30 Aralık 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 1
4 üncü Yıl No. 4669 Irtica Hareketi Bir İrtica Devriş Mehmet Menemene girerken : “ Halife Ankara, 29 Telefon) — Millet Meclisi bugün kısa bir içtima aktetti. içtima- | dan sonra bir kısım meb'uslar hadisesinden hâraretle bahsediyorlardı.Bu sirada İsmet Paşa da geldi ve meb'uslar derhal Paşavın etratını sararak bir musababe yaptılar. Söz arasında Denizli meb'usu Haydar Rüştü B. Menemendeki müşahede ve tetkiklerini anlattı ve bu | göstermektedir.DervişMehmetMenemene girdiğ musababe neticesinde hadisenin karanlıkta kalan bazı cihetleri daha aydınlandı. Aziz şehit Kubilây B. evvelâ kurşunla vurulmuş, sonra bir bıçkı ile başı gövdesin- den ayrılmıştır. Bu 1000-1500 kişi huzurunda tehlil ve tekbir sedaları arasında yapılmış ve 20 dakika sürmüştür. Mürteciler Kubilây Beyi evvelâ kelimei şehadet getirmeğe davet etmişler, zabit şehadet getirmiş, bundan sonra hainler “şeriat isteriz,, diye bağırmışlar ve bu diye mürtecilerin üzerine gürlemiştir. İrtica hareketi için bir sene evvelindenberi | ismet Pş. nın ızahatı Heyeti vekile dün mü- him kararlar verdi VAKIT 48 SAYIFA (VAKIT )on Yılbaşı nushasını müvezziinize şimdiden $ipariş ediniz ! "i 1930 30 Kânumevel o (iz İnci Ay) Sene Evel Başlamıştır Tesebbüsünün © Siyasi e e SALI Sayısı: 5 Kuruş Mahiyeti Var ! Abdülmecit hudutta bizi beklıyor / ,, dıye bağırmıştır Hadisede Adanadan firar eden Abdülkadir Kemalininde parmağı var meclisin kıraat saloüunda toplanmışlar, Menemen Kubilây B. «ben de şeriat isterim.,, mun Özerine Menemenden son” ra İzmir üstüne | yürüyeceklermiş | a, DAHİLİYE VEKİLİNİN İHTİSASI emin ihzarına başlanmıştır. Derviş Mebmet bir kuçuk ay evvel Istanbulda, kendi- sine Kutbülaktap denilen Şeyh Es'at efendiyi ziyaret diğer taraftanAdanadakiEhali fırkasını kuranApdülkadirKemali B.inMenemen hadi- sesinden üç gürevvel ortadan kayko'ması kendisinin buhadise ile alâkadar olduğunu etmiş, ondan ibsan almıştı. zaman “Halife Apdülmecit budutta bizib ekliyor.Ya Eyyühelmüslimin,kalkınız,müslümanlığı kurtaralım. diye bağırmıştır. Haydutlar Menemende öğleye kadar serbest bir vaziyet bkulmıya muvaffak o'muş- lardır. Bundan da anlaşıyor ki mürtecilerin mahiyetide haizdir. Müsahabeden sonra meb'uslar İsmet Paşadan şiddetli icraatta bu unmasını istemişler, Başvekilde: «Yarın fırkada, ertesi gün de mecliste konuşacağız» demiştir. teşebbüsü aynizamanda siyai bir heyecan içinde, hükümetin İstanbulda tutulanlar Bugün şehrimizden Ma- nisaya gönderilecekler Evelki gün Mehemene giden ve zenç şehidin mezârr başmda müheyyiç bir hitabe irat eden Dahiliye Vekili Şükrü Son vazıyet nedir, Hareketi idare Dün gece Bakırköy ve Samatyada > eden elebaşılar kimler? Ankâra, 29 (Telefon) — Başvekil İs- “met Pş. bügün şehrimize döndü, İstas» yonda Vekiller, möb'üslar ve hükü- met erkânı tarafından karşılandı. İsmet Pş. doğru köşküne gitti ve orada bütün vekiller toplandılar. Baş- vekilimiz Gazi Hz. le olan temaslarını bildirdi, Menemen hâdisesi görüşüldü... ve mühim kararlar verildi. MECLİSE VERİLEN TAKRİR Ankara, 29 (Telefon) — M. Mecelle bugünkü celsesinde Mazhar Mü- B. (Denizli) ve kırk arkada,. Wir sual takriri vererek hükümetten Mene men hüdisesi etrafında izahat İstedi- Ter. Hükümet bu takrire perşemlis ecel sesinde cevap verecektir. SON MALUMAT Ankara, 29 (Telefon) — Menemen Kâdisesi tahkikatı derinleştirilmekte. dir. Tahkikattan buzüne kadar alınan netice şudur: İrtica hareketi bundan bir sene « vel başlamıştır. Harekete evvelâ şeyh Tâz İbrahimle, şeyh Esat Efendi tara- fından teşebbüs edilmiş, bir seneden- AKIKA Ankara, 29 ( Telefon) — Bugünkü vekiller heyeti içti- mada alınan kararların ma- hiyeti malüm değildir. Ancak mahalli bir idarei örfiye ilân edilmesi, mücrimleri mubake- me edecek divanı harbin ka- nunu mabsusla tayin edilecek bazı fevkalâde salâhiyetleri haiz olması ihtimali kuvvetli- dir. beri Manisada irtican muhit ve zemin - hazırlanmıştır. Beykozda tevkif edilen lâz İbi bir sene evel Manisada alay müfi İdi. Bir gün vaz ederken ileri geri söy- lenmi, mahkemeye verilmiş, fakat be. Taet etmiştir. İbrahim mütenkiben Istanbula gelmi, şeyh Esat Ef, ile te masa başlamıştır. Bu bir sene zarfın- dn İbrahim birkaç defa Manisaya gi Gün gi €hemmiyet ve şümulü kkati celbeden yobaz ir- 1 ve Menemen faciası tahkikatı İz: mirde, Menemende ve sair yerde bü- yük bir sür'atle ilerlemekte, hainlerin İtirafları ve zabıtanm itina ve meha. reti neticesi olarak gizli kalan nokta- lar birer birer meydana çıkarılmak: tadır. Menemen ve civarından gelen son haberler irtica hâdisesi etrafında, giz: li kalan noktaları birer birer işaret et. mektedir. Ve mevsuk bir haber Mene men hâdisesi dolayısile şimdiye kadar tevkif olünanların adedinin altmışa yaklaştığını bildirmektedir. DÖRT KADIN MEVKUF Bunlardan dördü faillerin kadınla- menfi propaganda yapmış ve bu suretlrıdir. Alaşehirden getirilen Şeyh Ab. le irtica tohumlarını ekmeğe başlamış-|dülkerim, ceza hâkimliğince tevkif e- tır. dilmiştir. Tevkif kararları dokuzdur. Son hareketin ele başılarmdan biri| Menemenin Bozalan köyünden 70 kişi de şeyh Esat Efendidir. Bu adam mas-İgetirildi. Bunların dördü hakkında tey lüp Şeyh Saidin adamlarındandır. Biİkir kararı verilmiştir. Diğerleri nezs- riMusul Süleymaniyesinde, diğeri delret altına alımmıştır. Faillerin bu köy Istanbulda iki oğlu vardır. Yazdığı va| de akrabaları vardır. 70 kişi yataklık. siyelnamede şeyhliği İstanbuldaki oğ- eng. luna birakmaktadır. la maznundur. Failler, bu köyde 7—$ Sm RA Şehit Kuiblây beyin yeni bir resmi ga Yahya Efendi dergâhı mürit- Tahkikatın bütün merkezi sikleti bu iki şeyh üzerinde toplanmaktadır. İzmirde yakalanan şeyh Halil de bunların mühim uzuvlarındandır. Fet. hi B. İzmire geldiği zaman bu adamm gün kalmışlardır. Menemende beş kişi tevkif edilmiş tir. Bunların tevkifine sebep faillerin sokaklarda dolaşlıklarını gördükleri; halde ihbar etmemeleridir. e Bunlar dan birisi hâdise esnasında el çırpmış, bazı eşhasın evleri arandı; isticvap- lar devam edivor Menemen hadisesimümasebe- | lerinden Nuri ve Rıza dedeler tile şehrimizde yapılan tahki- | de bulunmakta, diğerlerini gene kata dün de devam edilmiştir. | sabık tarikat mensupları teşkil Dün yeniden bir çok kişiler | etmektedir. polis müdürlüğüne celbedilmiş, Şümullü tehkiket yapılıyor bunların bir kısımı ifadeleri alın- Polis müdürlüğü eskiden sed- dıktan sonra serbest bırakılmış- | dedilen tekke şeyhlerinin elyevm lardır. nerede bulunduklarını ve ne Dünkü istiçvaplar meşgzl olduklarında (tabkike Dür polis müdürlüğüne geti- | başlamıştır. Bunlardan Menemen- rilenler arasında Ortaköyde mül- | deki yobazlarla alâkası görülen- # Lütfen savıfavı çeviriniz, Hariciye Vekilimizin beyanatı Tevfik Rüştü B. harp şa- yiaları için ne diyor? “ Türkiye evvelâ muhitinde , sonra elinin eri- i şebildiği her yerde sulhür iyiliklerini müdafaa etmektedir ,, den ve son siyasi faaliyetlerin» den bahseden bu beyanatın mü- him kısımlarını alıyoruz. Tevfik © Rüştü B. kendisine sorulan muh- telif suallere cevaben demiştir ki? e dağ | Kütahya valisidir. evinde misafir kalmıştı, Bu Yse üzerine vekâlet emrine arnâvut Kâmil isminde bir diğeri de İalınan Menemen kaymakamının yerine faillere ip vermiştir. Diğer mevkuflar) 'Urla kaymakamı tayin edilmiştir, müezzin ve daha 2 kişidir. Menemen! Bundan evelki Manisa valisinin tey|de Saffet hocadan başka nezaret altın- | kelere ve şeyhlere müsâmahakâr dav.|da kalan yoktur. Mumaileyhin evi ta- İrandığı doğru değildir. Bu zat elyevm|harri edilmiştir. Kendisi henüz istic- vap olünmamıştır. Yaralı Zeki Mehmet İDAREİ ÜRFİ İLÂN EDİLECEĞİ İifadesini ve serseriyane (o saçmalarım DOĞRU DEĞİL düzeltmektedir. Hâdise münasebetile alâkadarlır. Al tarafı Zinet sayıfada ) dan bir zat bana dedi ki: : Gazi Hz. “— Idarei ürfiye lüzum yek. "lân| edilecez de doğru feğildir. Benim şah! si kanaatime göre yeni bir kanun ha- Reisicümhur Hz. dibi» Be raydaki dairelerinde meşgul olmuşlar, biç bir yere çık- İzırlan... “ıdır. koruma K--u) mamışlardır, tnt nuna şiddetle ihtiyaç ve zaruret var-| dır, Benim haber aldığım göre bu kanu dip gelmiş günlerce köylerde kalarak! ME En e nun çık.. sı bir gün meselesidir; Tevfik Rüştü "3. Hariciye vekilimiz Tevfik Rüş- tü Beyle Muhit mecmuası mu- harrirlerinden birisinin yaptığı mühim bir mülâkat, mecmüanın son sayısında intişar etti, Harici- ye vekilimizin son seyahatlerin- Türkiye ve Akvam Cemiyeti — Cemiyeti Akvam müesse- sesine karşı daima sempatik bulunduk, ve Cemiyeti Akvam fikri bize çok uygun gelen bir şeydir. Ancak Büyük meclis hu- zurunda geçen sene izah etmiş olduğum gibi, Tükiyenin az veya çok bir taahhüdü istilzam ede bilen, herhangi beynelmilel bir müesseseye iştiraki, kendisine müsavi (o müamelenin teminile mümkündür, ve Türkiye kuvvet lerinin sevk ve idaresinde söz o sahibi olabilmek ancak Büyük Millet Meclisi huzurunda mes'ul olanlara aittir, Al tarafı 7 inci şayıfada “VAKIT,,ın Yılbaşı Nüshası 48 sayıfa müvezzilerinize şimdiden sipariş ediniz Mi
