9 Kasım 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

YFDINCI SFNE =: N* Bnçmuharrlri YUNU8 \ <* İDAREHANESİ: karşısında dairei mahsnsa Telgraf: tstanbul Cumhuriyet Posta kntnsa! W° 246 . Başmuharrir ı 2366 . Tahrlr mudüru ; 3236 mOdOra 2365, Kitap kısmı 4 7 2 H. Fırkasında 7 Encümen Teskil Edildi Blok fikri Son günlerde Cumhuriyet Fırkalarınm giderek kendl aralannda bir blok teşkil etmeleri fikri etrafmda bazı sözler naklolunmaktadır. Cumhnriyet esasatının mâdafaasında Cumhuriyetçi fırkaların tamamen müttehit hareket etmelerini tasavvur eden bu fikrin esas itibarile Isabetlne denilecek söz yoktur. Kendilerlne lâik Cumhuriyetçiligi mesnet Ittthaz etmiş. olan fırkaların bu mesnedi ihlâl edecek her hangi teşebbüse karşı ayni suretle müdafaa ve mukabeleye kalkışmalarmdan daha tabii bir şey olamaz. Hal bundan ibaret olunca ise mesnetlerl bir olan fırkaların müşterek mesleklerlni müdafaa için aralannda bir nevl Ittihat tesls etmeleri de pek muvafık görülmek lâzımdır. Bizde siyasî hayatın bu elâstikiyetlerine alısmak ihtiyacı vardır. Çünkü fırka denilince bizde hâlâ maatteessüf yekdiğerine adeta hasmi can teşekküller anlaşılıyor, ve bilhassa tatbikat daha ziyade bu yolda tecelli ediyor. Nitekim son fırka teşebbüsfinfln belediye intHıabatma taalluk eden tatbikatında aynen görülen vaziyet maatteessüf bundan ibaret oldu. Vaadyetin bu müesslf şekillerle inkişafmda hangi tarafın daha ziyade kabahatH olduğunu burada tetkik ve münakaşa etmeği lözumsnz görflyoruz. Bugün için kestirme bir tarik olarak iM tarafta da hatalar bulunduğnnu söylemekle iktifa edebiliriz. Fakat Serbest Fırkanın yalnız aded! bir ekseriyet temini gayesine fazla ehemmiyet vermiş olması ve bunun için her fırsat ve vesileyi mubah gormüş bulunması şüphesiz daha ziyade göze çarpan vahim bir hata teşkil eder. Cumhuriyet Halk Fırkaatnm bn memlekette bir hayatı ve bir tarihi vardır. Bu fırka haklkaten Cumhuriyetçi halkın fırkasıdjr. Ve istiklâl cidaline iptidar ettigi günflem itibaren kendisine çizdiği programlann kâffesini peyderpey tahakkok ettirerek bugünlere kadar gelmiftftr. Ortada mevont olan bu fırkaya fcarşı S. C Fırkasmm belli başlı maknl hsttı hareketini lâik Cumhuriyeteilikte dlgerinden asla farksız olduğuna ve »lacagma ait ifadesinde görduk. Fırka programı diye fleriye sürülen diğer maddelerde bir fırkaya esas teşkil edecek kadar kuvvetli bir fikre tesaduf edememiş olduğumuzu daha ilk günü söylemis ve bu noksanı fırka teşebbüsflnün aceleye gelmesine atfetmek istemiştik. Teni fırkanm ileri gelenleri pek sıkışınca: Başka maddeler aramağa ne hacet, biz murakabe ve münakaşa vazifesini Ifa edeceğiz. Dediler. Yalnu muhalefet için bir jnuhalif fırka yapmak demek olan bu **ade tarzı ise akli selimi asla tatmin edemezdi. Filhakika siyast hayatta yalnız mnhalefet için muhalefet şeklinde bir fırka teşkili ne tasavvnr olunabilir, ne de kabul edflebillr. Her halde fırka muayyen fildrleri temsil ve müdafaa etmek özere vücude getirilen milli bir teşekküldür. Fırkada esas olan fikirdir. Muvafakate ve muhalefete gelince ise onu zaman ile işlerin ve fikirlerin inkişaf şeraiti tayin eder. Bugün muhalif olan bir fırkanın yarın muvafık olması, yani hukunet başına geçmesi ihtimal haricinde değildir. Hulâsa mevzuu sadeee muhalefetten ibaret olacak fırka yapılamaz. Bu cihet yeni fırkada hâlâ olttuğu gibi duran derin bir boşluktur. C. H. Fırkasma gelince bu fırkanm fera mevkttnde uzun müddet durması neticesi olarak bizzarure tevlit etmiş elacağı bir çok memnuniyetsizlikler buluaacagını bilmek için hiç te keramete ihtiyaç yoktu. Bu memnuniyetsizliklerin esbabı bir iki diye tahdit olunamıyacak kadar çok ve müteaddittir. Fazla olarak son senelerde C. Fırkasmm rakipsiz bir vaziyete istinat ederek lâzımı veçhile dikkat ve faaliyet göstermediği de anlaşılmıştır. Sonra istiklâl cidali ile inkılâplann dört beş sene gibi kısa bir zamana sığdırılmış olması milletçe birdenbire çok büytik işler hesabına yekdiğerİni müteakıp kuvvetli hamleler gösterilmesfni icap etmiş olduğunu da unutmamak lâznndır. Bu kadar fazla gayreti bir yorgunluk devresinin takip edeceği de tabtt idi. Bngtn şuna hükmetmek lâzım geliyor lri yenl toka teşebbüsü ile milD vaziyet istiknah edilmiş oldu, ve netice olarak ta yukardanberi kısmen ifadesine çalıştığmuz vaziyet ve hakikatler tahakkuk etmiş bulundu. Belediye intihabında yer yer şayanı dikkat sayılacak kadar bttyfik kargaşahklar geçirdikten sonra almdi esas olarak yalnız lâik Cumhu riyetçilik prensiplerini müdafaada ittihat eden ve kullandıkları vesait itibarile İse bn gayeyi hakikaten temin tni edeeekleri, yoksa onu sözde bırakarak kördövüşü kabfltnden nerede ve nasıl biteeegi bflinmez dava ve kavgalar içinde mi puyan olup gidecekleri bilinmiyen İki fırka karşısındayız. İşte blok fikri karşımızdaki bu karma. m h u riyet dogru fse. Adana'dan 5 teşrinisani * ve Cebelibereket Nafıa fen me,,, muru G. Sami imzasile şu telgra^ı fı aldık: * , «.Vazife başında yolllarda ça»< lıştığım esnada evime girerekk kartmı boğmağa tasaddi ve sir « '/ kate teşebbüs eden caniler ai lemce tamnması üzerine derha',/ I zabıtaca derdest edilmiş ve cürk mün emare ve müsbet delilleri'İ« f miicrimlerin alenî ikrarlart iize Ş rine Cumhuriyet adliyesine tevdi\ edilmiş idi. Halbuki eski devir J lerin enkazından her nasılsa kalma bazı şahsiyetler, hasis menfaatlere tamaan apasikâr bir cinayeti örtmek için hilei şer'iye^ devri gibi hilei kanuniye ile tahkikat ve ifadeleri tağyir ve şeriki cinayeti tahliye, müşevvik vel murettibi setrediyorlar. Mtllî istiklâl uğurunda müca , hede neticesi muhacerete uğra , rnif, vatan ve Cumhuriyet hükâmetine sadık ve fedakârlıkla ç lışan bir öz Türk hukuka şahsi yennin tazmin ve hukuka umurmyenin temin edilmemesinden ve adaletin setre çalışılmakta ol\ duğundan şikâyetçidir. Buraya bir müfettiş izamile Cumhuriyet adaletinin izhar ve temininin ge\ ne Cumhuriyet adliyesinden is\ tirham ediyorum.» • Biz, bu telgraf, bu agır itha karşısında kısaca, Adliye Vekâleti derhal mes'eleve vjaziyet meli, müştekinin iddiaları doğru ise müsebbipleri, değil ise gazetelere kadar şikâyet ederek efkân umumrye huzurunda bir mahkemeyi çok fena bir surette itham eden muştekî hakkında kanunî takibat yapılmalıdır, diyoruz. 9~TEŞ~RINI5'AlNri93O ABONE ŞERAİTİ 1 MÖDDET: TÜRKİYE İÇİNJ HARİÇ İÇİN î Seneliği 1400 Kr. I 2700 Kr, 1 6 Aylığı 750 Kr. j 1450 Kr. l 3 Aylığı s 400 Kr. ! 800 Kr. i ^ 5 Kuruştur =' Nttshası her yerde Felâket yerindeki tetkikat Sıhhiye Vekili İzmir seyahatinden döndü Hilâliahmer şimdiye kadar 100,000 liralık yardım etti. Maddî hasar çoktur Güzellik Kraliçeliği müsabakası başladıf İlk güzelin iki resmini bugün derc@diyoruz? Bugünden itibaren müsabakaya ^irecek güzellerin resimleri sırasile dercedllecektir İzmir'de sel yatağı içinde saplanıp kalari elektrikli Göztepe tramvayları Ankara 8 (Telefonla) Izmir'de bu tedir. Cemİyet seylâpzedeleri, evleri yı lunan Sıhhiye Vekili Refik Bey bugün kılanları yiiksek bir kaygu ile ellerinden saat beşte buraya avdet etti ve istasyon tutmuştur. Hilâliahmer şimdiye kadar da karşılandı. Vekfl Bey seyahati ve 10,000 liralık muavenet yapmış, bu tetkikatı hakkında Başvekile izahat ve nun bir kısmı kimsesiz çocuklarm mekrecektir. teplere yerleştirilmesi için sarfedilmiştir. Nefsi tzmir, Bornova, Seydköy, Karşıyatztnir^e giden muhcrririmizin ka'ya yapılacak 50 bin liralık yardımm telgraft İzmir 6 (Husust) İzmir seylâbuım havalesi gelmiştir, tevzi şekline dair ^ feci tahrfbatı yazılandan çok fazladır. talimatname hazırlanmaktadır. Felâketin verdiği can ve mal endişeMaddî hasarlar hakkında kat'i bir rasile burada fırkacılık cereyanı hayli kam söylemek imkânı yoktur, çünkü zatavsamıştır. Yalnız gazetelerde ihtiras rar görmiyen hemen hiç bir ev yok gihalinde gazete sutunlannda gorülebilibidir. Islanan ve sular tarafından alıp götü yor. Şefkat H. rulen ev eşyası, tüccar mah pek çoktur. 2025 bin liralık palamut 100200 bin lira İzmir Felâketzedelerinden olup jan krymetinde tütün, 70 bin liralık 15 bin darma mektebinde iskân edilenlerden çnval buğday, 60 bin lira kıymetinde 3 Huriye Hanım isminde bir kadıncağrz bin çuval flzüm, 230 balya pamuk, 2000 bir kız doğurmuş ve Hilâliahmerin büçuval incir, ve yalnız Şark halı kumpan yük yardımına işaret edilmek için çoyasına ait 2025 bin liralık halı mah cuğa şefkat ismi verilmiştir. volmuîtur. Mülhakatta bilhassa zevtin Hilâliahmer için f^to^raflar a^açlan çok hasar görmüştür. Felâketzedelerin iskân edildikleri biDahiliye ve Sıhhiye Vekilleri uzun tetkiklerle vasıl olduklan neticelere gö nalar dahilindekl yaşayış tarzlannı gösre tedabir almışlardır. Bilhassa müşfik terir muhtelif fotoğraflar alınmıştır. Bu Hilâliahmer cemiyetimizin yardımı bu fotoğraflar Hilâliahmer menfaatine oyük şükranla karşılanacak bh kıymet larak yirmi beşer kuruşa satılacaktır. öyle değilrai? Kışın kapısı! Nihayet dün Ka sıma girdik.. Foto Kamter Güzeller! İstical ediniz! 1 NURAN Hanım (namî müstear) Hikmet B. beraet etti Gazi Hz. ne telgaf çek mek ciirüm sayılmamış Sabık müstantik; Kenan B.in aleyhinde tezviratta bulunduğunu söylüyor Bursa 8 (Hu. Mu.) Bandırma Ağırceza reisi sabık müstantik Hikmet Beyin muhakemesine saat 11 bu çukta yeniden başladı. Evvelâ nakız kararı kundu Bu kararda Reisicumhur Hazretlerine çekilen telgrafın, Kadriye H. davası İzmir'e nakledildikten sonra keşide edildiği anlaşıldıgı ve bunun vazife ile alâkası bulunmayacağına göre mes'uliyeti müstelzim olup olma dığınm etraflıca tetkik edilmeden karar verilmesinin yolsuzluğu bildiriliyordu. Hikmet Bey kendisinden mustantiklik sıfatı nezedil Kadriye mes'elesi için Gazi Hikmet B in eski Adliye dikten sonra telgraf çektiği Hz. ne telgrlf çektiği dava Vekili nezdinde tezviratta soyledıği için hareketinin cürüm ol sından teraet eden sabık bulunduğunu Müstantik Hikmet B. Mtiddei umumî Kenan B. mıyacağmı izah etti: < Bu telgraf, Gazi'nin Hikmet B. de bulundu. Hikmet Beyin vekili Ali Şevket Bey, hayatına taalluk eden mes'eledir. Çevrilmek istenilen entrikalan bildirmekten Kadriye Hanım mes'elesinin, Hikmet Be( Mabadi 2 inci sahifede ) ibarettir» Dedi ve nakza ittiba talebinkarışık vaziyetten doğma bir fikir olmak lâzım geliyor. Blok fikrini düşünmüş olanfar galiba şunu demek istiyorlar: MademkT Oumhuriyetin müdafaasında müttehitsiniz, evvelâ bu ittihadınızın mahiyetini ve şeklini tayin ve tevsik ediniz bakabm! Fikrin esas itibarile tabiî olduğu kadar doğru da olduğuna şüphe yoktur. Bu bizi bütün milletin alâkadar olacağı çok ciddl yeni teşkilâtın tetkik ve tesisine sevkedecektir. Filhakika asıl ihtiyaç bunadır. Güzellik rrüsabakamıza Iştîrak eden güzellerin resimlerini bugünden itibaren derce başhyoruz. İlk resim Nuran Hanımındır (namı müstear). Bu sene yapılacak mü sabakada, 1931 Türkiye Güzellik Kraliçesi intihap edilecek hanım şubatta Paris'e giderek Avrupa güzellik müsabakasına iştirak edecektir. Avrupa'dan avdetinde, yazm Cenubî Amerika'da Şili'nin idare merkezi olan Santiyago şehrine giderek dünya güzellik müasbakasına iştirak edecektir. ( Mabadi 2 inci sahifede ) Nuran Hanımın bir başka poza YUNUS NADt (Pekyakında: "Onların Romaniv Akagfindüz'ün şaheseri.. Ruzu Hıztrtn mehtapla geçen son nefis gecelerinden biri... Dün Kasım'ın birinci giinu idi 186 günden ibaret olan Ruzıhızır cuma gunü nihayet bularak 179 günden ibaret bulunan kış gnnleri znmresi hnlul etmiş bulunuyor Otedenberi Kasım'ın nasıl gireceğine dikkat edilmiş ve bu ilk günün başlayışmdan kış günlerinin nasıl geçeceği istidlâl olunarak hükümler vermek âdet haline ?'rmistir Kasım'ın dunkıi girişine, cuma günundn ve cumartesi gecesinin gayet iyi geçmiş olmasına ve havanm itidal halinde bulumnasma göre bir hnküm verilmek lâzım gelirse bn sene kış o kadar şiddetli olmıyacak ve mulâyim geçecektir. Arap aylarmm bası, beşi, on beşi de hava noktai nazarmdan tecrubeli günler oldoğnndan Kasım'ın birinci gunü olan Arap ayınm on beşinci gecesi de iyi geçmiştir. Anadohı yaylalarmda koyun sürulerini idare eden çobanlar Kasım'ın hnlulunden ve daha buna mümasil bir çok hâdiselerden meselâ kavak ağaclannm yapraklarını tepeden ve dipten dökmelerinden istidlâl Ue verdikleri hükümler de çok defa isabet etmektedirler. Ne de olsa tabiatin bütun hâdisatmda akılları hayrete düşürecek bir Omuzunu yalandan açıp dilenen bu adam sapasağlam bir intizam ve ahenk mevcut olduğundan bunsahtekârdır! Iara dikkat ederek tecrübe yapanlar yanev'indendfar Belediye, arasıra; şehlr dahilindeki şu tramvaylara asılma nılmıyorlar. Ve çok defa da bir barometro gibi hakikati ifade etmiş bulunuyorlar. dilencileri toplar; fakat, bu toplama, bir hafta sürer. Ve düenciler, tekrar İs> tanbul'u işgal ederler. O zaman, beledl' ye hiç aldırmaz. Sankl dilencüer, mev • sim mevsim toplanan bir yemiş hnlş gf• iHiMiıııııııııııııııtıııııııııııııııııııtıiMiınıııııııııııiııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııııınnııtiitııııııııııuıııııııııııııınıııııııııııııııııııiHiııııt Belediye memurları neredesiniz ! • •