16 Ocak 1938 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Ulus basımevi 'azar 16 Çankırı Caddesi: Ankara SONKÂNUN | — Telgraf: Ulus » Ankara 1938 No, 591$ » 19 uncu yıl - 6 KURUŞ Başmubarrir İdare Mühim kararlar alındı Yazı İş. Müdürü TELEFON 1068 1062 1061 AKAANANAN AAA UUURAAKA DAUA UUU İstanbul borsasının bulunduğu dördüncü vakıf hanı Deniz tarifelerinde temin ucuzluğun neticeleri Limanlarımız arasınca ve ıç denizle- rimizde yabancı gemiler çalışırlardı. Galata köprüsünün başında, acaib kılıklı bir takım adamlar, satış yerle- rindeki dellallar gibi, bağırırlardı: — Mudanyaya, Gemliğe bedava! — Mudanyaya, Gemliğe bedava ve Hstelik bir de simit! Si Fakat iki vapur sahibinin birleşip anlaştığı zamanlar da olurdu. O zaman bir kaç yüz simit pahasına dahi seya- hat edilemezdi. j 'Tüccar eşyası hangi tarifeye tabi- di? Carife değil, pazarlık! 2»:::: ı.ı'ğ R î:lbouj hakkımızın is- tirdadı ile başlayarak istihaleler geçi- re geçire bugünkü muntazam şekli ak- mıştır. j — Cumhuriyet muştu, ne hale g::nll? sualin cevabını, - r de?:,;mıiı hazin rekabet şeklini hatır- lıyazak bir iki cümle ile veya, deniz- cilikte ve deniz tarifelerindeki tekâ- mülün yakın tarihini teli t silli sürette de verebiliriz. Başlıcaları mnilli denizyolları, körfez ve liman ve göl hatları, yolcu ve yük münakaleleri ile limanların yükleme ve boşaltma ve aktarma ve iskele tarifelerini teşikli e- den umumi hizmetlere Mmüteallik üc- yetler, evelce merkezi ve teknik bir kon izola tabi tutulmazdı. Bu yüzden ücret- lerden bir kısmı, ilmi bir tasaiten mahrum olmak itibariyle tatbik kabili- yetinden ve hattâ anlaşılmaktan uzak, bir kısmı gayri tabii sebeplerle temev- vüçlere maruz ve bir kısmı ise aşırı de- recede yüksek bulunuyordu. 3 Bu tarifelerden, ticaret odaları ile diğer alâkalıların devlet mıem_uııımm da iştirakiyle il ettikleri komis- yon?::r: ı:nıimuî:ıkııluı dahi ilmi bir tetkike tabi tutulmadan tanzim ve- ya tadil olunuyordu ; başka türlü de 0- İamazdı. Çünkü o vakitler bu işlerdi vas tutulacak istatistikler mevcud de- Büdi. $kikr a Cumhutiyet hükümeti, tarife işleri- »i takib etmek Üzere merkezi bir büro teşkil etmekle işe başlamıştır. Bu büronun vazifesi, ş a — Tarifelere esas oııuk istatis- ki iş ve takib etmek, h v ;ııı ::"u:uaeri. okım:mlk icabla- Te indirmek, ncul-ı ;.:ı?:! ;llıpmlınııdı ilmin mü- falariyle memleketin iskelelerini uz- (Sonu 8 incı sayfada) — bu işleri nasıl bul- yukarıda kay- e e- Bakanlar heyeti Bakanlar heyeti dün öğleden son- 'ra Başbakanımız Celâl Bayar'ın evin- ı de toplanımıştır. edilen * 2 Tarifelerdeki ten-” * zilâtın — uyandırdığı ” * memnuniyetin verimli ” * netleeleri, — ticarette ” * dikkati celbetmiştir. ” * Bu yolda devam edil- ” * mesinde İsabet olucak- ” * tır. * K, ATATÜRK ” f GÜNDELİK ! Ucuz kredi Vücutta temiz kan ne ise bir mem- leket ekonomisinde sağlam ve ucuz çalışan bir kredi cihazı da odur. Kredi bozuldu, yahud azaldı yahud pahalılaştı mı, ekonomik bünyeye arka arkaya bir çok bozukluklar â- rız olur. Hiç bir istihsal yoktur ki, krediye muhtaç olmasın, Ziraat, endüstri ve ticareti için, Türkiye de, sağlam ve ucuz çalışan bir kredi cihazına muh- tactır. Çünkü kredi ne kadar ucuz o- larsa, istihsal © nisbette elverişli ola- cak ve istihlâk o derece artabilecek. | n | a | a Türkiyede, bu güne kadar, kredi epeyce pahalı idi. Bunun en büyük bebi milli sermayemizin gençliği e ve dolayısile kifayetsizliğinde a- ranmalıdır. Meselâ hipotek kredi- miz 9ç 14 ten aşağı düşmedii için Ankara ev inşaatı, dolayısile de kiraları, bir türlü düşürülememiştir. Bütün bu noktaları nazarı itibara a. lan hükümetimiz, milli ekanominin «n esaslı direklerinden biri olan kre- di işini, bu sefer eline almış bulunu- yor. İşaret etmek lâzımdir. ki, bun- 'dan meselâ dört beş sene önceki mil- li sermaye terakümü, bu güukü ka- dar mühim değildi. Son seneler zar- fında, Kemalist ekoanomi, kuruluş safhasından, tedricen, randıman saf- hasına geçmektedir. Bunun en bü- yük müşirelerinden birisi, milli ser- maye hacminin genişlemesi ve bu- mun bir neticesi olarak, krediyi ge- nişletmeğe ve ucuzlatmağa doğru cessur adımlar atılmasıdır. Atatürk, büyük direktif nutkun - da, “normal şartlar altında kredi- latılmasına çalışmak,, ge- Yakında : Bir ametikan muharririnin Japonya- da yaptığı harikülüde bir röportajı neşredeceğis. Bu yazıyı da “Avrupa ve Amerika'nın 400 milyonluk müş- terisi Çin” ismindeki röportaj kadar büyük bir alâka ile okuyacaksınız. Istanbul borsası üç sene müddetle kapatılıyor Yeni borsa Ankarada açılıyor Türkiyede altın ticaretini yeni bir nizam altına koyan tedbirler alındı Döviz işlerini kolaylaştıran kararlar verildi Devletin mali itibarı üzerinde, ne kadar tesirli rol oynadığı izak edilmeğe muhtaç olmayan borsanın devlet merkezinde kurulmasına karar verilmişti Hükümet, bu suretle, devletin mali ve umumi politikasını ya- kından takib etmelerine imkân vermiş olacaktır. Milli ban kalarımız merkezlerinin veya en mühim şubelerinin Anka- ra'da bulunuşu, bu tedbirin ehemiyetini arttırmakladır. Hükümetin uzun müdettenberi üzerinde tetkikler yapmakta olduğu bu mesele, İstanbul borsasının üç sene müddetle ve muvakkaten kapatı- larak Ankara'da yeni bir borsanın açılması hakkındaki kararın, Ba- kanlar Heyeti tarafından kabul edilmesi ile neticelenmiştir. | Yeni Ankara barsası, İstanhul borsasının kapanma tarihi olan 1 nisan 1938 de açılacak tır. Alâkalı finans ve ekonomi mahfilleri bu tedbiri şevk ile karşılamıştır. İstanbul borsasındaki acentalar arsu ederlerse, Ankara'da çalışabileceklerdir. Altın ticaretine veni bir nizam veren tedbir alındı Hükümet, milli paramızın kıymetinin korunması için alınan tedbirlerle mütenasib olarak, altın ticaretinin de nizam altına alınması için mühim tedbirler almış bulanmaktadır. Bu tedbirlerle altın ticaretinin bugüne kadar düzene konulmamış olmasından dolayı bir kıtım — halk ve bil- hassa köylünün, mütevassıtların hava oyunları yüzünden görmekte ol- dukları büyük zararlar önlenmiş olmaktadır. Alman tedbirlere göre altın ticareti, yalnız Maliye Bakanlığınca izinli bankalar tarafından ifa edilecek, diğer taraftan da ku- yumcular, antikacılar gibi zanaat sahibleri ve dişçiler gibi mes- lek erbabı da meslek ve sanatlarının gerektirdiği altın alış ve- rişlerini eskisi gibi serbestçe yapabileceklerdir. Bundan başka hurda veya masnu olan altının alım satımı da tamamiyle serbest bırakılmıştır. Kövlünün zivnet altını Altın ticaretinin nizam altına alınması gibi çok şümullü ve esaslı tedbirleri ihtiva eden bu çalışma ; köylııııuı; ziynet altı- nına olan ihtiyacını da ehemiyetle dikkate almış ve halkın bu husustaki ihtiyacını karşılamak üzere lâziımgelen hazır- hıkları yapmasını Darbhane Müdürlüğüne emretmiştir. Darbhanemizde basılacak olan yeni ziynet altınları, ban- kalarımız kanaliyle piyasaya arzedilecektir. Altın ticareti yapan kimselerin yüksek fiatlarla halkı aldatma- ları ve zarara sokmalarını önleyici diğer mühim bir tedbir de şudur: Altın ticareti yapacak kimseler, bütün muamelelerini muntazam bir surette defterlerine kaydetmekle mükellef ola: caklardır. Bu sayede devamlı bir kontrol, normal olmıyan fiat yükselmelerini kökünden kaldıracaktır. DÖVİZ HAKKINDA KARARLAR Dış ticaret muvazenemizde pasif bulunduğumu: lek A den gelen hammaddelerle seyahate çıkıuiîııızve:?l.e:ıı;-;iliı:i'z hı.lrk_ıııılı kolaylık gösterilmesi esasına dayanan tetkikler ilerle- miştir. (Sonu 8 inci sayfada) mutaya sevketmek üzeredir. Bu kanuna göre, Türkiyedeki kre- di faizi, komisyon dahil, 96 8.5 u geçmiyecektir. Bu kanunun kredi işlerimizi yolu- na koyması ile, ucuz kredi ucuz is- tihsali yaratacak ve bunun arkasın. " Kemalist Türkiye, başardığı en- düstri programları ve bunlara te- mel olarak tasarladığı ekonomik neli büdce; sağlam devlet maliyesi), İstanbul borsasının içinden bir görünüş Bonne fransız kabinesini hâlâ kurmağa çalışıyor Radikallerin toplatısında B. Bonne yeni hükümet programının ana hatlarını izah etti Londra, 15 (A.A.) — Komünistler, sosyalistler ve radikal sosyalistler, ge- ne kendi aralarından bir halk cep - hesi hükümeti kurulmasını ve bu suret- le halk cephesinin kurtulmasını temine | uğraşırlarken, B. Bonne de siyasi isti- şarelerine devam etmiştir , B. Bonne'nin istişareleri ” sabahtan akşama kadar devam etmiş ve mumai- leyh bu arada BB. Saro, Blum, Dalad- ye, Pol Bonkur ve Kayyo ile görüş- müştür. B. Bonne akşam Üzeri, yaptığı te « ae b prensiplerle (ticaret ve tediye mu -| £ vazenelerinin murakabesi; muvaze- | gaye bildiği vefah devresine gittikçe (B Konne'nin istişarede bulun- yaklaşmaktadır. duğu eski başbakan B. Saro |Fıkra İhtiyaçlarımız Geçenlerde bir dostumla Yenişehire doğru yürüyorduk, dedi, ki: — Ankara tam istediğimiz gibi bit şehir olduğu zaman biz ihtiyarlamıy o- dacağız. — Farzediniz ki 2000 tarihinde bu yaşta bulunuyorsunuz. O zamanki An- karanın geleecği için arzularınız şime dikinden daha az mı olacaktır? Cum- huriyetin 78 inci yılında bu yolda do laşan iki vatandaş arasında dahi sizit sözünüz tekrar edilecektir. Kimbilir belki de Ankaranın hiçbir zaman o ka- | dar büyüyemiyeceği Paris'deki şikâ- | yerler ve dilekler bizimkilerden daba Vzns azdır, sanıyorsunuz? | “Fakat, eski tabir ile, bütün bu tefel- süfler bizi ihtiyaçların tazyiki altında ezilmekten kurtarmıyor: bahar gelin | ce istasyonun sağındaki büyük boş- luktaki küçük gölün hasretini çektiği- miz gibi, kar başladığı vakit de aynı hazretle Elmadağı'na dala kalıyoruz. Şimdilik otobüs ve otomobillerin işli- yeceği kadar bir yöl, bir de kayak yere ierinde küçük sığınaklar! Belki de Bi madağı'nın kayak sporculuğu bakı- | antndan bDir mütehassısa iyi bir tetki- kini yaptırmak lâzım. Gençler için stadyom, yüzme havü- zu, âçık ve kapalı tenis, kayak sporu ne ise yaşlılar için golf odur. Bunun yeri seçilmiştir; projesi yapılmıştır? | we mesele valimizin azmine havale e- dilmiştir. Sayın Tandoğan, Ankaranın muhtelif muhitlerinin birkaç senedir. beklemekte olduğu gol gmu-â gelecek yıl kazandırırsa, Ankara, n n şehir cihazlarının başlıcalarından Mbirine kavuşmuş olacaktır. - Fatay