26 Kasım 1929 Tarihli Vakit Gazetesi Sayfa 9
ilyarderler Nasıl zengin oldular? Rokfeller:15 Otuz senelik bir münzevi | Niaeş “Eğer Rokfellerin hatıratında yazdıklarına inanmak “lâzım gelse daha alımışına gelmeden işten el çekmiştir. Daha 1895 te elHaltı yaşında 'iken “Standard Oil Kumpani,, idaresinden resmen çekilmişti; “Rozvelt,, Standard Oil, aley- hine anlattığımız hücumu çıka- rarak efiİir umumiye “Rokfel- ler, ismi ile fazlaca meşgul ok mağa başladığı zaman “Con D., haklı olarak diyebiliyordu kit — Benden istiyorsunuz? Ben iradı ile yaşıyan bir ada mm Sekiz on #enedenberi *“Stan- dard Oil, ün idarehanesine bir tek defa girdim; oda benden bir fikir sormakta rar ettikleri için di. Ben kendi hande bir ada mim. Vak'ile paramı “Standard Oil Kumpani, eshamına yatır mıştım. Bunlar gayet eshamdır. Ömrümün son senele rini, sükün içinde ve işlerin gü- rülüsünden uzak olarak geçir mek emelindeyim. Hoşmeşrep bir ihtiyar tasavvur ediniz; arasıra eski müesseses nin #alonuna (o uğryarak © ziyarete tenezzü! eder.. “ayni muntazam ahengi muamelât ve ayni fikri ittihadın, o mevcut (o olduğunu “mahzuziyetle, görür. İşte “Rok- feller, görünüşte budur. “Rokfeller,, in hasiz düşman Jari onun bu halinin cali oldu ğunu iddia etmişlerdir. Halbuki “Standart Oil, ün müess'si 1908 de neşrettiği hahratta kendisini yukandaki sekilde tasvir ediyor- du. Maamafib bu altmış'ık hatta yetmişlik adamın işten çeki'diği- ini kabul etmek güçtü. Demir gibi sağlamdı; berrak bakışlı cid- di siması, büyük ağzı, iri ve sivri burunu, kırmızımtırak saçları ci- hanı dolaşan binlerce fotoğrafçı nezdinde maruftu. Bugün bile maziye bakılırsa “Con D. Rok feller, in zekâ ve kuvvetine ma lik olan bir adamın otuz sene müddetle münzevi bir ömür ya- şamış olmasının imkânsızlığına kanaat getirilir. x Filhakika Con. D. Reokfeler, ibtiyarlığına bariz bir gaye ver- mişti. Bu gaye alelâde bir adam için o fazla (bile (gelebilirdi. 1890danberi her türlü müessese- ler vücude getirmekle meşçul- dur. “Düşmanları şunu tastike mecbur oluyorlarki ondan evvel bile fevkalâde sahi idi, Gençlik ğinde serbest kaldığı zamanları mensup olduğu “Hristiyan Ba: tist,, cemiyeti bayriyesine para toplamakla geçiren bu adam, ci- hanın en zengini olduğu zaman, cihanın en insaniyetperveri de oldu. Aceba umuru hayriyeye uyardım etmekle “hubbi beşer» denilen hisse mi hizmet ediyor- du. Yoksa kendi dediği veçhile “hibe fikri kalbirmi hakimdi?, Yahut da efkâr umumiyeyi tet- kin için diğer Amerika milyar derlerinin yaptıkları veçhile ma- ının “zekât, imımı veriyordu? Her ne olursa olsun; Rokfeller, bu: sahada da emsaline pişidar olmakta kusur etmedi. Yetmişlik ihtiyar artık yalnız atiyede bu- re sağlam | İlunmak ve adını hayırla yadet ihsan, san'atını canlandırıyordu. Para kazanmak san'atını nasıl tekâmül ettiimiş ise sarfetmek usulüne de bir şekli mahsus yermek yolunu bulmuştu. Onun dahilinde yapılmalı; iş kurarak para kazanmak nasl kavai'de tâbi ise iyilik yapmak ta öyledir. Bir tek dolar isaf etmemeli, muzır ellere teslim etmemelidir; olünmalı; nasıl bir petrol kana. lizasyonu açılmadan bir plân yapılırsa “iyilik te plân'a yapıl bir sâyden kendini vikaye için, tesisatın her biri teme küz ettirici bir müesseseye raptedilmeli, bü. tün hayır işleri, gerek“Rokfeller,,e gerek diğerlerine ait olsun müş terek bir faaliyet için birleşme idir. Bu fikir Iptidasında biraz ga- ip gözüktü. “İyilik etmek trös tü, nasıl vücuda getirilebilirdi? mukaddem ki on senede bu fik ri tamime çalıştı Oldukça tat: bika muvaffak oldu o 1903 te “Rokfeller,, in parası ile “Umu- mi talim terbiye bürosu, tesis olundu. Bu "büro, hükümetle uyu. şarak hibe edilen paralarla vücu: da getirililecek terbiye müessese- lerini temerküz ettiren bir nevi daire haline girdi. Amerfka mil yonerleri arasında “Con D, Rok- feller, ile en sahi sıfatını kaza- mü terbiye umum büro, su mü dörlüğüne tayin olundu. Fakat hakikatte büronun idaresi “Rok. feller, in eski rüfekasından Fre drik Gates ismindeki bir protestan rahibinin elinde idi. “Gates, ayni zemanda değerli bir tacirdi. On dokuzuncu asrın son kısmın- da “Rokfeller, in karışmış oldu. ğu şimendüler İşlerini idare etmiş ve bir çok tenkide uğra. miştir! “Rokfeller,, böylece, mahir ve tecrübedide bir adamın eli altın- da, verdiği cesim servetin boş yere sarfedilmiyeceğine emindi, Parası kendi emelince sarfedili. yor demektr. Darülfünunlar, lâ boratuvarlar fevkalâde zarafetle tanzim olunuyor; Cenup hükü- metlerinin en fakir mıntakaların da iptidai mektepler tesis olunu- yor. Zaten “ Rokfeller , yalnız Amerikaya değil ecnebi mema- like de yardım ediyor. (Bitmedi ) “Vatandaş, Medeni ve her Türk *-. vatanında okur yazar olmıyanlar yakışmaz. Onun. için okuma yazma bilmiyenleri millet (o mekteplerine götürmek herkesin ay- rı ayrı borcudur. “04.2010008 690009009 940009” m a m m ai şesisasenas sassesesss a, tirmeği kâfi görmüyordu. “İta ve | noktai nazarınca iyilik bir nizam | her atiye ve her tesisat tetkik | malıdır. iki aksi netice vermek | nan “Andrev Karneci, bu “tali. | 25 Teşrinsani 1929 Borsalar ambiyo Magiliz lirası Kr, f10 “TL mukabil Dolar Frank Liret Belge Drahm! Frank Len Florin Kuror Şiire Poreta Mark Zist Pengö Kuruş amı Dileği €ç Kurs Nukut risterlin o Çingiliz) 1 Dolar fen Liret O Frank 20 Drahmmi 20 Frank | 1 Pazeta ispanya) 1 Rayşmarı (Almanya huysea ri Çevoneç |Seryeti | Altın Mecidiye | Banks | İ orsa barla Tahvil İlliserkran dal Düyune ai ikramiyeli İşte “Con D. Rokfeller, harpten | Hisse seneetiri İş barkaşı Os bantssı Ticaret-ve zahire Patlar Ticaret borsan kâvbhamumiliği tarafından verilmiştir Oklenat Azami Asgari K:2 R.P sış 16» Sert Dönme — Zabireler — Çavdar Arpa Misir Fasulya Küçük haberler Belçik kıralının seneyi devriyeyi velâdeti münasebetle yarın Belçika selaretinde kabul © icra edilecektir. Havaların © sopumas odun ve kömür pabelanmiya başla mıştır. Halbuki şehirde ihtiyaca kafi mahrukat vardır. EB) Nezihe Muhittin H kada polislere aleyhtar olduğunu söylemiş ve kadın birliğinin dudakları boyah kad nlarına polislik yaramaz, demiştir. EJ Son iki gün içinde gere be” lık akım başlamıştır, Adalar civar, Boğaziçi, Eminönü ve. Unkapanında imevunalara dolan halk bir haylı balık tutmüşlardır. ÇE) Holanda ile muvekkat ticaret muahedesi yapılmıştır. LE) Ankarayı ziyaret ederek olan Karahanın, Berlirde olduğu haber veri'mek edir. LE) Ticeret odam idare heyeti aanları Firkada | toplanarak şehrimizin icar? vaziyeti hakkında o müzekerede bulunmuşlardır. EJ Pole 5 ie şube müdürlüğünün | ilene'le vartlesinin 4 üncü şubeye devri İ devri düşünülmektedir. bir resmi üzerine bir Belçika kıralıhnın günü | — 9, — VAKIT. — 26 Teşrinisani 1929 ””” Vakıtın bulmacası | Dünkü bulmacamızı halledeme: bakarak yeni bulmacamızın sırrını dinizs& bugünkü halledilmiş şekle meydana çıkarabilirsiniz. Bunun için aşağıdaki tarifeyi tatbik: ederek üç beş dakika meşgul olmanız kâfidir; DEAN -—5 Beşünkü bulmacamızın belledilecek yeni çeki Soldan sağa: 1 — Beklen'lmiyen müessif vaka (4), tatil günü (4) Rahat (4), orta avrupada bir millet (4) ».. bezemin ilâve edilince diz üstü (4), bir renk (4) Ulkinin aksi (4), evvelin aksi (4) Tefrika edilmekte olan büyük romanımız (11) Sivri yer (4) 'atife (4) Acıklı (4), bilgiç (4) Yunan limanı (4), bedeli icar (4) İstek (4), derinlikler (4) zc >1m) 75 -. ci İğevoumusnunm Yukardan aşağı I — Vilâyetten sonra gelen (4), çukurun aksi (4) Bir ermeni ismi (4), der tim (4) VaNu vezninde bir şey (4). aran ve sıçrıyan hayvan (4) Zaviye katmenin yaptığı çizgi nedir? (4), amalın müfredi (4) 2 3 — Mahçup kimsenin eksi (11) > * —Bizim pazar(4), ciddi değil(4) 9 — ULAH (4), cahilin aksi (4) 10 — Bir senk (4), ev sahibinin vermediği şey (4) y 1 — Son (4). derinlikler (4) © 5 6 ; 8 Altın diş Çalmakla maznun Vasilin muhakemesine Başlandı İstanbul birinci ceza mahkeme- sinde Robenson Et, isminde bir diş doktorunu muayenehanesinde yapılan hırsızlığa ait davanın rü'- yetine başlanılmıştır. Vek'a, tahkikata göre, şöyle olmuştur: oVasil isminde biri, doktorun muayenebanesinde, in- tizar salonunda dişlerini tedavi ettirmek istiyen biri gibi bekle- miş, Bir aralık doktorun bir Madamı kapıya kadar teşyi et- mesinden istifade etmiş, muayene odasına girmiş, camekânda du. ran altın diş koronlarını almış, kaçmış. Dün mahkemede Rüştü B, zevcesi zarohi H. şehadet etmiş, salonda dişlerini tedavi ettirmek üzere beklerken. Vesilin bu işi yaptiğını gördüğünü anlatmıştır. Bir şahit daha çağırıldıktan sonra muhakeme bitecektir. Bir mahkümiyet Zeyrekte “bir * kahvehanede Hızırı öldürmeğe teşebbüsle maz- nun Hüseyinin muhakemesi dün ağır cezada bitmiş, katlin esbabı mania dolayısile husule gelmedi- ği anlaşılmış, on sene hapis ce- zası verilmiştir. Çocuk düşürmek Üsküdarda Fatma H. ın çocu- ğunun düşmesine sebep olmakla maznun Cemile H, la kocası Abi- dinin muhakemesinde dün Üskü- dar belediye doktoru Hüsnü Şa- kir ve tabibi adli Enver B. lerin mütalâaları alınmıştır. Beklenilen bir rapor geldikten sonra, ağir ceza mahkemesi da- vayı bitirecektir, Esrar davası Iskenderiyeye ceviz içinde es gammaz j rar kaçırmak davasının rü'iyetine dün ağır cezada devam olunmuş, elegeçen şeylerin kıymetinin tes- biti için muhakeme kalmıştır. Hamal ve kâhyası Hasan isminde bir hürnel, kön- disini haksız yere işten tmesreltiği iddiasile kâhyası Demiri dava Ç etmiştir. pi Demir kâhya, Hasanın haksız. © lığa uğramadığını, başkasile be cayişi icra edildiğini söylüyor. İkinci ceza mahkemesi, keyfi yeti emanetten sormağa karar EZEL SEYMEN EEEZERAE AREENARE Cih, saç, frengi hastalıkları i mütahassısı DOKTOR Ahmet Hâmit Galata, Voyvoda enddesii 5 © Atina bankası yanında her gün üçten sonra, Kadıköyünde Yeldeğirmeninde uzun, *« Rafiz sokağında 127 numaralı he nede mukim Güzide Hanıma Kadıköy birinct hukuk mahkeme *, Salamon Biçersno E£ zda mürekevvin kil bedelinden 72 lira alacak davası dair Kadıköy sulh birinci huk mahkemesinde gıyabınızda cereyi eden aleni ve şifaht muhakemede tafsilâu zabıtnsmede yazılı olduğu ,. üzere H, U, muhakemeleri kanu nunun 337 inci maddesi muclbli " yeniden imtina etmiş södokunarl davaya sakıt nazarı ile bakıldığın, akit tarihinde mer'i olan mecelle! 432 inci maddesine tevfikan mü daabih alu aylık 72 lira üğcretn kendi hissesine alt olan 3ö iri dava ikame edildiği 4-5-29 tari den itibaren “e 5 faizi nizamilie, © masarifi muhakeme ve harcılldann sizden tahsiline kabili temyiz olm Üzere 16-11-929 tarihinde gıyaben karar verilmiş olduğu tebliğ maka- mına kalm olmak üzere ilân olunur
