20 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 4

ir Kütahya gibi birçok vilâyet mer- © görüşen bir muharrimize şu beya- ; © — terakkiperverlerden — tüccarlarından bir kısmıda şi- — denberi almış olduğu yolu doğru “İltesx intihabatta ekseriyeti azi- — 4 — VAKIT 20 Ağustos 1930 Yeni Fırkada meb'uslar (Üst 'arafı 1 inel sayfada) ayıntap), Hakim Rıza (Isparta) Höseyin (Istanbul), Hacı Hüse- yin (Izmir), Doktor Sadrettin (Kars); Mehmet Fuat (Kars) Re- fik İsmail (Sinop), Yusuf Kemal (Sinop) Beylerin isimleri dahil bulunuyor. Izmirde teşkilât Bir rivayet göre Serbest Cüm- huriyet fırkası lideri Fethi Bey İzmir teşkilâtını idare İçin, şim- di orada çiftlik işlerile oğraşan eski Adana valisi Cevdet Tahir Beye müracaat etmiş, fakat Cevdet B. bu teklifi, “ vaktile siyasetle çok uğraştım, şimdi çift- Biğimde çalışmak istiyorum,, de- yerek kabul etmemiştir. Cevdet B. Fethi Beyin eski ve simimi arkadaşlarındandır. Yeni müracaatlar Yeni - fırkaya © dün Mihaliç, Kalecik, Niğde, Tarsus, Samsun, kezlerinden tebrik ve kayıt telgraf-| rı gelmiş ve şehrimiz Yemiş civarı fahen müracaat etmişlerdir. Dün gelen telgrafların içinde yeni tetekkülün yanlış anlaşıldığını gösteren bazı şeyler olduğu gibi “ikinci on temmuzu selâm- lanz., şeklinde garip cümleler de vardır, Ahmet B.in beyanatı * | Ağa oğlu Ahmet B. dün akşım geç vakte kadar çalış- Mış ve nizamnameyi ikmal et- miştir. Mumaileyh dün kendisile natta bulunmuştur: — Bugünkü tehacüme bakı- memizi « kazanacağına şüphe edilemez. Mamafih size bunu temin ediyorum ki fırkamız ek- #eriyet o arkasından Okoşmuyor. Bz'm en esaslı ve en birinci gayemiz kontrolü temin etmektir. Bu ise sağlam iki düzüne arka- daşla da kemali muvaffakıyetle icra olunabilir.» — Iktıdar mevkiine geçmek İstemiyor musunuz ? — Her fırkann son emeli hüsüneti eline alıp, programını tatbik etmektir. — Eski muhalif paşalar ve > bazıları- nın fırkaya gireceği söyleniyor, doğru mudur ? yaa — Cümburiyeti kuran, başı- miz Gazidir. Biz onun fikrinin son cephesine erişmeğe çalışı- yoruz. oOKendisine (muhalefet edenler belki fırkamıza girebi- lirler, fakat mühim bir mevki | almalarına imkân yoktur. Neşriyala cevap Mumaileyh bunban sonra bazı meşriyata cevap olarak şunları sövlemiştir; İsi gazete şahsiyet kokuları gelen bazı tenkitlere girişmişler, Billahassa dünkü akşam gazete- lerinden biri benim C. H, F. âzasından olduğumu kaydederek şimdi buradan ayrılıp fırkanın takip ettiği yolu tenkit eylememi bir kabahat gibi gösteriyor. O gazeteye yalnız şunu söylemek isterim ki; Ben halk fırkasının üç sene- görmemekte ve bunu fırsatı düş- tükçe meclistede alenen izbar stmekten çekinmemekte idim. Diğer gazetede inhisarlar aley- hinde bulunduğum halde evvel- | niyeti umumiye (meselesini ce şeker inhisarı idare meclisin- de neye çalıştığımı soruyor, Bu- na verilecek cevap basittir. C.H. Fırkası azalarının bu gibi mües- seselerin heyeti idare azalıkları- na tayinini ilk protesto eden bendim. Üçüncü meclisin intiha- batı arifesinde Başvekil paşa Hz. takdim etmiş olduğum bir muhtırade fırka azvlarının bu gibi mali işlere iştirâk etmelerin- dan fırka noktai nazarından yapacağı bütün mazarratları ve neticelerini sarahaten arzetmiştir. lotihabat esnasında Gazi Hz, nip malüm olan umdeleri neşre- dildi, bu suretle bende bu vazi- yetten kurtulmuş oldum, Evvelce niçin girmiş olduğuma gelince ben şeker inhisarının heyeti ida- re azalığını me istedim ne aradım. Ben bir emri vaki karşısında bulunduğumu, gezetelerde oku- dum. Maliye © vekili Trabzun meb'su Hasan beye gittim. Bunun nasıl olduğunu sordum. Heyeti Vekile kararile (tasyin edildiniz, dedi, Heyeti vekilede- ki fırka reislerinden (o birisine müracaat, ettim. Bana £ fırkaya istinat eden bir hükümetin emir altında mütevellit mesuliyetlere fırka azasının da iştirak etmesi lâzım geldiğini söyledi ve Em- de ilâve etti. Bu izahat tereddüt- lerimi izale etti. Ve kabul et- tim. Maamafih bir işin fena veya iyi olması bir adamın o işi gör- müş olmasile taayyün etmez. Biz bugün inhisarlar aleyhtarıyız. Bu meselenin inhisar heyeti idare sile münasebeti yoktur. Münase- bat arıyanlar esas meseleden ka- çınmak istiyenlerdir.» Makbule ve Adile H. lar Yeni fırka dünden. itibaren şebir meclisi intihabatına iştirak etmek için namzetlerini tesbite başlamıştır. Bu seçilmede kadın ve erkek aza adedi müsavi ola- caktır. Aldığımız malümata göre Gazi Hz. nin hemşireleri Mak- bule Hf. ile ikinci kadın aza muallim Âdile hanımda kadın namzetler meyanında göterile- ceklerdir. Adile hanımla mülâkat Dün bir muharririmiz $. C.F. sına ikinci olarak iltihak eden Kadın aza muallim Adile hanı- mın Beşiktaştaki evine gitmiş ve kendisile görüşmtür. 32- 33 yaşlarında asri bir Türk kadını olan Âdile H. Ardahan tüccarla- rından merhum Hacı Mehmet B. in Kerimesidir. Üsküdar Kız san'at mektebi muallimlerinden- dir. Adile H. dün muharririmizin Yeni fırkaya niçin girdiniz? süa- line şu cevabı vermiştir: — Eski fırka sulh olduğu za- man bize, ahaliye refah vaddet- mişlerdi. Bunun ve biz kadınla rın istediğiniz bir çok şeylerin ol- madığını gördüğümden önünde büyük nurlar gördüğüm yeni fır- kaya girdim, — Fırkada mesleğiniz ne ola- caktır? Ve kadınlık için nasıl bir tez tutacaksınız ? — Ben- şimdi kadınlık için erkeklerden ayrı bir tez görmü- yorum, Bunun için Türk kadını da her Türk erkeğinin hakkına sahip bulunmalıdır. Hatta kadın- lar erkeklerden daha ileride, Cenuptan bir tecavüz 5 jandarmamızı şehit ettiler Urfa, 19 (Vakıt) — Evvelki sabah Urfanın bir nahiye mer- kezi ve dün akşamda bir jan- drrma karakolunu cenuptan ge- çen 40 kadar şaki tarafında basıla- rak 5 jandarmamız şehit edilmiş, Nahiye müdürile karakol kuman- danı yaralanmıştır. Şakiler şid- detle takip olunuyor. Dört Vekil — Z Yalovaya gelmektedirler Ankara, 19 (Telefon) — Dahiliye ve hariciye vekilleri ekspresle hareket et- tiler, İstasyonda vekiller, meb'uslar ve sefirler tarafından teşyi edildiler. Vekil Beyler Pendikten doğru Ya- lovaya geçeceklerdir. Üç gün sonra av- detleri söyleniyor. İşittiğime göre Adliye vekili de bu- günlerde Konya yolu ile Yalovaya gi- decektir. Nafıa vekili de seyahati esnasında Istanbula gelecektir. Konya meb'usları Bizim yeni fırkaya geç- memizin ihtimali yok diyorlar Ankara, 19 (Telefon) — Kon- ya meb'uslarının karşı fırkaya geçecekleri hakkındaki neşriyat üzezine Naim Hâzim ve Hüsnü Beylerle görüştüm. dediler ki: «— katiyyen aslı yok ve geçmemizin ibtamali de müta- savver olamaz. Fırkamızdan ayrı- lamayız. , “Dayinler vekilleri Noktai nezârlerinda israr ediyorlarmış Ankra, 19 (Telefon) — Ma- liye Vekili Saracoğlu Şükrü B.in Pariste dayinler vekillerile vaki temaslarda dayinlerin vaki tek- liflerimizi kabul ©tmemekte ol- duğu söylenmektedir. Hükümet noktai nazarında ısrar eaccektir, Devlet şurasında Ankara, 19 (Telefon) — Is- tanbul tevhit teşkilâtı ve beledi- ye memurları nizamnameleri şu- rayı devlette intac edilmiştir. Belediye müzayede münaka- sa nizamnamesi ile muhasebe nizamnâmeside tetkik edilmiştir. İstanbul polis müdürlüğü Ankara 19 (Telefon) — Istan- bul polis müdürlüğüne tayin edileceği söylenen Ankara müs- takil jandarma tabur kumandam Salih B. Dahiliye vekili beyin refakatinde bulunmaktadır. Salih B. bu tayinden malümatı olma- dığını söylemektedir. Gandi sulh mü teklif etmiş? Londra, 19 (A.A) — Deiiy Telgraf gazetesine mazaraı Gandi Hindistan valii İ umumisine bir sulh teklifine muadil bu- lunan ve fakat Mac Donald kabinesin- den önümüzdeki yuvarlak masa konlfe- ransında istiklal siyasetini müdafaa et. mesini talep eden şahsi bİr mektup gön- dermiştir. daha yüksek. Çünkü artık şim- diki Türk kadını kafes arkasın- dan hayata bakan, ve yalnız evde oturmığa mahküm eski harem ve konak bekçiliğinden çıkmış nurlu bir âleme atılmış- İ tır. Artık şimdi işte kadın, s0- kakta kadın, evde kadın, hulâsa her yerde kadın ve nihayet bir anne vardır. Ve bu büyük kitlenin evde TET YE mr — Taymis muhabiri diyor ai ki; “ Yeni fırkadan Türk münevverleri memnun, Ruslar gayri memnun olacak !,, Taymis gazetesinin İstanbul muhabiri yeni fırka hakkında yazdığı bir makalede Halk Fır- kasının üç senedenberi muhale- fetsiz kaldığını söyledikten sonra Fethi B, ve S5. C, Fr. hakkında şu sözleri söylüyor: “Fethi B. tecrübeli birsiyasi ve diplomattır. Kendisi oAvrupal bir görüş sahibi ve geniş kafalı bir adamdır. Fethi B. daima Ismet Paşanın bilkuvve halefi sayılırdı. Anlaşılan Gazi ile Fet- hi B. arasında muhaberat de- vam ediyor ve Fethi B. Ismet Pş. hükümetinin icraatından memnun olmuyordu. Fetbi Bey mektuplarında iktıtısadi ve mali vaziyetin telehhüfe şayan oldu- ğunu ve adli sistemin son de- rece gerilediğini yazıyordu. Gazi verdiği cevapta Fethi Beyi siya- set hayatına avdete teşvik et- miş, Fethi B. 22 temmuzda Türkiyeye avdet etmiş, Gazi tarafından kabul olunmuş, 7 ağostusta yalovada verilen bir baloda Gazi, Ismet Paşa ve bazı ileri gelen meb'uslar, Türkiye ahvali siyasiyesini sabaha kadar konuşmuşlardı. Bir iki meb'us hükümetin ba- rici ve dahili siyasetini ve halk fırkasını açıkça tenkit etmişler, haber aldığıma göre Gazi bu tenkitlerin şiddetinden mustarip olarak, bunların niçin büyük mil- let meclisinde söylenmediğini sor- muş, İsmet paşanın mecliste söz hürriyetinden hoşlanmadığı ce- vabile karşılaşmıştır. İsmet paşa bu aralık hep susmuş, nihayet bu tenkitlere mecliste cevap ve- receğini söylemiştir. Taymis muhabiri bundan son- ra Fethi Beyin Paris elçiliğinden istifa ederek fırkasını teşkil et- tiğini söylüyor ve Fethi Beyin porgramı hakkında şu mülâha- zaları dermiyan ediyor : Bu program, şimdiki hüküme- tin dahili ve barici siyasetinden memnun olmıyan Türk münevver- lerini memnun eder, Fakat sovi- yet Rusyayı memnun etmez. Tür- kiyeyi Bolşevik nüfuzundan ta- mamile serbestleştirmek için vu- ku bulacak teşebbüsü Rusların ne suretle karşılayacaklarını gör- mek çok entresan olacaktır. Fethi Beyin (göreceği iş kolay değildir. Beklenilmeyen bir şey vuku bulmazsa Fethi B. intihap olünabilmek için bir sene olduğu gibi, mesaide, hayatta, büyük mecliste, komisyonda, po- litikada bulunması tabii haktır. ben işte bunu müdafaa edece- ğin,» Nuri bey Yalovaya gitti Yeni fırka kâtibi umumisi Nu- ri bey de liderine iltihak etmek üzere dün akşam Yalovaya git- miştir. Bugün S.G, fırkası Ya- | lovada umumi bir içtima yapa- cak ve idare heyeti azası yarın | şehrimize geliceklerdir. Fırka gazete çıkarıyor Aldığımız malümata göre fır. ka naşiri efkârı olmak Üzere iki gazete çıkarmıya karar ver- miştir. Bunlardan biri Ağa oğ- lu Ahmet beyin riyaseti tabri- riyesi altında Ankarada intişar edecek, diğeri de ya İzmirde veya şehrimizde çıkacaktır. daha beklemek mecburiyetinde kalacaktır. İsmet paşa kendisine merbut arkadaşlar bulmakla, #i* yasi bir kiyaset göstermiştir. Kendisi iktidar mevkiini bırak” mak fikrinde değildir. Bütün emmareler, İsmet paşa ile Fethi Bey arasında şiddetli mücadele vuku bulacağını gös” teriyor. “Gazi, bitaraf bir vaziyet ala” cağını ve mecliste vuku bulacak müzakereleri alâka ile . takip edeceğini söylemiştir. Vaziyet ii fazla gayri ha“ kiki görünüyor. Türkiye iki ra” kip siyasi fırkaya alışık değildir. Bir takım şiddetli ve faidesiz mücadelelerin vukuu çok imuh- temeldirı,, v5 » a * .> 5 Deyli Telgraf ' Rum, Ermeni ve Yahudilere siyasi kek vermek noktasını mühim buluyör Deyli Telgraf gazetesinin dip* lomat muhabiri S. C, F. progra“ mı münasebetile yazdığı bir makalede yeni fırka ile halk fır- kasının Reisi Cümhur Gazi ps“ şaya, layik, milliyetperver ve cümhuriyetçi Türkiye devletine mütesaviyen merbut olduklarını, ibtilâfın prensipler değil, fakat fazla usul ile alâkadar oldüğu- nu yazmaktadır. Diplomat muhabir yeni fırka- Bin re mali ve iktısadi —. sai; miyet i, Gİ ei özlenme borçlar teahhütmamesine: saşdık kalacağını istibraç etmekte, liman inhisarının kaldırılmasile ve demir yolu nakliyat ücretinin tenzilile ecnebi ticaret ve gemiciliğinin * istifade edeceği: iyor. iphone sakal Bi li meni ve Yahudi ekalliyetlerine tam medeni ve siyasi hukuk temininin çok mühim ve şayanı dikkat bir muvaffakıyet olacağı" ni ilâve ediyor, M. Mübadelede — f Bugün teplensrek itilâfname- nin mer'iyet terihi tesbit edilecek Muhtelit mubadele komisyonu heyeti umumiyesi bu gün toplanacaktır. Bu içtimada büroların messisi” bak- kinda riyasetin tebliğatı okunağak, 1üİ4 naimenin merişete girdiği carih tesbit edis leçektir. İtilâfasme nüshalarının Atitada testisi tarihi olan 23 temmuzun'meriyet tarihi olarak kabul edilmesi -kuvvete zannolunmaktadır. — 2... 1. maki li Küçük haberler Müslüman olan kadın — Ms- #61 bir İngiliz binbaşısınm zevcesi islâ- miveti İhabul etmiş © ve Nesime ismi verilmiştir. Sanayi ve maadin bankası— Müdürü Sadettin B. dün Ankaradan şeh- timize gelmiştir. : Salih Pş. — Şark harekân vku- mandani Salih pş nın ferikliğe. terfii ta- karrür etmiştir. İstanbul kütüphanelerinde — 300 bin ciltten fazla kitap vardır. * Necati B. — Cemiveti belediye azasından Necati B. in istifa etiği yazl mıştı. Mumailerh dün bu östilasmın yeni. fırka ile alâkadar olmadığımı bildirmiştir. Tütün sergisi — Tütün inhiser idaresi Ankarada bir sigsra sergisi caktır. » TOZAR « 101 kişi ile mülâkar», “Mahalles “Cennet fedavileri , tefrikalarımız min derecatımızın çokluğuna mebni dereed” lemedi. okuyucularımızdan özür dileri&