20 Ağustos 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 3
Kürt harekâtının iç yüzü Iran» Kürt-Ermeni < Asur milletlerinden teşekkül edecek Arja ittihadı hulvasına Iran nasıl kapıldı? “Odlu yurt ,, şarktaki hadise- ler hakkında şayan dikkat bir makale neşretmiştir. Bu makale ağrı dağı ve Zeylam hadiseleri- nin hariçten nasıl m gör dair bir haylı tafsilât ağ mir son hadiseyi Kürt -Iran - Ermeni - Asur itti- fakından teşekkül etmesi bekle- nen re ittihadı) fikirlerini bir tatbikatından ibaret olduğunu f #ikâitın, Irakta kürt milliyetçiliğinin Arap ve Kürt meselesi ihdas et- tiğinden dolayı harekâtın daha başka membalardan ve İran için- den idare edildiğini anlatıyor. Kürtler için Gra- mer ve löğat kitabı yapildığın. | dan bahsederek Ermenilerin ve İranın faaliyetinden bahsediyor. Daba 1927 senesinde Taşnak fırkasının mürevvici olan (Dro- şak) gazetesi ve şimdi İranda “İranı kebir, adında “pan arya- nist,, bir. gazete çıkaran Yegik- an, Kürtler, Asorlar ve Erme- i dahil olmak üzre kara Akdenizlerden Hindi- i Kaf dağlarından Hint kadar uzanacak “büyük | birliği, etrafında neş- başlamıştır. Droşak ve egikyan bu programı Türk milletinin a İranı dahi Erme- örtler kadar tehdit eden Pan Türanizmine (karşı koyduğunu kaydederek bu işte Ieansi oynayacağı rolü - Alman oynamış u role benzetmek istiyor. ,Kürtlerinin “halâsi, Yenin yakama yek ve in istihdaf eden bu nevbeti «Âyende» etrafında bir- Tahran şövenlerine hiçte gelmedi. Daha Şeyh Sait Zamanında İran ruzname- lerinin bir kısmı «Aryan ırkına kardeş Kürt milletinin ve istiklâl yolundaki mücadelesine İranın lâkayt kal- tavsiye iyordu “Taymis » gazetesinin bu son hadiselere basrettiği başmakale- den iyoruz ki Iran daha sulh konferansında Erzurum ve iyarbekir hakkında bazı meta- dermiyan etmiş imiş. Daha Yakın bir tarihte Musul meselesi münakaşa edildiği zaman Iran matbuatında Iranın Musul üze- Tides mandasından bahisler geç- ği dahi hatırlardadır. İRE | li ; ini iri ii zi a surette. rana bırakılmaktadır. rekse Kafkasya Azerbaycanı hakkında söylenen açık ve ay- dın idialar, realite ile © katiyen hesaplaşmıyan Daşnaklar için müsait bir Zemin yaratmış olu. yordu. Lozandan sonra Taşnaklar u son çareye müracaat ederek Iranda “Şehname, © okumağa başladıkları zaman biz “Ermeni- ler ve İran, riselemizde İranın hakiki terakki ve inkişaf yolla- rin bu macerslardan çok u- zakta bulunduğunu göstermiye sayediyorduk. Rus ibtilâlcilerin- den Çernofun Avrupada neşret- tiği “Şarki Avrupa milletlerinin birliği» mecmuasında Kürt ha- reketini müdafaa etmektedir ve | bu işte İrana istinaden tabii ol duğu yazıhordu. O zamandan- beri Ermeni-Kürt - Asor müna- sebatı inkişaf eyledi; gerek Su- riyede, İrakta, gerekse İranda Ermeni-Kürt cemiyetleri teşek- kül etti, İranda serbest denilecek dere- cede çalışmakta olan ve heyet- leri bizim gibi herkese de belli olan bu teşkilâtların merkezi son senelerde Tebriz, Hoy, Urmiye ve Makü tarafları olmağa baş» lamiştır. yelesi ki İran hükü- meti an Türklere kendi riyal bile yasak ettiği balde ve Kafkasya Azarbaycanından İrana İltica etmiş millet seven istiklâlcilere yalnız Tebriz ve Erdebil taraf- larında değil, Gilân, Mazende- ran, Astrabet, Horasan, hatta Tahran taraflarında bile yı mak imkânı vermediği belde, Ermeniler, Kürtler ve Aşorlar, hatta: Yahudiler" bile İranda tam serbest ve hür bir bölde yaşa- maktadır. N İranın vahdet ve varlığını asır- larca babasına yaşatmış ve bugünkü İran / zerbaycaplıları bircecikte olsun: Türk dilinde mektebe, Türkçe ve meş- riyata malik olmadıkları, hatta çizen seneden itibaren Tebrizde çe tiyatrolar tertibini bile yasak ettikleri halde Ermenile- rin kendi lisanlarında gazeteleri, mektepleri, cemiyetleri, siyasi fırkaları, tiyatro v.s, leri vardır. di son senelerde bunların üzerine Kürt ve Asor medeni- milli faaliyeti dahi inzimam et- mektedir. Milliyetperver Kafkasya Azer- baycanlılarının yalnız Kafkasya Azerbaycanında bahseden neşri- yu İrana bırakılmadığı halde enilerin Avrupa ve Ameri- kada çıkan ve Kürtlerin Irakta neşrolunan Oo matbuatı serbest Yazan : $. $. Van Day Markam ayağa kalktı: | a, geni be sordu. Sonra “marladık., dedi ve gitti. dönerek; “Allaha| İ geçtik. Kumandan Be; Idık. Markam, Vansa| daki müşteriler arahtiiiei Gi nız başına bir masada yemek yiyor Nakleden: 5Ömr Fehmi ans, tembel tembel iti. kadar kâfi, de- yordu. Cevap verdi: ya ii müsaadesi veri» inciye kadar Nevyorkta kalınız! gürültü ile itiraz etti. Hak- şey iyi... bu kadar şiddetli dav-/lim! b ğı eşkiyâsıhın “taftamen““imhas İon sper > İlkini saf Husrev Bey “TE taralı 1 Tee sayade). ye oCümhuriyeti o hükümetinin komşu İran küümet ve milletine karşı (o beslediği o hayrıhahane dostluğu şifaen ifade etmektrir. Gerek reisitümhur Hz. inden aldığım emir ve gerek Cümhu- hükümetinin verdiği talimatla Tahranda göreceğimi ümit etti ğim samimi ve dostane teşriki mesai “ile Türkiye (devleti ve milleti için katiyyen radikal olarak — hallicevap Oeden ve atide İran ve Türkiye dost- luğunun hiç bir sebeple ta- <İZ€ O uğramamasını temin €de- cek olan son hudut hadisatının dsotane bir şekilde halledileceği ümidini beslemekteyim. Çünkü mesele bence sırf askeri bir hoktai nazardan mütalea ve hal- li icapeden bir mahiyet almıştır. Tashihi hudut meselesine g€- lince, Tevfik Rüştü B. ile Frugi Han arasındaki müzakerelerde arazi Üzerindeki teklifatı tetkik için her iki tarafça da birer ko- misyon o hazırlanması etmiştir. Bir membai şekavet olan ve muvasala hatları tamamen bulunan, ziraat ve ticaret için kıymeti olmıyan lav tabaka- larile örtülü Ağrı dağının bu ş€- kilde kalması daima emniyetsiz bir hudut ve eşkiyaya bir yatak daima Türk - Iran dostluk bün- yesinde adeta bir çıban demek olan ağrı dağının Türk hududu dabiline alınarak buna mukabil münbit ve mahsuldar arazilerde tavizat vermek #ure- tile Iranla emniyetli ve mükem- mel bir hudut tashihi tarafımız- dan teklif olunmuştur. Fakat bu budut meselesi acil olan Ağrda- sından sonra düşönülecektir. takarrör | —— — 3 Deniz hamamları ! Ücretlerin fazlalığından | şikâyet ediliyor | Emanet tetkikat yapmak'ertır. | kaç sene evvel bir zevk ve eğ- | lence olarak telâkki ediliyor, | denize girenleri ancak mahdut | kimseler teşkil ediyordu. Bugün ise denize girmek -es- kisine nazaran çok umumileş- miştir. Evvelce denize ( girmiyenler şimdi günde iki defa sabah ve akşam banyo yapmak arzusunu i bissetmektedirler. Banyo yerleri deniz hamamların- ida ir Fakat buna rağmen o öğreniyoruz ki denize rağbet eden balk şimdi banyo ücretlerinin fazlalığından şikâyet etmektedir. Hergün denize giren bir zat dün şnuları söylemiştir. “Bugün denize girmek bir sıhhat meselesidir. Bir çok has- talar hemen hergün denize girr mek mecburiyetindedirler. Emanet açıkta denize girmeyi menediyor ve bunda haklıdır, | yalnız bugün en ucuz denize | girme ücreti 25 - 30 kuruştur. Günde iki hatta üç defa gire- cek bir adam 60 - 90 kuruş “ yermiye mecbur kalmaktadır. banyoları ücretleri azalmalıdır. pi denize girmek memnu- Çünkü budut üzerinde eşkiya bulunurken, şurada burada bas- kın olurken iki taraf komisyon- larının çalışmasına imkânı maddi yoktur. Esasen Ağrıdaki tedibat sirf askeri bir harekettir. Bunun ne hudut meselesile, nede siyasi şu veya bu mutaleatla alâkası yoktur, Ben Tahranda iki milletin dost- luğunun takviyesine ticari müna- sebatinın ve külter temasınm inkişafına çalışacağım.» İrana cvabımız Ankara, 19 (Telefon) — İrana verilecek üçüncü notanın yarın Yalovada Başvekilimizle vekiller tarafından son bir tetkikten ge- girileceği tahmin olunuyor. Bu noktai nazardan Dahiliye ve Ha- vekillerinin bu seyahatine necye sı yarın nihayet bulmuş olacaktır. — İsmi ne, kim bu adam? Ba» na söylemez misiniz? — Hay hay. . .. Zaten söyleme sek te yarın herkes öğrenecek. Yüz başı Leakok! — Ne diyorsunuz? İmkânı yok. Hayır, hayır aldanıyorsunuz. Onun la beraber tam üc sene Avrupada bulundum. Kain So iyi pe İrım. ı$ iz taki iyor. — Leakok hakkımda edindiğiniz) ““Mizekem Yer ali kanaat müstesna olmak üzere her) müyordu. Tam bu sırada yüzbaşıyı , İtiraz niyetinde deği: takibe memur taharri Markam vereceği cevabı düşü” memuru ol- duğunu bilâhare öğrendiğim bir a- Hep beraber yemek salonuna dam salona girdi. Bizim masamıza salon-| Ya! » Yal.) o Markama: klaştı. — Çok mühim şeyler var, efen- — Doğrusu hayret! dedi. Tah-|du. Müddei umumi kendisini bi-|dim, diye fısıldadı. iyordum. Pfifin be- Ben bu kada-|zim masamıza çağırdı, gelince: — Kumandan size iyi haberle-|bu efendiler yabancı rim var, dedi. Aradığımız adamı bulduk, sanırım. Bütün yollar bizilsansör beklerken yakaladım. 79 cul — Hingbotham, hızlı söyleyin değil! çe ücretler yükselecektir. Ben Şehremanetine müracaat ettim. Vaziyeti anlattım.,, . Bu hususta ( Şehremanetine vaki otan müracaat çoğalmakta» | dır. Emanet muavinlerinden Hâ- mit B. bunun için şunları söy- | lemiştir: “Biz her yerde denize girme- yi menetmedik. Yalnız şehrin sahillerinde tehlikeli yerleri ge- çen sene belki bildirdik. Bügün Istanbulda denize girenlerin an- cak "10 u deniz hamamlarına girmektedir. Hergün denite girmek isti" yenler ekseriyetin yagtığı gibi hamamlarda değil, başka yer lerde denize girebilirler. Maamafi vukubulan müracaat- lar tetkik edilecektir... kadar otobüsle gitti. Ora- geçti ve Riversid Drivde 49 numa- raya girdi. Kapıcıya ismini söyle- meden asansöre bindi. Yukarı çık-| tı. Tam iki saat kaldı. Sonra bir İtaksiye bindi. Tabii ben de arka- sından, (Santral park) ın bulundu- ğu 72 inci caddeye kadar gitti. 50 inci Şark sokağında (A) yolunda arabayr durdurdu. Savdı. Kürins- burg köprüsünün yarısına geldi. Korkuluğa dayandı. Cebiriden bir paket çıkararak suya attı, | İ — Ne büyüklükte idi bu paket? Memur el ile işaret ederek ce- vap verdi: — Bu kadar işte efendim! — Kalınlığı? — Dört, beş santimetre kadar. Markam, heyecanla sordu: Paketin icinde bir tabanca, me Sıhhati umumiye namına deniz | dan yaya olarak 18 inci caddeye $e; VAKIT 19 Ağustos 153) — Dört ay sonra Emanetle Vilâyetin tev- hidi geri mi kalıyor? Komisyon bu kararı verdi Aldığımız mevsuk malümata göre Vilâyetle Emanetin tevhidi işile uğraşan komisyon şimdiye kadar yazılanlardan bambaşka bir karar vermiş, tevbidin dört ay kadar tehirini muvafık gör. müştür. Bu karar evvelki gün Anka- İ raya hareket eden umuru ma- halliyei vilâyet müdiri umumisi Nazif B. tarafından Dahiliye vekâletine bildirilmiştir. Karar vekil Şükrü Kaya B. tarafmdan kabul edildiği takdir- İ de tevhide kânunusanide başla nacak, bundan evel şimdiki vilâyet ve belediye maclisleri yerine kaim olacak olan bir şehir meclisi intihabatı yapılacaktır. Emniyet sandığı bina- sında yeni teşkilât Meni salondan bir manzara Emniyetsandığı binası dahilin- de mevcut 25 metre tulündeki salon büyütülmüş, tulü altmış metroya iblağ edilmiştir. Banka kişelerini ihtiva edecek olan bu salon mevcut banka salonlarının en büyük ve genişi olmuştur. —— a — niye ve hal den me Romünistler Tahkikat ilerliyor, bir kişi daha tevkif edildi Yedinci müstantiklikçe komü- pistlik tabrikâtı yapmakla maz- nun olanların isticvabına devam olunmaktadır. Mehmet Sabri is- minde: biri daha yakalanmış, istintak dairesine gönderilmiş, isticrabı neticesinde maznunlarla alâkadar görülerek tevkif olun- muştur. Tahkikata devam ediliyo. Izmirde komünistlik beyanna- meleri asmakla mazmun Giritli Küâzımla arkadaşları Nusrat ve garson Mehmet Ziya haklarında tanzim edilen tahkikat evrakı Izmir müddei umumiliğince müs- tantikliğe verilmiştir. Izmirden İstanbula gönderileceklerdir. . Her halde ağır bir vardı peket.. pe — Alâ, daha başka neler 'gör“ dün? — Paketi attıktan sonra evine gitti. Ben de peşini bıraktım, size geldim. Taharri memuru gittikten sonra Markam muzaffer bir eda ile ba- ğırdı: — İşte aleti katil! Başka ne kal- dı? Vans, müddei umuminin omzu- na elini koydu. Sakin bir eda ile dedi: — Daha bircok.... Pek çek İşeyler, dostum. Ben Bensonu yüz- başının öldürdüğünü hayalimden bile geçirmiyorum. İşinize karış" mak istemem. Fakat bir dost nasi- hati istiyorsanız, bu adamı tevkif etmeden evvel biraz bekleyin. Bu- nu sizden rica ederim. Düşünün ki İselâ otomatik bir Gold. bulunma» — Kuşu, adliye dairesinde a-'sm, sakın? — E, hemen hemen 6 cesamette| en müdebbir, en fikri salim sahibi (Bitmedi)
