15 Aralık 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9

İz / pi y e a a Rİ ii 4 e © Börmek te müşküldü, Evet ilyarderier Nasıl zengin oldular ? m. Con Piyerpon Morgan: 5 Rekabetin izalesi yolunda Morgan ,, enbüyük rakipleri derbi, bile yola getirerek nüfuzu altına sokmağa muvaf'ak olmuştu. Bir çok kimseler Dreksel, Mur- ve kumpanyasına müracsat rek yardım istediler. Fakat banka himayesini ibza! et- “den bütün fenni ve ticari akân'arı kemali dikkatle göz“ di Beçi iyordu. * Morgan» pek ay ket kurtermak lürfünde bu- du, yi asmafik şömendöler eshami gan, bankasında birikiyor- W Fanka az zamanda büyük bir ol Da Wöst için kontol maker v d : Morgan , şömendöferler sa- Minnda tam bir kudret sahibi Ydedilemezdi, Karşısında *Van- erbilt, ve “ Haniman» gibi “yük ve tehlikeli sakipler Mev Mta, Ancak onun bütün teşeb- atı sermayesi sağlam olan bir İ müesseseye istinat ediyordu. * * Con Piyerpon Morgan» bü- iv müesseler alasındaki reka Mi söndürerek bütün »eisci * müralaba alında bulundur İNE çare arıyordu. 2 kânunevvel Sda şömendöler rüesasına em bir tamim göndere 9m kendi e müzakereye dö tiz tiki. Al gün sonra * Mor- “n dairesinde gizli bir kon- hg yapıldı. En anut rakipleri b ui ietimaa gelm $tİ- Onunla «Sik bıçağa kavgalı o'#n ihtiyar . “ey Gul ,, ve benüz mühim dava ile araları açı mış olan ândeibil çin bir müratbası le ispatı vücut ektiler. * Mor Rin » iclimaa riyaset ediyorde. Gün ya iplere, yekdiğerine zi- 386 Yemek için koğaz'aşmaMtan 1€ kadar zehmet çektiklerini an- çağa çalıştı, Rekabet uğruna .Mileler düşürülüyor, Yeni hatlar İN ası ie bir şalım tehlikelere oy a ka'ınıyordu. a Morgan , bu ha'e 2“eLilmek için bir ittifak Gn sini teklif e'ti, Zamanımızda Öyle ittifaklara “Kartel derler. karşı pkte- vi Suret: şekabet o tadan, acaktı. Fakat Cemahi i müt” *da kanın serbestii ticareti selp yes le olzcak her nevi teşkilatı © cemiyeti meneder. Eöyle dar biz Decste mütekabil tavizat ile İS Kuvvet hakka galiptir. derler. Bankaların şömendöfer kumpan- Yalan üzerinde büyük nüfuzu vardı, “ Morgan .is€ bankerle- tin ep mühimi ide, oi Konterensta sözünü istediği EN geçiriyordu. Arzusunu kabul #ttirdi. Bir gömendöler kumpan- ma yardım eden bankalar, Over hatlar tesisi gayesilc DİS muameleye girişmiyecekler: “ider hatların tevsiine yardım “Ylemiyecekler, böyle bir ticareti Meniçin ellerinden geleni YAP” Saklardı, ” Morgan , konfsransın $© nunda » — Maksadımın tamamen anla” ” silmiş olduğuna emipim! ek d hh dı d l kal tefi fakat şömendölerleri bankaların sözlerini ilâve etti. Filbakika sözleri anlaşı'mıstı Kumpanyalara o kadar pahalıya mal o'an rekabet n hayet buldu. Yalnız bir kaç şahsi hadise vukua geldi. Maametih batların maliki: yeti için mücadele devam ediyor- du. İmtiyaz sahip'eri sabai faa- liyetlerini henüz tesbit etmemiş- lerdi. Fakat kudret ve servet fütuhatı için açılan bu mücadele tamamen mali fenne istinat edi- yordu. vasıtalarla, yani tarife tenzil edi- lerek galebe çalmak yolu terke | di'di. Euna mukabil e:ham üze- rinde oyun oyhanarak, hilelere mürsesst edilerek istikrazlarla itibara balel getirerek zaler çal- mek usulü kaim oldu. Me'odun bu suretle tebeddülü | maliyetlerin sıri sınai teşebbüsat rüesasına ga ebesini temin etti, Şömendöfer kumpanyaları yavaş yavaş * Con Piyerpon Morgan gibi bir kaç bankerin kontro'u alına girdiler. *893 le “ Filâdeli. Riding, batının.“ Morganmnye,*-Vilyam H. Vanderbil , tarafından sureti zaptı bu usule güzel bir misal teşkil eder. Bu hattın zaptına teşvik eden mes'ele ona sahip olanın “ Pensilvanya daki bü: yük kömür madenlerini elde ede ceği meselesi idi, Fılhakika 1870 ten beri kanun “ Pensilvanya, hükümeti şömen: döferlerinin okömür (madenleri satın almasını meneder. Maamafib eski maden kömürü sahipleri şömendöler şirketlerinin büyük sermayesine karşı kendilerini boş yere müdafaa ediyorlardı. Şirket- ler, bubrsn esnasında kendilerine müşkülât çıkaran maden sahiple. rinip kömürünü nakilden istinkâf orlardı ; vagonlarının yetişme- diğini ileri sörüyorlardı: böylece madenei'er birdi iler yo'a gel meğe mecbur kalıyorlardı , ve kanun değiştiriliyor , o şömen- döfer kumpanyaları vasıtalar de lâleti ile veya sözde müslekil şubeler teşkil ederek kömür ma: denlerine veziyet eyiiyorlardı. z ( Bitmedi | ediy: —— — Çanakkale maarif müdürlü- günden: — Çanakkale vilâyet! ilk mektep'eri için lüzumu olan evrak ve defatiri matbua İstanbul ma- arif idaresinde meycut nümune- re 19-11. 929 tarihinden itibaren yirmi gün müddetle mü- nakasayâa konulmuştur. 2 — Merkür defterleri ima'e lanların mıktar ve nevile- imi aşmak üzere İstanbul ma- ie müdüriyetine ye m iştirak etmek üzere dipozito — leriyle pakkale vilâyeti encümeni doimisine müracaatları ilân olunur. olan “Gul, ve * Van- | 0 Frank (isviçre) | 2) Lava 'Bulgar! #€icrin (Felemeni? ğe Karen (Çetre'ovak Artik rakibe karşı ticari | ; sarayına Ee ri Felemenk Bahrisefit £ ağırlık merkezinin yeri değişiyor; İstanbul ithalât Kilo maa dara i4& Kânunevvel 1929 Borsalar “TL mukabili Dolar) 0,47 Lirer Pelga Drabmı Prank | Teva Floria Kurs Sing Pezetn Mark Zon Pergğ Molev © Kuraş 1 Türk firası Dinar “ Çervöneç | Kuruş Nukut tlsterlin — Cigilep 1Doiar (Amerika) 20 Frank (Franoz 20 Lirer firatva Ü OFrazk 'Pelçika) 0 Drshmi (Yanan) 1 Şiling lAvssrarya? 1 Pezera Şispanya) 1 Rayşmark YAlrsanya 1Zioi Lehistan 1 Fengö IMacaristen 9 Ley Romanya) 29 Dinar !Yügoslswyat 1 Çeveneğ /Sevyet” An Mecidiye Banko: İstikraz dahili *vadeti,! KDüyuns mavahade İtramiyeti demiryolu İstanbul tramvay sirkeci) İRabıtım Dok ve Aatrenni i Hisse seneetir ğ İstanbul azorln su$r | iğ iş bankası Osmanle bankası Ticaret ve zahire Patlar Ticaret borsası kâHblumumüğ sarafından. verilmiştir Oklensi Azami Asgar! Li Buğday Yumuşak “ 16 in Kızılca Sert 4m (4d Dönme — Zahireler — Çavdar 1 (0 Arpa > ş Misir 9 Fasulva ZAYİ — 323 senesinde Nenbail- irlan idedisi Son sınıfından elm$ş olduğum tasdiknameyi zayi ettim. Yenisini alacığımdan eskisinin hük- İhsan Hamdi araması mü yoktur. Bankası — * Merkezi AMSTERDAM Sermayesi 1,125,000,000 İhtiyar akçesi 3.000,000 İstanbul merkezk Galam Kars- köy palast İstanbul şubesi: Yeni posta hane ittisalinde Alalemci han Her türlü Bunka musmelât Icra ve kasalar İcar olunur. İstanbul erkek muallim mektebi müdürlüğünden: Mektebimiz telebe- sinden olup Ankera Gazi musllim mektebine naklolünan efendilerin yarın sevkleri müukarrer olmakla $8- at onda mektepte isban viicnt tt meleri aksi takdirde kayitlerinin mektepçe terkin edileceği. Duydunuz mu? Ev satın alınacak Sahi'den Rumelihisanna, Feperyo'unis- Bortancıya kadar ve kurulu, . tarafından ülhaye 250U üre “atla satılık ew olanin np İ yide Şemsi beye mürucast etrieleri riza olunur İ Kıtlarının Eo kısır kalem bile Cidde ve Hicaz (o hakkında Odört beş sütun oyazabilir. Bir başlasam, ben de yazacağım. Fakat baş layamıyorum ki. Cidde dedim mi, aklıma bep Piza kulesi geliyor. Hanl, hikmet derslerinin mukad- dimelerinde, “merkezi siklet , bahsini izeh için meal gösterilen İtalyanın meşbur Piza şehrindeki meşbur eğri kule yok mu? Vapurdan karsya olan on dakikalık mesafeyi, yüz on, bel ki de, iki yüz on dakikaya çi karan tehlikeli resiflerden bah- sedeyim, diyrum, önüme Piza kulesi çıkıyor. İslâmiyetin başlıca esaslarından temizliği, deniz suyunu taktir ederek şöyle, böyle mümkün kılan, ve ciddelerile yüz ve ça- maşır yıkıyabilecek ve alelâde su içebilecek hale sokan * ken dirse, yi, o frenk icadı, frenk kurması, frenk işletmesi koskoca inbiği anlatayım diyorum, kar şıma Piza kulesi dikiliyor. Cidde çarşısının kara sinekle- rini, o üzerlerine kondukları şey- leri seçilemiyecek şekilde kapla- yan, ve hatta bu günkü mahal lem Şişlininieleri bile gölgede bırakan sineklerini, tasvire koyu: layım diyorum, Piza kulesine çarpıyorum. Kulenin tasıllatundan kurtul mak için bari bu hayalı doğuran şeyden bahsedeyim: ,| o Cidde kasabasının bütün mi- hareleri ve binalarının bir çoğu eğridir. Hele hastahanegin bah- İ çası kıyısındaki minare! O kadar İ eğrilmiş ki teresi, üst gerefesile birlikte yıkılıvermiş. Fakat Ciddeliler, eğri minare- lere pek alışkın olduklarından, aldırmamışlar. Minareyi, o'duğu yerden örtmüşler. Olmuş tek şe- refeli, alçak ve gene eğri bir minare. Yıkılan taşları kaldırmadıkları için bunlar da minarenin dibini ve etralını sarmışlar. “Merkezi sıklet, bahsinin bü- tün safhalarını ister istemez te- cessüm ettiren ne canlı misal! Minare (o eğriliyor, eğrlliyor; ağıhık merkezinden geçen şakul, bilmem nerenin dışıma düştümü, yıkılmağa başlıyor; tepe yılılınca, M. 5 sandık 18 i » MC t . HB i . RS 5 Adet : 8 sandık JA li . tuğ ? » JIBE li Ni hs 5 Bı? > 171 Çuval d 9 «det 280 gram kadife yasnk. Balda mubarrer 13 kalem &şy. bul iıbaldt gümrüğü satış anbatında Bilömüananbailarda mevcut defter bobin yaprak halinde siğorta trsitm suretile satılacaktır, 9. —şVAKIT. 15 Kânünevvel 1979 Bahrıahmere seyahat A Eğri binalar. memleketi Cidde kasabasında doğru minare ve doğru bina yoktur denebilir yeri değişen ağırlık merkezinden geçen şakul, anlaşılan bu sefer bilmem menin içine düşüyor; ve o anda yıkılma duruyor. “ Hicaz, Necit ve mülhakatı, kırallığında iptidai mektepleri açıldığı vakit çocuklar, “merkezi sıklet,, bahsinin noksan misalini artık İtalyalarda sramıyacaklar. Kendi yurtlarındaki eğri mina- relerde, bahusus tarif ettiğim minarede tam ve mükemmel gm misaller bulacaklar Acaba Ciddeliler, Hicazlılar, Necitliler, Piza kulesi misaline müracaaltan kendilerini vareste bırakacağı için, minarelerinin bu eğriliklerini de mazhariyet adde derler mi? Bundan dolayı da hamdüsenalarda o bulunurlar mı? Mademki bahse mevzuumuz binadır, biraz da Ciddenin apart» manlarma geçelim. Ciddede dört beş kath, ortası açık avlulu, âdi kâgir, gayet bü- yük binalar vardır. Bu binalar, ikişer odalı apartmanları muh- tevidir. Hac mevsiminde, kafile kafile gelip geçen hacılara kiralan- mak için irat olarak yaptırılmış bu- lunan bu binalardaki temizsizli- ğe dünyanın hiç bir yerinde te sadüf etmek kabil değildir. Dıvaıların kiri, hem ayakyolu hem de gusulhane vazifesini gören halaların hali.., aman Yarabbi! Her apartmanın çöp terfekesi, kenarları. Geceleri rüzgâr mutlaka ke silmesine bir de iri iri sivrisi- neklerin hücumu bindi mi, aşk olsun bu yerlerde uyuyabilenlere! Damda yatmağa kalkışırsanız, bu sefer de rütubelten sırsıklam olmak var, Otomobil kolaylığına diyecek yok. Hicazı “ inevatir , ( motör- ler yani otomobiller) istilâ etmiş. Mekkenin uzaklığı iki saatlik, Medinenin ki ferah ferah iki günlük mesafeye inmiş. Maamafi şimdiki belde alış tıkları otomobillerin ithal ve İş- letilmesi pek kolay geçmemiş. Hatta kıyamımsı hareketlere sebebiyet vermiş. Mehmet Faaf gümrüğünden: 325 Kapı topa 87, 4; Vülispit aksamı 70” 95 Yaş sığır derisi 900 Demir toka gem ve üzengi 74 Kağıt tapa 119 » sepeti sı İpekli pamuklu mensucat 57 Çul süpürgesi 7654 Ağaç takunya C Transit) kâ- 14/19/00 tarihinden İtibaren İstan- dilmüzayide sstlacağı iin olunur. i Devlet demiryolları H. Pasa mağazası müdürlüğünden: İduremizin İlsydarpaşadaki mağazasında mevcut olup müstame!. ve tip harlel olmaları isibarile kullanı'amıyan muhtelif miktarda o fener ve şamdan ile lamba şişe makine ve fitilleri ile 5-12-29 da satılmıyan mührelif lambalar 19-12-29 tarihine müsadif perşembe günü sasi 14 te aleni müzayede /le satılacağı ilân olunur, --ig