15 Aralık 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 1

Çarşamba 15 Ulus basımevi Çankırı Caddesi: Ankara İLKKÂNUN TELEFON 1937 Başmuharrir 1063 Y A R I N - 18 inci yıl « ş;:;.iı. ğ âggî s".îiîâîîş İA , MA diyi ADIMIZ ARNDIMIZDIR SANAT BUGÜN GENÇLİK AZİYET VAHİMLEŞTİ Mikado bizzat özür dilerse Ruzvelt kendini tatmin edilmiş sayacak Milli bir itiyat: — Arttırma ve yerli malı haftası Ulusal Ekonomi ve Arttırma haf- tası betile dün akşam An- kara radyosunda siyasal bilgiler okulu direktörü Bay Emin Erişi- gil aşağıdaki konferansı vermiş- tir : “— Sayın dinleyicilerim, Milli itiyat haline gelen arttırma Ve yerli mallar kullanma haftası bir- çok bakımdan değerli hizmetler görü- | yor. Bu hafta içinde hepimiz memle- ketin iktısadi inkişafının bilânçosu- | Nu en salâhiyetli ağızlardan dinle- mekle zevk duyuyoruz. İki gün önce Btçen bir yılın inşirah veren bilânço- Sünu sayın Başbakanımızın ağzından dinlediniz. —Atatürk Türkiyesinde milli ekonomi sahasındaki ilerleyişi- Ni ve türkün hayat standardının na- © J Mkvstat Kobanİaaımrırın 9:15. hiyetli ağızlarından işittiniz. Ekono- mi hay daki bu inkişafı duymak, gelecek yıllarda kuvvetimizi — arttır- mak için bize birer enerji kaynağı o- luyor. Cumhuriyetten önce Dinleyicilerim: | Buü haftanın diğer bir fonksiyonu da herkesi bu milli inkişafa nasıl iş- tirak ettiğini kendi kendine sormaya davet eyelemesidir. Böyle bir davet Şuuru, milli devlet ve milli ekonomi fikri hasıl olmadıkça vücuda gele- Mezdi. Nitekim tasarruf ve yerli malı kullanma lüzumu cumhuriyetten ön- te hissedilmiş olsa bile bu kelimele- Ti bugünkü manâda kullanmaya ve Milleti buna davet etmeğe imkân yok- tu. Çünkü, milli ekonomi milleti bir iktısadt bünye olarak alır. Kurtuluş Savaşından önce türk milletinin tam b_îl' iktısadi bünye olarak alınabilme- Sine maddeten imkân yoktu. Milletin h_il' iktısadi bünye olabilmesi için bi- Tinci şart şudür: Memleketin ekono- Mik hayatına yalnız millet sahib ol- Malr ve milli hükümet bu.hususta Aydalı gördüğü tedbirleri alabilmeli- dir, İmparatorluk devrinde memleket İktısadında gerek maddi gerek fikri Sepheden yabancılar ve yabancı dü- Şünüşler hâkimdi. Bu şartlar altında minî L : - K FT Mü- İ? ekonomi muhiti teessüs edemeyin- Ce de yurddaşlara milli inkişafa hiz- Met şuurunu vermek çok güçtü. Bir kaç sual Bu hafta içinde her vatandaş her Zamandan daha küvvetle şunu hisset Mekle mükelleftir: Kendi şahsi men- faat ve refahı diğer yurddaşların me Rat ve refahına vasıtâ temin etmek Disbetinde artacaktır. “Biriktirmek, bil'îktirdiğini milli bankaya ve dev- le_t eshamına vermekte” bundan başka bir şey değildir. Bugün hepimiz bi- İYoruz ki ekonomik faaliyetimizi ar- firarak kazancımızı ziyadeleştirirsek, Azancımızı artırmak nisbetinde bi- Tiktirir, ve biriktirdiğimiz sermaye- den fayda temin edebilirsek diğer î:"ddaşlara da çalışma ve refah va- etî:l vermiş oluruz. Onların da böy- areket etmesi bize refah ve men- .:;îiğasrtaıı temin eder. Bu milli te- sipi die ıs_ayanan mütekabiliyet pren - Vüçda t:ı'ünl:rum.ıa ve yerl_ı mılla_r 'haf- İş saha sebetiyle: (Bir yıl içinde “lfunum ne .kadar artırdın? Taıaı:- B ne mikdar fazlalaştırarak di- b yv:'ddailan.na çalışma ve refahı Sıta temin ettin?) suallerini B. Emin Siyasal Bilgiler Okulu Direktörü in Erişigil GÜNDELİK Rakamların dili Başbakan Celâl Bayar'ın, milli ekonomi ve arttırma haftasını açan nutku leketin 1 ek il ve mali vaziyeti hakkında çok mü- him ve sevindirici müşahedeleri ve müjdeleri ihtiva etmektedir. Bunl arasında gözümüze iyiden iyiye çarpan nokta, milli ekonomimizde ve devlet maliyesinde gördüğümüz istikrarlı bir ileriye doğru gidişin kontrolu rakamlarıdır. Başbakan, bilhassa, ticaret alım kabiliyeti ve büdce üzerinde dura- rak bizi tatmin edici ve ilerisi hak - kında bizde büyük ümidler uyandı - rıcı beyanatta bulunmuştur. Meselâ dış ticaretimiz hakkındaki ilk onar aylık mukayeseli rakamları bir göz- den geçirelim : 1935 senesinde 143 milyon 1038 -.» ı5s ,, 2081 » v 183 ,, Artış, geçen yıla göre 25 mil- yon, evelsi seneye göre ise 40 milyon liradır. Başbakanın dediği gibi, bu ileri atılış sadece dış ticaretimize aid değildir. Bu demektir ki, türk istih - sal hacmi, yani türk iş hacmi art- maktadır. Bunun iki neticesi olabi- lir: Biri büdcenin diğeri de türk alım kabiliyetinin artması. Gene Başbakanın verdiği mukayeseli ra- kamlara göre, büdce vaziyetimiz şu- dur (altı aylık vergi tahsilâtı) : 1935 senesinde 95 milyon 1036 * » 127 ,, 1937 5i 147? ,, Türk devlet büdcesi, diğer memle- ketlerde olduğu gibi, bir istihlâk ve maaş büdcesi değildir. Bizde, büd- cede nafıa, ziraat ve ekonomi işleri- ne ne kadar para ayrıldığı bir düşü- nülecek olursa, milli ticaretteki artı- şın karşısında milli büdce tezayüdü- nün aynı inkişafı göstermesi, daha iyi anlaşılır. Ticaret rakamları, büdce rakam - ları bir inkişaf göstermektedir. Aca- ba ,halkın alım kabiliyeti nasıldır? Çünkü milli ekonomideki iyiliğin yahud aksinin bir indeksi de budur. Başbakan, bedbin muhakemelerin bu noktada da ricat hattını kesmek- tedir. 1937 de on aylık istihlâk, 1936 ya göre o 51 nisbetinde daha yük- sektir. Demek ki, her sahada yeni tesisler yapılarak paralar yatırılma- sına rağmen, ticaret ve büdce rakam- (Sonu 8. inci sayfada) lmym lmekte ve hallı h Eden bugün geniş beyanatta bulunacak peyda etmiştir. eşi görülmemiş bir hâdisedir. duğunu yazmaktadır, Vaşington, 14 (A.A.) — Amerika efkârı umumiyesi, Uzak Şark'taki vaziyetin tehlikesi karşısında hassasiyet gösterme- ğe başlamıştır ve bitaraflık kanünunu kabul etmiş olan ayân ve mebustan birçok zevat, şimdi akilâne hareket edip etme- miş olduklarını suale şayan görmektedirler. Bu kanun, bil- hassa Amerika'nın Avrupa işlerine herhangi bir müdahale- de bulunmasının önüne geçmeği istihdaf ediyordu. Amerikan tarihinde eşi görülmemiş Dir hâdise Şimdiki vaziyet, japonların amerikan gemilerinin Yang- tse nehrinin neresinde bulunduklarını bilmekte olduklarını resmen kabul ve teslim etmiş olmaları dolayısiyle vehamet B. Ruzvelt'in doğrudan doğruya japon imparatoruna bir protestoname göndermek suretindeki cüretkârane teşebbü- sü dikkate şayan görülmektedir. Bu hal Amerika tarihinde Amerika şiddetli tedbirler almağa hazır Londra, 14 (A.A.) — Daily Ekspres gazetesi, İngiltere hükümetinin Amerika ve Fransanın emin olabildiği takdirde Uzak Şark'ta hâdiselerin tekerrü- rüne mani olmak için şiddetle harekete geçmeğe amade ol- Amerikanın müşterek bir harekete muvafakat etmesi takdirinde devletlerin Çin denizinde bir nü- teşriki mesaisinder Amerika birleşik devletleri ile İngiltere arasında sıkı bir temas yapılıyor .Amerika Japonyaya şiddetli bir nota verdi Kamufay parlti grupu toplanlısı Ankara, 14 (Asâ:) — Cumhutiyet Halk Partisi grupu bugün 14.12.1937 Trabzon mebusu Hasan Saka'nın ve« isliğinde toplandı. Kültür işleri hakkında Manisa me« busu Refik İnce tarafından geçen pamı ti grupu toplantısında sorulmuş oöları sualler üzerine bugünkü toplantıda da söz alan hatiblerin mütalea ve izahatı dinlendi. Maarif Vekili Saffet Arıkan tara- fından verilen cevab ve beyanat grup umum? heyeti tarafından tasvib olu« narak bu müzakereye nihayet verildi, Vekiller Heyeti toplandı Ankara, 14 (A.A.) — Parti tap- lantısından sonra İcra Vekilleri He- yeti bugün Başvekil Celâl Bayar'ın reisliği altında toplanarak muhtelif işler üzerinde görüşmelerde bulun- muş ve bu işlere dair kararlar ver- Cenevre, 14 (A.A.) — Hatayda ya- pılacak seçim esaslarını tanzim ve tat- Hatay seçimi için Cenevre komsiyonu konsey reisine verilecek raporunu tanzim etti Hatayda yapılan cumhuriyet bayramı şenliklerinden bir görünüş Hataydan dönüşünden sonra burada bikini kontrol edecek olan komisyon de, pazara inip ihtiyaçlarını örtmek için daha çok para kalmaktadır. Bunlar, ekonomik inkişafın devam et- tiğine dair elde edeceğimiz en güzel toplantılar yaparak | y reisine ve- rilecek olan raporunu bitirmiştir. Bu rapor Türkiye ve Fransa hükümetleri- ne konsey reisi tarafından yollanacak- tır. Anlaşıldığına göre komisyon - se- çim enasında kullanılacak ajanların a- dedini 20 olarak göstermiştir. Komis- yon önümüzdeki ikinci kâ 15 in- (Sonu 8, inci sayfada) Fofograf amadörleri! mayış yapmaları derpiş edilecektir. Panay hâdisesi karşısında büyük Bir hassasi-| miştir. Bu toplantıda Mareşal Fevzi (Sonu 3 üncü sayfada) yet gösteren B. Ruzvelt Çakmak da hazır bulunmuştur. göttrrne * vU1.. ... K sayfası yapmaktadır. Bugün 7 inci ' En değerli fotoğraf mütehassısımız sizin için Ulus'ta her ayın 1 inci ve 15 inci günü güzel bir fotograf sayfamıza bakınız CUKGURU NKU KUK A CER KUK E KKK UKU KERER N KUKU bulacaksınız ! — - Sporcular! bulacaksınız.. Amatörler arasında bir fotograf müsabakası açtık Birinciye kıymetli bir fotograf makinesi, ikinci, üçün- cüye muhtelif hediyeler vereceğiz. 7 inci sayfada fotograf sayfamızda bu müsabakaya aid şartları Şimdiye kadar muhtelit takımın nasıl olması hakkın- da birçok mütalealar yürütüldü. Meselâ Bükreş muh- teliti 25 ilkkânunda Ankara'ya geliyor. Buna karşı çıkaracağımız takım nasıl olmalıdır ? Sporcular arasında bir anket açtık! Ankara muhteliti nasıl olmalıdır? Sporcular, bize bu hususta düşüncelerinizi bildiriniz. Neşredeceğiz. Bu husustaki tafsilâtı ikinci sayfada FTi D)