25 Aralık 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

g # i 8 — VAKIT 25 Kânuneve! 1930 Valilerin salâhiyeti artmalı mı ? Anketimize bugünden itibaren başlıyoruz Eski Siverek meb'usu Kadri Ahmet Bev ne Esbak Siverek meb'usu Kadri Ahmet B. Mühim bir mesele olarak ortaya &- tilan valilerin salâhiyetleri artırılma- sı etrafında okuyucularımızın fikirle diyor ? sa Ahmet , Kadri Beyin mütaleasını dercedi; oruz: Valilerin salâhiyetini artırmak lüzu. munu hissetmek için bir müracnatçı vaziyetini takmmak kâfidir, Herhangi bir memurun bir vatandaşa etimhuriye tin terbiyeli faziletkâranesine muvafık muamele Yapmadığı ve mağduriyeti müeddi bir harekette bulunduğu dü- şünülürse bu haksızlığın telâfisi için süratle, masrafsızca hukukun teslimi için kmi hatıra gelir? İlk hatıra gelen rüesayı mülkiyenin böyle bir salâhiye- ti var mıdır? Devlet işlerine vâkıf bir insan gözi- le de bakılırsa bugünün teşklâtı me- yanında işi, gücü, bir memura suyl sormak irael tarik hakkı ve bir memu- run mafevk makama şikâyeti halinde hüsnü netice alması mümkün olmıyan bu sebeple halka faidesi görülmiyen bir makam sahibi varsa o da rüesayı mülkiyedir. Rüesayı mülkiyenin salö- hyeti tevsi edilmeli bu zevat bulunduk ları dairenin icraya muktedir müfetti- si olmalıdırlar, Bilhassa hürriyeti bir taraflı bilen ve kullanan kimselerin rini neşretmeğe karar verdiğimizi yaz)devlet işlerine alıştırılması elzem o” muıştık. Bugünden itibaren okuyucula-)duğu bu zamanda. fakat bu işlerde Tımızın mütalealarını fırsat düştükçejkemali mücsllem vali bulmalıdır. İlk fikirolarak, sabık Siverk meb'i- Vakıt, okuyucular. Bize Sabık Sirerek Meb'uru Kadri Ahmet ının dert ortağıdı Yazın Merhum bir zabitin yetimleri Uzun senelerden beri vağlanmıyan masş yüzünden perişan bir ha'dedir. 1 senesi 7 eylülünde vefat eden zevcim mülâzim İbrahim Yakup Beye ait maaş muamelesi el'an intaç edile- medi, Üç kız bir oğlandan ibaret dürt ço- cuğumla maaşımızı bekliyoruz. Son ©- larak zat işleri muhasebe kalemi vi- lâyet masasından 2411990 tarih ve 793 numara ile (75) parçadan ibaret olan evrak tomarı müdafaai milliye vekâleti tekaüt şubesi müdürlüğüne gönderildi. Bugün zat işlerine uğradık. Muhasebeci beye tekidini rica ettik. memurlarm bulu wadı'ını ve ancak bir hafta sonra tekit edivereceklerini söylediler. Kış, kıyamet, kömürsüz, yi yeceksiz, dört çocuğumla titreşiyoruz. Acaba bu gidişle daha bir hafta sağ Kalacak mıyız? Ve acaba bu memurla- rın aileleri de ayni akıbete maruz de. gil midir?. Menlânekapıda sakin SŞalime Şiraya şeker ko- yan cezamı verir? Matbaamıza yazılıyor: Kazanmak için ilk şart ilândır Mânsız kazancı artırmava savaşmak, havada ta- yöresiz uçmıva çalış- mak gibidir Ticaretinizde , san'atınızda muvaffak olmak istiyorsanız gazete ilânına ehemmiyet ve riniz : Gazete ilânı ilânların en ko'ayı, en ucuzu, en te sirlisidir. Sonuncu sayılada Satırı Kuruş 12.55 Sind e: et 4 » 4 2. » » 5 ., an 0 Resmi ilânler, sonuncu sayıfada 10 Kı İlân memurumuz size fav- ğ dalı bir ilânın şekii ve üc- reti içinhizmet etmeğe ha- zırdır. ARSAN Balattaki muhallebici dükkânrmiz- da uzun senelerdenberi tatlı mevsimin de aşure'böza ve salreden manda nefis sıra da imal eder ve satarız. Her şey- den olduğu gibi şıramızdan da mütead dit defalar muayene için alınmış ve badelmuayene nefaseti tasdik edilmiş- tir. Bir hafta mukaddem yine ayni çr- ramdan bir miktar muayene iiçn alın muştı, Bir kaç gün sonra belediyeden bir ceza ihbariyesi aldık kabahatimizi anlamak için gittiğimizde şiramıza bir miktar da şeker koyduğumuz bittahlil anlaşıldığını söylediler. Bu gülünç kâ- bahut karşısında ne söyliyeceğimi şa- şırdım. Ve bütün şiracı esnafma ve halka soruyoruz: Şekersiz şira olur mu? Ve şeker sıhhate muzır ve cezayı müstelzim bir madde midir? Şekersiz sira şarap w lur buna müskirat idaresi müsaade e- der mi ve biraz sonra şarap olan şıra yı da kimse içmez. Rica ederim böyle kabahat olur mu? Balatta muhallebici Ozman Fakir talebeye yardım Kastamonu, 24 (Vakıt) — Bu- rada ilk mekteplere devam eden 200 fakir talebeye, vali Murat B.in teşebbüsile öğle yemekleri veril- meye başlanmıştır. “Kastamonuda fırka işleri İ Ankara, 24 (Telefon) — Vila | yetimiz fırka teşkilâlına memur i Nafi Atuf ve Refik beyler yirmi gündür bu işle meşguldurlar. Taşköprü ve Daday teşkilâtı bit- miş ve kâmilen gençler iş başı na geçmişlerdir. Adliye tebligat dairesinde yolsuzluk Ankara, 24 — Istanbul adli- yesi tebligat dairesinde yapılan ları görülenlerin derhal işten el çektirilmesi bildirilmiştir. yolsuzluklar vekâlette büyük bir | alâka uyandırdı. Bu işte alâka- | Fethi B. a ça Spekülâsyon iddiasına cevap veriyor Fethi B, in apartıman hikâyesi neşriyatı arasına yeni bir iddi- anım karıştığını dün yazmıştık. Buna nazaran sabık Serbest fır- ka lideri düyunu umumiye itilâf- namesinin akti ve yeni bir fırka teşekkül edeceğinin anlaşılması üzerine Paris ve İstanbul borsa” larında yapılan iki spekülâsyon ile alâkadar gösteriliyordu. Fethi B. bu iddiaya şu şekilde muka- bele ediyor: — Biraz daha gayretle devlet esrarını ecnebilere teslim ettiği- mi de iddia edecekler... Anlaşı- lan bugün şikâyet edilen bütün ahvalin müsebbibi benmişim gibi tasvir etmek istiyorlar... Düyunu umumiye itilâfname- #inin imzası için telgraf gelince ben ondan bilistifade bazı adam- ları tavsit ederek borsada spe- külâsyon yapmışım ve binlerce lira kazanmışım, öyle mi? Hak buki itilâfnamenin aktini müte- akip düyunu umumiye tahvilleri herkesin intizarı haricinde olarak yükseleceği yerde düştü, Eğer ben böyle birşey yapmış olsay- dım yüz binlerce lira kör değil, ziyan etmiş olacaklım. İşte bi- rinci yalanın mabiyeli budur. Ikinci yalana gelince: Serbest Cümburiyet fırkasının teşekkülü şayi olur olmaz düyunu umumiye tabvillerinin yükseleceğini tah- min eden ve bundan istifade etmek için Serbest fırka teşek- kül ettiği sıralarda mezkür tah- vilâtı satım alan müzahir her kimse pek akıllı bir zat olmalı- dır. Serbest Cümburiyet fırkâsi teşekkül eder etmez ecnebi bor- salarında düyunu umumiye tab- vilâtının o yükseleceğini (keşfe muktedir olan zatı tebrik etmek lâzımdır. Maalesef ben tanıdıklarımdan kimsenin bu suretle zengin ol- masını tebrik etmek fırsatına nail olmadım. Muamele, denildi- ğine göre İstanbul borsasında yapılmış, ohalde kimin tarafın- dau yapılmıştır ve ne miktar kâr temin etmiştir ? Borsadan tahkik olunabilir. Bu zekâveti gösteren zatı her kim olursa olsun öğrenecek ©- lursam kendisini tebrik etmek İsterim. Mübadil ve gayri mübadil. ler haklarını alacaklar Ankava 24 — Dabiliye vekâ- leti mübadil ve gayri mübâdiller için tamamen tatbik edilmek üzere bazı esaslar ve bilhassa vekâletçe umumi tasfiye kanunu projesinin hazırlanmasına başlan- mıştır. Umumi mazbata kanunu iskân işlerini umumi ve kat'i bir şekilde halledecek, gerek mü- badiller ve gerekse gayri müba- diller haklarını alacaklardır. Istanbul gibi emlâki az olan mıntakalarda mübadil ve gayri- badillere bıraktıkları emlâk mu- kabilinde bono verilecektir. Alman grubunun teklifleri Ankara, 24 — 50 milyonu şimendifer, 60 milyon. lirası da yol inşasına tahsis (oedilmeğe matuf Alman grubunun teklif- leri mafia vekâletinde tetkik edilmeğe başlamıştır. ( Ust tersi birinci savıfamızda | lâh irtica çelesinin Manisa tarafından geldiği kaydedildiği malümdur, (A caba mürteciler niçin Menemene gel- mişlerdir?) bu tarzda hatıra gelen su- ale o havaliyi bilen bazı zevat şu ceva- bı veriyorlar. Diyorlar ki: — İhtimal ki mürteciler Menemer- de kendilerine fazla taraftar bulacak larını ümit etmişlerdir. Çünkü son; intihap esnasında Menemende serbest fırka taraftarları kazanmışlardır. Bu gün de belediye meclisi tamamen o va- kit serbest fırka namına kazanmış © lan kimselerin elindedir.. Eğer mürt.- ciler böyle bir kast ile gelmişler ise ya nıldıklarını anlama olacaklardır Çünkü Menemende ne halktan, ne hü kü:.etten istedikleri hüsnü kabulü »w Ismamışlardır.,, Elim hâdise hakkında dün gelen mütemmim malümatı şundan ibare» tir; Menemen 23 (Vakı() — Bu sabâh İzmirde, Menemende bir irtica hare keti olduğuna, zabıta kuvvetlerile mür teciler arasında müsademeler vuku bulduğuna dair bir şayia deveran edi yordu. Topladığım malümâta göre hi- dise şu şekilde cereyan etmiştir. ELE BAŞI KİMDİR? Manisada nakşibendi (o tarikatına mensup eski bir tekke şeyhi olan Der- İviş Mehmet isminde biri ötedenberi in; iktlâbın aleyhinde bulunmakta imiş. sasen Derviş Mehmet ötedemberi inki- lâp aleyhtarlığını kendine şiar edin. miş bir mürtecidir. Son zamanlardaki bazı neşriyat bu adamı teşçi etmiş, Bil hassa harf ve şapka sleyhtarlığını çek ileriye götürmüş. Müsademede yaralı olarak tutulan mürteci, kendilerinin neşriyattan mübhem olduklarını ve bu iş için yirmi gün dergâhta zikrettikle- rini itiraf etmiştir; Bu cihet tahakkuk etmektedir. PROPAGANDA Irticakâr erkâr ile meşbu olan Meh met yaranını böylece hazırladıktan son ra tekke hayatını gizli surette ihya et- miştir, Derviş Mehmet bununla kalmıyarak halk “arasında irtica Jehine ve eümlt riyet idaresine karşı bir kıyam uyar- dırmak istemiş ve zemini iskandil. et meğe başlamıştır. Derviş Mehmet »: arkadaşları bu hareket için Manisayı muvafık görmüşler ve Menemende bir harekete geçilmesine karar vermişler dir. SANCAKI ŞERİF HEZEYANI Mürteciler bu kara verdikten son ra birer mavzer ve kurşun tedarik et-! mişler ve yola çıkmışlardır. Derviş Mehmet yanında beş corseri olduğu halde sabah erken Menemene gelmiş ve elinde (İnnafetahnaleke) 7 zılı bir bayrak olduğu halde doğruca halkın namazda bulunduğu camie gi derek içeridekileri (şeriat istemeğe) da- vet etmişlerdir. Derviş Mehmt cami dekilere: — Ben mehdiyim sancağı şerif çık- tı, ne duruyorsunuz, müslüman olat- lar bu bayrağım altında toplansınlar.... diye bağırmış, bu kabil daha bir ta- kım sözler söylemiştir. Halk bu serserinin sözlerine &hen- miyet vermemiştir. Yalnız birkaç ye- baz Mehmedin etrafını almıştır. Ahaliden bazıları derhal cami terketmiş, evlerine o çekilmiş, oVir kısmı gidip vak'ayı hükümete ihbar et miştir. Göğüsleri, bağırları fişekler. le dolu olan irtica çetesi erkânı halkı da takibe başlamıştır. Halkın bir kıs mı dükkânlarını açamanmışlar, evleri ne çekilmişlerdir. FEDAKÂR BİR GENÇ Serserilerin bu hareketlerini gören ihtiyat zabiti muallim Ragıp Kublay B. kendilerine yaptıkları şeyin fena- Uğından bahsederek bazı nasihatte bu- lununca Mehmet ve arkadaşları deri hal gencin üzerine hilcum ederek ken-! ——— Menemen Hadisesi | lim olmalarını teklif etmiştir. Fa şerirler câmlin içine girerek ve gaini resine çıkarak bu teklife silâhla muli bele etmişlerdir. Bunun üzerine m reze de silâh ve mitralyözle mukal etmiş, arada şiddetli bir müsadel başlamıştır. Bu esnada cami jandarma müfröi si tarafından ablaka edilince şu sesler işidilmiştir: “. Mehdiye kurşun işlemez... Ayi ve sureler... , Müsndeme esnasında müfrezeye K manda eden küçük zabit İle kır bekçi Hasan şehit düşmüşlerdir. e Mürte lerden üçü ölü, ikisi ağ yaralı rak ele geçmiş. diğerleri kaçmışla dır. TAHKİKAT BAŞLIYOR Hâdisenin haber almması üzerine mirden bir zabit kumandasında Pİ müfreze gelmiştir. Vali muavini B. ve müddi umumi de buraya gelm! ler, tahkikata başlamışlardır. Yaralı olarak ele geçirilen mürt€ arkadaşlarının isimlerini haber ve! ğinden Lunların takibine başlanmış Bunların çavuk ele geçirilecekleri # hakkak addediliyor. Halktan da döl yaralı vardır. Hâdise hakkında tahkikat devam ! mektedir. İşin elebaşıları tevkif edi miştir. Tevkif edilenler arasında Manis bazı kimseler de vardır. Seyyah diyor ki Dünkü gazetelerde iki fenu hab vardı. Biri, kendi kanmda boğul! Menemen hâdisesidir. Öteki bunun ; dar ehemmiyetli değil, fakat cinsi İ barile ona yakında bağlıdır. İzmirin yanıbaşında böyle bir hâd se başka yerlerden çok göze batıf? Çünkü evvelâ İzmir, memleketin © nık bir parçasıdır. Sonra ilkılâba” onu yapan idareye bu vatan içinde çok borç ve minnet duyması lâzım len bir belde ölüsüdür ki, sinir! acı keskin sancılar uyandırıyor. İnsan kanma “ulanan hiç bir $ öhömmiyetsiz sayılamaz. Fakat bu disede ferdin hüyafınt ünüttürdeN dar derin bir mana var. Bütün has siyetimizi sarsa yeridir. Vakanın kendisini, etrafındaki * berleri, yaralıların ağzımdan çıkan # leri dikkatle okudum. Bir terkip Y mak Kizım gelirse, son merhalede İİ cinnete kadar çıktığı görülüyor. Yirmi beş gün, geceli (gündü bir odada kapanıp zikrettikten sof bu cinayete başlıyanların delilikleri başka senet aranır mı? Bunun içini ki yine ayni sözleri söyliyen ağızâ (Bu hususta bazı neşriyattan da m hem almıktık!) gibi bir hükmün dildiğini görünce hafifçe gülü ten kendimi alamadım. Bunun içrüzü tabii an ve birkaç çılgının küstah cüretine bağlıyanlar da varsa meydana rılacaktır. İ Şu hâdise, gerçi bizi vazife şında can veren bir kurbanm : ile yaraladı. Fakat bu malemin sında içimizi ümit ve itminanla rün bir teselli de var. Hâdiseden kan netice şu ki, bu memlekette ca, bir fikir cereyanı olmaktan mış, bir cinnet sarasından başka killerde tecellisine imkân kalmamışi Sar'a nöbetleri ise işte Menemende| duğu gibi ancak dakikalarla yaşıy lir. Genç inkılâp için bu netice çok mit verici bir hal sayılsa yeridir. | İkinci fena haber de şu: ' Bir ahmak, yeni yazı ile mezar taşlarma musallat olmuş. başlar gibi mezarlıklarda dol: taşları, kırıyormuş. Belki fazla caksınız, fakat bu nebbaşlık beni nemen faciası kadar müteessir etti. disini öldürmüşlerdir. Şerirler bunun- In iktifa etmemişler gencin başını tes-i tere İle keserek ellerindeki bayrağın ucuna gçirmişler: “— Kanı helâldir diye bağırmışlur ve kanını içmişlerdir.., JANDARMA GELİYOR Bu sırada cami meydanına bir jan- darma müfrezesi gelmiş ve serserile rin toplandıkları meydanı abluka etmis İtir. | Müfreze kumandanı mürtecilere tes) nu yüpan hangi serseridir bilmiyo fakat bu hareketinden hepimizin rar çekmesi ihtimalini bir türlü nimden silemiyorum. f İnsan, hiç bir zaman taşa, top! harfe düşman olmaz. (Bu mel gun içyüzünde imanın şiddetle ettiği hayasızlığın en korkunç şekli liriyor. Zavallı taşların ne kal var. Kırılacak şey, asıl o işleri tıran sersem kafasıdır.