9 Kasım 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 8

—3 YKEF'9 inle a 101 kişiile s———e mülâkat... Zavallılar, biçareler, mazlumlar .. iy eş Tam on sene, Evet, on sene Amerika) (Kanaat. da kalmış, orada teknik tahsilini gör) (Her ikisi de öldürücü zemimetlerden müş, işe dalmış, az çok para kazanmış'dir. ve geri dönmüş bir türk genci. Yirmi (İrfan Bey coştu, gürlüyor: sekiz yaşında, Acaba bu türk bizi nasıl — Ey Türk! sana tavsiye ederim; as- görüyor? Merak ettim. Ailesi ve kendisi|)a mütevekkil olma. Ey Türk oğlu! hiç ile tanışıyorduk. Bu zata göre memleke- bir vakit kanaatkârlık zilletini irtikâp ti ve milleti? etme, Bir fransız başvekili bağıra bağı- rfan Beyi yemeğe davet ettim. Ziya- ra vatandaşlarına şu nasihati vermiş: fet değil; lâkin kendisi ile müna| “Efendiler, zengin olunuz: çalışmak sebeti olan üç müşterek dostu da çağır ve tasarruf etmekle", Bizim evde duvar maştım. İrfan daveti kabul ettiğini ve bu ne- meme EM eml d zaketime müteşekkir olduğunu bir pus-İ bi levhalar, hi la ile bildirdi, ve, bir kronometre İnti. — Bunları yırtınız; yerlerine zıt mef zamı ile gününde tâm saat birde geldi. Ötekileri bekledik, bekledik, yalnız biri ve ve meye yim ie İk yarım saat gecikerek teşrif etti. İkisi &- i tizar bile etmediler” frfan” şaşırdıkça çi Bu yazilar kelâmı kibardır; dedi- dı. Afal afal bakınıyordı ye MAR — Bu kelâmlarda hiç kibarlık yok. — Bu nösil olur? Bilâkis, W okain, — Amerikada değiliz, Mister İrfan. atyon, İM YERE e © Vücut büyümüş. Gövde, geniş. Ses, ka- Bizimkilerden biri Y e lm. Çehre canlı ve kanlı. Sinirler pek Bir acem şairi gibi, Leylâ'sın Mecsun'u uyanık. Gözler işliyor, dönüyor, parlı-| ... ” öktü, i di yor. İrfan Bey mütemadiyen Amerikan ve er sin ia v saktrı çi mekte, Söylerken kelimel taşar iel di Me“. va yöt'dedim, kolun var, ayağın rini arıyor ve güç bulüyor. Ne iyt'olmuş: Türklük asla zayi ol.) 9” Iyi bilmiyorum ama belki'kafanda : : : © var, Hele çenen, dilin... Pek âlâ, devran © mamak, hatta kuvvetlenmek şartı İle savrukluk ile uyuşukluk savrulmuş, inn giklret etiğin kadar; euhgun. slbet © kendisine bir dirilik, bir canlılık gelmiş|** “Dak paramı çıkarır, yola gelirsin. - Tembellikten gayet müteneffir, Belâgat ihti © pekala — erke ve fasahati ilerde değil. Bununla bera- ml oni ik mii ber vatanında en ziyade zıddına giden) *"lerine li ağ Şey tembellik, uyuşukluk, mahmurluk,| , Size afak bir mukayese yapacağım. i — Bizim hısım, akraba... Hepsi bi- ie gr ma çare, zavallı ve, ve, ve mazlum imişler... ağır bir hizmette iki ay kullanıldım. Bir! e külntür odayı Gç kişi paylaştık. Halk — Neden? — Çünkü... Ben de bu ciheti anlıya: ab ii madım. Biri gayri mübadiller hesabın-| niz. Işte hepsi gözümün önünde! Ustu- dan binlerce lira alacakmış ama maliye) m. takımı tam, eksiksiz, İolduya dit vekâleti aldırış etmiyormuş ve kendisi a6 külmış. 5 > 5 bir şişe esans, diş pastası ve suyu, beş İkincisinin müdürü kadirşinas bir) 1764. bir dev aynası, Bir sandık doldu- zat değilmiş. Kendisinin eihan değer)racak kadar eski gazete, mecmun ve ki- meziyetlerini her nasılsa anlamıyor. tap. Bir mandolin. Bir gramofon fle Üçüncüsü... Bu derece muktedir ol.|hayli plâk... Vakit geçirmek için bir tah muş. ta oyma kutusu... Bir de bizim eve bu- duğu halde devam ettiği müessesede ha.) yurun. Toilette eşyası namına bir delin — tır ve gönül siyaseti kendisinin geri kallmiş çinko musluk ve bir kalıp köpür- masına sebep olmuş, mez sabun. Efendim ihtiyaç az. Bedevi- Dördüncüsü, yirmi yıldır hir dava pejler gibi... ihtiyaç artmamış. şinde! İşi, gücü bu davanın takili, Her) (o Arkadaşlarım halis Amerikalı idi. gün mektebe müdavim bir çocuk bi) Bunlar oldukça münevver adamlardı. avukata ve mahkemeye gider, Ya o da-|Lâkin işleri fena gitmiş düşmüşler. ” olmasaydi ne yapacaktı?.. Derhal bulundukları şehri terketmişler, sr dördü ne hale gelmiş, vilir mi | Muvakkaten ağır işlere katlanıyorlar.. 5? Çiroz balığına. Fakat, unutmayınız, kısa bir müddet i- İ p ğ — Bütün ömürleri ah, vah. ve eyvahlalçin. Ben de onlara uydum. Çok zaman i geçiyor, Şikâyet formülleri yüzlerle, - |geçmeden o meslekten çıktık, kurtul h — Biz talisizler. duk. p — iz biçareler, Bu ve bunun gibi fıkraları bizim bi- — Biz zavallılar, çaregâna anlattım: | i — Biz bahtı siyahlar . : — Sa mağdurlar mazlun'lar, kadi. leri anlasılmıyanlar. Evdeki hanımlar da öyle: re — Bizimkiler çok akıllı, çok becerik.) © İslerini çektiler, cevap vermediler, Ii, çok okumuş ama şansları yok. Her| bulamadılar. Dikkat ettim: mütemadi- geyin esası: Şans. yen esniyorlardı. — Onlardan çok aşağı kimseler ne- Esnemeği yasak etmeli, ler oldu... Kâkin bizimkilerin o arkası) (Koca karılarımızı ve koca karı nam. Ah, bir destek. zetlerini gizliden istintak ettim: — Bizimkiler çok doğru. İşte yegâne) — Eğlence: kötü şey. kabahatleri bu. Kör kadılık hangi za.) — Spor: yedi yaşına kadar. manda para etmiş ki... — Tiyatro: ahlâk bozar. > Bü sözleri hep dinliyorum, Artık m. Herkes kendisi üzerinde bir n&-)junca bunlar neye yarar? uset gölgesi var zannına kapılmış. © — Çalış, çabala, be! diyorum. Bırak gu davayı, onu ört, göm.. Bırak şü gay- F ri mübadiller işini, onu unut, kapa, Baş ; ka bir işe bak. On yıldan beri bir küçük - davaya ömür vakfedilir mi? Deve ina dı... O müdür, o âmir aksi gidiyorsa o « daireden çık, ayrıl; birkaç gün aelığa, ekmeksizliğe dayan, katlan, elbette ve elbatte bir iş bulursun. Amerikada şöy.|yok, yok. Çalgıcılar bir falso yapsa: le oldu, börle oldu diye yüz hikâye, yüz|!a dinliyerler farkına varmazlar. fıkra anlattım. Anlıyan olmadı, Ne uyu — Onlar başka! dediler. şTxd?h içbtvCti: umüle Nvco rseakon var. Bunlarda ise fikir bambaşka. Eğ- hayatı yok. Bedii —. lencenin kabası, bayağısı, zihne taallük|buki her günün yarımı yoktur, Bizi etmiyeni, gösterişlisi... Hiç kafa ve fikir|bir hayatımızda gördüğümüz işi, etiği. Ne gezer... O-!mİZ zevki bir amerikalı birkaç ayda Sö) daha inşa ettirmeğe karar verdi. Hükü- e Bulmaca o 123 45 6 78 91011 SOW WW İSEROL NOP/O LD DO e Dünkü bulmacamızın halledilmiş şekli 4567891011 So ARL w —. Soldan sağa ve yukârdan aşağı: İki bu artma fakir köylüler, amele hür! tanışıklık, temasta o bulunmak (0) 2 — asi gurupları (7) 3 — 3 (7) nokt (9! renk (9) ap (9) 4 — rütuber (3) çok kuvvedi odam - 5 “5 — istikbal (3) fakat (3) 6 — 3 (9) yükseliş (5) ipe çek (9) 7 — Rümca gel (3) çüş (3) 8 — Vücudun bir kısmı (8) hayvan pençesi (3) 9 — mert (9) zakta (2) 10 — kömürlük (7) 11 geliş (0) Şikago haydutları Şikago haydutları hakkında Fransız adliye muhabirlerinden Je Londonun yazmış olduğu ma- evet (9 10 (9 w kaleler karilerimize tefrika ha- | linde arzedilmişti. Amerikadan gelen haberler Şikago haydut- larının faaliyetlerini fazlalaştırdık- larını ve birbirini mahv için uğ- raştıklarını bildirmektedir. Ge- çenlerde Nev York otellerinin bi- risinde en meşhur Gangstelerden Cek Daymond vurulmuştu. Day- mond hâlâ hastanededir ve hayatı tehlikededir. Bu sefer de Alkapone nin rakiplerinden Coe Alelo Meksikaya kaçmak için | Şikagodaki apartımanından çıkar- ken mitralyöz ateşile itlâf edil- miştir. Haydut hemen ölmüş ve hastaneye ( götürüldükten bir müddet sonra can vermiştir. Coe Alelonun ölümüneden sonra Al- kapone rakipsiz kalıyor. Çünkü en kavi rakiplerinden Bug Mo- ransda zabıtanın eline düşmüş bulunuyor. Bakalım bu boğaz” leşmalarda Alkaponenin ölümü sirası ne vakit gelecek! 11 a A sn? Afrikalılar gibi çekiyor. Sinirleri canlandıracak bir i1*e* Öm — Ev, mefruşat: dünya muvakkat o-İrün sürat ve bir daha geri dönmemek ü. zere geçtiğini gösterecek bir saat, ko- Bir de yeni yetişenler, türeyenlerjcaman bir ç.n? Zanacdiyoruz '* ayat ebedidir. Hal kumak: Yasak ve günah. Pek ag Jilıkirüyor. Midemki hayatı uzatmak müm-İmet yeni Ukranya ve Çeliyabiski fal 5 şeyler. Eğlenceye bu kadar masraf et-İkün değil, o halde ele keçirdiğimiz bu)rikalarının 25,000; Krasni Pitlloviç fab-| mntakası, tam bir kollektivite olar tikleri halde musik; “u anlayan yok,|hayat dahilinde fazla yaşamalı, Şark)rikasının en aşağı gene 20.000 tarktör lân edilmiştir, zira oradaki kol i çk mütevekkil. Onun için bu hakikati nalayımadı. Bize edilecek en büyük iç- Sakınız: memleketimizde tiyatro ne|timai iyilik hayatı idare kususunda bi- m kan, ne gevşek beyin, ne cılız sinir!İgeri! Seyirciler henüz görgü itibarile xi tonvir etmektir, — Yok! edemiyorum.. Kabil değil. Ailemle|reşit olmamışlar. Medeni ihtiya'ları “oyun veya kaderiyun meskshinden, Tevekkül a zevk, başka bir keyif bilmiyor. Ne yap- Beyfendi, müsaadenizi rica ederim. 2 ber oturamıyacağım, Bunlar cebriy| bilmiyoruz. Rakının fazla istihlâkinin| Lütfunuza teşekkür ederim. İşime yide bir sebebi de bu olmalı, İçen, başka bir/ceğim. Celâl Nuri | İktisadi Rusyada Zirai Rusya'da zirai kolllektivitelerin on) iki senelik bir hayatı vardır. Sovyet | daresinin ilk senesi esnasında fakir köylüler, takriben bin kadar zirai kol- lektivite vücuda getirmişlerdi. “Yeni iktisadi politika” nın tatbiki başlarken — 1921 de — büyük Rusyada 15,570 zirai kollektivite vardı. Yeni. iktısadi politika, zirai kollektiviteleri | şaşırttı, yeni hayat şartlarına göre hazirlan- mamış oldukları anlaşıldı; azalarını kaybetmeğe başladılar; bu ayrılanla- rm bir kısmı, ferdi arazi işletme tarzı- na avdet ettiler; diğer bir kısmı, san'- ayiin canlanması üzerine şehirlere git- tiler. Bu suretle kollektivist olan zirai hareket, yeni İktısadi politikanın baş langıcında hat bir buhrana düçar oldu. Büyük Rusyadaki zirai kollektiyitele- rin miktarı — 1921 deki — 55,570 ten 9, T18.e — 1924 nihayetindi. Maamafih zirai kollektiviteler | tica- retin yeni şartlarına intibak etmeğe başlıyorlar, miktarları artıyor, o suret- le ki 1927 senesi niyahetinde Büyük Rusyada 256,100 köylü ailesini muhtevi —ki bu miktar tekmil köylü ailelerin © LI ni teşkil eder — 18, S40 zirai kol-| lektivite teşekkül etmiş bulunuyordu. Ziraat kollektivitelerinin miktarında, kümetinin kendilerine terk etmiş oldu-! ğu eski büyük malikâne sahiplerinin a- razi ve emlâkinin işlemelerine ve köy- lilerin arazi de milklerini müşterek küllanmalarmâ istinat ediyordu. Bununla beraber kollektivleştirme,, son iki sene zarfında gördüğümüz gibi umumi bir hâdise mahiyetini almamış- b. 1928 senesi kollektivleştirme hareke- tinde ehemmiyetli bir hamle gösteri- yor, Yalnız bu sene zarfında zirai kol. İlektivitelerin miktarı evvelki senelerin- kinin iki misliden ziyadedir; ve kollek- tivleştirme, fakir ve yarı zengin köylü- lerin arazi ve emlâkini birleştirmeleri- J'ayat kollektiviteler ği anlaşılıyor. Küçücük arazilerine son derece mer but olan fakir kökylüler, nasıl oluyor da şimdi toplu bir hale geliyor, kollek- tvite haline giriyor, hattâ bu hususta bir nevi istical gösteriyorlar? Bunun sebebi basittir. Köylüler, ara ziyi şimdiye kadar olduğu gibi işlemek" le işlerini hafifletemediklerini, az çok ehemmiyetli ziraat makinelerinden isti" fade edemediklerini, ziraat sahasında" ki keşiflerden hisseyap olmadıklarını husuile bütün bu şeylerin ancak büyük mikyasta tatbik olunduğu takdirde fay dalı olduğunu gördüler, Köylüler, yak nız büyük mikyastaki ziraatin. vi yetlerini ıslaha, büyük ziraatçilerit yanında daima yaşadıkları yam sefs letten tahlise hadim olduğunu anla" makta geçikmediler. Çarçabuk - birleş meğe başladılar. Büyük mikyasta kol" lektivleştirmeze arazinin o müillileştiri! mesi, sovyet sün'ayiinde, zirmi istihs&" lin azami derecede tevsiine lâzım olaf makine istihsaline ve zirai iktısat latının sınai bir surette işletilmesini! doğru tevcih edilmesile başlar. Son seneler zarfında zirai kooper# tiflerin vâsi bir surette inkişafı Zi kollektivleştirmenin büyük mikyasta €" sasmı hazırlamakta fevkalâde yardım da görülmüştür. 1929 da yalnız büyük Rusya ve 9,994,000 köylü ai'osini birle" tiren 108,000 kooperatif vardı. Bu ko#" peratifler arasında 25,360 : hubub 2690 u tohum, 2,400 üketen istihsal der, Diğer tabirle bu kooperatifler içi İde, şu veya bu şekilde, zirai istihsal tın kollektivleştirme unsurlarını hi olanlar vardır. Kollektivitelerden yük bir kısmı kooperatiflerden çık. tır. Büyük mikyasta kollektiv!sşti, kollektivist hareketinin on ikik set mevcudiyet mücadelesile de hazır! mıştır. Ön iki sene yaşıyan binlerce lektivite, istihsal şubelerini artıra # şi le tebarüz eder. rakamlar, ziraat kollekti- vist hareketinin seyrini gösterir: arza Nm EREÇLERİ PE ze m“ & , 5 rg gazele iE ER Eu ea © giip ie Eze gep EE EEp E & E E-geE3. £, & vi ğe e İk e SE. S8. 8 RE g 8 aEBE: güe Pb a3sk6 iğ İgE E ERBİŞ see & öteğg ja EB İBİNN Ee SR eEi ee e » > ŞE B EEEEE |, 58 Er r2as- |? Savz“eğyaz “ia o. 2eouo0' 1928 de Rusyada 38,139 ziraat kollek- tiyitesi vardı; 1929 da ise 60,000 den zi- iyadeyi havidir, Miktarda tezayütle bir- likte, kollektivitelerin keyfiyeten de yükseldiği görülmektedir. Kollektiyite- lerin zirai istihsalâlı, ferdi ziraat istih- salâtının fevkindedir. Bazı yerlerde kol lektivitelerin mahsulâtı, ferdi çalişan ailelerinkinden iki üç misli fazladır. Umumiyetle ötekilerin istihsalâtı, be- rikilerinkinden © 20, 25 ziyadedir. Bu- nunla beraber muhtelif kollektiviteler- makine (o moksanından (müstariptir. ler. Bu fazla hissedilen bir noksandır. Bu hale çare olmak üzere hükümet, in- şa edilmekte olan makine fabrikaların- dan başka, iki yeni traktör fabrikası b- yapmaları lüzumunu kararlaştırdı. 1931 - 92 de Ukranya ve Çeliyabiski fabrikalarının her biri 20,000; Stalig- rad fabrikası 50.000; Krasni Polituviç 20,000 ki ceman 378,009 traktör yapa caklardır. O ana kadar zirai kollektivleştirme- nin daha vasi bir surette inkişaf edece- inkişaf ettiler ve bu suretle binle cahili köylü, büyük mikyasta parça parça ve ferdi ziraate çok f8” İolduğuna ikna eylediler, İ Sovyet hükümetinin zirai kollekti” telere bahşettiği imtiyazlar da bil mikyasta kollektivizasyona çok dım etmiştir. Bu imtiyazlar az faizli krediler linde, bu kredileri diğerlerinden İde etmekten, araziyi işlemenin anen temininden, en lüzumlu mi lerin tedarikinden, vergilerin tenzi den, zirai malümatın temininden i” rettir. Bu imtiyaz ve menfaatlerde şü İsiz, büyük mikyasta kollektivleştir”” de ehemmiyetli bir rol oynamıştır. "hir amelesinin, kendi ceplerinden İmuallimlerine, ziraat konferansçila! ücret vererek, köylüleri mukavele tinde sosiyalist esaslarına sevk hulâsa şehirlerle köy arasında yeni İnasebetler ihdas eyliyerek, köylül gösterdikleri yardım dahi, büyük yasta kollektivleştirmenin müessir olmuştur 25,000 teşkilâtçi le yakında köylere gönderilecek, oralarda kollektivleştirme o proj dası yapacaklar; kooperatif teşki rile Devlet müessesatı, köylere İce zirant mütahhassısı gönderdi, İat mekteplerinin 3,000 den fazla İbesi de stajlarını yapmak üzere İra memur edilmişlerdir. Binae İkollektivleştirme hareketin Rus iyüzleree mıntakasını o kucakl İşimdiye kadar görülmiyen bir vö varacağı anlaşılmaktadır. Son zarfında binlerce hektarlik arazide ilışan kollektiviteler teşekkül ettiğ' İrülmektedir, halbuki © ane kadar lektivitelerin işlediği arazi iki Üç hektarı geçmiyordu. Bütün bir m İkayı işgal eden cesim kollektivitet İzuhuru görülüyor. Nijne Powi leştirme 9 60 zirai aileleri ihi yor. Diğer mıntakalarda yüzde İdaha fazladır. Meselâ Hopersk kasında ©; 85, Stalingrat mint 'da 7480, Atkarsk mıntakasında. 60 v.s, köylü aileler zirai kollek* lere dahildir. Demek ki bütün Rusyanm