bu sene fevkalâde derecede fazla mahsul alan zürra ise, tütün kum. panyalarınm fiat kırmak hususun. daki bu ittifakı yüzünden — dehşetli zararlar ve müşkülüta maruz kalrış- tar. Ödemiş mıntakasında bu sene 2,5 milyon kilo tütün istihsal edilmiştir.| Bunun bir milyon dört yüz bin kilo. sunu kompanyalar satın almıştır, Fi. ati 120 kuruştan acan kunipa yalar) nihayet bunu 60 kuruşa kadar indir. mişlerdir. Çeşmede ise tütünün kurutşan da aş Aydın ve “Çine” nidir, Aydmın bir bir kumpanya ancak on iki on beş bin kilo kadar tütün satışı almıştır. Ppanyanm atından bile kilosu 60 ğı düşmüştür. | de ds vaziyet aj- nahiyesinde Kum verdiği para maliyet £i| düşüktür. Vaziyetin vahametini gören halli ticaret od il alâka makamlara mü m düştüğü feci acele tedbirler alınması bildirmişlerdir. İzmirde bulunan Halk fırkası w| mumf kâtibi Recep B. de tütün piyasa smdaki buhranla ehemmiyetli suret- te meşgul olmaktadır. Ihracat ofisi İhracat ofosimiz tütün vaziyetini çok yakından takip etmektedir. Bu hususta bazı tedbirler de düştinmüş- lür. Bu mesele etrafında esaslı ka- rarlar alınmak üzere yarın okomite mühim bir içtima yapacak ve vaziyeti tetkik edecektir. Dün temas ettiğimiz makamların #fadelerine göre, piyasıdaki buhra- na sebep olan en mühim iki âmil var. dr. Ecnebi mübayaat (Okumpanya ları birleşmişlerdir. Ve, tütün inhi- garı henüz faaliyete © geçmemiştir. Karşılarında rakip bulamıyan ecnebi kumpanyaları, fiatı en küçük hadde! İndirebilmekte müşkül çekmemek; | m lüzumunu — —— ———— azan. adete kavuşuyorduk.. Bitip tükenmez harpler yüzünden senelerce karısının hasretini taşıyan erkekler terhis olu. nuyorlar, (evlerine dönüyorlardı.. Gençler, zaferin ve istiklâlin verdiği neşe içinde evleniyorlar, yuva kur yorlardı.. Şimdi, mekteplere tehaeüm eden küçükler, © mes'ut, © feyizli günlerin çocuklarıydı.. Doğru bir görüş değil mi Maarif müdürü, o pek fazla meş guliyeti içinde bile anketimize cevap vermek nezaketinde bulundu: — Şiiri severim. diyordn.. Geneli- ğimde edebiyatı takip ederdim., Nedim, Kemal, Himit, Tevfik P ret bende çok derin izler bırakan şa- trlerimizd Büyük Hâmidin (Eşber) |, Fikre- tin (Rübab) 1, kâbna varılamıy Fmı iddia edebileceğim eserler Nesri şiirden daha çok severim... Ahmet Hikmetin (Haristan Güllstan) amı pek beğenirim. Romancılara gelince; bittabi başta Halit Ziya, Hüseyin o Rahmi, Mehmet Rauf, Reşat Nuri Beylerin çok kıymetli romancılarımız olduğu en miş Gene alâkadar zevat inhisar resinin mübayaata bir an evvel lamasile piyasadaki buhranın önüne geçilebileceğini ileri sürmektedirler, ida İnhisar idaresi ne diyor? Dün tütün inhisarı umumi müdü| rü Behçet beyle görüştük. Behcet b yin mütaleasına göre, Fiat düşkünlü Zünün en mühim bir âmili, bu seneki istihsal fazlalığıdır. Ve inhisar ida- resi faaliyete geçmiş bulunmaktadır.| Diğer taraftan, tütün tüccarları! da buhrandan fazla surette mütees.| sir olmuşlardır. Görüştüğümüz bir) tütün tüccarmm mütaleasma İ tütün zürramın istihsal ettiği tütün- leri iyi bir flatla starlabilmesi için an-| cak hariçte mahreç aramk icap et- mektedir. Tüccar diyor ki: — İnhisar idaresinin bir an evvel mübayaata başlaması fiatları nispeten yükseltebilir, mübâayaat şeklinin farzı itibarile zürra ezilmekten kurtulamıyacaktır. Bu sene mahsulâtın nısft zürram e linde kalmağa mahkümdur. Zürram düştüğü feci vaziyetin â- olan fa düşkün mili sadece tütün alan kum rın birleşmeleri değildir, Bunda bir- tin dünya buhranının tesirini maliyız, Meselâ evvelce mahsulün (yüzde Amerika bu sene ara- onunu alan ancak yüzde beşini mübayaa ediyor. Istanbul borsasında l borsasmda frank fintta ka-| Dün Istanbul 12,06 olark açıln”ş ve bü panmıştır. kü muamele miktarı yon 673 bin franktır. İngiliz Uras 420,5 845 kapanmıştır. İsterlingin düşmesi sebepleri Ofis, isterlin Tirasmın sukutu ü zerine ecnebi memleketlerinde ittihaz olunan karar ve tedbirleri bir sirkü. ler halinde hazırlamaktadır. Ofis, vücude getirilecek hu sirküleri İk. tısat ve ticaret müdürlüklerine, tica- ret ve sanayi odalarına, ticaret bor- salarına ve sair ticaret müesseseleri- ne gönderecektir. Samsunda ihracat Samsun mentakasında son hafta zarfında muhtelif ecnebj memleketle- re 106,518 kilo tütün ve 1996 sandık| yumurta ihraç edilmiştir. ————-——— — mühakkaktır. Halit Ziyanın (Solgun| demet) (Mai ve Siyah) £ ne hoştur? Sonra, Hüseyin Rahmi Peyin (Mü rebbiye) si ne kadar kuvvetli bir eser- dir!. Mehmet Rauf Beyin (Eylül) ü- Yenilerden Re sevdiğim mu mil te açılmış ve nli de pek beyenirim. gat Nuri bey en çok harrirdir. (Çalıkuşu) ve (Yesil gece) roman larını tekrar tekrar okudum. Lâkin. evet lâkin. iste bu kadar. Bundan sonra meşgulivetimin vüs'at ve kesretinden okumuyn imkân bula. madım bir türlü. Çin -Japon meselesi —mi Akvam meclisinin kararını kabul etmiyorlar Cenevredn (o bildirildiğine göre Akvam meclisinin son fçtimamda Çin, Japon ihtilâfından mütevellit ziyet şu şekildö ta tmiştir: o | “Çin hükümeti, Cemiyeti Akvam meclisi tarafından tanzim edilen ka- rar suretini kabul etmiştir. Tapon| hükümeti meclisin teklif ettiği karar) suretine iliraz etmiş ve bir mukabil vas) proje vermiştir. Çin mümessili buna; Li İ mukabil projeyi kabul etmem Hi bu muka-! Kıbrıstaki ihtilâl Hari igevşemiştir fakat .. Kıbristaki vaziyete dair bir kısım membalardan gelen haberlere hükümet vaziyete hâkim bulunma tadır. Telâş ve endişe bile (ortadan Ingiliz zırhlı Sahili çıkartılm ak.) kalkmıştır. Kıbrısa sı ir. in mühim bir kasmına asker tiren yedi ) Asilerle isyan muharriklerin yakâlana iştir. rg i tayyare de den beş k £ Darn gönderilm ortodoks peskposu sine götürülmüş İhtiâl he lik sebebi harp inin © görünmesi olmuştur. Vaziyet kararsız olmakla beraber salâha doğru mektedi Enhireden #*len haberlere bir takım yelkenlilerin kaçak O Yunan adalarından Kıbrısa (mitral iz ve h taşdıkları (o görülmüş tür. Asilerin İngiltereden bil vergilere dair bazı imtiyazlar kopa mıya çalışmıya devam edecekleri söy- w bin kişiden ibaret bulu. Kıl» ya Larnakayadaki rum da bir harp gemi. yevsemesinin 1851 leniyor. n olan ak eden bini müslümar harekete Bunların mühim ordusunda! nan rıs halkının kısmı 25 bindir. kısmı 913 te V€ Yunan Balkan harbine İştir baslıyan k şehirleri ve nlerdir, | ıklakların adanın diğe yet etti| birçok | ındığı resmi dairelerin b sıldığı aynı haberler arasındadır. Lefkoşeden Etlen haberlere göre, tayyare ile geler âskerler Misir piy nden ayrıl. yangınlar d miş 150 kişili hareketinin başında doktor Zannatis| ile Rasidis bulunmaktadır. l İngiliz müstemlekât anzırına linee, Kıbrısta şayanı teessüf v him bir takım kargaşalıklar olmuşsa da hükümetin vaziyete hâkim bulün duğunu, endişe edilecek bir madığını söylemiştir. Resmi bir teb Miğe göre isyanın başında adanın Yunanistana ilhak! istiyenlerden bir kağı vardır ki bunlar vaziyete hâkim olmak fırsatını elden kaçırmışlardır.| ze vok Memur maaşları ve yeni sene bütçesi Jornaldoryan . gazetesi dünkü başmakalesinde 1931 senesi büt- çesinin varidatı tahmin edilen | dereceyi bulmadığından, 1932 senesi bütçesinin varidatı on beş yirmi milyon lira noksan hesap olunacağından bebsederek mu- vazene temin etmek üzere mesa- rifi de on beş, yirmi milyon lira tenzil etmek lâzım geleceğini mevzuubahs ediyor ve bundan dolayı memur maaşlarından ten- zilât yapmak zaruri olduğunu ileri sürerek “ Devlet varidatının azalmasını mucip olan iktisadi buhran aynı zamanda eşya fiyat- larınn ve tabii olarak bayat pahaklığınmn tenzilini mucip ol duğundan memur maaşlarında tenkihat yapmak nispeten bugün daha ziyade kolaylaşmıştır. ,, di- yor. m —aa m — Japonyanm teklif et bil projede Mançurinin japonlar tarafımdan tahliyesini Mavçurid: pon tabaasının selâmetin; te ta | i | M. Laval Bütün dünya Nevyork mü ülâkatının neticelerini bekliyor Amerikada konuşmaya başladı Versay muahedesinin yeniden tetkiki lâzımdır, deniyor Nevyork, (ALA) Me aval göre, fevkalâde SKİ bir surette karşt;| lanmıştır. TF: lama me M. areler, vapurlar mine iştirak etmiş Laval öğleden sonra kar lerdir. Tehlikede olan me- deniyet mi, yoksa kapitalizm n mi Vaşl ili M. Laval Nevyorka mw ngtona giden Fr atında bu nutukt © bir nutuk söylemiş, deniyet #lemi tehlikeded etmek için F e riki mesai etmeye ş. Bizim bildiğimiz ve gördüğü müz şudur ki mede: leminden evel tehlikede olan şey bu âlemin ka pitalizm sistemidir. Bu sistem iktisadi cihan buhranmın ağı kârlıkların faydası olmıyacaktır. Bi cihan Vaşingıona giden Fransiz Baş vekili ile Ami resi eümhuru M Heover'in verecekleri kararı bekliyor. nında bir fen müşaviri ile ya gide 3imon| bulunmuş.! tir. Mülâkattan sonra neşredilen res:| mi bir tebliğde M. Laval ile Hoo| verin iktısadi vaziyet noktui nazarın:| dan bütün dünyayı eski haline bir) mıştır. Mülâkatta la bir tercüman hazır .İ an evvel kavuşturmak işin Amerikan ve Fransa hükümetleri (o farafindan takip edilecek Siyaset hakkında zö-l Bu ke toeviye)| bu) rüşmüş oldukları bildirilmiştir. tebliğe göre bu hüsustn sureti bulunması istendi tesviye sureti hakkında bazı şartlar! ileri sürüldüğüne dair haberler asıl sızdır. Fransa ile Amerika arasında| ihtilâf yoktur. Yegöne maksat bü-| tün dünyayı yeniden imara ve cam landırılmıya mtuf teşebbüslerin İler- lemesinj teşvik suretile faydalı bir) harekette bulunmıya müşterek bir) zemin bulmaktır. M, Boreh'nin sözleri Vaşington, 23 (A.A.) — M Fransız garetecilerine Versay ne ve Boreh| mua. hedesinin yeniden tetkik; zaruri © duğunu işaretle demiştir ki: — Bu muahedenin istense de İ tenmese de yeniden tetkik ve tadil ! dileceği aşikârdır. Müttefikler A manyanın tamirat borcunu iptal € tikleri takdirde müttefiklerin birbi lerine olan harp borçlarnıdan v& geçmelerine taraftar olmamak İçi bir sebep göremiyorum. Bu musht denin koyduğu bar şartlar devam €İ tikçe Avrupada teslihatın tahdit eğ leceğini ümit etmiyorum. Lavalin cevabı Nevyork, 21 (A.A.) — M. Borehi nin sözlerine karşı Laval imi tarikile demiştir ki: “Ben na M. Boreh ile münakaş mek yahut Versay yeniden tetkiki! meselesini gi için gelmedim., Mülâkat etrafında tahminler Bir Amerikan gazetesi mülâkaf tan sonra Amerika ile Fransa arası da mali sahada daha sıkı bir messi iştirak temin etmek ve Almanyaniİ tamirat tediyatı hususundaki kabil? yetini ve kudretini tetkik etmek üz€ re beyenimilel bir komite | teşkili mümkün kılmak neticelerini hasıl © deceği fikrinde bulunmaktadır. İngiliz mahafili M. Lavalin sey hati hakkında büyük bir ihtiyati” lık göstermektedirler. ! Lavalin sözleri Nevyork belediye relalnin hoş ger” diniz demesine mukabele ede n Laval, olmamasının meali buhranda* mmüeset GİRİ sanan Tesmesiarri w teğdâiiberi tasarrufu sevmelerine at fetmiş ve Fransız milletinin bu vzi" yetinden bilistifade Avrupada Heg€ monya tesis edeteği endişesini gö“ terenlerin bu fikirlerinin gülünç ek duğunu söylemiştir. Bu arada d€ miştir kiz — Fransa sulhperverdir. emniyet ve (o selâmetin altına alınmasını İstiyoruz. Anerk zrmaf Bu kati İ ve milessöz tashhütlerle tekeffül © dilmelidir. Amerika ile Fransaam gittikçe artan teşriki mesaisinden |) mitvar olunmalıdır. a gamecilerine Yare, Me mal Recep B.in Manisada halkla hasbübeli Recep Bey, Manisadan bildirildiğine göre oraya varan fırka kâtibi umumisi Recep bey halkla bir hasbuhalde bulunmuştur. Hazırundan ilk dafa birisi Ma- nisa için bir stadyoma olan İüzu- ma İşaret etmiştir. Recep bey, şimdilik Ankara ve istanbulda bir stadyom yapılmasının derpiş edildiğini peyderpey diğer vilâ- yetlerdede stadyomlar inşasına çalışacağını söylemiştir. Bir köy muhtarı milli emlâkten köy halkına tevzi edilen ve bir kısmı işlemiyen vaziyette olan ara zinin İaksitlerinin abiren tabsiline kalkışıldığını söylemiştir. Recep bey, köylü arkadaşa vali beye müracast elmesini tavsiye et- mişlir. Bundan sonra avükat Sabri B., memlekette halkın lâyıkile tenvir edilmediğini, meb'uslardan bazı- cek birçok esaslı prensipler hakkında Çin ile Japonya arasında tah! evvel bir anlaşma vücuda getir sine talik edilmektedir. “Resmi Jâpon maha Ime- in Akvam meclisinin kararin: hayretle karşıla-| | tertibatı aldığımı ve meb'eların dığı bildirilmektedir... erlen | larının halkla ve köylü ile lâyıkile alâkadar olmadığını, müteakip intihaplarda, bir meb'us namzedi yerine iki namzet gösterilmesini söylemiş, Recep B. halkın lâyıkile tenviri için fırkanın icap eden | kooperatiflerine Manisada halkın ihtiyaçlarını “kendilerinden dinledi intihap dairelerindeki tetkikleri- ne dair bu sene raporlar vere- ceklerini, bir yerine iki namzet iraesi usulünün ecnebi memle- ketlerde hiç bir fırka tarafından tatbik edilmediğini, memleket menafii âliyesi namına bir nam- zet gösterilmesinin tercib olum duğunu beyan etmiştir. Bundan sonra bahis kıredi intikal etmiş, bu mevzu etrafında uzun uzadıya hasbıbelde bulunulmuştur. Badehu hasbuhal tütün zeri" yatının tabdidi meselesine intikal elmiş, Recep bey, tütün zer'iyar tından fazla kazanç mülâhazasile rençberlerden sarfi nazar tütün zer'iyatının esnafa, hatta memur” lara kadar gittin, istihsalin, ibtiyaçtan çok fazla olduğunu beyan ederek tütün inhisarımın bütçe müsaadesi nispetinde mü- bayaa taleplerini isaf etmeğe çalışacağının tabii bulunduğunu ilâve etmiştir. Manisada çok iyi intıbalar bırakan Recep bey dünkü trenle intihap dairesine hareket etmişti