16 Ocak 1938 Tarihli Tan Gazetesi Sayfa 1

i | ş çöM örmnumivetla söylemek lâzım. 16 İKİNCİKANUN 1938 ye Haddindeki Mühim İniş — — (Ahmet Emin YALMAN| ahalılik O mücadelesinde karşımıza dikilen ilk en- gel, memleketimizde paranın gok pahalı olmasıdır. İktisadi iş- lerde kullanılacak para, haddin- den yüksek faizlerle tedarik e- dilirse maliyet masrafı da elbet- te fırlar. Pahalılığa karşı alınan diğer tedbirler, bunun karşısın- da ikinci derecede kalır. Ulus arkadaşımız bu bakımdan Mühim bir haber veriyor: İktisat Vekâleti, bütün banka ve| müesseselerde alınmakta olan faiz Ve komisyon yekünunun bundan Sonra en çok yüzde sekiz buçuğu Beçmiyeceğine dair bir kanun proje- &i hazırlıyormuş. Anadolu Ajansının yaydığı bu ha- beri, büyük bir memnuniyetle karşı- İâmak lâzımdır. Bugün banka faizi- İe komisyonu Oyekünunün azami haddi, yüzde on ikidir. Bundan bir- denbire yüzde üç buçuk gibi bir nis- bet indirilmesi, iktisadi hayatımız İçin çok mühim bir hâdisedir. Netice ımından da mühimdir. Delâlet €ttiği mâna bakımından da... Demek ki kurulmuş bir işi, ticari Mibarı veya müsbet bir karşılığı olan ticari müesseselerin ve vatandaşla" Fin bankalardan borç alacakları pa- Taliir veya müesseselerle yapacakla- Ni muameleler için verecekleri faiz Ye komisyon yekânu, senede yüzde #ekiz buçuğu geçmiyecektir. ği adım, birdenbire akla gelmiş, bir tedbir de değildir. Son se- Belerde büyük Bankalarımızın ciddi Müameleler için aldıkira faiz, aza Mi hadden gittikçe aşağıya doğru İnmek meyil ve istidadını göster. Miştir. Yani iktisadi hayatımız za- ten bir düzüye genişliğe doğru git- Miştir ki vekâlet bu normal gidişi Madelendirmiş oluyor. Şimdi yüzde sekiz buçuk faiz ve emisyon, azami had diye kabul e lince sağlam ve ciddi işler için ından aşağı bedelle de para teda- kine imkân bulunacak demektir. Ticari hayatımızda, istihsal hayatı- Buzda bunun çok faydalı neticeleri- Mİ göreceğiz. Böylece hayat ucuzlu- doğru esaslı bir adım atılmış ektir, Yakın zamanlara kadar Ziraat ası ve Emniyet Sandığı gibi İİ müesseselerimizin aldıkları ha- faiz yüzde on ikiyi de çok geçi- Ordu. Çünkü faiz ve komisyona türlü türlü masraflar biniyordu. Bu len de borcun altından kalkmak türlü mümkün olmuyordu. Her borç taksitleri ödiyen bir va- Sahdaş, ana paranın pek az eksildiği- Bi görüyordu. Şimdi faiz ve komisyon yüzde 8e- kiz buçuğa inmekle beraber blihas- Sa Şiftçi borçlarına yüklenen arazi yoklama masrafı gibi masraflar kak ocak Veya azalacak olursa, istihsal hayatımız ucuz para tedarikinde da- büyük kolaylıklara kavuşur ve hiye masrafını bir kat daha indir © İmkân bulunur. Türkiyede azami banka falz ve bupa komisyonunun yüzde sekiz İk, 3 İnmesinin dikkate değer bir sadi mânası vardır. Türk iktisadi "iYesinin sağlamlığa. zindeliğe ve İsliğe doğru gittiğine bundan gü- e ölçü olamaz. İktisadi hayat tahiyi *skiden beri sermaye ve irat © mevkiinde olan memleketleri ir liç, “8 bırakırsak, yüzde sekiz 24319, 24310 ISTANBUL BAŞMUHARRIRI: Müzaheretini Temin Paris, 11 (TAN )— Fransa belâ yayaya 5 y nz yeni bir hükümet vücuda getiremedi, Şotan kabinesinde Maliye Nazırlığım yapan B. Jorj Bonnet, yeni kabineyi teşkil içim bir hayli uğraşmış ve bir. çok rical ile görüşmüştür. Görüştüğü ricalin en bellibaşlıları Albert Sarraut Blum, Daladiye, Paul Boncour ve Cail leaix'tir. Fakat Bonnet'nin sosyalist lerin müzaheretini temin edemediği anlaşılıyor. Bu yüzden Bonnet'nin mu vaffakıyet ihtimali son derece #fiphe lidir. Sosyalistler, B, Bonnet'nin bil. hassa mali siyasetine mühaliftirler, Bonnet, progzrammin baslıca hatları nı izah etmek Üzere Radika! Sosyalist grupunun toplantısında hazır bulun - muştur. Arada Cümhurreisi de hir çok zevat ile görüşmüş bulunuyor. Cümhurreisi B. Blum'u kabul et- miş. fakat Blum beyanatia bu- lunmak istememiştir. Blumun kabulünden evvel Dormoy, Sw riol, ve umumi iş konfederasyo- nu kâtibi Jouhaux ile görüşmüş. tür. Bonnet, mıroaffak olamıyacak mı? kal sosyalistler, Başvekil radikal sosyalistlerden seçlimek (Üzere bir halk cephesi hükümeti vücude ge Yeni kabineyi teşkile memur edileceği anlaşılan B. Albert Sarraut Çinlilerin Taarruzu İnkişafta Japonlar, Tsinning'de Ağır Zayiata Uğradı Mareşal Çan Kay Şek 3 Âsi Generalin İdamını Emretti İşgal altına alınan bir Çin şehrinde Japon motörlü kıtaları Nevyork, 15 (TAN) — Uzak Şark |kilometre garbinde Kinsiang istika- harbine sit en son haberler şunlar-|metinde ricate mesbur ettiklerini dır: Çin Milli Lideri ve Çin müds-| bildiriyorlar. Tsining — Çingtao de faası başkumandanı Mareşal Çang -|miryolu boyunca ilerliyen Japonla- Kay - Şek üç generalin idamını em-İrın Çingtao'dan 25 kilometre mesa- retmistir. Şantung derebiyi Gene-|fede bulundukları bildiriliyor. ral Hanfuşu bunların birincisidir. | Çin tebliğine göre Çinliler buz- Cürmü, Tsining şehrini, verilen e-|larla örtülen kanalı geceliyin geçe mir hilâfna terketmesidir. Diğer iki İrek Tsining civarında şiddetli bir si de disipline mugayir harekette|taarruza geçmişler, şehri almışlar bulunmak ve askerler arasında ka-İve düşmanlara ağır zayiat verdir. rışıklık ihdas etmek yüzünden idam ;mişlerdir. Japonlar cenup istikame- iy, Bibi bir (niz ve komisyon Ye- Bini Dun İstisnal bir vaziyet arzetti- hepi rürüz. Komşu memleketlerin çok (8 azami faiz haddi bu Balay, sekr. Tarablus harplerindeği” (Arkâsi hükmü giymişlerdir. Anlaşılan bun-|tinde on mil gerilemişlerdir. lar Hituoçuan ve Wanfulni'dir. Resmi Çin tebliğine göre Çin ba Çinliler tarafından istirdat edildi- İva kuvvetleri, bu ayın başından it. ber verilen Tsining'te vaziyet|baren 14 hava hücumu yapmış, 4 lıktır. Japonlar şebri işgalİJapon gemisini batırmış, Vuhü, başka Çinlileri şehrin 40 (Arkası 10 uncuda) Fransadaki Buhran Yeni Kabineyi Albert Sarraut Kuracak Jorj Bonnet, Sosyalistlerin Tam AHMET EMİN YALMAN Edemiyor tirmek suretiyle halk cephesini kur- tarmak için son bir teşebbüste bu-| lunulmasını istiyorlar. Fakat Bon- net'nin bu İşi başarmasına ihtimal verilmemektedir. Çünkü, onun ma-| U siyaseti ile sosyalistlerin mali si- yaseti aarsında uçurumlar vardır. | Sosyalistler nakit piyasasının kon- trol edilmesine, Bonnet ise bu piya- sanın serbest kalmasına taraftardır- lar. Komünistler, sosyalistler gibi halk cephesinin kurtarılmasını isti- yorlarsa da endüstri buhranının bu gidişle | halledilemiyeceğine o İnanı- yorlar. Hakikatte Chautemps'nın suku- tuna sebep olan en mühim âmil lerdenbiri, sermaye sahipleri ile amele mümessilleri arasında bir yuvarlak masa konferansı yapmı- ya muvaffak olamamasıdır. Fran- kın yuvarlanmıya başlaması işle- ri büsbütün berbat etmiş ve hu yüzden buhran keskin bir mahi- yet almıştır. Meclisteki Sollar heyetini teşkil e. den bütin “ru-lar halk cephesinin ek seriyetine dayaran ve halk cephesi programımı tatbike azmâtmiş olan bir hazır olduklarına dâir bir karar di z mişlerdir. (Arkası 10 uncnda) | Heyetlerin Gelişinde Resmi | Mahiyet Yok Ankara, 15 (A.A) — Son zaman-) larda bazı matbuat haberlerinde, sırf bura mahafiliyle temas etmek veyahut vaziyeti o yerinde mütalea eylemek kastiyle bazı ecnebi resmi devairden, veya hususi şirket ve ti- caret evlerinden gönderilen zevatın bu ziyaretlerine bir nevi mali müza- kere mahiyeti verildiği, veya intaç olunmak üzere bulunan işlere ehem miyet atfedilmekte olduğu görül mektedir. Bu bususta resmi mahafilden alâr ğunız malümata atfen, bu ziyaretler - den hiçbirinin resmi bir mahiyeti ol- madığını, ve sirf bir vaziyet mütalen. smdan veyahut ticaret müesseseleri İçin mutat veçhile ticari tekliflerde bu Yunmak İmkânlarmı tetkikten ibaret olduğunu sarahatla bildirebiliriz. Diğer taraftan baz mühim banka larımız umum müdürlerinin şubat (, çinde Londraya g deceklerine dair ga zetelerde intişar eden haber üzerine Yaptığımız tetkikat, bunun da ayni veçhile bir temas tesisinden fazla bir Seyi İstihdaf etmiyen bir seyahatten ibaret olduğunu göstermiştir. Japonya, Dünyanın En Büyük Harp Gemilerini Yaptırıyor Londra, 15 (A.A) — Daily Teleg raph gazetesinin yazdığına göre. Ja ponya dlnyanm en büvük harp ge milerini yapmaktadır. 43000 tonluk olan bu gemilerden ikisinin inşaatı- n3 geçen sene başlanmıştı. Diğer iki sinin de yapılmasına pek yakmda başlanacaktır, Jâponya ayrıca 8 pusluk toplarla mücehhez 10 nar bin tonluk “kruva zörler de yaptırmaktadır. EY geramasananeaseeeeiee Ankara, 15 (Tan)— Öğrendiğime göre, hü- kümet, devletin umumi mali itibam üzerinde büyük tesirli rolü bulu- nan borsanın Ankarada kurulmasına karar ver- miştir. Çocuk Ansiklopedisi Bu iki büyük ciltlik eser her evde bulunması lâ- zım bir kütüphanedir. Çocuğunuzu bundan mah- rum bırakmayınız. Tam eserin fiyatı 7 liradır. Hükümetin Kararı Borsa, Ankarada Kurulacak İstanbul Borsası 3 Sene Müddetle Muvakkaten Kapanıyor ren üçsene müddetle ve muvakkaten kapa- nacaktir. Ayni tarihte Ankara Borsası faali- yete geçmiş bulunacak- “tar. Vekiller Heyeti tara- fından kabul edilen bu karar, alâkadar maha- İstanbul Borsası, 1 filde çok iyi karşı- ? Nisan tarihinden itiba- lanmıştır. ; İnşası Biten Vapurlar “Trak, Gemimiz, Dün böpenle demi Kainile Dün denize indirilen Trak gemisi bu tiptedir Berlin, 15 (A.A.) — Denizyolları | Berlin deniz ataşesi ve diğer Türk işletmesi hesabına Krupp tezgâhla - rında inşa edilmekte olan üç vapur. dan birincisi bugün merasimle deni- 2 indirilmiştir. Geminin kurdelasını Berlin büyük elçimiz Hamdi Arpa - ğın refikası kesmiştir. Bu vapura deniz müsteşarı memurları bulunmuşlardır. Marmarada işliyecek olan “Trak” gemisi, tecrübeleri yapıldıktan sonra Denizyolları işletmesi emrine teslim edilecektir. Diğer iki vapurun inşaatıdata | mamlanmak üzeredir. Yeni gemiler, “Trak” adı verilmiştir. Merasimde | marttan sonra birer ay fasıla ilede Sadullah Güney, | nize indirilmiş olacaktır. Stoyadinoviç Berlinde Yugoslav Başvekili, von Neurathla Berlin, 15 (TAN) — Yugoslavya Başvekili ve hariciye nazırı doktor Stoyadinoviç, bu sabah Berline mu- vasalat etmiş ve İstasyonda mutat merasimle General Goering, Von Neurath, hariciye erkânı, Alman or dusu mümessilleri, Türkiye ve İtal- ya büyük elçileri, Yunanistan, Ro » manya ve Çekoslovakya elçileri tara fından karşılanmıştır. General Goe ring'in tayyare grupundan bir müf - reze askeri selâmı ifa etmiş ve mu- 3ika iki milletin marşlarını terennüm etmiştir. Berlin halkı Yugoslavya Başvekilini samimi surette alkışla - mıştır. Stoyadinoviç evvelâ harp ölüleri Abidesini ziyaret etmiş ve âbideye merasimle bir çelenk koymuş, daha sonra Von Neurath'la uzun müddet görüşmüş. Von Neurath bu ziyareti Adlon otelinde iade etmiştir. Berlin gazeteleri, Yugoslavya Baş vekilini hararetle selâmlamakta ve iki memleket dost adamları arasin - da yapılacak görüşmelerin muhak « kak surette Avrupa sulhunun muhs fazasına yardım edeceği kanaatini göstermektedir. Uzun Bir Görüşme Yaptı a Alman Hariciye Nazırı Von Neurath