9 Aralık 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9
——— ilyarderler Nasıl zengin oldular? | e Mamma MEM Nobel: 12 Nobelin serveti kime yaradı ? “Vobebmükdfatı fikri mesainin bir mikyası olmakla eraber vdziinin ismini beşeriyete ebediyen söylettirecektir Bir gün dedi ki: > Ben aslında sosyal demok- takip fakat mutedil bir siyaset o ederim. Tecrübe ile sabit hiç Uştur ki fazla serveti olanlar bir vakitte bu serveti hüsnü F mal yolunu bulamamışlardır. ui servet yalnız iradeyi uyu- haa an içindir ki kanaatımca servet sahibi olânlar ser- Yetletinin ancak mahdut bir kıs- am mirasçılarına bırakmalıdır; b hayatta kendilerine yol açma- tenin edecek bir miktarı. Önde? afih bu beyanatı miras elesinin i için kâfi d tesviyesi için Stay Mevzuu bahıs akrıba da da vasiyetname aleyhine VA açtıtlar, Eğer “Nobel, ola- İL evvelden keşfedip 1894 te Mtandaşlarından £ ikdel yanında & Yelnameyi yazmamış olsaydı. Malz türecekti. Bu iki adam kaka eye gelerek “Alfred, in Age bir hayır müessesesi tuny getirmek istemiş oldu- Dali Ve vatiyetnamesini yazar- EN endi tabirince “yicuden ve wi» Salim, bulunduğunu eylemişlerdir. bi taş Dild İsveçte ecne dı, Bu Salarındaki hisseleri satıl- Tiğy e Deticesi olarak “Nobel tike, e dağildı. İngiliz - Alman b *li harbı umumt mebadisine kal; dayandı. Daha sonra “No- ayyy Dam Tröst Kompani » ber e Diğer İngiliz şirketi, “No- splozrw Kompani, harpten yeni bir İngiliz tröstüne emekli vazifesini gördü; aynı ti Alman dinamit şirketle- e“ harpten sonra yaklaşarak te emburg, ta “Adastra Fervak “res Gmbh. H., isminde bir dare heyeti vücude getirdiler. Bunlar 1926'da büyük kimya st olanı “Farbenendürtri, ile iki imeşai eylediler. Bu suret- * “Nobel in ortaya koyduğu pe banisinin vefatından &z son- tay a dild; ancak mevaddı infi- hai IY6 sanayiinin tekrar grup de beynelmilel teşkilât ha- vel alması ihtimali gittikçe kuv- “letmektedir. Alman şirketleri gndiden Londradaki “Nobel En- e Limitit, le birleştiler; ht- ik beratlarının ve neticei tahar- rinin mübadelesi zımnında Ynelmilel bir itilâf aktettiler. te, bel, müessesesi daha harp” tab €vvel kendi namını taşıyan tikalarla kat'i münasebat ct İRİ. Mükâfatların faizinden 1" tn, dleceği sermayenin ayrıca > s2hada işletiirilmesine lü Börülmedi ve “Nobel mües- sesi, hin cesim sermayesi esham © İpotek haline ifraz edilerek te lazam bir irat alınması tahtı m, De koyuldu. Sermayenin kıs- diği İsveçte muhcfoza edik Bi, için “Nabel. müesseşesi PA- sükütu esnasında hiçibir sui Sonra tesire düçar olmadı. Sermaye azalmadı ve hibe miktarı senede 800,000 kuronu bulduğundan di- ğer cihetten hükümette de o ka: dar olduğundan, sermayenin 36 milyon kkron yani 50 milyon altın mark olduğu tahmin edi- lebilir. Mükâfatn kime verileceğini vat mucibince kararlaş- tırmakla mükellef bulunan Ste kolum “enstitü, leri ve “Oslo, parlemento komisyonu ilk mü- kâfatı “Nobel, in senei devriyei vefatı olan 10 kânunuevvel 1901 de tevzi ettiler. Üç fen mükâfatı Almenyada Rontken şuaının mucidi “Konrat fon Rontken, e, Berlinli kimya- ger “Fon Hof, a ve kuş palazı seromunu keşfeden o“Emil dö Ber'ng, e tevcih olundu. Edebiyat mükâfatı Fransız şa- iri *Sülli Prüdom, a sulh mükâ- fatı ise Cenevre #alibi ahmer müessisi İsviçreli “Hanri Dünan, ile Fransız sulh cemiyeti müessisi “Frederik Pası ye verildi. Ova- kitten beri her sene 10 kânunu: evvelde , icra â ve aleminde oldukça heyecan uyan- dıra gelmiştir. Almanlar fen mü- kâfatlarının kısmı azamını ve bazı edebiyat mükâfatı almışlardı.“Lokar no,konferansından sonra sulh mü- kâfatı ilk defa olarak bir Alman, hariciye vazırı müteveffa “Ştrez man, a verildi. Aynı mükâfata Fransa ve İngiltere hariciye na: zrları ile Amerikalı “*Daves, iştirak ettirildi. “Nobel, mükâfatlarının Iptida dan beri tatbik edilen tevzi su retlerinin, o müessisin emeline mutabik olup olmadığı keyfiyeti şüphelidir. “Nobel, in panmda bulunmuş olan kimseler ve ba: husus (o vayetnameye şehadet eden iki zat, harbesnasında mü- |. yeni İN nel'ine çalışan bir teşvik motörü, dahale ettiler. *Nobel, mükâfatının beyne) milel o meşbur olan kimselere verilmesinden dolayı itiraz edi. yorlardı. Bu zevat ekseriyetle zengin olup maddi bir mükâ'ata muhtaç değildirler. Bu garanın her mükâfat 170,000 ilâ 200000 frank tutar » hayatını temin edip mesaisine devam eyliyebilmek için paraya muhtaç olan faal kimselere verilmesi daha mantıki görülüyordu. Şahitlerden birinin mahkemede ( söylediğine göre “ Alfred Nobel, bir gün demişti ki: — Bence manevi akrabam benimle fikir alâkası ve istibatı olan kimselerdir. Ben servetimle bir * filiyat adamıha» değil, bir hayalpereste, hayat ile bogazlaş- makta zahmet çekecek olan bir “idealist, © yardım etmek isterim. Eğer “Nobel, in son arzusu bu olmuşsa yaşıyetnamesini ta'bik edenler çok hata etmişlerdir. Ancak eğer “Nobel, müese sesi şimdiye kadar “ beşeriyetin İğ “Ta. mukabili Dolar) 046425 ükâfat | ir en İl 8 Kânunevvel 1929 Borsalar ambiyo Vingiliz lirası Kr, Li vardın? — Frank Üret Belpa Drahm' Fraak Teva Florin Kiron ğ Silip R Pezeta 3 Mark — Zico pi Pengö a Ler Kurş 1 Türk İran Dinar * Çervoseç Kuruş Nukut 1fsterin o Çingiliz) 1Dolar CÂmerika) 20 Frank (Fransız) 20 Liret (italya O Frank !Belçika) 164 1 Florin (Felemenk) Iğilıng |Avustury 1 Pezeta fisparya) 1 RayşmarkİAlmanyal 1Zitou Lehistan) 1 Pengö JMacarlstan 1 Çevoneç (Sevyer) Atın Mecidiye Dom Banknct | > Tahviller Istikraz dahili *vadeli,| Sİ Düyunu mevahade | İkramiyeli demiryota eli İstanbul tramvay şirkevi| Rubtım Dok ve Antrepal İstanbul #ponlm su Şr, | Misse senestiri İş bankası Ormanıh bankası yi 437 1s 1$ Istanbul 3 üncü tea memu luğuncani Bir borcun temini istifası için mab- cuz ve satılması mukarrer konsol, masa ve sandalya Beyoğlunda yeni bayram sokağında 22 numaralı hanede 15, 12, 929 pazar günü saat 10 da satılacağı ilan olunur. vazifesini görmem'şse eğer, çok- tan beri yerişmiş adamlar için müdepdep bir taltif vazifesini görmekle kalmışsa, her halde emsali o'an mücsseşe'erden uzun bir müddet me'humunu mubafa- za edebilmiştir. O, “ Nobel, in tarayeur ettiği veçhile yeni fikilerin zaferini mucip olmamıştır. Ancak vasi yetnameye şehadet edenlerden birinin dediği veçhile “ fikri mü- |S388 kâfat tevzi , İle mükellefiir, ve, buna bütün cihan a kadar olur. Nihayet - gene Müessesisinin ni yetine mütabık olmamak üzere“ sahibi #ervet bir zatın namını ve hatırasını ebediyete brakmış tır. Halbuki “Nobel, in keşfi- yatı aslâ bunu temin edemezdi. n « Nobel» in hayatı bu- rada bitiyor. Yarınki sa- yımızda; Piy erpon Mor- !$ gan nasıl yetişti İç çıkarılır ve bu tarafta nihayet 9. Z VAKIT. 9 Kânunevvel 1929 — Yakıtın bulmacası Dünkü bulmacamızı halledemedinizse bugünkü halledilmiş şekle bakarak yeni bulmacamızın sırrını meydana çıkarabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki tarileyi tatbik ederek üç beş dakika meşgul olmanız kâfidir; 1234567891011 IE LDARUSU 1011 STU a İğveuawawn- Bugünkü balmasamızın baledilecek yemi çeki Soldan feğa ve yukardan aşağı 6 — Dürüzülerin relst (11) 1 — Gece kuşu (6), müsikide kesme (2) 7 — Ay (3), sevgi (3) 2 — Kemandan ses çıkaran (3) deva(4)| 8 — Emir dinlemek (5), aym (2) 3 — Meh (2), armudun en iyisi | 9 — Arapça harlı tarif (2), berberin ve gevezelerin, (5), sola (2) 4 — Esmetten alfetmek (4), itmek fülinden mülret müiekelli minsa- kılı (2) 5 — Kan almak (7) ———— an Ameli Filorinal Nazım Be- yın yaptığı şey (4) 10 — Renk (4), yemek (2), bera- ber (8) 1) — Şarkta en uzak yer (10) hayat Yanm ayakkabılara bağ bağ- asmak için bir çok usuller vardır. “aşlıcalarını şurada işaret edece» ğız Birinci tarz. Üstten çapras İİ usullü — Bağın sol ucu üstten “a, deliğine sokulur, “b,,den çıkarılır, *C, şeklinde çaprasladıktan sonra *D,, deliğinden çıkararak *e,, sure- önde çapraslamalı. Uca gelince bağın sağ ucunu “A, deliğine sokarak *“B, ye geçirmeli “c, den ithal ederek *d, dan çıkar: malı, “E, ye ithal etmeli sonuna kadar böylece devam olunur. Jkinci tarz: Alttan çapras usulü Bağın sol ucu alttan"a, deliğine soku'u; Üstten “b, ye geçirilerek *C, deliğinden çıkarı- lir; “D, dan ithal edilerek "e, den çıkanılır ve bu cihet bittik- ten sonra sağ uç alttan “A, de- liğinden geçirilerek “B, den it hal olunur; “c, den çıkarılarak “d, dan ithal olunur; “E , den GELLRDERLG Türkiye 1ş buluncuya kadar devam olunur. Üçüncü tarz: Sade köprü usulü — Bağın sol ucu üstten”a, deliğine sokulur; “x, dan çıkarı lır. Yani alt sol ve üst sağ delik- ler alttan birleştirilir. Gene üst- ten olmak üzere bağın sağ ucu “A, deliğine iıhal olunarak *B, den çıkarılır; ve “b,, ye sokulur; *C, den çıkanlır, “e , ye soku- lur ve böylece sol taraftaki “x, e kadar getirilir. Dördüncü tarz: Çifte köp- rü usulü — Bağın sol ucu üstten “a, dan ithal olunur, “E, den çıkanlır,"E, den çıkarılarak “e, den ithal olnnur. ve nihayet “x, ten çıkarılır. Sağ uca gelince üstten “A, dan ithal edilerek “b, den çıkarılır; “B, den ithal edilerek *D, dan çıkanlır, *d. dan ithal edilerek “x, ten çıka nlır sonra çıkan uçlar çaprast kavuşturularak ya fiyango yapılır yahut kanca olursa kancalara ge çirilir. bank <) Sormaysi Tamamen tediye edilmiş 4,000,000 Türk lirasi z Merkezi umumi: ANKARA ö Şuabaf Ankara Adana İstanbul Bursa İzmir Sanısun BÜTÜN BANK Trabzon Balıkesir Giresun Edremit Ayvalık Zonguldak Kayseri Mersin
