15 Mayıs 1931 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4
va | —6 — VAKIT 15 MAYIS | Ticaret âleminde: ; İ Çiroz meselesi Bu sene 45 milyon çiroz varmış?! « , Çiroz tacirleri dün harici tica- | f ret ofisinde toplanarak çiroz ih- j racatımn inkişafı için alınacak | tedbirleri müzakere etmişlerdir. | Tacirler fiatların düşüklüğünde amil oldukları ve bir tröst teş- kil ettikleri hakkındaki müstah- sillerin iddiasını tamamen reddet- mişler, bu sene istibsalin çok ol- masının ve iktisadi buhranın fi- âtları kırdığını söylemişlerdir. Tücarların ifadesine göre mem- leketimizde geçen sene 5 mil- yon çiroz yapılmışken bu sene © bu mıktar 45 milyona çıkacaktir. Şimdiye kadar yalnız şehrimizden 16 milyon çiroz ihraç edilmiştir. Debeglar ne istiyorlar? Dabaglar cemiyeti B. M. Mec- lisine takdim edilmek üzere bir broşür hazırlamışlardır. Bunda dericilik, ham deriler ve mevadı f iptidaiye, ticarette bir takım köh- ne usul ve adetleriıslah, serma- p ye kredi, rüsum ve vergiler, teş- yiki sanayi kanunu tatbikatın da i suhulet olmadığı, Avrupadan ge- len lâstik ayakkaplarırın kösele fabrikalarına yaptığı ziyan, Kaz- hçeşmedeki fabrika civarındaki lâğamlar ve kaldırımların inşası ii hakkındaki tetkiklerini bildirmek- te muavenet ve teslihat rica et- İ mektedirler. Bazı sakalar cemiyetlerinden | şikâyet ettiler i Dün bazı sakalar ticaret mü- dürlüğü o mürakipliğine gelerek cemiyetlerinden şikâyet etmişler- İ dir. Bunların iddiasına göre ce- miyet kanunen 60 kuruşa satıl- o ması icabeden hüviyet cüzdan- iğ ları için 350 kuruş almaktadır. Mürakiplik iddiayı tahkike baş- lamıştır. Pirede serbest mıntaka Yunanistandan bildirildiğine göre eylülde Pirede serbest mın- taka açılacaktır. Bunun için © u- nan meclisi meb'usanından “r kanun müzakere edilmektedir. Damping raporu Ticaret müdürlüğü tarafından ve tröstler hakkında, dampin; ital, vekiline gönderilmek üzere bir rapor hazırlanmıştır. Raporda Rus dampingının büh- ranı teşdit edecek bir amil gibi gergin ve hassas piyasalar üze- rine tesir etmekten “hali kalma- beni Rusların beş senelik ik- tısa e Türkiyeyi istihdaf eden noktaları olup ol madığı hakkında şimdiden bir fikir verilemiyeceği zikredilmekte- dir. Raporda bundan sonra tröst- lere ve kahveciler birliğine ge- çilerek omuamelei tüccariyenin selâmetini temin için tüccarla- rımızın bir kuvvet teşkil etme- leri şayanı memnuniyet görül- mektedir. —— Muallimler birliğinde bir kon- e) ferans verildi © Dün muallimler birliğinde saat 16'da muallimlerimizden Mehmet Ali B. tarafından “Bizde son bir asırlık Maarif hareketleri, mev- zulı ilmi bir konferan verilmiş ve © alâka ile dinlenmiştir. — Mehmet Ali beyin konferansını © müteakıp toplu tedris münakaş- — sına da devam edilmiştir. iz Mil talebe birliğinde leri görüşmek üzere dün saat 16 da birlikmerkezinde toplanan Mil Türk talebe birliği, ekseri- yet hasıl olmadığından içtima, m İ6ıncı cumartesi günü 6,5 ğa tehir etmiştir. Millet me ine gitmeden işe girmek isteyenler iş için resmi ve hususi mües- seselere müracar* edenlerden millet mektepleri şehadetnamesi aranmaktadı Mısır, Yunanıstan ve Romanyaya İ Yapılması icap eden bazı iş- | l 1931 Belediyede : İstatistik istatistik üstüne Belediyenin hazirandan itiba- ren 34 nevi istatistik yapmağa başladığını yazmıştık. Yapılan tetkikat neticesinde bunlardan başka yeni bazı istatistikler daha tutulmasına karar verilmiş, bu karar tasvip edilmek Üzere ista- tistik umum müdürlüğüne gön- derilmiştir. Yeni tutulacak ista- tistikler şunlardır: © Şehir dahilinde yıkılan binalar, istimlâkler, oktrova varidatı, Ji- man hareketleri, gayri mevkut neşriyat, deniz ve karadaki nakil vesaiti, . işçi gündelikleri derece ve vasatisi, şehrin ilk tahsil mas- rafı gibi istatistiklerdir. Belediye istatistik şubesi bun- lardan başka atmış Jira alan bir memurun İstanbulun üç muh- telif semtinde, aldığı maaşla ne suretle geçindiğini her ay takip edecektir. Maaş yarın Belediye O memürlarına dün maaş verilecekti, Fakat muamele ikmal edilemediği için maaş ge ne yarına kalmıştır. Bir refikimiz baziran maaşının da geç. verileceğini yazıyordu. Alâkadar zat haziran maaşının vaktında verileceğini beyan et- miştir, Simit satışında esas Şehrin muhtelif yerlerinde nar- bın kaldırılması üzerine simit fiyatları ayrı, ayrı fiyatlarla sa- tılmaktadır. Bu fiyat 50 para ile iki kuruş arasında tehalüf etmek- tedir. Bu f.yst farkı ise simitçi- ler arasındaki rekabetten ileri gelmektedir. Bu mesele bakkın- da iktisat müdürü Kemal Ömer B. şunları söylemiştir. “Biz simit yapan fırıncıların | müracaatı Özerine simide koydu» | gumuz marhı kaldırdık. Yalnız 22 danesinin bir kilo gelmesi | şarlını ibka ettik; : Simitçiler is- tedikleri fiyata satabilirler, Yalnız dediğim gibi 22 si bir kilo gelecektir. Biz bu hususu belediye şubelerine bildirdik. Za- bıtai belediye memurları ansızın teftişler “yapmakta ve simitleri tartmaktadırlar. 22 tanesi bir kilo gelmiyen simitler musadere olunarak satanlar ve yapanlar cezalandırılmaktadır.,, Periye bankasına olan borç Belediye oPeriye bankasına olan borcunu muayyen taksitler- le ödemek istemektedir. Banka yalnız verilecek taksitlerin azlı- ğını ileri sürerek «parayı kabul etmemektedir. Banka belediye ile bu bususta anlaşmak üzere M. Basel isminde bir murahhas gön- dermiştir. Bu murahhas belediye ile temas ederek borcun öden mesi için bir itilâfname yapılma- sına çalışacaktır. Sefaretierüe Fransız sefiri değişiyor mu ? Fransız sefiri Kont Dö Şam- bronun (o Vaşington (o Sefareline tayin edileceği hakkında bazı rivayetler o vardır. Maahaza düne kadar şebrimize resmi malümat gelmemiştir. mekteplerine devam edemeyipte hususi sdrelte O hazırlananların, pazartesi ve perşembe günleri maarif müdüriyetinde ilk tedri- i sat müfettişleri tarafından imti- banları yapılmakta ve muvaffak olanlara vesika o verilmektedir. Dün de işe girmek isteyen on ki» şinin imtihanları yapılmıştır. Fazilet müküfatı için namzetler Fazilet mükâfatı için Is'anbul erkek lisesi Fransızca muallimi Faik ve Saracettin ve riyoziye muâllimi Kemal B.ler namzet gösterilmişlerdir. Memleketin ber tarafında da bu mükâfat için namzetler göslerilmiştir. Maarif vekâleti yakında kararını vere- ir. Bunun için millet | cektir. (Üst tarafı 1 inci sayfada) ederek onlara bu vatanda değil yer vermek vatan toprağının derinliklerinde bile onlara yer bırakmamıştır. Çünkü onları kö- peklerden, yılanlardan daha şeni bulmaktadır. Dedi. Badehu Reşit Galip Bey Türk milletinden, o mütarekenin son zemanındaki vaziyetinden bahis- le dediki: — Bu milletten, mezarını kaz- mış olan bu hainler ne istiyor? Yahya Galip Bey söz alarak beyan etti; ; — Mustafa Kemal bu mille- tin ruhudur. Sırrı (izmit) “ve Galip (Bursa) B. ler söz söylediler; Galip B. dedi ki; — Bu vatansızlar, telgraflarile Türkiyeye hücum ediyorlar. Buw- lar sisasi tahakküm, dini tabak- küm, resmi tahakküm istiyorlardi. Memlekette siyasi tahakküm ye- rine inzibati hürriyet, dini tahak- küm yerine vicdan hürriyeti, res- mi tahakküm yerine devletin otoritesini koymuş olduğunu ve Türk inkılâbının şıarı bu olduğu- nu bilmiyorlar. Badehu kifayet müzakere tak- riri ve Salâh Cimcoz B. in Bolu- dan istifası kabul edildi. Apkara, 14 (Telefon) — Fırka 1ide toplandı. Lâyiha encümeni mazbatası okundu. Bilâhare kür- süye çıkan Trabzon murahbhası Azmi B. ceza usulü muhakeme- leri kanunundan bahsetti, Adliye vekili cevap verdi. — Tadilât temyizde tetkik ediliyor. Tabettirip tevzi edece- gir. Adliye vekâleti fikirlerden istifadeyi minnetle kabul eder. Rüsih B. (Antalya) söz söyledi: Jandarmanın daha ziyade tekem- mülü için iktısaden orman ve rü- sumatın muhafazasile birleştiril- mesi teklifinde bulundu. Dahiliye vekili cevabında mem- leketin asayiş'ni muhafaza eden jandarmanın tarihi safhasını ar- zetti: — Cömburiyetin teessüsünden- beri jandarma tekâmül ediyor. Bizim vazifemiz (O jandarmadan ibtiyaca, bütçeye göre âzami is- tifade etmektir, Memleketin sa- hasına göre jandarmamız azdır. Bu boşluğu jandarmanın gayreti bekçilerin yardımile telâfi edi- yoruz dedi, Badehu jandarmanın müstaki- len adliyeye tâbi olduğunu be- yan ve zabıtanın her terfi edi- şinde 6 ay slaj yapmıya mecbur olduğunu bahsile hükümetin büt- çeden 35-36 milyon lira tasarruf ettiğinden, her hangi hükümetin olursa olsun hükümet makinesi- nın durmasını istemiyeceğinden, fakat 942 senesnde jandarma yekünunun memleket mesahasına göre tam olacağından ve bu sö- zü kendisine söyletenin ismet pş. rın jandarmaya verdiği ehem- miyet olduğundan bahisle sözü bekçilere geçirdi. Bekçilerden janearmanın çok yardım gördü- günü, bazı usul ve şerait daire: sinde bekçiden istifadeyi faydalı bulduğunu söyledi. Müzakere kâfi görüldü. Badehu Fevzi Pş. nın davetiyesi okundu: Pş., kongre azasını, kızının evlenmesi müna- sebetile Türkocağında verilecek suvareye davet etmekte idi Da- vet teşekkürlerle kabul edildi, ikinci celse Ankara, 14 (A.A) —C.H. Fırkası kongresi öğleden sonra saat 17 de Başvekil ismet paşa Hz. nin riyasstlerinde mesaisine devam elmiştir. Lâyiba encümeni mazbatasının maliye ve maarif kı- sımları müzakere ve kabul edil- miştir. Maliyeye ait kısmın müzakere- sinde İstanbul murabhası Sadet- Meclis ve fırka kongresi dün toplandı tin B. kazanç vergisi münasebe- tile, bazı şikâyetlerde bulunmuş- tur. Veli B, (Çanakkale), arazi ver- gisinden esss itibarile şikâyet olmadığını yalnız maliye memur- larının menfaati hazineyi milletin menfaatinden ayrı addederek 81- zıltıya meydan verdiklerini söy- lemiş ve tütün inhisar idaresinin çifiçiye karşı tarzı hareketini değiştirmesi ve idarede İsraf yapılmaması temennisinde bulun- muştur. Alâeddin B. (Kütabye), Ser- best fırkanın vergiler aleyhindeki propagandasını — hatırlatmış ve vergilerin ağırlığı yüzünden her- bangi müessesenin kapandığı va- ki değildir. Verginin vatani bir borç olduğunu ve umumi işlere iştirak için zaruri olduğu kanaati- ni telkin edelim demiştir. Halil B. (Giresun), vergiler ağır değildir, dedikten sonra tah- sili emval Kanununun tarzı tat- bikinden şikâyet etmiştir. Kars murabbası, verginin ağır olmadığını, fakat malını satması için köylüye mahreç bulunmasını söylemiştir. Behçet B. (Tokat), tütün inhi- sar idaresinden bazı güna şikâ- yetlerde bulunmuştur. Hakkı B. (Bilecik) yeniden arazi tahririni istemiştir. İstanbul meb'usları, Yaşar, Va- sıf B.ler bir takrir vererek ka- zanç vergisinin kazancı ancak gıdasını temine kâfi gelen ame- leden alınmamasını teklif ettiler. Maliye vekili Abdülhalik Bey. kürsiye gelerek bütün mütalea- İara ayrı ayrı cevap vermiş ver- gilerin, güya âşarm ilgasından sonra artırmak zarureti hasıl olduğunua dair bir kanaat mev- cut ise bunun katiyyen yanlış olduğunu, âşar varken temettü; arazi ve müsakkafat vergileride mevcut olduğunu beyon ederek bazı rakamlar zikretmiştir; 340 senesinde arazi ve müsakkafat vergisi 14 milyon lira idi. Bugün alınan miktar 20 milyonu geç- memiştir. Kazanç ve temettü vergileri arasında hükümet hisse- si pek az fark eder. Daha doğ- rusu temettü vergisinin ismi de- ğişmiştir. Çift O hayvanlarından hisse olarak alınan miktarlar da nazarı itibara alınacak olursa 35 buçuk milyon lira tutan âşar vergisinin kalkmasına mukabil yerine 8 milyon lira tutan bir vergi komuş olduğu görülür. Badebu vekil B. vergilerin tah- fifi meselesine nakli kelâm ede- rek demiştir ki: — Vergileri tahfif kolay te- mennilerdendir. Fakat yalnız kon- grede tezahür eden bütün dilek- leri yerine getirmeği bir tarafa bırakalım dileklerin yânsını ta- hakkuk ettirmek için bugünkü- nün üç dört misli bir bütçeye ibtiyaç vardır. Müteakiben vekil B. tütün işi- ne nakli kelâm etmiş, tütün in- hisar idaresinde fazla memur ve israftan şikâyet edenlere cevap verirken bu idarenin masrafı 15 değil 4 milyon olduğunu ve es- kiden 3,5 milyon elde ederken bugün 10 milyon lira elde etti- ğini söylemiş, maamafih fazla me- mur varsa azaltacağım, demiştir. Abdulhalik Bey yaprak tütün satmamak hakkında, inbisar ida- resinin kendi ihtiyacı “olan 10.5 milyonu doğruca müstabsilden aldığını o söyliyerek odemiştirki: arkadaşlarımız eğer tütün inhisar idaresi yaprak tütün satmasa idi tütün tüccarından yardım maksa- dile 5 milyon almak mecburiye- tinde kalmazaı, gibi sözler söy- STEEL .. .z» Hariciye vekilimiz Sofyadan geçerke" Bulgar hariciye 18” zırile konuştu Sofya, 14 (A. A, ) — Cene reye gitmekte olan ve hariciye vekili Tevfik Rüştü. Sofya | istasyonunda Hariciye nazırı M. Bouroff taralı tikbal edilmiştir. iki nazır, | ee m müddetince dostan bir surette görüşmüşlerdir « ! Fethi beye ait evrak şaray Devlete geldi Ankara, 14 — Mefsuh Serbei Fırka lideri Fethi beyle Bur” valisi Fatin bey mr hir l hadis ik tal ikmal öölüe ve dödyü Şüray devlete gönderilmiştir. 30 vilâyet hapsin iadesi”! istiyor Ankara 14 — Fırka lâ encümeninde tetkik edi , olan vilâyetlerin temennileri e sında en çok mazarı dikkati celbeden mesele otuz vilâyet borç meselesinde hapsin iadesi”? taraftar olduğudur. ledi. Hayır, vaziyet bu değildi Aldığımız tütünlerin ihraç edi” cek mahiyeti yoktur. Ameleden kazanç vergisi se ij ması teklifine karşı “yeni pir ettiğimiz kazanç lâyi Ki muafiyet haddi kabul edilmifi”. tir. Bu da zannediyorum göni” 50-60 kuruş kazananlar içindir ş Böylelerinin kazanç vergisinde” 4 muaf tutulmasını teklif ettik. A” kadaşlar tekliflerinde haddi — ayyen göstermiyorlar. Fakat 9. na lüzum vardır. Kanun yi sı meclistedir.,, i Bundan sonra raporun mali” ye ait kısmı kabul edilmiştir” Maarife ait dilekler mi olunurken, Veli Bey (Cana muallim © bulunmıyan k masrafını deruhte etmek maarif vekâletinin tasvibile allim tedarik edebilme! lif etmiştir. Diğet bir murahhas, (5000)i tecavüz eden da orta mektep açılmasın! südü, Besim Atalay B., orta ve lise gibi müesseselerin memur gibi devlet bütç* inen oinsanlar Yi halbuki memleketin melek! teplerine, mustabsil i tiyacı olduğunu, san'at lerini arttırmak ve me! çocuklara istihsal, iktisat terbiyesi vermek nu söylemiştir. Maarif vekili Esat B kr vererek 23 muallim mekt a senede 800-900 muallim 6* bazı hususi idarelerin bU limleri kendi mınt. tihdam edemediklerini V€ lim ibtiyacı olan köyler dukları maarif idareleriP? caat suretile muallim muvafık olacağını söylemi yel ik ii tak Wi Vekil B., daha dün ref edilen fırka proğramı a ilk ve gerek orta : mesleki malümat verBEli çaki daf eden bir noktai n931 yyl. edildiğini, mekteplerde "kö ve istihsal terbiyesi vermek yek mali şiddetle çalışıldığı” gel” mekteplerinden çıkanlar e YA ; ki sahada çalışacak sU yı Li dım için tedabir alına ye ve etmiştir. 4 Kongre cumartesi #Ab9İ” w 10'da toplanacaktır. .
