3 Şubat 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

| ©i | [DIŞ İCMAL Milletler cemiyetinin islâhı | Konsey içtimamın akibinde hoı?lı- /| fan Milletler Cemiyetini ıslah komite- sinin müzakereleri ancak iki ziı;n" de- Vam etmiştir. Pazartesi ve salt günü de- Vameden bu müzakerelerde muhtelif devlet murahhasları söz alarak cemiye- tin ıslahı hakkındaki fikirlerini beyan ettikten sonra, hiç bir karara varılmı - Yarak içtima tehir edilmiştir. — , Bu müzakerelerde beyan ıdılen_fi. » in şümul ve manâsını anlamak için Milletler Cemiyeti mekanizmasının nâ- til işlediğini bilmek lâzımdır: Bir dev - let başka bir devlete tecavüz eder ve | Yahudda tecavüze geçmek tehdidinde bulunursa, mesele misakım on birinci Maddesiyle Milletler Cemiyetine in' eder, Cemiyet azâları bu maddeye da - | Yanarak sulh için tehlike teşkil eden her | Meseleyi konseye aksettirebilirler. B:ı, Mütecaviz aleyhine davâ ikame etmeğe ""lleı-. Ydıket: sonra Cemiyet davâyı ele Meseleyi sulh yoluyla halletmeğe gali: Hır, Bu teşebbüs devam ederken '“.d" Vâcı, ne de kendisinden şikâyet edilen devlet harb yapamaz. Cemiyetin davâyı halletmek için takib edeceği yol misa- on beşinci maddesinde uzun uzadı- Ya tasrih edilmiştir: Maznun sorguya çekilir. Her iki taraf da noktai nazarı - hi izah eder. Konsey her iki tır.lfl Si dinler, Ve nihayet kararını verir. Bu her iki taraf da itaat etmeğe Mecburdur. J Eğer on birinci maddeden on beşin- ddeye kadar beş maddenin hüküm lerineher iki taraf dariayet ederse, Ortada mesele kalmaz. Fakat eğer dev - letlerden biri, Cenevreye davet edilir de gelmezse, gelir de kararı bekım a den tecavüze geçerse, geçmez de nihai karara itaat etmezse, o zaman bu dev- let hakkmda tatbik edilecek olan mua- mele ne olacaktır?. İşte on İtıncı mad - Brae e D lşenm Nu naddeğr göre, iz devlet hakkında git - tikçe ağırlaştırılan bir takım müeyyi - deler tatbik edilir: Önce her azâ devlet Nahas Paşa kabine kurmak istiyor Kıral Faruk'un kıraliçe ile beraber düğün merasiminde alınmış bir resmi Kahire, 2 (A.A.) — Parlamento feshedilmiştir. Parlamento- nuün feshine dair kıral emirnamesini müte ; o etrafında vaziyet almış ve hiç kimsenin mebu- islerine girmesine müsaade etmemiştir. polis, parlament san ve âyan mecl! Yeni parlamentonun ilk top- lantı tarihi, 12 nisan olarak tes- bit edilmiştir. Kıral, bu sabah Kahireye dönmüş ve Abidin sarayında Başyekil Mqh- muda Paşa ve diğer yüksek rical-ile görüşmelerde bulunmuştur. Kanunuesasiye tamamiyle muva- fık olan bu fesih, tam bir sürpriz ile bu devlet ile mali btlerini ke- 3er. Ticart münasebetler kesilir. Yola 8elmezse, harb ilân edilir. Milletler Cemiyeti on sekiz yıllık tarihindeancak bir defa - İtalya hak- teşebbüs etmiştir. 1931 senesinde Ja- ponya Mançuryayr istilâ ettiği zaman müeyyideler tatbik edilmedi. İtalya Habeşistanı istilâya teşebbüs ettiği sı- karşıl ştır. Zira, mebusan mecli- sinin bugün akşam Üüzeri toplanması için tertibat alınmış bulunuyordu. Herhalde hükümet muhtemel karışık. DÜNYA HABERLERİ Kıralın bir emirnamesiyle Mısır parlâmentosu dün feshedildi n neşrini müteakib, derhal, *| vetlerin kombine edilmiş olan manev- Sengapur manevraları başladı Singapur, 2 (A.A.) — Muhtelif kuv- raları bugün başlamıştır. Bu ay içinde küşad resmi yapılacak olan üssü bahri- nin açılması münasebetiyle buraya ge- lecek olan üç amerikan kruvazörü hü - kümet makamları ve halk tarafından a- lâka ile beklenilmektedir. Amerikan deniz silâhlanması Vaşington, 2 (A.A.) — Kongrenin bahriye encümeninde tekrar silâhlan - ma projesini müdafaa eden Amiral Le- aty, Japonya muahedelerle tayin edil - miş olan tonaj haddini tecavüz ettiği takdirde Amerikanın da 35.000 tonluk haddi tecavüz etmeğe hazır bulundu - ğunu beyan etmiştir . B. Metaksasın 13 şubatta Ankaraya gelmesi muhtemel Atina, 2 (A.A.) — Başvekil Metak- sas ve yunan heyeti Balkan antantı konseyinin toplantısı için Ankaraya 13 şubatta gitmesi muhtemeldir. Yunan heyeti orta elçi Papadakis ve siyasi birinci daire direktörü Kustas ile Başvekilin hususi kalem direktö- rü ve yaverinden mürekkebtir. AMErTIRUN U3 politikası değişmiyor Vaşington, 2 (A.A.) — Senatoda Borah, B, Eden'in Londra Avam Ka- marasında 21 sonkânunda beyanatın- dan bahsederek demiştir ki: “— Bu beyanat çok yersiz yapıl- mıştır. Çünkü bütün dünya İngiltere ile Amerika arasında donanmalarını arttırmak için zımni bir ittifak oldu- ğu zannına kapılmıştır. Bunu cevab- sız bırakmamak lâzımdır.,, Dış işler encümeni reisi Pittman da şu beyanatta bulunmuştur: “— B, Ruzvelt iktidara geleliden- beri Amerikanın politikası ne ise hiç değişmeksizin öyle kalmıştır. Diğer hükümetlerin işlerine karışmamak. A. merika ne tecavüz ne de müdafaa maksadlariyle herhangi bir ittifaktan ihtiraz etmektedir.,, İyi haber alan mahfillere göre Çin- japon anlaşmazlığında Amerikanın hareketini değiştirmemesi hakkında. ki karar Amerikanın dış politikasını idare eden başlıca diplomatlar arasın- da yapılan uzun görüşmelerden son- ra verilmiştir. Amerika; hükümeti Çin mukave- metini artırmanın çaresini bulmak is- temekte ise de, Cenevrede teklif edi- len formülün bitaraflık kanununun sebebiyet verdiği anlaşmazlıklar do- layısiyle tatbikina imkân görüleme- mektedir. Dr. Aras Viyanada Viyana, 2 (A.A.) — Doktor Tevfik Rüştü Aras, Cenevreden buraya gel - miştir. Türkiye hariciye vekili, tama - miyle hususi mahiyette olarak, iki gün burada kalacaktır. İspanyada Harb iki yıl sürecek mi ? Barselona, 2 (A.A.) — Dün Kortes- lerin açılması münasebetiyle B. Neg- rin bir nutuk söyliyerek bilhassa sa- nayiin ve iptidat maddeler ithalâtının Iıklar sebebiyle, parlamento huzuru. daha a halei a .bit ha İ>merkezti ştiri inin ciddi bir kon- reket olacağına karar ş trola tâbi tutulacağını bildirmişti planfıdı Nahas Paşa kabine kurmak .u;ığı;în'u- leyh, şunları | hazırladığı istiyor “— Harbin bir iki sene devam ede- Kahire, 2 (A.A.) — Vafd partisi ralarda müeyyidelerin tatbikii i çalışıl. di, Fakat en müessir iktısadi tedbir olan parl: grupu, Nahas paşanın riyasetinde topl, ır. Bu toplantı petrol ticaretinin m ine « ilile; medi. Bu yüzden müey.yıd._ur eee vermedi. Milletler Cemiyetinin 1ıslahı teşebbüsü de İtalya hakkında tatbik e. dilen müeyyidelerin muvıffıld,eg.iı - liğinden doğmuştur. Bın:ı.ı_uıkıh yirmi sekizler komitesinin bütün faaliyeti müeyyideler noktasında utoplııunıııuı-_ Bu defaki Cenevre muîıkereıl;nün & de tebellür eden fikirler şöyle sa edilebilir : ç : 1— Belçika ve İsviçre gibi d':ı. polı: tikaları tradisiyonel tarafsızlığa d b’ı.i i nan devletler, Milletler Cemiyeti bağ larından büsbütün kurtulmak temayt- lünü göstermişlerdir. 2 — Bazı İskandinavya , Müeyyideleri büsbütün ilga etıı_:cğe. ta raftar olmuşlar. Bazıları da ihtiyari 3 — Bazı devletler, müe_yyıfıeı_.q fatbik şeklinin değiştirilmesi Müdafaa etmişlerdir. 4 4 — Başka bir zümre devlellır,_!!lıl- letler Cemiyeti tegkilâlıı.'uıı" değişen #artlara göre değiştirilmesi lüzumunu ileri sürmekle beraber, müsbet teklifte ulunmamışlar. 5 — Sovyet Rusya başta oımdı_d 'üg_e- re bir zümre devletler de müeyy! el î:: tatbikinde ısrar ımiıludtr. Bu. devlet- lere göre sakatlık müeyyidelerin ı:; tud olmasında değil, _hugü.ne_ KT Üüsnüniyetle tatbik edi ö ;u:m Ph Bu fikirlerden her bi.ı_-ınln ;ifix n ğu taraf vardır. ŞU ıoy!zne' Müeyyidelerin tatbikini istiyenler, OT & çok nazariyat üzerinde d:::: saldırılmasını istiyenler d'uh.khkm '*_“ıiinüy"h,_ Ancak şu n:ı ö Milletler Cemiyeti kurul :ığ ıe,w- Mmisakmdan da nnlııılıcığl ııl;ul bi Merikayı da içine ıı.rgk uı“:ü t?kîlît olması dügünulmüg dığmı böyle bir karakteri haiz oh'll' İT Te, üniversel bir oun;.rd lçm:;" e Mekanizmanın yeni lara Ş durulması lâzım gelebilir. E;ık_ıt yirmi tekizler komitesinin 309 sam- Zelecek eylülde toplı.nl.el_k olan &: ğ -leye bir teklif yapmak için h'k:miud L iştir. Yirmi " ler u nokta üzerindeki tetkikatına deVAP &decektir. BTEMER 5 me.gleyl devletleri, ki, mı'iemuyi da, | Bina! da Nahas paşa mebusan mecli- sinden Abidin sarayma gitmiş ve kı- tal Faruka sanıldığına göre seçimden evel yeni bir kabinenin kurulması ta- lebini havi bir muhtıra takdim eyle- miştir. Muhalefet mebusları parlâ- mentodan çıkarıldı Kahire, 2 (A.A.) — Muhalefet me- busları, lisi bi d çıkarılmıştır. Bütün mühim mevkile- re kuvvetli polis müfrezeleri yerleş- tirilmiştir. Bütün memlekette tam bir sükün hüküm sürmektedir. Prens pol B. Miceskoya nişan , verdi 2 (A.A.) — Naib Prens manya dış işler bakanı Mi- aretini kabul ettiği sıra- beyaz kartal nişanının besini vermiştir. icesko dün öğleden sonra _Aî.lala te:::î:ıe çıkarak meçhul asker âbide- sine bir çelenk koy_muşt_ur. G Başbakan Stoyadinoviç zi P:' B. Micesko ve refika'ıı şerefine bir ak- 'm yemeği vermiştir. Birçok yugoslav ve rol Z mekte hazır bulunmuşlardır. Belgrad, Pol dün Ror ceskonun Zİy' da kendisine DE büyük salip rüt men ricali ye- olduğu yerde bıı'ıkm'yı':;vkedm Ü labüre; iye etmek için Fi_ri;u'k- : Mille :;,d::z.l'dwletlm Tni Cd:hz. ler komitesinde Cemiyetin tufi?'e_ııyle neticelenecek fikre imale ıtmok için el- den gelen gayreti sarftmişlerdir. K.ol « lektif barışı zayıflatacak bu' adım, ff'"f devletler için bir muvaffakiyet telıkŞı edilecekti. İngiltere ve Fransa, paris lerinde faşist devletler için mu- vaffakiyet telâkki edilebilecek bir ha - ::ıni olmaya karar vcrm_iıle'rqı. enaleyh yirmi sekizler komıtecın'ı.u neticeye Cenevre, 2 (A.A.) — Milletler ce- miyeti paktında islahat ve değişiklik yapılmasını tetkika memur 28 ler ko- mitesi, bugün öğleden sonra yaptığı Cenevre paktının tadili işinde 28 ler komitesi bir varamadı Şili, Milletler cemiyetine karşı vazi- yet ve şartlara göre bir hattı hareket takib eyliyecektir. İsveç deleğesi Unden de komitenin ITÜRKIYE BASINI; Hakkın zaferi CUMHURİYET'te Yunus yazıyor : « Dün akşam Cenevreden önce Pa- ris ve Londra merkezlerinden davâmı - zın Milletler Cemiyeti konseyinde bir daha hakka ve adalete muvafık ve me- sud bir hal neticesine iktiran ettiği ha- berlerini aldık. Bunun böyle olması pek tabiiydi: Hatay ihtilâfının makul bir surette hallinde Türkiyeden sonra en ziyade Fransa alâkadar bulunuyor ve İngiltere de bu ihtilâfın muslihane ve âdilâne bir hal neticesine varması için en samimi veen dostane gayretlerini sarfetmekten hali kalmıyordu. Bu iti- barla Cenevrede bu meselenin seyrini Parisle Londra denilebilir ki Ankara kadar büyük bir ihtimamla çok yakın- dan takib ediyorlardı. Fransız hariciye nazırı M. Delbos bu meselenin iyi hal « lini temin için Cenevreden müfarekati« ni tehir etmişti ve nihayet davâmız kon- seyin dünkü celselerinden birinde ko- ş N| h ve "_€' P | IH Hatay intihabları için hazırlanan seçim talimatnamesine karşı cemiyete verdiğimiz protestoyu teyiden bu defa konseydeki izahlarımız kuvvetli ve ka- naatbahş idi. Fransa hükümetinin ce- miyet kararlarına hürmet ve riayet et- mekten başka bir şey yapmıyacağı ve türk dostluğuna lâyık olduğu büyük kıymeti vermekte bulunduğu yolunda- ki beyanat Parisle Ankaranın müteka- bilen i bir anlaş inde ol- duklarının çok umud verici bir delili gibi görünmüştü. İhtilâfın son iddia ve müdafaalarını tetkik ve telhis icin ra- portörlüğe tayin edilmiş olan M. Un- den'in bu meseleyi konseyin iki içtimat arasında hal ve ifade edebileceğini ka « tiyetle ifade de çok hayirli bir alâmetti. M. Ünden, kendisine tevdi edilen vazi- feyi bu kadar sürat ve katiyetle ifa ede- bilceeği kanaatini izhar etmek için el- bette alâkadar i'-i tarafla beraber kon- seyin de umumi temayüllerini tartmış ve bunların hepsini doğru olarak ifade edeceği neticelere mülâyim bulmuştu. İşete dün gece aldığımız haberler bu mesud tahminleri teyid eden beşaret - lerle oldu. Fransız - türk dostluğu hayli çetin bir imtihan geçidi daha atlatmış bulu - nuyor. Umud ederiz ki konseyin evvel- ki adilâne kararlarını takib bazı hatâla« rın bu defaki kati tashihinden sonra Ha- tay meselesi yeni zorluklarla karşılaş » artık Nadi ie in di Ral reis Belçika delegesi ceğini tahmin ediyorum, Asiler, bizi açlıkla rametmeğe muvaffak olamı- yacaklardır. Madrid, bizim neler yap- mağa kadir olduğumuzun bir delili- dir, B. Negrin, Milletler cemiyetine o- lan itimadından bahsetmiş ve bu ce- miyetin maruz kalmış olduğu hücum- lardan muzaffer çıkacağını söylemiş- tir. Hatib, netice olarak ispanyol cum- huriyetçilerinin nihaf zaferlerine ima- nr olduğunu beyan etmiştir. — Cortes'ler, frankistler — târafından havat bir taarruz yapılmasından kork- tuklarından barselona yakınında kâin Mont-Serrat'da toplanmışlardır. Top- lantı yeri, son dakikaya kadar gizli tutulmuştur. Franko'nun nezdinde Salamanka, 2 (A.A.) — General Franko dün Japonya maslahatgüzarı ile İngiltere, Yugoslavya ve Portekiz hükümetlerinin “ajanlarını” kabul et- miştir. Alman - çekoslovak gerginliği azalıyor Prag, 2 (A.A.) — Almanya ile Çe- koslovakya münasebatındaki gerginli- ğin giderilmesi için sarfedile gelmek- te olan gayretler artmıştır. Bundan böyle alman tebaası, muhtelif çek mahkemelerinde ana lisanlarını kulla- nabileceklerdir. Çek makamları, çok defa fazla şiddetli telâkki olunan ve “milli müdafaa kanunu” denilen kanu- xl:.uı şiddetinin tadiline çalışmaktadır- W : İdari formalitelerle adli usulde sü- rat temin edilmiştir. Kültürel müba- delel inkişaf ktedir. Prag ve Berlinin radyo istasyonları bir teşriki mesai plânı vücuda getir- mişlerdir. İstanbulda bina ve arazi vergi- lerinin tahsilâtı artıyor t bleye teklifte bul i, İngiltere ve Fransa po - itikası için bir muvaffakiyet, Almanya ı'ı. Italya politikası için de bir muvaf- fakiyet ) &. Ş. ESMER bu lll'”!' tan bul, 2 (Telefonla) — Bina ve arazi vergilerinin hususi idareye dev- rinden sonra tahsilâtta çok iyi neticeler alınmıştır. Gelir eskisine göre hayli artmıştır. Bu fazlalık bilhassa yeni vi- lâyet büdi de göze çarp di çal geri bırakıl ka- raporu, kısa bir müzake- reden sonra tasvib etmiş ve toplantıda devreye nihayet verilmiştir. Malüm olduğu üzere, bu rapor me- selesinin tarihçesini yapmak ve müza- kere zabıtlarını milletler cemiyeti as- samblesine göndermeyi kararlaştır- makla iktifa etmektedir, Şili delegesinin sözleri Şili delegesi Valdes Mandeville bu raporu bir aciz beratı olarak tavsif et- miş ve hükümetinin bu vesika karşı- sında hayal inkisarına uğradığını bil- dirdikten sonra ayrıca komite içtima- lârının belli olmayan bir tarihe bıra- kılmasını protesto eylemiştir. Şili de- legesi, hükümeti namına, komite fa- aliyetinin menfi mahiyeti dolayısiyle, Şilinin milletler cemiyeti meselesine karşı hareket serbestisini muhafaza bul etmekle beraber, hükümetinin 16 ıncı madde hakkındaki hattı hareketi- ni şimdiden bu hususta yaptğı beya- nata tetabuk ettirmek mecburiyetinde kalacağını bildirmiştir. Romanya yahudilerinin vaziye- ti ve Milletler Cemiyeti Cenevre, 2 (A.A.) — Milletler ce- miyeti genel sekreterliğinin bir teb- liğine göre ,sekreterlik, Romanyada yahudilerin — vaziyeti hakkındaki isti- daları, könseyin adi prosedürü muci- bince, Romanya hükümetine yalnız bildirmekle iktifa eylemiştir. Romen mahafili, bu vesikanın, bu istidaların tetkikinde adi prosedürün tatbik olunacağını göstermekte oldu- ğunu tebarüz ettirmektedir. Bu suret- le, romen hükümeti bu istidadlar hak- kındaki fikrini iki ay zarfında bildi- eylemekte bulunduğunu bildirmiştir. recektir, bir adalet ve makuliyetle kati hal neti- celerine varbilecek ve bu mesud hâdi- se Fransa ile Türkiyenin dostluk müna- sebetlerini takviye ettiği kadar Tür- kiye ile Suriyenin münasebetleri üze - rinde de her tarafın şeref ve haysiyetle- ri kadar menfaatlerine de uygun — ve her halde büyük sulh maksadına hâdim nn $ dan hâli kal ktır.? dakk ŞAMDA NE SÖYLÜYORLAR SON POSTA'nın Şam muhabiri gazetesine bildiriyor: Burada Hatay lesi y can- landı. Fakat, artık eski dil, eski heye - can, eski şikâyet ve feryad yoktur. Şa- mın siyasi muhitleri de, gazeteler de bu meseleden nisbi bir sükün içinde bahsediyorlar. Artık, Türkiyeye karşı o şiddetli gazete neşriyatı yoktur. Ge- çende, Suriye başvekili ile birlikte se - yahat etmiş olan Adil bey Arslan, gaze- y t Halkevinde yapıl Ankara Halkevinde kbmite seçimleri intihabı y fakla kabul edilmiştir. ğıda isi i yazılı arkadaşl Bay Necdet Özel, Yeni komiteye de b VOK € di K amlrik, Bugün saat 18 de sosyal caktır. h Ankara Halkevi salonunda dün da saat 18 de toplanılarak gösterit ko- - Bu komitenin intihabında da evvelâ bir kongre başkanı ve kâtibi seçil- miş, iki yıllık mesai raporu okunmuş ve münakaşa edildikten sonra - itti- Raporun okunup kabul edilmesinden sonra intihaba geçilmiş ve aşa- y yeni gösterit komitesine seçilmiştir. Bay. Mecdi Kut, Bay Bedri Yldırım, Bay Hasan Karagöz, Bayan Nahit, seçilmiş olan bu arkadaşlar derhal aralarında içtima yine Bay Mecdi Kut'u intihab etmişlerdir. yardım ve halk dershaneleri intihabı yapıla- e iştirak ed. telerin yazdıkl göre, hususi bir cemiyette dostlarına: — Hatay hakkındaki Cenevre kara- rının tasdiki zaruridir. Bu, Suriyenin , hayati eatlaei . Tt g li Bunları kabul edeceğiz. Demiştir. Bazı müfrit nasyonalist- ler tarafından tenkid edilse bile, bu gö- rüş nihayet'vatani kütlesinin ekseriye- tinin görüşü olmuştur. Hattâ şunu da ilâve edebilirim: Bugünkü hükümetin siyasetine karşı kuvvetli bir muhalefet vaziyeti almış olan Doktor Şehbender muhiti bile, hükümeti tenkid ederler - ken Hatay lesi üzerinde d yı tercih ediyorlar. Ve çok iyi bir gö- rüşle, Suriyenin istikbaline aid daha mühim noktalarla meşgul oluyorlar. Burada söylenen sözlere, anlatılan hikâyelere göre, Suriye hükümeti rei- si başvekil Cemil bey Mardam, Ankara ziyaretinden çok iyi intibalar almıştır. Türkiyenin Suriyeye karşı gayet sami- mi dostluk hisleri taşıdığına ve Suriye istiklâlinin en candan taraftarı bulun « duğuna Cemil bey kanaat getirmiştir. Türkiyedeki büyük terakkiden, memle- ketin tanınmıyacak derecede değişmiş olmasından hayret ve takdirle bahse - den Cemil bey, Suriyenin türk dost - luğundan çok istifade edeceğini birçok yerlerde tekrar etmiştir.” Mısır'a giden hukukçular heyeti döndü İstanbul, 2 (Telefonla) — Kahire- de toplanan birinci enternasyonal ceza kongresinde memleketimizi temsil e- den ve Profesör Tahirin reisliğinde bulunan heyet İstanbula döndü.