17 Ocak 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 2

BmAER Cü UL US GÜNÜN göttrremun. İÇİNDEN kıııııııll Dinlenmek itiyadı 'Ankara halkevinde verilen değerli konferanslar devam ediyor. E- velki günkü İstanbul gazetelerinden de Eminönü halkevinin şehri ta- nıtacak bir seri konferans hazırlamış olduğunu öğrendik. Ankara ve İstanbul radyoları, haftanın muayyen gün ve saatle- rinde dinleyicilerin bilgilerini artıracak, görgülerini genişletecek kon- feransları ahizelerinize ulaştırmak tadırlar. Bir taraftan bu faaliyeti takdir ederken bir taraftan da bizim fazla alaturka ve fazla babayâni bir tarafımızı da söylemekten kendimizi ala- mıyoruz: İhmal içinde geçen, konuşmanım, toplanmanın ayıp ve yasak sayıldığı eski uzun yıllardan ntiras,kalan bir âdetle, meselâ, radyoda haş- layan faydalı bir konferansa karşı: — Kapatın şunu; arayın bakalım, başka yerlerde ne var? diyenle- rimiz; — Şimdi Halkevine kadar gidip bir saat lâkırdı nasıl dinlenir? diye yançizen yarı-münevverlerimiz az değildir. Halbuki Kemalist Türkiyede her vatandaş bilgiye üstün bir ehemi- yet verecek, okuyarak, dinliyerek, genişletecek değil midir? her türlü vasıta ile kendi ufkunu Rahmetli Ahmed Hışxm. Frankfurt seyahatnamesi” nde aşağı yukarı, “iki kapının üzerine iki levha asınız, birine “cennet” yazınız, birinde ise “Cennete dair konferans vardır,, deyiniz. Bir alman, “cen- net” | dan değil, * riye girer.,, Diyordu. hakkındaki konferans"' kapısından içe- Vaktinde yerinde konuşmayı ve vaktimiz oldukça faydalı ve iyi sözleri dinlemeyi itiyad haline gemmedıkçe bir tarafımız eksik kalacak- tır. N. ARTAM Ticaret odası t Tyekb Ticaret odası yeni yıl çalışmalarına başladı Yeni binanın inşası yakında biliyor Ankara Ticaret Odası 1938 yılı ilk toplantısını B. Vehbi Koç'un reisliğin- de yapmıştır. Reis 1937 yılı çalışması ile 1938 yılı iş programı hakkında üzun uzadıya malümat verdi. Başşehrin muhtaç ol- duğu modern bir ticaret odası binası inşasına 1937 yılında muvaffak olun- duğunu, inşaatın bir iki aya kadar bi- tirilerek banka servisleri gibi düzgün işliyecek bir teşkilâtla çalışacağını ve odada icabında iktısadi görüşme- ler, konferans ve koöngreler yapılma- ya elverişli tesislerin yapılmakta ol- duğunu ve bir de ticaret kulübü açı- lacağını umumt heyete bildirdi. Bundan sonra Ekonomi Bakanlığı Ankara ticaret odasına bağlanacak zahire borsasının iyi işliyen bir teş- kilâtla çalışabilmesi için odanın zahi- re borsası idaresi ile elele vererek çalışmakta olduğunu ve oda çalışma programının en mühim maddelerin. den birini teşkil eden bu işin de neti- celendirileceğini anlattı. B. Vehbi Koç bilhassa Ulu Önder Atatürk'ün Kamutayı açiış nutukla- rında iç ve dış ticaret hakkında işa- Tet buyurdukları noktalar üzerinde durarak ezcümle şunları söyledi: “— Büyük Şefimiz Atatürk'ün Ka- mutayda irad buyurdukları nutukla- rında ticareti tarif eden kıymetli di- rektifleri üzerinde hürmetle durmak isterim. Büyük Önderimiz türk in- kılâb tarihinde en kudretli bir veci- ze teşkil eden ve tıaretı tarif eden Üçüncü maddeye göre idare he- yetine, Veli Necdet Sünkitay reis ve Vehbi Koç, Âbidin Erker, Muzaffer Gürcan, Nazmi Balkanoğlu aza se- çildiler, Bundan sonra ruznamenin dördün. cü madd geçilerek lât ve hesab müfettişlerinin bir senelik o- da lât ve * T hakkındaki teftiş raporları okundu ve kabul edil- di. Beşinci madde fiat tahmini komis- yonu için aza intihabına aiddi. Ya- pılan intihabatta; Halil Naci Mıhçı- oğlu, Celâl Hamamcı, Tevfik Yapıcı, Behiç Tümer, Muzaffer Gürcan, Meh- med Fahri Topçu aza seçildiler. Altıncı madde oda büdcesinde ya- pılacak münakalelere dahil olup bu hususta idare heyeti reisi tarafından yazılan takrirler okundu ve ittifakla kabul edildi. 8 inci mıddeyi teşkıl eden unzı- Yeni ticaret anlaşmaları Çekoslovakya ilemunzam bir protokol imzalandı 12 mayıs 1936 tarihli Türkiye - Çekoslovakya ticaret anlaş- masıma ilişik listelerde değişiklik yapılması etrafında şehrimiz- de yapılmakta olan müzakereler sona ermiş ve hazırlanan mun- zam protokol Türkofis reisi B. Burhan Zihni ile Çekoslovakya maslahatgüzarı B. Hub arasrnda imza edilmiştir. | Yeni p ile Çokoslovak dan yurdumuza yapılan idhalât ehc- miyetli mikdarda genişliyecek ve bu suretle piyasada bazı maddelere aid sıkıntılar da ortadan kalkmış olacak- tır. Buna mukabil yurdumuzdan Çe- koslovakyaya bilhassa pamuk, yün ve tiftiklerin ihracı ehemiyetli mikdar- da artacaktır. Yeni protokol ile Çe- koslovakyadan yapılacak yünlü men- sucat idhalâtının hususi takas ile ya- pılması kabul edilmiş bulunmaktadır. Bu suretle Çekoslovakyaya olan ih- racatımız artmış bulunacaktır. Çekoslovakya ile olan ticari mü- nasebatımız her gün biraz daha art- maktadır. Çekoslovakya şimdiye ka- dar yurdumuzdan çok az mikdarda pamuk almakta idi. Yeni anlaşma bil. hassa pamuklarımızın Çekoslovakya- ya ehemiyetli mikdarda ihracını te- min etmiş bulunmaktadır. Daha şim- diden piyasada Çekoslovakyaya pa- muük ihracatı için hazırlıklar yapıl- makta olduğu haber verilmektedir. Çekoslovakya ile olan ticari münase- batımızın inkişafına bir delil olmak üzere 1936 ve 1937 yıllarının on aylık ihracatı yazılabilir. 1936 yılının on a- yında Çekoslovakyaya yapılan ihraca- tımız 3.471.000 lira iken bu rakam 937 yılının on ayı içinde 5.209.000 liraya Kamutay kış tatiline başlıyor Halk bankası sermaye projesi bugün görüşülecek Bir ikinci teşrinden beri toplan- tıları ara vermeden devam eden Ka. mutayın, bugün kış tatili kararı ver- mesi beklenmektedir. Bugün görüşülecek maddeler ara- sında bazı münakale kanunlariyle o- yun aletleri resmi, Ziraat Vekâleti vazife ve teşkilâtına dair kanuna ek proje, halk bankası ve halk sandıkla- İstanbulda 10 kuruş (Başı 1 ıncı sayfada) ların ve p in de 'a lerini ihmal etmemiştir. Bilâkis onlar - la beraber vaziyeti, hesabları gözden geçirerek, onların da menfaatlerini göz- önünde bulundurarak millet lehine bu mühim karara varmıştır. Bu toplantının tafıilltmx y ılman etin kilosu ucuzladı şöyle düşündük: “Çağırıyoruz, et atınt indirmek hususunda talepte | lunacağız. Acaba bu meselede yardım ederler mi?,, Fakat gene & şündük ki bu iş mılh bır mure Bir £ d den nasıl iedaklrlık istiyorsa b de sizden istiyeceğimiz mesleki € henizde milli maksat adına menfâf darı ayrı sütunl l sınız. Toplantıyı açarken B. Celâl Bayar çok mühim bir nutuk söylemişlerdir. Bu nutuk sade et meselesinin hallini göstermek bakımından değil, belki gı- da mıdd:lerlnln hıı'er birer ele ılml- rak' l üjdel ve hükümetin bu huıuıtı her türlü feda- kârlığı ele alacağını sarih bir lisanla bildirmek bakımından iki katlı bir ehe- miyet almaktadır. Nutuk şudur: B Celâl Bayar'ın nutukları “— Sizi niçin davet ettiğimizi bi- lıyomunuz İstanbul büyük şehirleri- mizden biridir. İçinde maalesef faki- ri, orta hallisi çoktur. Bunlar hayatı anlamış, hayatını muntazaman idare etmek istiyen insanlardır. Ancak pa- halılıktan dolayı bu imkânı bulamı- yorlar ve sıkıntı çekiyorlar. Sıhat is- tatistiklerine göre İstanbulda gıda u- cuzluğunu temin etmek lâzımdır. Sureti umumiyede vatandaşla - rin hayat şeraitini ucuzlatarak kolaylaştırmak ve - ilk ağızda on- ların sağlığını korumak için gıda ddel birer birer ele ala- anı rının sermayeleri, İstanbul tramvay şirketinden alınan paraların İstanbul şehri imarına tahsisine dair kanun projeleri vardır. Kamutayın bugünkü da görüşülecek olan Halk baliğ olmuş Yeni anlaş ba- riz bir şekilde inkişaf eden Türkiye- Çekoslovyakya ticaret laş P Ranl ve halk dıklarının serma- yeleri hakkındaki kanun projesine yeni bir hız ği anlaşılmaktad gdre halk bankalarının kurulması hak- Polonya anlaşması tasdik edildi Polonya ile geçenlerde imzalanan ticaret ve kliring anlaşması yüksek tasdikten çıkmıştır. Yeni anlaşma ge- ne geçenlerde imza edilen İsveç an- laşmasındaki hükümlerin aynini ihti- va etmektedir. İsviçre Ticaret Heyeti İsviçre ile hükü imi a daki | ikinci maddesind rak ucuzlatacağız. Bunun için her fedakârlığı yapacağız. İstanbulda etten başlıyoruz Şimdi İ: etten — başlıy ruz. Çünkü, burada et fiatları fazla- dır. Türkiyenin hayvan yetiştiren bir memleket olması ve diğer vesaitin besle, zikredilen hazine iştiraki, bu proje ibince, hazined d tahvil- lerin satışiyle temin edilecektir. Halk sandıklarının ilk tesislerinde serma- yelerine iştirâk etmek Üzere hazine- ce temin edilecek 200 bin lira İktısad Vekâleti emrine bir bankaya yatırıla- caktır. Bu para ile alımacak halk ıındxk- ları hisse dleri, halk b la uygun bir fiat vasatisi gös. terdiği halde etin bu kadar pahalı ol- :ı_asx aklın kabul etmiyeceği bir hal- ir. Harice yaptığımız fiatlar itibariy- le ihracatta en ucuz satan biziz. Fa- kat Türkiyedeki perakende fiatları- mız, diğer memleketlerdeki satışlar- dan daha pahalıdır. Bunun manâsını anlamak müşküldür. Et başlıca gıda Aşki maledilecektir. Halk ına res- yapılacak olan yeni ticaret ve kliring anlaşması müzakerelerinde buluna- cak İsviçre heyeti bu ayın 24 ünde şehrimize gelmiş bulunacaktır. Kadife kulesi ağaçlanıyor İzmir, (Hususi) — Şehrimizdeki caddelerin ağaçlandırılması işine hara- retle devam edilmektedir. Aynı zaman- da Kadifekale de ağaçlandırılmakta- dır. Buraya dört sene evel dikilen çam- lar bugün büyümüş vaziyettedir. Bir sabıkalının garip müdafaası! Bursa, (Hususi) — Metresini yü- zünden ustura ile yaralayan tatar Kâ- zım ismindeki bir sabıkalı, ağır ceza- da muhakeme edilmektedir. Son celse- de müdafaasını yapan Kâzım; bu suçu Jâtlı satış hakkındaki karar müzakeresi vaktin darlığından dola- yı gelecek celseye bırakıldı. Doku- zuncu maddeyi teşkil eden münhal üç azalık için de Mehmed Ali Sofi, Agâh yazıcı ve Ahmed Çulha aza se- çildiler. bir aşk yüzünden işlediğini söylemiş, âşk insana neler yaptırmaz? demiştir. Sonra da, Baltacı Mehmet Paşa kosko- ca rus topraklarını bir kadın yüzün- den feda etmedi mi? diye misaller ge- tirmiştir. Muhakeme karar için talik olunmuştur. mi kaynaklardan alınacak iştirâk his. seleri, vilâyet hususi ıdarelenyle be- lediyelerin her sene büdcelerinde u- mumit meclis ve belediye meclisleri tarafından tesbit olunacak mikdarla karşılanacaktır. Kamutayın bugün kış tatiline ka- rar vermesi muhtemeldir. Bu takdir- de Kamutay bir martta toplanacaktır, Bu zamana kadar hükümet, yeni se- ne büdcesini hazırlıyarak Kamutaya vermiş olacaktır. Bugünkü Kamutay ruznamesi Bir defa müzakere olunacak mad- deler. 1 — Vakıflar umum müdürlüğü 1937 mali yılı bütçesinde 84.000 lirâlık mü- nakale yapılmasına dair kanun lâyiha- sı ve büdçe encümeni mazbatası. İkinci müzakeresi yapılacak mad- deler. 1 — Muhasebei umumiye & müzeyyel kanun lâyihası ve Bütçe en- cümeni mazbatası 2 — Oyun aletleri resmi hakkında kanun lâyihası ve bütçe encümeni maz- batası 38 — Ziraat vekâleti vazife ve teşki- lât kanununa ek kanun lâyıhaıı ve Zı— ddesi olduğuna göre bu manzara yalnız hükümeti değil, vicdanları da alâkadar edecek bir mevzudur. Buiş, bir milli zarurettir. Sizden bu mesele hakkında kati cevab almak için içtimaa gelmenizi rica ettim. Sizi davet etmeden evvel lerini değiştiren ve bu kanuna bir mad- de ekliyen 2550 sayılı kanunun 3 üncü maddesine bir fıkra ilâvesine dair ka- nun lâyihası ve bütçe encümeni maz- batası Birinci müzakeresi yapılacak mad- deler. 1 — Halk bankası ve halk sandıkları- nın sermayeleri hıkk.ındı kınun lâyi- hası ve kl 2— Hiımmn ıynıın nafıa memur v l işler hakkındaki 2428 ı.ıyılı kanunda yazılı “imtiyazlı şirketler” tabirinin tefsirine dair Ba;vekilet teıkenıı ve adliye ve nafıa ü lerinizden bir fedakârlıktır; bunu pacağınızdan şüphe etmedik, Çü millt karakteri olan her işin yaj cağı ve yahut behemehal yaptırılat ğı tabitdir. Bana, bu mevzu etrafında addit raporlar verdiler; hepsi nü sandır. İ Biz, masrafların hükümete, ” beli diyelere ve sair teşekküllere aid olâl kısmından fedakârlık edeceğiz. Sif de kendi hesabınıza bu fedakârlii davet ediyorum, Müşterek menfaate kıymet veriyoruz Bu, sizinle ilk gitmek istediğli normal yoldur. Şayet bu fedakârlığt iştirâk etmezseniz, milli zaruret di ifade ettiğim bu neticeyi sizsiz O rak tahakkuk ettireceğiz. Ancak bil neticeyi normal şekilde sizinle berâ ber temin edebilir ve bu meselede Çi lışanların - menfaatleri ile telif bilirsek bizim için kazanç iki k olur. Çünkü biz müşterek men ktymet veriyoruz. İndireceğimiz resimlerin, yap ğımız fedakârlığın doğrudan do, ya müstehlikin cebine girmesi lâzım* dır. Yani bu tenzilâtın tatbik edildi" ği gün müstehlik o nisbette ucuza Ti tini alabilmelidir. Milletle hükümet elele vererek... Bu esaslar dahilinde sizden mütâr lea istiyorum. Gerçi buraya kadar ger tirmekle sizi yorduk. Fakat muvaffak olursak zevki büyüktür. Bu hüküm tin milletle elele vererek memlekette * yi işler vücuda getirmek âdetine de uy“ gun olur. Sermayenizin ve sâyinizin müllf kuüvvet olduğunu biliyorum. Bunlari körletmek, asla istemem, Şayet: “Hü kümet tedbirini biz biliriz, yaparmış. gibi gözükelim” diyen bulunurıl " H Tadama n. gadece Acırım ? ü biti di di bul ederek gelmiş olmanızdan dolayt teşekkür eder ve hepinize muhabbet. le hoş geldiniz derim.,, z Ankara borsası — Bankalar caddesinde bir bina yapılacak (Başı 1 incisayfada) İstanbul borsastfun üç sene müddet- ları, 3 — Türkiye ile İran arasındaki hu- dud hattının tashihine müteallik an- laşmanın tasdikine dair kanun lâyihası ve Hariciye ve milli müdafaa encü- menleri mazbataları. 4 — İstanbul tramvay şirketinden alınan paraların İstanbul şehri imarına raat ve bütçe l 4 — Kaçakçılığın men ve takibi hak— kındaki kanunun 57 ve 60 ıncı madde- dair kanun lâyihası ve Dahili ye, nafıa ve bütçe encümenleri mazba- taları, Vatanbenin hançeri Japon muharrirlerinden Makoto Vatanbe, sırtına eski biçim bir japon şu beyanatta bul dır: “Tüccar milletin emeği ve üreti- mi kıymetlendirilmek için eline ve zekâsına emniyet edilen ve bu emni- yete liyakat göstermesi gereken a- y Vehbi Koç bu vecizeyi okurken o- da içtima salonunun en güzel bir kö- şesine asılmış olan bu kıymetli lev- hayı arkadaşlarına göstermiş ve bü- tün heyet ayağa kalkarak hürmet ve Ibisesi giyerek Tokyodaki ingiliz büyük elçisinin yanına çıkmış ve o- na Bay Eden'e hitab eden bir mek- tubla kocaman bir hançer vermiş, Mektubda ingiliz hariciye nazırı- nın Japonya aleyhindeki siyasetin- den vaz geçmesi isteniyormuş; han- çerin ise ne demek olduğu meydan- da. Galiba, bu muharrir Vatanbe, bu- günkn Japonyanın en sulhsever a- alkışla Ulu Önderimizin vecizelerini selâmlamışlardır. Bund sonra T in müza- k i R in bi- rinci mıddeıım teıhl eden eski zabıt okunup aynen kabul edflldl İkincı madde reislik d larından biri. Bir, Çindeki ingi- liz sefirinin otomobılıni Pın:y ve .Lady Bird topçekerl Ulan Kadınlar tarihin hangi devrinden beri boyanırlar ? Bir kitaba göre İsanım doğun OU göz boyamak daha eskidir. Tuz ve şeker! dan 2356 sene evel Çin imparato- ru olan Yao, boyanmış kadınlı eee Hükümet, şekeri ucuzlattığı za- dan hoşlanmazmış. Demek ki o ta- rihte Çin kadınları, çoktan beridiı- boyanmakta imişler. - Gene İsadan 1818 sene önce Çin yan tayyarecileri düşünün, bir de bu muharririn hançerini, Eğer Çln’e giden japonlar da eski kal- aiddi. Rıyaıet divanına; Vehbi Koç birinci reis, Âbidin Erker ikinci reis, Veli Necdet Sünkitay birinci reis ve- kili, Rasim Aktar ikinci reis vekili, Sadi Batu ile Bedri Tümay muame- lât müfettişi, Behiç Tümer ile Ah- med Hanef köngre memuru olarak beçildiler. Ibiselerini giyip dedelerindi ma hançerlerini Çan - Kay Şek'in e- vine bıraksalardı, bu kadar bin kişi ölmez, bu kadar şehirler harab ol- mazdı! —T.İ. Boyanmanın tarihi Muharririn birine merak olmuşt u olan Çıoh, üç yüı kişi- man ağ tadı artmıştı. Şimdi de tuz ucuzladı. Bu da her halde “ tuzumuzun kuru” ol- duğuna delâlet etse gerek ! Edebiyatımız ve samimiyet! AY bari kelimesi bulun- ın, Greta Garbo'nun öteki yıldızlardan farkı Amerikanın erkek - filim yıldız- larından Lyonel Barrymore, bir gazeteci ile konuşurken meşhur Cokonda tablosundan ve gene meşhur Greta Garbo'dan bahset- miş ve bu isveçli filim yıldızının öteki yıldızlardan farkını şöyle göstermiş : — Greta'nın üzerinde nazarı dikkatimi c2'heden bir şey varsa o da çok ağır halli olmasıdır. Her yi bir şarab h ken karısı bir taraftan boyınıyor. bir taraftan da bu “eğlenceli man- ve kılebeklu-hrınkuımıozir— mesi kadınl ni vermiştir. Her ne ise, beşeriyet tarihinde boyamak ve boyanmak, öyle anla- şılıyor. ki, çok eski zamanlarda başlamıştır. Fakat bana kalırsa Münakkid Nurullah Atacın ri- vayetine göre son on boı sene içhı hesabir:ve'" düşüncelidir. Pek zeki olan bu yıldız, çok dııçü- nür, fakat fikrinden bütün geeçn- de bizim edebi yet kelimesi fazla fazla kullanıl- mağa başlanmıştır. Hattâ o kadar kı bu kelime hıl- lanıla kullanıla, esas â leri meydi , İçinde sak- lar. Hesablı ve düşünceli olmak, Greta Garbo'yu öteki kadın yıldız- * P? L e. | kaybetmiş, bir nevi, llibılıliio, iddiyetsizliğe, “vali isi olmuştur. Edebiyatımız ve samimiyet! Do- İsveçli yıldız için bir kompliman olan bu sözler, amerikalı yıldızlar için pek ivi kacmamıs | le kapatıl: ve b nakli, bütün finans mahfillerinde büyük — alâka ile karşılanmış ve çok yerinde bif' tedbir olarak telâkki edilmiştir. Büyük bankalarımızın merkezlerinin bulun * duğu ve birçoklarının da başlıca şubes lerinin toplandığı başşehrin bu hususf vaziyeti dolayısiyle borsanın Ankara « da oluşu işlerin dâha verimli olmasıni da temin edecektir, Hükümet bu suretle borsa acenta * larının, devletin mali ve umumf politir kasını yukmdın takib etmelerine h' kân vermiş olacaktır. İstanbuldaki acentaların bir çoli Ankaraya gelerek çalışacaklardır. Kamutay çağrıları X Arzuhal encümeni bugün ııııl 15 de toplanacaktır. İ'IAV Hıvn bulutlu geçti Dün şehrimizde hava bulutlu ve * ; kin geçmiş, 181 gece sıfırın altında gündüz sıfırın üstünde 2 deri Dün yurdun Karadeniz sıhıuermd' ve kısmen şark ve orta Anadolu mintâar — kalarında hava kapalı ve yağışlı, diİ“ Yağış” —ij B Seteet da ların karemetreye bıraktıklan sü nıl*' h: tarr Vanda 23, Zonguldakta 14, Kayst” — ride 7, Köcaelinde 5, Malatyada 4, AT — kara, İzmir ve Sinopta 3, Eskişeh 2, Elâzığ ve Erzurumda 1 kilogrımam Dün en düşük 181 sıfırın altında KarS” ta 18, en yüksek 161 da sıfırın üs VAdanada 15 derecedir.