21 Eylül 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 3

Mite S1 —9 . 1987 aa e bDiş TemaL -| «Komplo, Emrivaki, İstihfaf, N yon konferansının neticesi hak- kındaki neşriyatı alman ve ital- Yan gazetelerinde okuyanlar, bu iki devletin büyük bir haksızlığa maruz I'B'ıkıldığma hükmederler. İtalya bir omplonun kurbanı"olmuş. Almanya ile birlikte bir emrivaki karşısında takılmışlar, Büyük bir Akdeniz devleti olan İtalya istihfaf edilmiş. e komplonun mürettibi Sovyet Usya idi. Şimdi İngiltere, Fransa ve Nyon konferansına iştirak eden her devlet mesul addediliyor. : Halbuki komplo ve emrivaki de- hilen iş daha dün herkesin gözü önün- © cereyan etmiş hâdiselerdir. Ak- d*hizde ,ı_ ü lt g ileri ta- Tafından bir takım ticaret gemileri tırılryordu. Almanlar ve İtalyanlar U denizaltı gemilerinin “bolşevik,, Olduğunu iddia ettiler. Sovyetler de Unların “faşist,, olduğunu söylediler. akat inkârı mümkün olmıyan bir kikat vardı: batırılan ticaret ge- Milerinin ekserisi Sovyet Rusyaya ve alansiya hükümetine aiddi. Buna 1 da faşist devletler, denizaltı ge- mue"inin, hüviyetlerini belli etme- Mek için kendi gemilerini batırdık- Aarını ileri sürerek eski kanaatlerin- de Israr ettiler, Litvinof Nyon'da söy- ediği nutukta bu izahı, maruf rus edibi Gogol'un bir eserindeki polis Müdürünün ileri sürdüğü mazerete Nzetti: bir kadını kamçı ile döğen zalim polis müdürü, bu hareketinden olayı sorguya çekilince, kadının, Fndisînî suçlu göstermek için ken- di kendini kamçıladığını iddia etmiş. n Ne hal ise, Akdenizde seyrisefe- "3" emniyetini ihlâl eden bu vaziye- İl.n devam edemiyeceği aşikârdı. İn- giltere ve Fransa önayak olarak, suç- !_“Y'-l araştırmak için değil, korsanlı- BU önüne geçmek için bir konferans içtimaa çağırıyorlar. Konferansa İtal- yanın da iştirakini temin etmek için Ak- denizde alâkası olmadığı halde Alman. Ya da çağrılıyor. Sonra İtalyanın Ce.- Revreye gitmek istememesi ihtimali- rak ı Nyon şehri içtima yeri ola- 5a tesbit ediliyor. İtalyaya, konfe. b Nsa iştirak etmemek için bahane Ulmak fırsatını vermemeğe İngilte- Te ve Fransa itina ediyor. Konferans içtimaa çağrıldığı sıra- da bir Sovyet gemisi daha batırılıyor. Unun üzerine Sovyet hükümeti İtal. Yayı bu hâdiseden dolayı mesul tut- tuğunu bildiren bir nota tevdi ediyor. '_"E komplo bu imiş! Sovyet hüküme- H, İtalyanın konferansa iştirak etme. Mesini temin için bir hiyle düşünmüş. talya, davete icabet edeceğini bildi- î"—"eği bir sırada bu notayı yollamış. falya da #i'hekten vaz geçmiş. Eğer Yaziyet hakikaten alman ve italyan Fazetelerinin iddia ettiği gibi ise, şu | varid oluyor. Acaba İtalya, sov- Y&t notasından müteessir olarak red “evabını bildirdiği sıralarda Sovyet f'îım'nasisinin istihdaf ettiği gayeyi iliyor muydu? Biliyorsa, bu siyaset Müuvaffak olmasın diye, tam tersini yı_"mnlı idi. Bilmiyorsa, gafil avlan. 'g_'_"—" öğrenir öğrenmez istikametini Siştirebilirdi. Halbuki İtalya bir taraf- n Nyon'da italyan delegelerinin sovyet l”_;leleriyle bir arada oturamıyacağı Söylerken ve meselenin Londra ka- ::*"înzlık komisyonuna havalesini ile- Sürmekle, Londra da Sovyetlerle '_“zikereye girişmekte bir mahzur ı;"n“'-:liğini bildiriyordu. İşin iç yü- ııhı'“ idi ki İtalya ve Almanya kor- e»._'k_ l_neselesinin Nyon'da görüşül- bi ':l istemiyorlar. Meseleyi Lon- z arışmazlIık komisyonuna hava- RE "'_ek bu komisyonun intrikalı 1 Ası içinde kaynatmak istiyorlardı. Ya ve Almanya tarafından verilen Sevabına rağmen konferans top- L Müzakerelerde İtalyanın Al- do'in::"m h_;nzır bulunmamalarından dildi ı;_eeııur her vesile ile tekrar e- * İki faşist devleti r ide edecel lan ULUS DIŞ HABERLER Çin harbından dolayı Japonyada endişe var Japon tayyareleri Nankin şehrini bombardıman ettiler Nankin üzerinde şiddetli bir hava harbi oldu Londra, 20 (Hususi) — Tokyoda n Haî“ muhabirinin bildirdiğine göre Japonyada Çin harbı hakkınd a endişeler başlamıştır. Havas mu- habiri bu hususta diyor ki: Geçen hafta, japon halkındaki endişe Simali Çinde elde edilmiş muvaffakiyet üzerine ortadan silin mişti. Fakat şimdi, Şanghaydaki harekâtın, uğramış olduğu zorluk ve çînlîleîin beklenilmiyen mukave- metleri dolayısiyle bu endişe yeniden baş göstermiştir. Japon halkı, japonlarla çinlile- rin zayiatına dair haberlerin doğ- ruluğundan şüphe etmeğe başla- mıştır. Halk, bu hareketlerin “Çin- lilerin tecziyesi,, hareketinden çok daha mühim olduğuna kani bulun- maktadır., Nihayet Uzakşarkta komünizmin nü- fuzunu ortadan kaldırmaktan ibaret o- lan nihai gayenin Japonyayı pek ziya- de ileri sürükliyeceği, çünkü Sovyet Rusya ile bir ihtilâf çıkması tehlikesi- nin mevcud olduğu mütaleası ileri sü- tülmektedir. Askeri mütehassıslar, Japonyanın muzafferiyetinden şüphe etmemekte- dirler. Ancak muhasematın — devamı müddetinin çinlilerin mühimmatlarını tüketmiş bulunacakları tarihe bağlı ol- duğu fikrinde bulunmaktadırlar. Bahriye makamları Çinlilerin mü- himmat tedarik etmelerine, ecnebilerle bir takım ihtilâttata sebebiyet vermesi tehlikesini göze alarak, Çin sahilleri- nin ablukasını şiddetlendirmek mecbu- riyetindedir. Harb vaziyetine gelince, bu husus- ta dün Tokyodan şu haber verilmiştir: karasularından mesul olmayı kabul ettiler. İşte italyan ve alman gazete. lerinin bahsettikleri emrivaki de bu- dur. İstihfaf da İtalyaya tahsis edilen mıntakadan doğuyor. Halbuki metin- de İtalyaya ayrılmış bir mıntaka yok- tur. Birinci madde ile Sdrunya ada- siyle İtalya yarımadası arasındaki Trieniyen denizi, ikinci madde ile de Adriyatik denizi İngiltere ve Fransa- nın murakabe edecekleri açık deniz- lerden ayrılmıştı. Bu mıntakaların murakabesi İtalyaya verilmiştir. İtal- ya bunu az görmüş, İngiltere ve Fran- sa ile müsavat istediği gibi, mesele- nin Londra karışmazlık komisyonun- da müzakeresini taleb etmiştir. Hiç bir devlet meselenin Londra kariş- mazlık komisy da görüşü K yanaşmıyor. Üzerinde görüşülen, an- laşrlan, imzalanan, tasdik edilen ve tatbikatına geçilen bir meselenin Londrada görüşülecek tarafı kalma- dığı ileri sürülmektedir. Fakat İtalya- nım kontrola daha geniş mikyasta iş- tirakini temine taraftar olanlar var- dır. Ve buna taraftar olanlar, bunun Nyon mukavelesini tadil etmekle de- gil, bu muahede ahkâmını tatbik et. mekle mümkün olduğunu ileri sürü- yorlar. Belki de İtalyanın iştirakini . göz önünde tutarak mukaveleye der- cedilmiş bir maddede deniliyor ki: “Surası da mukarrerdir ki bir ve iki numarada zikredilen mıntakala. rın hütut ve tevziatı, her zaman ve vaziyetteki her türlü değişikliği he- saba katmak üzere konferansa işti- rak eden devletler tarafından dgişti. rilebilir.,, Görülüyor ki bu madde İtalyanın, Japon krtaları, Patingfouya doğru yapmakta oldukları ileri hareketleri es- nasında çinlilerin bütün hatlarını boz- muşlardır. Ancak japon kıtaatının ge- risinde 25 ilâ 50 bin kişiden mürekkeb olduğu tahmin edilen Çin kuvvetleri kalmıştır. Bu kuvvetler, japon dümdar- larına taarruz etmektedirler. Fakat ja- pon askeri teknisyenleri, Çinlilerin ta- rassud tayyarelerinin kifayetsizliğinden dolayı bu vaziyetten endişe etmemekte- dirler. Pekinden verilen bir telgrafta şu haber vardır; Japonların maktuller: ile yüklü o- lan birçok vagonların cebheden gel- mekte olduğu görüldüğü gibi ekserisi mitralyöz kurşunlariyle yaralanmış ya- ralrları hamil birçok sıhiye otomobil- leri de müşahede edilmiştir. Yollar, cebheye doğru erzak ve mü- himmat nakleden arabalarla doludur. Şanghaydaki japon kaynaklarından verilen malümata göre japon tayyareleri Nankin üzerinde uçmuşlar ve havada bir tayyare muharebesi olmuştur. Japonla- rın “cevelan,, namı verdikleri bu harb- da, gene japonlarım iddiasına göre, 26 Çin tayyaresi düşürülmüştür. Japon tayyareleri Nankinin askeri noktaları- nı bombardıman ederek büyük hasarla- ra uğratmıştır. Üç japon tayyaresi hareket üslerine dönmemişlerdir. Halbuki Nevs santral Çin ajansı da yedi japon tayyaresinin düşürüldüğünü haber vermektedir, Gene Şanghaydan bildirildiğine gö- re, japonlar, Nankinin bombardıman e- dileceğini ve bunun için, ecnebi diplo- matlara ve ecnebilere Nankinden çe- kilmelerini bildirmiştir. Bombardıman ihtimal bugün öğleden sonra da tekrar edilecektir. Japon makamları namına söz söyle. meğe salâhiyettar bir Zat bu bomtardı- manlar hakkında demiştir ki; “ —. Nankini terketmek ihtarına ku- lak asılmadığı takdirde ecnebilerin ha- yat ve malları için mesuliyet kabul e- demeyiz.,, Nereleri bomba_'dlman edeceklermiş! Moskoa, 20 (A.A.) — Nankinden bu- raya gelen raberlere Böre, düşürülen japon tayyarelerinden birinde — japon harbiye nezareti tarafından — hazırlan- mış Nankinin bir hartası bulunmuştur. Bu hartada tayyarelerin bombardıman edeceği noktalar işaretli - bulunmakta. dır, Bu işaretlere nazaran yalnız askeri ehemiyeti haiz mevkiler değil Nankin üniversitesi ile birçok husüsi evler ve Sovyet büyük elçilik binası da bombar- dıman edilecek hedefler meyanında bulunmaktadır. Çin hariciye nezareti bu hartayı hem Sövyet büyük elçiliği. ne hem de Sovyet elçiliği yakininde bulunan fransız ve Belçika elçilikleri- ne göstermiştir. Japonların ihtarı nasıl karşılandı? Nankin, 20 (A-A.) — Japonlar tara- sarlar verilmemesine itina edildi. v ':ı taraftar olan ingiliz ve fran- Ç z_etelı_-ri bile Sovyet Rusya de- Pi _":l'lbıı müzakerelerdeki hare. Ye v 'l“l'lil.t, açık ve müsbet netice- hrifl:mlk için yardım edici,, diye li ıh"fekledirler. Netice —malüm- Ngiltere ve Fransa Akdenizi Akdenizde daha geniş liyet al- üsaiddir. Ve b için mu- ahedeyi değiştirmek de icab etmiyor. Fakat bir şartla: Nyon devletleri, İ. talyanın muahede ahkâmımı hüsnüni- yetle tatbik edeceğinden ve bunları Londra karış Ek komisy kararları gibi karikatüre çevirmeğe 'ldıîmı ve murakabesini üzerlerine * Diğer Akdeniz devletleri de çalışmıyacağından emin olmak ister- ler, A, Ş. ESMER ihtar üzerine Amerika el- LA çiliği memurini dün sabah Luzon gam- botuna binmişlerdir. Bu gambot, nehrin takriben on bir mil yukarısına gidecek. tir. Gambot, Çin hükümeti ile ıten,ag mecburiyeti hasıl oldukça aşağıya ine - cektir. ; Sovyet Rusya sefarethanesi, haliha- zırda payıtahtı terketmeğe katiyen ni - yeti olmadığını bildirmiştir. İngiliz se - fareti, şimdiki halde kalacağını beyan Bi fransız limanında Frankocu tethişciler Bir ispanyol denizaltısını zaptetmek istediler Brest, 20 (A.A.) — C4 adın- daki ispanyol denizaltısının ku- mandanı Lasherras beraberinde on kişi olduğu halde tersanedeki fransız nöbetçisini itip kakarak C-2 qdm_daki ispanyol denizaltısı- na girmış ve mürettebatı kuman- daları Ferrando ile görüşmekteler iken bunlara geminin kompartı- m_anşnda toplanmalarını emret- miştir. Denizaltının köşküne sığınmış olan bir tayfa, bu emre itaat et- mekten imtina ederek arkadaşla- rına imtisal etmeğe kendisini ic- bar etmek istiyen ziyaretçilerden birini öldürmüştür. Mütecavizler, mürettebatı, Franco- nun bayrağı altında denizde açılmağa icbar etmek istemişler ve tehdid ma- kamında rovelverlerini teşhir etmişler ise de fransız nöbetçisi, tersanedeki muhafız kıtaatını haberdar etmiş oldu- ğundan mütecarrızlar, kaptan Ferrando ile çarhçı zabit Tabouzin'i rehine ola- rak alıp götürmek suretiyle firar et- mişlerdir. Mütearrızların otomobili, Bordeaux yakininde tevkif edilmiştir. Bu otomo- bilde yüzbaşı Lasherras, bir fransız, ta- lebe olduğunu iddia eden bir ispanyol, iki rehine ve 1937 senesi martında hü- kümetçilerin Bayonne'daki bir gemisi- ne karşı yapılmış olan suikasdın faili oldluğu tahmin edilen Arendain ismin- de bir ispariyol bulunuyordu. Maktul düşmüş olan mütearrız da 1937 haziranında Marsilya limanında vukua gelmiş olan suikasdın faili oldu- ğu tahmin edilen maruf bir tethişçidir. İsmi Gabararin Goni'dir. Mütearrızlardan birinin üzerinde bulunan mektup Bordeaüux, 20 (A.A.) — Denizaltı mütearrızlarından birinin üzerinde Gu. ipuzeoa askeri kumandanı Troncoso'- nun bir mektubu — bulunmuştur. Bu mektubta C - 2 denizaltısı kumandanı, iki milyon peçeta mükâfat mukabilin. de teslim etmeğe davet edilmektedir. Taarruz edenlerin isticvabı ” Bordo, 20 (ALA. — Pötit Jirond ga- zetesi, C - 2 denizaltısıma taarruz etmiş olanların Bordo'ya g*irilerek isticvab e- dilmiş olduklarını yazmaktadır. Bir de- fa müsellâh çete halinde şiddet harekâ- tında Lulmnmak töhmeti mevcuddur. Maznunların üzerinde Prest'de yapılan taarruzun çok mühim bir iş olduğunu farzettirecek evrak çıkmıştır. Maznunlar, bu sabah Bordo istintak hâkimi tarafından isticvah edildikten son. ra Brest'e götürülecek ve orada bu na. zik işe memur edilmiş olan istintak hâ - kimine tevdi edileceklerdir. etmiştir. İngiliz ve fransız amirali teklifi reddetti Şanghay, 20 (A.A.) — İngiliz ami- ralı Bitte ile fransız amiralı Lebigot, ya- rın Çin payıtahtının tehdidi tehlikesi mevcud olmasına binaen harb gemilerini Nankin'in membarna çekmeleri için ami- ral Hasegawa tarafından vaki müracaatı reddetmişlerdir. Kolera Hongkong, 20 (A.A.) — Nisbi ve za- hiri bir süküttan sonra kolera, yeniden tahribata başlamıştır. Son 48 saat zarfın- da yirmi kadar yeni vaka olmuştur. ) Gazırer | BASIN İCMALI | Tarih tezimiz ve kültür davamız AKŞAM'da Hasan Âli Yücel, çok yakın zamanlara kadar kendi tarihimizin ne kadar yadırganmış ve ihmal edilmiş olduğunu tebarüz ettirerek türkün mazi- de insanlığa yapmış olduğu hizmetleri, yetiştirmiş olduğu büyük adamları türk milletine ve bütün dünyaya tanıtmak için büyük kurtarıcı Atatürk'ün şahsi gayretleriyle meydana gelmiş olan yeni türk tarih tezini beklemek lâzım gelmiş olduğunu söylüyor ve diyor ki: “Padişahlar devrinin yede salon. luğunu yapmış ve tebaai devleti âliyenin etek ve saçak öpmesine tahsis edilmiş olan büyük dairede bugün ziyaret ede. ceğimiz tarih sergisi, kendi mazisinde insanlığın nice büyüklüklerini görmek bahtiyarlığını duymuş bir milletin, bu bahtiyarlığı kendisine duyuran Önderi- ne candan gelen ve ananevi resmiyetlere tâbi olmıyan saygılarını sunması ile açır lacaktır. Büyük kapıdan girildiği vakit onun büstünü ortaya alan ve önüne mil- letin hayat yollarını gösterici dünya ha- ritası serilmiş bulunan kısım, bu saygı. nın, bu içten gelen sevginin takdim edi- leceği bir mabeddir. O mabedde duyulan saygı ve sevgiyi his halinden çıkarıp fikir ve iş haline getirmek, onun izinde yürüyenler için ilk vaziefdir. “Türk milleti, medeniyetçe her milletten üstün olmalıdır.” şeklinde onun bize gösterdiği ideali gerçekleştir- mek için her türk kendini bu yolda ödev- li bilmelidir. Tarihin her devrinde mne - deniyetler kurmuş bir millet, bugün de deniyet « da hiç b A, geri kalamaz. Aksi takdirde o milletin her ferdi bu gerilikten teker teker mesuldür. Tarih tezi bu itibarla yeni bir medeniyel hamlesinin yaratıcı hızını bize vermiştir. Bunda, in karanlık tabakalarındı gizli kalmış kültür miraslarımızı meyda- na koymak emeği kadar bugün de yük. sek bir kültür varetmek davası ve dile- ği vardır. İlimde, sanatta, felsefede, mad- di hayatta ve y her cephesind. her birimiz kendimizi yükseltmek, bilgi- mizi ve tecrübe melekemizi artırmak, kı- sa tabiriyle kendi kendimizi terbiye et- mek mecburiyetindeyiz. Fikir, sanat ve hayatta içimizden yetişmiş ve yetişecek büyük adamlardır ki tarihimizin büyük- lüğünü, özlülüğünü, en emniyetli ve hiç itiraz kabul etmez bir vesika halinde bü- tün dünyaya duyuracaktır. Bunun en zeval bulmaz delili, her fikir ve hareketi gibi tarih tezi ile de bize tarihimizi ve- ven en büyüğümüz Atatürk değil midir? İHRACATIN KONTROLUNDAN ALINAN NETİCE CUMHURİYET'in “iktısadi hare. ketler” sü riri, ih tın kont. r V| ” | ! “." V| i wım " ; 5- diyor ki: “Türkofis'e ve ticaret odalarına ha- riçten gelen mektublardan anlaşıldığına göre türk ihraç mallarının kati bir stan- dardizasyona tâbi tutularak ihraç edil- mesi her tarafta memnuniyet uyandır. maktadır. İhracat tacirlerine gelen sipa- riş mektublarına da bu cihetin bilhassa kaydedildiğini ve bunun sipariş sebebi olarak gösterldiğini müteaddid defalar gözlerimizle gördük.” Muharrir, üç yıldanberi İktısad Ve- kâletinin mallarımızın kalitesini sıkı bir surette kontrol etmesinden husule gelen bu çok memnuniyet verici neticeyi kayd ederek diyor ki: * Simdi temizliğe misal gösterilen türk malr ve dürüstlüğün sembolü olan türk ihracat ticaretiyle iftihar etmek hakkımızdır.” Masaryk'in cenazesi Moskova, 20 (A.A.) — Çekoslovak- ya cumhuriyetinin ilk reisi Masaryk'in cenaze merasiminde Soövyet hükümeti ni temsil edecek olan heyete Paris bü- yük elçisi Süriç riyaset eyliyecektir. Sanayide kullanılan elektriğin istihlâk resmi Sanayide kullanılan elektrikten alı- nan istihlâk vergisi, Kamutayca kabul olunan bir kanunla azaltılmış ve muhte- lif sanayi kısımlarından alınacak is- tihlâk resmi nisbetleri bu kanuna göre, hükümet tarafından bir kararname ile tesbit olunmuştu. Finans bakanlığı, kanunun yürürlü- ğe girmesinden itibaren — yapılmış ve yapılacak muamelelere aid bir izahna- me ile evelce gazetemizde neşrettiği- miz kararnameyi teşkilâtına bildirmiş- tip K CSerr ©y DAĞ Ü. & AMAĞ N e e A S V E M F YE Y0Ç ? Y yt ei f