10 Aralık 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 5
m İl Klm mer İrnlâda “büyük bir değişiklik Arap harflerini kabulden daha feci bir şeydir Muallim Ahmet Halit Beyin fikirleri Ben, şahsan imlâ meslesinde ufak tefek tadil Tüzümunu itiraf etmekle beraber büyük bir değişikliğe taraftar değilim. Filhakika kitapçı ve bilhassr mektep kitapları muhatriri olduğun İçin melhüz olan bir zarar ve ziyan en dişesile bunu söylediğim hatıra gele bilir. Fakat bu iş yapılmak lâzım gel e bile tatbiki o kadar kolaydır kin zârar olur, ne de hükümetin kitapçı lâra tazminat vermesine lüzum kalır Meselâ yapılacak tadil bir sene sonr: tatbik edilecek denince kitapçılar mek tep kitaplarını ihtiyatlı basarlar elle rindeki kitapları böylece tüketirler. Ne ticede zarara meydan kalmaz. Harf in kılâbında kitapçıların zarar edişi inkili bm birdenbire oluşundan neşet etti. Şimdi durup dururken ve herkes güzel ©e okuyup yazarken imlâları tersine çe- Yirmek ne kimsenin hatırına gelir, ne de bunun bir sene tehirine bi rmâni Vardır. Aklı selim bu işi kolayea hal leder, Biz hep ukâlâ kimseleriz. Aklımı Muallim Halit B. ZA göre yazmak isteriz. Herkes hkü-lmünasebetle bu beyanatı tashih edil- Metin yaptığı imlâ lügatine sadık ka-| müş şeklini dercediyoruz: rak yazsaydı mesele kalmazdı. Gü- MİTAT SADULLAH BEYİN Zetelerde her sütunun başka bir imlâ FİKİRLERİ İle yazılışı imlâ lügatine sadık kalmi-| © Ötedenberi imlâmızda ittıradın te Yışmızdan Ove kayitsizliğimizdendir. mini bence adeta kudsi (bir emeldir. Ea büyük ıslahat yapılsa bile bu hal Türkkce muallimleri kongresinde söy devam ettiği takdirde yine memnun ol-İlediğim gibi yeni harflerin kabulünden Mıyanlar bulunacaktır. İsonra bu emelimin hemen tahakkuk ©- İmlâ lügatinde benim fikrimçe yan-|deceğini zannetmiştim. Aradan iki sö Aş bulduğum bazı kelimeler vardır.'ne geçti “Dil Encümeni, tarafından Yakat yazılarımda daima sadakat gös rasmi (Imlâ lügat) inin neşredilmiş termekteyim. bulunmasına rağmen kitaplarda, gaze En büyük müşküller arap ve acem)telerde, resmi ve hususi müesseseler- “Kelimelerindedir. Bunu eskiden © delde ihmalcilik yüzünden hâlâ muttarit ürüst okuyamıyor “ i â Yale A yani Bu'da bir kârdır. İmlâ meselesinden yete alan Terbiye dairesi geçen gün sureti (Va başka ( bir de'kıt) te münderiç bulunan tamimi hazır- Mari meselesi vardır, Bunları birbiri mektöplerde temiz türkçeye ve De karıştırmamalıdır. Bu sarf mese-'doğru imlâya son derece ehemmiyet ve- den şimdi bahsedecek değilim. An rilmesi lüzumunu bildirmiştir. tak bu yüzden bazı kelimelerin yazılı! o Bu tamimden çok sevinenlerden bi- $ında güçlük oluyor meselâ: Katil ke-'ri de benim. İndi mülâhazalara her. İnesi hem ismi fail, hem mastar mana- hangi bir kelimenin imlâsını değiştir. Sma geliyor. Burada (a) nın üstünelmeğe kalkışanlarm artık bu tamimden (* ) işareti korsak (ke) okunacak. Ne|sonra böyle bir harekette bulunamıya- Yapalım? ieaklarını zannediyordum. Gayet basit; (a) ya (9) işareti yerine Buğünkkü (Vakıt) te yazıldığı veç-i Dasıl yumuşak (&) ye (7) işareti koyu-İhile imlimız pekâlâ takarrür etmiş, Yorsak ayni (5) işati koyarız. (a) olun-| herkes oldukça doğru yazmayı öğren- €a uzun okunur.(i) olursa (ke) okunur, mıştır. Arada sırada görülen ittırat nlar basit şeylerdir. ! oşlıklar, ancak Jügate bakmamaktan Sonra (ât) kelimesi iki manaya ge-)ve ihmaleilikten tevellüt etmektedir. livormuş, acaba ne yapalım? Her Ji. Bence Imlimızda esaslı tadilâta ihti. Sikin istisnalar vardır. İsim manas. yaç yoktur. Yalnız mürekkep kelime- DA geleni (ad) yazariz, olur biter. ler hakkında umumi bir kaide vaz'ı es İşte böylece en çok göze batan bazı)ki yazılarda görülmekte olan farisi ter basit noktaların halli kolayca mümkün, kiplerin yazılışlarının tesbiti gibi bazı dür, lufak tefek tadiller yapılabilir. Bunlar, Kezalik sebebile derken bunu (sebe. hiç şüphesiz herkes tarafından öğre birley mi dsebebile) mi yazalım? Buna; vilmiş olan imlâmızda büyük tesir ya * (y) ilâvesi hiç te büyük bir günah pacakk muhiyette değildir. Bence en Idir. Yahut eskiden sağır kef (kef) mühim keyfiyet herkesin, her mülesse- 1S, Üediğimiz harf ile (w) harfi bazan kasenin Tesmi imlâ lügatine sadık kalma:| Yor. Meselâ: yanında derken onun|sıdır. Ve Vekâletin tamiminde denil- hasında mr, senin yanında mı olacak,|dĞİ gibi bunu milli bir vazife addetme- YE meselesidir. Geçelim. İk Fakat, pardon, bu)sidir. Hulâsa imlâmızda ufak tefek tadile Darülbedayi Temsilleri yahtaç noktalar vardır. Ve pek tabii yi " Bunu sözü ayağa düşürerek değil, 3. Z, sedasız yapmalı. Hatta iki se vE 1304 İSTANBUL BELEDİYESİ m a ham AA bi li ne yapalım? Yasıtâsile halk yavaş yavaş bu tadi- - kend den alışmalıdır. Bir kere (Kamus) çıksın kelimeler "dana konsun (Gramer) yapılsın. O ya imlâ lüzetinin noksanları, yar: ağru kendiliğinden düzelecek ve halk Taktir okuyup yazmağa daha eyi alışa- aaa, imlâda büyük bir değişiklik, teri harflerini kabul etmekten daha İF şeydir. | TASHİH VE TEKRAR “Üsküdar Hâle sinemesında eyy kterem muallim Mitat Sadullah! (Allahsız Kız) ber gün gündür 3 te © dün: Enldmıza dair eski olan beyanatı) gece 9 du, Cuma günleri 2 de 4 ve x9de rd, maalesef, bir takım! gelecek proğram (Bonomo) vabşi mem- Lik dolu olarak çıkimuştar. Bu| lekelerde UN Buakşam uniformalı zabitana tenzi'â Nakledenler * Bedia Murahit H. ve Vasfi Riza Bey agi da kırmamalı. Gazeteler, kitap- l çil bolumun Pazar unmamaktadır. Bu- Benİ Jalenen teşekkür olunur, Rus sefiri Dumping zzikındaki neşriyata cevap veriyor Rus sefiri M. Soriç Sovyet Despirgi hakkında gazetecilere vukubulan beys- natında demiştir ki Bazı memlekederin macbuatı Sovyet ibracastının cihân buhranını daha şedit nelmilel ticâret Üzerinde tahribkâr bir tesir göstereceğini iddia etmektedir. Bu beyanstın ne kadar manasız duğunu göstermek için bazt hadiselerle rakamlar tağat etmek kâfidir. 1919de Çirlar Rusyasının buğday ihracaat bütün cihan ihracadtinn yüzde yirmi beşini buluyordu. Halbuki hali hazırda ancak yüzde yedi ilâ sekizi buluyor. Sovyet buğdayının cihan piyasasında satıldığı fiatlara gelince bunun İçin #jans Havasın Marsilyada hergün neşrettiği Gi at cedvelini tetkik. etmek kafidir... Bu cedvellerden anlaşıldığına göre Romanya buğdayı ber zaman buğdayından daha ucuz Sovyetlerin bütün emtaaya tsallük eden: ihracatın heyet mecmuası bütün cihan mübadelesinin yüzde ikisini bul muyor, Bu (şerait dahilinde ve (cihan buhranım tezyit edebilir mi? (Bizzat hükmediniz. Cihan buhranı harpcen son- raki cihan (İktsadiyaından neşet eden i daha derin sebeplerden vukun gelmiştir. İ o Halım iştira kuvveti azaldığı helde istihsalât fazlalaşıyor, Sözde büyük devletler cihan piy&- sasında mühim bir rol (ooynuyorlar, Bunlar bu esasi meseleyi gölgede birâ- karak Sovyet Dümplengini ileri sürmeği tercih ediyorlar. Böyle bir müddeanm İktsadi gayeler için değil siyast fmoksat- larla ileri sürüldüğü aşikârdır. Sovyet Satılmaktadır. memalik ecnebiyeye kendi dahili piya” salarından daha ucuza sattıklarını ve bazı memleketlerin hükümetlerin ihracat ya” panlara ikramiye verdiklerini, vergilerini azalttıklarını ve ibrüeaar primi verdiklerini biliyoruz. O halde Biçin Sovyet iliracastı baz memleketlerin bazı. vasstalarında garip bir asabiyet uyandırıyor. Evvelâ şurası muhakkaktır ki. hazı yaratlar o rekabet meselesinden hiddetleniyorlar. Cihan pi- yasasında Sovyet emteasının muvakkaten bulunmamasından istifede ederek Çarlık Rusyanın erzak yetiştirdiği o mınttkaların tcaretini elde etmişlerdi O sırada cihan harbi ve dabilt harpler sanayiimizi mah- vetmişri. Sovyet bükümetinin eski Rus- ya sanayi ve Ziramini tekrar ihya ede" miyeceğine tamamen kani olduklarından cihan piyasasında Sovyet emteasi bulun- tpaması hasabile ihracaat yapmış Bu emtea tekrar piyasaya o çıkarak yavaş ş hakları olan mevkii İşgal ettikleri 25man Cihan ihracatçıları gö- pürdüler. Fakat biç bir akh © yerinde kimse Sovyet şürslarına ihracar halkını reddedemez. Çünkü her O memleket it halâtta bulunmak İçin ihracaat yapmağa mecburdur. bir takım memleketlerdeki İdare grupları zubör eden bubranı üze” rine yükleyecek bir yer arıyorlar. Biz bu buhranı mükerrer bir surette hatta sözde bolluk olan bu devrede bile haber vermiştik. Bunlar Sovyet emicası” nın ucuz satılmasından şikâyet ediyorlar. Sanki Sovyet şöraları hükümetinin em teasıni en ucuza mal etmek için her türlü tedbiri aldığını bilmiyorlar. Bundan başka Rusyada istihsalin şe- ralt hususiyesini nazan itibara almalıdır. Dank yoktur. Vasıtaları müracast edi- lemez. Bo suretle Sovyet İstihsalâtınm fisi ucuzluyor. Sovyet ittihadını iktisadi buhrandan ve mucip olduğu bütün belâyadan mes- İ nl etmek istiyen bazı yasa: ve bazı memleketlerin hökümetleri halk arasında Sovyet aleyhtarlığını o teyilit etmek ve böylece efkâm umumiyeyi Sovyet şüre- sma karşı ihzar edilen müdabale lehine ihzar etmek istiyorlar. Rus ittihadına İ karşı olan husumeti göremiyecek kadar İ kör olmayanlar bu açılan cidalın âsıl ma- masını anlıyacaklarına eminiz. Ve bu cidalin; çarların hükümeti te- trafından yapılan İstikrazlar geri almak ve millileştrilmiş teşebbüsatı tekrar elde emek Ümidini terkedemiyen bnzı grup- ların hırsından neşet ettiğini şüphesiz id- rak ederler. TEŞEKKÜR. Eyiip orta mektebi müdürlüğünden: Eyüp iskele caddesinde 31 numaralı hanede tüccardan Hasan Ömer Efendi mektebimizdeki fakir çocuklar için elli beş lira teberrü buyurmuştur. Her se- kılacağını ve Sovyet Dumpienginin bey: | ol- | meselâ | Bir çok memleketlerin mahsullerini | ne bu lütüfkârlığı yapan mumaileyhe sil / LU men azes, SAT VERESİY DM an mi No. 83- ay ayl üdar Şirket nl Ki. 'N Polis Haberleri Bir kahveci intihar etti Dün gece Mercanda örücüler- de yaldızlı handa bir intihar vak'ası olmuştur. İntihar eden han kabvecisi Hasandır. 22 yaş- larında olan bu genç; dün ak- şam erkenden odasına, çekilmiş, evvelce hazırladığı ipi tavanda bir balkaya bağlamış, sabunla- mış ve kendini asmıştır. İntiharın sebebi asabi bir has- talık olduğu söylenmektedir. ——— Maarifte 18 bin talebe Şehirimizde millet mekteplerine devam edenlerin miktarı bu se- ne (18) bin olarak tesbit edil ş Tesisi kararlaştırılan Beşiktaş belediyesi önümüzdeki haziranda faaliyete başlıyacaktır. ül İkraz teklifleri şayıası devam ediyor Dün bir isviçreli grupun hü- kümete 200 milyon lira ikrannı teklif ettiğine dair rivayetlerden bahsetmiştik. Dün gelen haberlere göre bir» Belçika grupu da 500 milyon lira ikraza amade olduğunu bildir. miştir, Muhakkak olan cihet bü- tün bu haberlerin sadece birer rivayet olması ve bu gruplar hakkında kat'i malümat bulun- mamasıdır. öğleyi Para tevzii emri henüz tebliğ edilmedi Bir akşam refikimiz dünkü sayısında gayri mübadillere tev- ziat emrinin geldiğini, paranın dağıtılmasına bu gün başlana- cağını bildiriyordu. ün gayri mübadiller cemi- yeti merkezinden sorduk. Ce- miyete tevziata başlanması için henüz bir emir verilmediğini, maamafih tevziata yakında baş- lanacağım söylediler. Cemiyet | reisi Kavalalı Hüseyin B. de tevzi emri geldiğinden mâluma- | & olmadığını söyledi. A Mütemmim teshin SABAH ve AKŞAM Elektirik xadyatörünü kullanınız ; MM az kei ekme ek gi ma ye i E de E alabilirsiniz. Beyoğlu: Metro Han - Istanbuk Elektrik Evi- Kadıköy : Muvakkithane caddesi $ o yi nit ya a N 4 in ill i Hayriye İskel Defterdarlıkta İkramiye meselesi Başvekâlette Ankaradan gelen haberlere göre maliye memurlarının maa“ rif bütçesinden ikramiye alıp almıyacakları hakkındaki iki ve- kâlet arasında cereyan eden muhaberat Başvekâlete akset- miştir. Diğer taraftan Maarif vekâleti de mesele ile alâkadar olmağa başlamıştır. | Meselenin Heyeti vekilede müzakere edi- leceği de işaret edilmektedir. Alman ikramiye meselesi An- karada esasından çürük adde- dilmekte, yanlış işin kitaba uy» durulduğu söylenmektedir. Iki vekâlet arasındaki ihtilâf ya dev- let şürasina, yahut millet mecli- sine sevkedilecektir. kedime Gümrüklerde Umum müdürlüğün İs- tanbula nakli isteniyor Aldığımız malümata göre ti- caret odası gümrükler umum müdürlüğünün - Isanbula nakli için Baş vekâlet nezdinde teşeb- büsatta bulunmağa karar ver- miştir, Müdüriyeti umumiyenin buraya gelmesi tüccarın münakasa şikâ- yet gibi işlerini teshil edeceği gibi mühim bir para tasarrufunu mucip olacaktır. Yeni bir nizamname yepıliyo Gümrük memurları ve güm umuru için yeni bir nizami hazırlamak üzere bir komi: teşkil edilmiştir. Eldeki nizamname meşrutiyet zamanından kalma alınmış oldu- ğundan yeni ve sarih bir tali- matname yapılacaktır. şayık şi Evlenme meresimi Düzce eşrafından Ziya bey merhumun kerimesi ve tüccar dan İsmail ve Kemal beylerin hemşireleri Leman banmfendile Düzce ağırceza reisi Şeh beye- fendinin kayinbiraderi, Istanbul / Tapu müdüriyeti mühimme memuru Neşet beyin evlenme merasimi- nin Düze birçok muhterem zevatın huzurlarile icra kılınmış olduğu haber alınmıştır.
