4 Ekim 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 7

D arülbedayide Topaz Darülbedayi kış temsillerine baş ladı, Fransız muharriri OMarsel Panyolun İ. Galip ve Hasan Rasim Beyler tarafından dilimize çevril- miş olan Topaz isimli dört perdelik! &serini sahneye koydu, bir iki ak- şamdır oynuyor, Yazıldığı memlekette üst üste i ki mevsim mütemadiyen oynanıldı ğı, başka memleketlerde ayni rağ- bet ve tehalükle karşılanmış oldu- ğu evvelce VAKIT sütunlarında ya zılmış olan “Topaz,,, Darülbedayi»| in bu seneki faaliyeti için güzel bir iftitah teşkil edecek. Şöhreti yeni bir Fransız muhar- riri. Harpten sonra yazılmış bir pi yes. Harpten sonra yazılmış, harpten sonraki hayatı ve harbin doğurdu» ğu adamı mevzu olarak almış, fa- kat harpten evvelki usul ile, harp- ten evvelki gibi yazılmış bir eser Bu tavsif bence “Topaz,, m bu de- rece muvaffakiyet ve rağbet kazan masındaki sebeplerin hepsini ibti- va ediyor. Harpten sonra neslinin genç mu harriri, Avrupa harbinin cemiye- tin bâyatı üzerindeki tesirini tetkik ederken içinde yaşadığı (burjuva muhitinde üç adam görüyor. Bunlardan biri harpten evvelki nesle mensup idealist eski burjuva dır. İdealist, fakat onun ideali biri birini kovalıyarak değişen ve dai- ma yeni hayat ve yeni fikirler geti ren asırların sürati karşısında köh- ne bir hayalden, vehimden başka bir şey değildir. Bu, hususi bir mek tepte fazilet, feragat ve namus ile muallimlik eedn, yarı aç, miskin, kendisini daima züğürt tesellisile oyalıyan, Mösyö Topazdır. Cemiyette ve eserde görülen ikin- «i tip, gene harpten evvelki nesle mensup, fakat realist yeni burjuva dır. Realist, fakat onun realizmi, idealist burjuvanın idaelizminin ha kikat sahasma konulması demek değildir. İdealist burjuva ile realist burju- va arasındaki fark büyktür. Birin- cisinin omeskenetine, kanatkârlığı na, hayalperestliğine mukabil i-| kinci, burjuvazinin asıl seciyelerini taşıyan, herkesi ver her şeyi kendi menfaati için İstismar eden, kanu- nu bilen, kanuna güvenen ve kanu- nu yapanlar ve tatbik edenlerle bir! likte hırsızlıkk yapan adamdır. O, muteber ve meki sahibidir, beledi- yede azadır, meselâ durup durur-| ken, ve lüzum yokken asri süpürge makinaları kullanılmasını önce be- lediye meclisine kabul ettirir, son- ra bu makinaları başkasının nâmır- na mukavele imzalatrak, sahtekâr- lıkla, ve fevkalâde yüksek ve fahiş fiatla belediyeye satarak ceplerini dolduran iş adamıdır. Bir, Mösyö Kastel Benadır. Bu hırsızın itibarı, mevkii, yük- sek dostları, apartımanı, güzel bir metresi vardır, çünkü parası var- dır, Realist burjuva, herşeyi ve herke- si olduğu gibi idealist burjuvayı da istismar ediyor. Mektepte hatır i- çin numara veremediği, muallimli- ği esnaflıktan, yüksek tuttuğu için, ylaz zegin çocuklarının mektep- ten alınmalarına sebep olduğu için Yâzifesine nihayet verilen Mösyö Opazı yanına alarak onun ismini, aysiyetini, amusunu istismar edi- yor. Belediye azası Kastel Benanm ndan sonra belediyeye sattığı seyler Mösyö Topaz nâmınadır, bundan sonra Kastel Bena beledi- Yeyi ve halkı soyarken parada bü-| yük pay kendisinin, mensubiyette büyk pay Mösyö Topazm, saf, mü- tevazi, nâmuslu ve zavallı Mösyö| Topazındır. rezaletlerile birlikte bir adamın se- ciyesindeki isthaleyi de gösteriyor. İşsiz kaldıktan sonra karnını do- yurmak endişesile mahiyetini tet- kik etmeden bulduğu ilk işi kabul eden M. Topâz, girdiği işin kirlili- ğini anlayınca isyaneden Topaz, bütün namusluluğuna rağmen ken-! disini veren kadın karşısında zaaf| duyan, gaflete düşerek tehlikeyi ve karışık işlere girmeyi kabul eden Topaz, vicdan azabı duyan Topaz, zengin olan, fakat korkan Topaz, nihayet gözleri açılan, hayalden dünyayı çeviren büyük ku i burjuvazi dünysının ilâhi ve sihirli bâkimi parayı nihayet mabut tanr-| yan “iş adamı,, Topaz! | Müellifin cemiyette ve eserinde İbize gösterdiği üçüncü tip, harpten sonra doğan burjuva çocuğudur; fakat namussuz adam itibar görür mü?,, sualine: “otomobili için itibar görür,, cevabını çocuk. Marsel Panyolun hicviyesi Avru- pa sahnelerinde rağbet görüyor, çünkü bu eser inhilâl etmekte olan Avrupa O burjuvazisiinn iç yüzünü gösterip onunla alay ediyor. Bu ta- riz hallem hoşuna gidiyor. Topazm rağbet görmesindeki se beplerden biri de kolay anlaşılma- sıdır; harpten sonra yazılmış olma! sına rağmen harpten sonra edebiya tmın orijinalitesini ihtiva etmiyor, yeni mekteplerin tesirinden uzak, eski tarzda yazılmıştır ve teknik mükemmeliyetini haiz ve bununla olduğu veren hakikata geçen, harpten sonraki| fakat nâmussuz adam itibar görür-| | Memleket " Bir hadise İzmirden gelen malümata göre| Karşıyakada o Halk fırkasına| mensup Cemal Şahin ve Fikri Bey- lerle $. Fırkaya mensup Osman B.| arasında münakaşa çıkmış, müna- zaa şeklini almıştır. Dışarıda bulu- nan halk “Siz içerden çıkınız; reyi- mizi vereceğiz,, diye bağırmışlar- dır. Tehacüm fazlalaşmış, ahali za-| bıta kuvvetile dağıtılmıştır. Karşı- yaka intihabatı durdurulmuştur. | Bursada: belediye — intihabatı| bitti. H. F. namzetleri ittifakla in-| tihap edildiler, | Gediz belediye ( intihabatında! C. H. F. namzetleri kazanmıştır. Gemlik belediye intihabatını da H. F. namzetleri ittifakla ka: zanmışlardır. Aydın belediye ( intihabatında şçi kadınlar kışmen $. Fırkaya rey| vermektedirler, Bunların gündelik- leri verilerek intihap yerine getiril- İdikleri şayidir. S. F. petrolu beş, şe- keri on kuruşa indireceğiz, diye propagnada yapmışlardır. Denizlinin (o Sarayköy kar zasındaki S.F. inhilâl , etmiş muhalif kalmamıştır. Denizlide de İS. F. inhilâl etmektedir. Vilâyet he- yetinin tamamen istifa edeceği ü mit olunmaktadır. Belediye intihar) batında ittifaka yakın kahir bir ek- seriyetle C, H. fırkası kazanacak- tır. Korkunç bir cinayet Evvelki gün İzmir Işıklar kö- yü civarında bir ceset bulunmuş- tur. Cesedin kafa tasında dört köşe bir delik vardır. Hâdise derhal müddeiumumi- liğe haber verilmiş ve müddei umumi muavini Ali, tabibi adli | Şakir ve jandarma takım ku- mümtazdır. Topaz piyesinin Türk sahnesine konulması iyi oldu. Bu eseri dilimi ze çevirenler iyi ettiler. Topazı oynı yanlar iyi oynadılar. Topaz rolün- münakaşa ediliyor. Bu rol, böyle- mi oynanmalı? Galip Bey denildi- İği gibi işin kolay tarafını mı almış- tır? Topaz rolünü bu kadar müba- lâğalı şekilde aptallaştırmak mu- vafık mıdır? Eserin fazla kahkaha ve muvaf- fakıyet celbetmesi için evet. Fakat bu kadar aptallaşan Topazdaki se- ciye tahavvülünün aldığı son şekil o zaman biraz garip ve imkânsız görünmez mi? 1, Galip Bey rolü kendi verdiği manaya göre iyi oynadı, muvaffakıyet netice için eserin a- leyhinedir. Topaz bize süküt sahne- lerinde o kadar yerli yersiz gülmi- yen, daha samimi ve rikkat verici Ibir adam olarak tanıtılsaydı karak- terinin vardığı son Omerhaleyi bi- raz olsun yadırgamıya hiç sebep kalmazdı. : Kastel Bena rolünde Behzat Hâ- ki Bey iyi ve omuvaffakıyetli idi. Metresi rolünde Bedia H. bu haya- tm kadmı olarak muvaffak, fa- kat iş kadını olarak biraz zayıftı. Bu rol, daha azimli, daha dalave- İreci bir kadın tipidir. Mektep mü- dürü Mösyö Müş, yalnız cebini doldurmayı düşünen ve bunun için her vasıtayı mubah sayan burjuva tipinin küçük mikysta iş yapan or-| ta hallisidir. | Hazım Bey bu rolü| muvaffakıyetle canlandırdı, İkinci sınıf rollerde mektep mu- İallimi fakir Topazın sevgilisi genç! muallimeyi Neyyire Neyyir H., To-| pazın muallim (arkadaşları Vasfi Rıza ve Sait Beyler, Zengin Topa» zı dolandırmağa gelen O şantajcı rolünde Emin Beliğ Bey iyi idiler, | Refik fihmet M. Sanjuvan Bir ay mezuniyetle memleke- tine gitmiş olan Fransanın İstan. | bul jeneral Konsolosu M. Sanju- de İ, Galip Beyin muvaffakiyeti! fakat bu! mandanı mülâzim Süreyya Bey- ler otomobille Işıklar köyüne giderek tahkikata başlamışlardır. Ceset; köye onbeş” dakika mesafede bir bâğin kenarında dere içinde toprağa gömülmüş vaziyette idi. Ceset; topraktan çıkarılmış ve sağ kolu ile sağ İ ayağının ucunun Vahşi havyanlar | tarafından yendiği görülmüştür. Ceset; tamamen çıplak bir halde idi. Üzerinde iç donu bile bırakılmamıştı, o kati cinayeti işledikten sonra (elbiselerini soymuş ve açtığı çukura göm müştür. Bu cesedin kime ait olduğunu anlamak çok güç olmuştur. bulunan bir firenk gömleği Işik- lar köyüne götürülmüş, köy muh- tarına gösterilince muhtar der- hal tanımıştır. Gömlek, Kasaba ile Işıklar arasında ticaret yapan manav Kuyucaklı Ahmet ismin- de bir şahsa âittir. Manav Ah- met, Kasabadan Işıklara muhtelif eşya getirir, satar ve oradanda bir çok şeyleri satmak için Ka- sabaya götürürmüş. Manavın üzerinde her zaman 500 liradan az olmıyan bir para taşıdığı tesbit edilmiştir. Tahminlere göre, gece köye giden Ahmedi yolda öldürmüşler, parasını almışlardır. Ahmedin ağzında bir de altın diş bulunmakta imiş. Muayene neticesinde Ahme- din kazma ile öldürüldüğü gö- rölmüştür. Tahkikata başlanınca jandarma takım kumandanı Sü- reyya B. orada bulunan halk arasında (fevkalâde O heyecan | içinde olduğu çehresinden anlaşılan benjur Alinin oğlu Mehmedin evinde ( taharriyat yapmış ve kanlı kazma ile bir kanlı gömlek bulunmuştur. Mak- van dünkü Avrupa ekapresile | Müellif, bize burjusezinin bütün şehrimize dönmüştür. | tul Ahmet 22 yaşında idi Meh- met inkâr etmektedir. Vak'a mahalline yakın bir yerde | 7 7 —VAKIT 4 Teşrinevel 1930 — haberleri | l ub | İzmirde intihabat İzmirde belediye O intihabatı evvelki gün başlamış ve ilk gün bin kişiden fazla rey toplanmış- tır. Reylerin büyük bir ekseriyeti . H.F, na verilmiştir. Istifa yoktur İzmirde muhalif gazeteler C. H. F. namzetlerinin istifa ettik- lerini ve bu meyanda Kardr. | calı Ibrahim beyin de istifa et- | tiğini yazıyorlarsa da böyle şe- yin aslı yoktur. Öldürdüm, fakat hâlâ hıncım var | Izmirde Bundan bir müddet | evvel Bucada, hemşiresine teca- vüz ettiği için Mehmet namında bir şahsı jandarma karakolunda öldüren Âdem efendi hakkında İzmirde üçüncü istintakta yapıl- makta olan tahkikat bitmiştir. Mazmmun Âdem efendi istintak hâkimliğine (Overdiği ( ifadede şunları söylemiştir : “O adam benim bhemşireme tecavüz ve ırzına tasallut etti, Insan hayatta namus için yaşar Bunu duyduğum kendisini aramağa çıktım. Kara- kolda olduğunu öğrendim. Ve oraya gittim, Tabancamı çıka- rarak ateş ettim. O öldüğü hal | de ona karşı hıncım hâlâ geç- medi.» Polisler müvezzi değildir | Izmirde çıkan Hizmet ve Hak kın Sesi gazeteleri C. H. F.nm beyannamelerinin polis ve bekçi- ler tarafından dağıtldığını yaz- maktadır. İzmir polis müdürü Ömer bey bu neşriyatı şöyle tekzip etmiştir : — Beyanname dağıtmak an- cak müvezzilerin işidir. Müstakil namzetler İzmirde belediye intihabı için iki fırka namzetlerinden başka müstakil olarak iki kişi de nam- xetliklerini ilân etmişlerdir. Bun- lar muharrir Raif Nezihi ve diş hekimi Ahmet Hakkı beylerdir, Küçük haberler Amanullah Hanın elmasiarı — Evelki gün Jtalyaya giden sabık Efçat kıralı Amanullah Han şu beyanatta bu- lunmuştur ; “Çok sevdiğim Türkiyede geçirdiğim ) acağın, Gelecek sene Şimdiki kırıl Nadir bir recülü siyasidir. i çin çok çalışmak itmek isterim, Siyasi edilirse İş başında gayemdir. Kâbildeki divanın emlâkirnin iadesi hakkında geleceğim k güzide ç Ar verdiğim Istidayı reddederek beraberim- de getirdiğim elmasları iade etmemi ts- lep etmeğe lar vast- akat buna kü bu elmaslar kendime ve aileme sinir, Herhalde hava- diste yanlışlık vardı Yarınki konferans — Şehrimize is tp fakültesi profesörlerinden e yarın sant ikide Dartilfü- verecektir. 5 ob in bir konferans Ankara telefonu — Evvelki ge ce çıkan fırtınadan Ankara-İstanbul fon hattı bozul ter. Hat dün doğru tamir edilmiştir. Tütün muhafaza memurları — Türün inhisar ider y “gey ımdık ihracatımız - fındık ihracatı atta adır, Hukuk fakültesine girenler — Bu sene hukuk 168 telebe kaydedilmiştir. Bunların 30n hanımdır. Maallim muavinlerinin terfile- ri — Meallim müavinlerinden üç «e fakül, uncu perşembe günü yapılacaktır. zaman derhal | Türkocağı Kış faaliyetlerine hazırlanıyor A Türkocağı kış mevsimine sit fanliyet programının bazırlamak- tadır. Geçen sene olduğu gibi bu senede ocakta konserler konferanslar müsamereler verile- cek, ecnebi lisan kursları açıla caktır. Gençlik teşkilâlı takvi: > 13 edilecektir. İİ yandarma imalâthan ilânlari 1740 adet Eşya çantası pazar- lıkla satın alınacaktır. Pazarlık 4 teşrinievvei 930 Cumartesi günü saat İdde gedik paşada Jandarma İmalâthanesinde intaç edilecektir. h ... İLAN ğ 1 — Çanakkale dokuzuncu jam darma mektebi talebe efradı için beş bin kilo koyun eti, yirmi bin ki lo siğıreti, beşbin kilo kuzu eti 931 senesi ağustos gayesine kas dar bir senelik iaşelerine muktazi et 27/eylül/9380 tarihinden itibar ren 22/Teşrinievel/930 çarşamba gününe kadar yirmi altı gün müd- detle kapalı zarfla Oomünakasaya | vazedilmiştir. ğ 2 — Etin ihalesi 22/10/930 çar | şamba günü zevali saaton beşte vilâyet dairesinde icra kılınacağın dan ihaleden evvel mektep idaresi- ne müracaat eden taliplere derhal | şartnameler mektep müdüriyetin- den verilir. z 3 — Münakasaya iştirak edecek taliplerin verecekleri teklifname ler şartnamedeki şerait dahilinde verilecek fiat yazı ve rakamla ve okunabilmesi için açık yazılacak” tr. 4 — Bedeli muhamminin 9p 7,5 teminatı muvakkatesi sandık mak buzu ve ya hükümetçe maruf ban ka makbuzları kıymeti muharrere- si üzerinden istikrazı dahili tahvi- lâtile borsa fiatından yüzde on nok sanile sair milli esham ve thavilâ- tm teklifname ile ( birlikte ikinci bir zarfa konarak komisyon riyase- tine birer makbuz mukabilinde ve- rilecektir. * $ » Kilo 5000 Koyun eti 5000 Kuzu eti 4 20000 Sığıreti z y 1 -— Çanakkale 3 numaralı Jan- darma mektebi talebe efradmın 1/9/930 tarihinden 931 senesi a- ğustos gayesine kadar bir senelik iaşelerine muktezi 5000 kilo koyun eti 5000 kilo kuzu eti 20000 kilo s1“ ğır eti 27/9/930 tarihinden itiba» ren 26 gün müddetle kapalı zarf- la münakasaya vazedilmiştir. 2 — Etin ihalesi 22/10/930 çare şamba günü zevali saat on beşte vis İlâyet dairesinde icra kılmacağını dan ihaleden evvel mektep idaresi ne müracaat eden taliplere derahl şartnameler mektep müdüriyetine den verilir, ij 3 — Münakasaya iştirak edecek taliplerin verecekleri | teklifname- ler şartnamedeki şerait dahilinde verilecek fiat yazı ve rakamla okus nabilmesi için açık yazılacaktır. 4 — Bedeli muhamminin 95 7,5 teminatı muvakkatesi sandık mak- buzu ve ya hükümetçe maruf bam- ka makbuzları kıymeti muharrere- si üzerinden istikrazı dahili tahvi- İlâtı ile borsa fiatinden $2 10 nok“ sanile sair mali esham ve tahvilâ- tın teklifname ile birlikte ikinci bir zarfa koyarak komisyon ri setine birer makbuz mukal verilecektir. mütehassısı N & I Hüs İİ Türbe, eski Hilâliahmer binası Doktor eyin Naşit İ No. 10 Telefon: Ist 2629 |