19 Mayıs 1930 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 2
— 2 — VAKTI 19 Mayu 1980 - LYA A KIT ın TELGRAFvLTELEFO — HABERLERİ Müttehit Avrupa | Briyanın projesi hükü- metlere tevdi olundu Bu muhtiranın üç faslında neler var? Atina,18 (Husosi) — Buradaki Fransa sefiri M. Simon Amerika cemahiri müc tehidesi gibi bir Avrupa heyeti mtttehi- desi teşkili o hakkındaki ON. Briandın Projesini Yunan hariciye nezaretine tevdi etmiştir. Bütün cihan paysahtlarında neşredilecek olan bu muhura 16 büyük sayıfadan mürekkep olup üç fasla ayrıl mıştır. I — Birinci fasılda bir mükaddime mevcuttur. Bunda bu projerin tertibine #nik olan efkâr ve mülâbazat izeh edilmektedir. « 2 — İkinci faslında devletlerin cevap vermeğe davet edildikleri sualler mev- cattur. 3 — Avrupanın bir heyeti müteehide şeklinde icrayi fsaliyer etmesini icap İ etiren sebepler ve fikirler izah ediliyor ! ve muhcelif hükümetler 15 temmuz 1930 srihinden mukaddem proje hakkında fikirlerini bildirmeğe ve sorulan suallere © cevap vermeğe davet ediliyorlar. Hint bülbülü istiklâl mücadelesini kuvvetilendirmyie çalışıyor Daharasana, I? (A. A.) Madam Naydu tuz fabrikalarına hücum hereke. tine başlanmadan evvel istiklâl smücade- | lesini bir kat daha kuvvetlendirmek için t dahilinde bir devir seyahati Madam Naydu evvelâ Shola- r'n gidecektir. Bombay, I7 (A.A) — Biri 100 diğeri 400 gönüllüden mürekkep 2 grup Bombay civarındaki tuz fabrikalarını ele geçirmek için yola çıkmışlardır. Komünizm — Fransız müstemlekelerin- | de tevessü ediyor Marsilya, 17 (A. A.) — Cümhuriyet- çiler birliği kongresinde meb'us M. Ta- ittinger Fransız müstemlekelerinde Sov. yetler tarafından yapılmakta olan props- ganda meselesini ortaya armışur. Hatip, geçenlerde Yenbay'da çıkan hadiselerden bahsederek Fransanın wzektı bulunan müstemlekelerini ana vatandan ayırmaya çalışmaktan vazgeçmesi için Moskova hükümeti nezdinde yeniden bazı teşeb- büslerde bulunulmasını, aksi takdirde siyast münasebetlerin katedileceğinin ken- disine bildirilmesini tavsiye etmiştir. MN AM Maarif ve İktısat bütçeleri görüşülürken Dün M. Meclisinde bazı meb'uslar mühim tenkitlerde bulundular Üst tarafı 1 imei sayıfamızdadır «— Bülçemiz geçen senekin- den fazladır. Bu zammın bir kısmı yeni muallimlere ve ecne- bi mütehassıslara verilecektir. Geçen sene 125 şehir, 65 köy mektebi açtık. Talebe adedi mütemadiyen artıyor. Geçen se- neki talebe adedi evvelki sene- den 17,770 fazladır. Bugün eli- mizde 13 bin muallim mevcut- tur, Bunun 5634 tanesi muallim mektebi mezunudur. Memleketi- mizde mevcut çocuklara nazaran okutmakta bulunduğumuz çocuk- ların nisbeti yüzde otuz üçtür. Komşu memleketlerde Bulgaris- tanda bu nisbet yüzde yüz, Yu- nanistanda 98, İtalyada $7 dir. Türkiyede bir muallime 30-36 talebe Bulgaristanda 47, Yu- nanistanda 59 talebe düşüyor. Bu nisbetin aleyhimizde olma- si inşaatın (o noksanlığındandır. Memleketin (iktisadi — vaziyeti inkişaf ettikçe ilk tahsilde ar- tacaktır. Orta mekteplerimizde 4443 talebe vardır. İlk tahsile nisbetle orta tahsile devam edenlerin nisbeti yüzde 8 dir. Bu nisbet Yunanistanda yüzde 16 dır. Bugün orta tabsilimizi temin eden feragatli ve değerli muallimler arasında icap edenler de vardır. 1761 orta tahsil muallimimiz arasında yal- | guldak) Ankara nız 680 yüksek tahsil görmüş | muallim vardır. Mesleki tedrisat | inkişaf halindedir. Bu mektep- hocası yapacağız. Muallimlerimiz hiç şüphesiz vazifelerini kudret- le, muvaffakıyetle yapmaktadır- lar. İki sual Ağa oğlu Ahmet B. (Kars) — Vekil B.in sözlerinden memnun olduk. Fakat memlekete ilmi getirecek, ilim doğuracak darül- fünunumuz yetim bir Ovaziyette kalmıştır. Bu darülfünun bütün bu irfamn menbat olacaktır. Vekil Beye soruyorum. Bu aç ve perişan ilim ordusünun zabi- tanımı düşündüler mi düşünme- diler mi? düşündülerse neden bunları Barem kanununa göre terfih etmediler? İbrahim bey — İrfan hayatı- mızda muayyen bir terbiye siş- temi yar mıdır? Şekli nedir? , Maarif vekili — Bir memle- kette güzide denilen sınıfın e- hemmiyeti ihmal edilemez. Bu sı- nıfı darülfünunlar temin eder. Darülfümunümuzun ıslaha muhtaç olduğunu da darölfünun profö- sörleri tesbit etmişlerdir. İbra- him beye gelince, evet muayyen bir ablâk ve terbiye sistemimiz vardır. Bu, doğrudan doğruya lâyik olarak, çocukların iradele- rini kullanarak iyiliğe doğru git- bey (Zon- tu muallim mektebinin maarif yüzde onla- me ğı halde neden vala A ke edildiğini eri | melerine e Bu sırada lerde rağbet artıyor. Darülfünun ödü da bu sene 2363 talebe vardır. Liselerden çikacak talebe ile Vekil bey, orta tahsil ilk tah- silin bir muakkibidir dedi. Darültünun daima takviye edi- | Yusuf Akçora Beyin beyanatı lecektir. Geçen senenin en mühim ha- disesi olan yeni harfler inkılâbı | | | Bu sırada Yusuf Akçora B. kürsüye çıkarak şöyle dedi ; — Evvelâ * adetim (veçhile tamamen yerleşmiş bulunuyor. ' maarif vekili Beyefendiye te- Bu sene ecnebi lisan hocalarile | şekkürle işe başlayım. lise talebesine ecnebi lisam öğ- | O Bütçeler münasebetile vekillerin reteceğiz. Muallim mekteplerinde | çıkacakların bir kısmını da mem- VAKIT ın tetrikası: 176 Yazan : Hüseyin Rahmi Meşrula gayri meşru münase- betler arasında fark yok gi- - bidir. İzdivaçtaki serbestliğin bu derecesinden doğacak mahzurlar en sağlam akılları düşüreceği teşevvüşlerle çileden çıkaracak bir karışıklıktadır. Madam Aleksandra Kolontai şöhreti memleket hudutlarından barice taşmış bir Rus edibesidir. Ahlâkı, eski yosunlu yollarından çıkarıp yeni rejim raylarına bin- dirmek için şimdiye kadar hemen biçbir kalemin cesaret edemediği serbestlikteki hikâyeleri etrafta çok dedi kodu sağnakları ko- parmıştır. İşte bir tanesinin mevzuu: Hikâyenin kahramanı Maraja Stepanovwna.. Telstoy ile mek- tuplaşan, halk terbiyesile uğra- şan ve her yana Broşürler da- dır. ğıtan köylü partisi tarafı bir kadındır. Bir zabitle evlidir. Kocası manevralara gider. Ma- dam belediye tabibini sever, Ve ona metres olur. Marajanın moralince gönül ve aşk hukuku izdivaç haklarının çok fevkında- Kocasının avdetinde her şeyi itiraftan çekinmez. Çünkü Madam Maraja o kadar açık yureklidir ki Amanile yattığını kocasından saklamak ahlâksız- hğını kabul etmez... Sevdalı tabip sırrın kocaya ifşasından ürkerek kaçar. Ma- dam Maraja bir gün onu öküz çobanlığı eden bir köylü kızının kolları arasında bulur... Koca, zevcesinin bu itirafın- dan meyus olur mu? Hayır. Çünkü karısının fahişeliğine kız- mak eski rejim namuskârlığı ik- meclislere izahat vermeleri her millet meclisinde âdettir. Bizde | İeketimizdeki ecnebi mekteple- | de bu sene bu an'aneyi ilk ihya : rine « yerleştirerek onları lisan Maarif i eden vekil | tizasındandır. Ve bem zevcin kızmaya ne hakkı vardır? Ay- rılık müddetinde kendiside ka- rısına sadakat perhizkârlığını boz- mamış değildir ki... İşte görülüyor ki Rus edibesi ahlâkın içini dışına çevirmekte- dir. Eskiden olup biten şeylerin aşikârey& vurulmasını yeni ahlâkın mertliği hükmün- den tutuyor... Rusya da ömür hiç bir ücrete, verğiye, külfete tabi tutulmıyacak derecede £ serbestlendirilmiştir. Soviyet kanunu, beraber yattığı kadına ücret veren erkeği tec- ziye etmektedir. Amur serbest tabii bir fiildir. Ticaret alet olamaz. Para ile olan aşk aşk değil menfaat cerrine matuf bir cörüm sayılır... Amur bu kadar serbestleyince izdivaç lâftan ibaret bir şey olup kalıyor. Aşk ta hürriyet, müsavat, serbest birleşme isteniyor. Madam Kolontay kadını bu suretle eski aile (esaretinden okurtarmağa uğraşıyor.. Erkek her kadınm kocası, kadın her erkeğin karısı olunca | Vekili B. oldu. Tebrik ederim. Bir taraf- tan da heyeti vekileyi maarif | bütçesine zam yapmakla © şayanı şükran buluyorum. Vekil B. bize bir haylı faydalı malâmat verdi- | ler. Ben biraz talim ve terbiye- den bahsedeceğim. Arkadaşım terbiye hakkında bir sual sordu. Vekil B. Efendinin cevabı naza- ridir, ben kendilerinden ameli neticeleri hakkında malümat rica edeceğim. Acaba gençlik ideali, temayülü nedir? oCemiyetçilik mi, ferdiyetçilik mi daha ziyade inkişaf ediyor. Bir de yapılan masraflarla alı- nan neticelerin mukayesesi ne- dir. Darülfünun müderrislerin- den de bahsetmek isterim ve yapılacak ıslahattan evvel bu müderrisler de yemek İstiyor- lar. Bu zamanda memurların — Kiye yapılmışken bir müderrisi lira a tar mak doğru kl? te Mesleki mektepler meselesi için sabık maarif vekillerinden Hamdullah Suphi Boyafenitinin lâtif ve tannan sesi hâlâ ğımdadır. Meslek il e kişafta imiş. Halbuki benim tet- Hikme en gençlikte iktısa- r azdı Ir, nl sav bu iktisadi. terbiye me vaziyettedir. Bir tarih hocası | giduğum için liseden gelen ta- lebede yaptığım tetkiklerde bil- bassa Türk tarihi, Türk cogra- fiyası (O hakkındaki (o malümatı | çok zaif buldum. Bir misal arz- edeyim. Son Buhara ve Hiyve hanla- rınm isimleri kimdir? diye sor- dum. Talebem içinde bir tane bilen olmadı. Bir ses — bizim içimizde de bilen yok, merak etmel.. Akçora bey — 15 nci Luinin müstefreşelerini sordum. Bana birer birer saydılar. Sonra dil encümeninin me- saisi güç roz a Bu hususta biraz malümat rica ederim. avam 6 ıncı maylamda | J "Ba neye Yarır. Madam Kolantay bu serbest rejimden asırlardan- bari beklenilen cennet hayatının doğacağını iddia ediyor. Fakat bu alabildiğine ölçüsüz giden lisan karşısında ihtiyar komü- nistleri dehşet alıyor... Bu rejim, tenasüli bereketi artırıyor mu? Doğacak ve doğan çocuklar ne oluyor? Cenini di- şörenlere hükümet lâzım cerrahi ameliyeyi yapıyor. Eğer kadın bu suretle hamilden kurtarılmazsa doğanın büyütülme ve terbiyesini hükümet deruhte ediyor.. Fakat hükümetin buteahhüdüne rağmen Rusya da yersiz, yurtsuz köpek yavruları gibi sokaklarda ele ge- çirebildikleri kirıntılarla yaşıyan dört yüz bin serseri çocuk bu- landuğu kaydedilmektedir. Çok insanlar bu hayvani izdi- vaç uçurumunun kenarında do- laşıyorlar. Hufreye düşenler oluyor. İbret alınacak bu hale imrenenler de bulunuyor. Her şey de lisansa atılmak tabiatında olan insanların hareketlerini tahdit için kanunlar yapılmıştır. Tasarruf hakkı büs- | ——— — —ğ De 0 Fsker olacaklar nı? Kadın birliği reisi k# dının asker olması8 taraftar Yol vergisi de vermekti” mevkidedirler. Fakat o nail oldukları bu nimete ##. bil p vergisi verirler ve kellefiyetlere tabi o , Tabii bu bir kanun Bu şekilde bir kanın b tri”. ne me Eriş iye yam br li ve yol meseleleri hakkında Kadın b reisinin muharririmize #ö fikirler .. Lâtife Bekir H. diyor ki — Kadınların asker olmi” na taraftarım. Fakat bu des, vatani vazifede kadın cephe gerisi hizmetlerinde i# dam edilmesi, hastanelerde ; İıştırılması, lâzımdır. 2 R y vermeleri icap eder. Bes vergiye de, söylediğim E taraftarım.,, Dünyanın en Küçük tayyaresi Londra, 17 (A.A) — BU. Brooklanda bir e çak, 4 yapılmıştır. Gayet : tayyare 3000 seyircinin ; ! önünde çok cüretkârane VO& yısız uçuşlar ve takla atmâ'. reketleri yapmıştır. Düny#y en küçük hava gemisi olaf tayyare 7 litre benzinle “| kilometre mesafe katedebil#” tu olan hir erkeğin ki tedir. Bu tayyare hafta 609”. | Avrupa şehirlerinden bir i üzerinde uçmak üzere edecektir. bütün kaldırılarak herşey * benim olabilir mi ki bir © sekiz on erkeğin arasında k.. laşılabilsin? Hayvanlar bile © lerini kıskanmak hırsile öldü! ye biribirinin gırtlaklarına ** | riyorlar.. Galip çıkan, dişiye ği Affedersiniz umumhaned€ p yüzünden bıçağını çekip 18*” 4 | öldürdüğü, gazetelerde e? pi okuduğumuz havadislerden © 4 midir? Bir koca, evine dön, karısının hariminde bul keğe - Sefada daim olunuz”” çekilecek mi? “ Yuvaya bağlanmak hissi, 4 * evlât muhabbeti kalkınca 9” ruhumuzu ya yi den ne kalır? Dünyadâ ya gamet | Hizar z 15 mavıs tarihli, 174 vo gi mızda bazı yanlışlar kalmıştır. riz. Birinci sütunun ondördüncü i taraflarına kelimesi be vee K altıncı satırda vebmen kelime$i “LG di men), dördüncü sütunun son e satırındaki sukut kelimesi taka. Ki sütunun on Hat sanrınde :
