27 Mart 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6

Anl(aranın EV DBVBSI Ankarada 300 evlik bir mahalle kuruluyor Ankara'da, bahçeli evler kooperati- finden sonra bir de küçük evler yapı kooperatifi kurulmuştur. Başşehrimiz için en büyük bir dava olduğuna kani olduğumuz meskensizlik meselesinin halli yolunda atılmış adımlardan — biri olmak itibariyle kuruluşunu selamla - makla zevk duyduğumuz yeni koopera. tifin nizamnamesi, geçen hafta topla « nan umumi heyette kabul edilmiş bu - lunmaktadır. Bugünlerde diğer formali- teler de bitirilecek ve yeni kooperatif üzerine aldığı ehemiyetli — vazifesini gerçekleştirmek yolunda çalışmaya baş- lıyacaktır. Yeni kooperatifin hususiyeti: Yeni kooperatifin halen 258 azâsı vardır. Bu sayı 300 ze kadar çıkabile - cektir. Kooperatife ortak olabilmek için kuruluş tarihinden itibaren bir mayıs 944 tarihine kadar her ay on lira ver - mek lâzımdır. Kooperatif; maksadı için- deki muamelelerin yapılması için men- kul ve gayri menkul mallara — tararruf etmek ve her nevi istikraz yapmak hak- kını taşımaktadır. Kooperatif, kendi sa- tın alacağı arsalar üzerine kuracağı ev. leri, en çok on yılda ve aylık taksitler- le bedelini aldıktan sonra ortaklarına mal edecektir. Kooperatif, on beş sene için kurulmuştur. Her hisse senedi beş liradır ve her azâ ayda vermek mecburi- yetinde olduğu on liraya mukabil - iki hisse senedi almaktadır. Ortaklar hak- larını idare meclisinin karariyle başka- larına devredebileceklerdir. Şirkete gi- rebilmek için maaşlı veya ücretli me - mur olmak şarttır. Ortak; eve girdikten sonra; ev bedeli ıtfa edilinceye kadar ayda yirmi lira kira verecektir. Yani evin bedelini, ayda kira olarak vereceği yirmişer lira ile ödeyecektir. Mahalle nerede kurulacak? Yeni kooperatifi kuranlar; tamamen memur oldukları için yeni mahalle dev- let sitesi yakınında kurulacaktır. Kuv - vet!'i bir ihtimale göre saha Milli Müda- faanın arka sırtları, Harbiye civarı veya Polis enstitüsü yakınlarıdır. Arsa 300 evlik hesab edilerek alınacaktır. Evle - rin avan projeleri hazırlanmıştır. Evler ikizli yani bir çat aıtında iki ev olarak kurulacaktır. Her çift ev 600 metre murabbalık bir yer uze.. kurulacaktır. Kapılar ve bahçeler ayrı. dır. Her evde üç oda, bir hol, banyo, mutbah, musluk ve kabine vardır. 2,58 metre murabbalık bir antreden hole gi- rilmektedir. Eni 3,20 boyu 3 metredir. sağ tarafta birisinin uzunluğu 4,20 ge - nişliği 4; diğerinin uzunluğu 4 genişli- ği 3,40 metre olmak üzere iki oda var- dır. Holün temadisi olan üçüncü c boyu 3,80; eni 2,60 metredir. Mutbah 2,10 x 3 dür. Banyoya 5,30 metre murab- balık bir yer ayrılmıştır. Kabine — ve musluk yeri için 3,58 metre murabbalık saha ayrılmıştır. Bütün bu inşaat 75 metre murabbar- Küçük memurlar kendi kendile- rini ev sahibi yapmak için bir kooperatif kurdular nı bulmaktadır Odunluk ve kömürlük ile tayyare ve zehirli gaz sığınağı müt- bağın altında olacaktır. Aynı tip ©' ğer ev, birincisiyle bitişik olacaktır. Çift 150 metre murabbalık bir saha- yı dolduracağından 600 metre murabba. lık olan arsadan geri kalacak 450 metre murabbalık kısım, ikiye bölünerek her €ve 225 metre murabbalık bir bahçe kal- maktadır. Evler, bahçenin ortasında o- lacaktır. Arsa ve ev kaça mal olacak? Kooperatif idare meclisi; mahalle- nin kurulacağı yerin kaça alınabileceği- ni tesbit etmiş gibidir: her çift evin ar- sa bedeli 132 ve her evin arsa bedeli de 66 liradır. Arsa parası, sekiz sene tak - sitle ödenecektir. Yani her ortak, her yıl arsa parası olarak yalnız 825 kuruş verecektir. Evlere gelince: bütün servis demir- baş malzemesi de içinde olarak (yani kurnalı banyo, hava gazı tesisatı, elek- trik tesisatı, musluk ve saire...) her ev, 1600 liraya mal olmaktadır. Kooperatif bu hesablarını çok itina- İr ve bütün teferruatına kadar düşüne- * rek yapmıştır. İlk hesablar, odaların ze- mininin ve tavanının tahta servis kısmı- nın beton olması ıdi. Fakat bu şeklin mahzurları düşünülerek bütün evin be- ton olması daha münasib görülmüştür. 75 metre murabbalık olan bu inşaat 1600 liraya çıktığına göre, beher metre mu- rabbalık inşaat 21 küsur liraya çıkacak demektir. Kooperatif hiç bir kâr gözetmiye - rek, yalnız senelerdenberi, zaruri olarak kazançlarının çok üstünde kira ödeyen ortaklarının, Ankarada oturmak ve dev- let memuru olmak gibi hususiyetleri- ni göz önünde bulundurarak - onlara 1- çinde çocuklarının da oturabileceği bir ev sahibi etmek kararındadır. Bu karar- la ,evlerin malzemesinin sağlam olması, uzun zaman dayanması ve şen bir yu - va haline gelebilmesi için hiç bir feda- kârlıktan çekinmiyecektir: ev.erin u. çelerinin ağaçlandırılması, kooperati - fin ana işleri arasındad r. Hattâ, ortağa, eviyle beraber dikeceği ağaçlar da de- mirbaş olarak verilecektir. Pratik bir para buluş yolu: Bu kooperatifin, bilhassa dikkate de- ğer tarafı; ortaklarının bir mayıs 938 ze kadar verecekleri ayda onar lira ile; ev« ler yapıldıktan sonra kira olarak ve evin bedeli ıtfa edilinceye kadar verecekleri 20 şer lira aylıkla bu işi başarabilmesi. dir. Kooperatif; hesablarını hiç bir yer- den yard:m göremiyeceğine göre yap - mıştır. Hesab şudur: Bir nisan 937 tarihinden - bir mayıs 938 tarihine kadar, yani 14 ay içinde her azâ 140 lira vermiş olacaktır. Koopera- tifin 300 azâsı olduğuna göre, bu müd- Güzel ve modern bir ev nümunesi 27.-3-1937 — ULUS: Yeni mahalle belki bu Devlet mahallesinin det içinde kooperatifin mayıs 938 nunda 42 bin lirası toplanacaktır. Em - lâk bankası, herhangi bir inşaat teşeb: büsüne, konmuş olan sermayenin yarısı nisbetinde yardım yapt:ğına göre elde- ki nakid para, mevcud 42 bin lirasının yarısının da ilâvesiyle 63 bin lira ola - so- caktır. Şu halde ilk faaliyet senesi olan 938 senesinin hesabını şöylece yapabiliriz: 1 misan 1937 tarihinden - 1 mayıs 938 tarihine kadar her azânın ayda 10 lira verdiğini kabul edersek bir azânın 14 ay zarfında 140 lirası toplanacağını gö- rürüz. 300 azânın ceman yekün 42.000 lirası olur. 1938 senesi bir mayısına kadar top- lanacak para 42.000, Emlâk bankasından alınacak 7 50 21.000, Yekün : 63.000, Ar- sa taksiti olarak tenzil 2.200, 1938 sene. sinde yapılacak olan beheri 1600 liralık 38 evin inşa bedeli: 60.800. İkinci sene: 938 - 939 İlk sene 38 ev yaptıracak olan koo- peratif ikinci seneye, yani 938 - 939 se- arka sırtlarında rası 10.080, 940 sen:sinde Emlâk ban - kasından alınan 23 bin liranın faizile be- raber senelik itfa karşılığı 4.050, Üçün. cü gruptan gelecek senelere devredecek olan kira fazlası 6.030, Azâdan alınan onar liranın bir senelik tutarı 36.000, Bi- rinci gruptan müdevver kira fazlası 5.320 İkinci gruptan müdevver kira fazlası 5.320, Üçüncü gruptan müdevver fazlası 6.030, Yekün; 52.670, Emlâk ban- kasından görülecek yardım 27.000, Arsa taksiti olarak tenzil 2.820, 941 senesinde yapılacak 48 evin inşa bedeli 76.850. 943 de mahalle tamamdır. 941 senesinde kooperatifin 186 evi tamamlanmış olmaktadır. Bu şekil 943 çe kadar devam edecek ve bir taraftan evlerin senelik taksiti — karşılandıktan sonra geri kalan kira fazlaları ve azânın her ay vereceği onar Jira ile evler — ta- mamlanacaktır. 945 senesi sonunda ev- lerin borcu tamamiyle öd.nmiş ve 300 memur mesken edinmiş olacaklardır. kira İnşa programı: Kooperatif, hiç bir yerden esasli bir Bahçe içinde küçük ve güzel bir ev nesine şu vaziyette girecektir: 38 evin 20 şer liradan kirası 9.120, 938 s:nesinde alınana 21.000 liranın maa faiz itfa taktisi 3.800, Birinci gruptan gelecek senelere devredecek ölan kira fazlası 5.320, Azâdan alınacak onar lira- nın bir senelik tutarı 36.000, yekün: 41.000, Emlâk bankasından görülecek yardım. 21.000, yekün : 62.520, Arsa tak- siti olarak tenzil 1.720, 939 senesinde yapılacak 38 evin inşa bedeli; 60.800 Üçüncü sene: 939 - 940: Böylelikle üçüncü seneye girerken kooperatifin 76 ortağı ev sahibi yap- mıştır. Şimdi üçüncü senenin hesabına bakınız: İkinci grup olarak yapılan 38 evin 20 liradan bir senelik icarı 9.120, bankadan 939 senesinde alınan 21 bin liranın fai- ziyle beraber senelik itfa karşılığı tenzil 3800, ikinci gruptan gelecek senelere devredecek olan kira fazlası 5.320, Azâ- dan alınan onar İiranın bir senelik tuta- rı 36.000, Birinci gruptan müdevver ki- ra fazlası 5.320, Emlâk bankasından gö- rülecek yardım 23.000, Yekün 69.640, Arsa taksiti. Tenzil 2.440, 42 evin inşa bedeli 67.200 Dördüncü sene: 940 - 941 Kooperatif; dördüncü yaşına basar« ken 138 ortağını eve kavuşturmuştur: dördüncü sene de yapacağı ev sayısı, şu hesaba göre, 48 zi bulmaktadır: 42 evin 20 şer liradan bir senelik ki- yardım görmemek hesablarını yapmıştır. Ve evlerini, ortaklarının ve- sonra da üzere recekleri onar, eve girdikten verecekleri yirmişer lira ile yaptıraca - ğına göre bütün evler, hepsi birden ya- pılamıyacaktır.. Onun için koopetatif şöyle bir inşa programı hazırlamıştır: 938 senesinde 38; 939 senesinde 38; 940 s:nesinde 42: 941 senesinde 48; 942 senesinde 54; 943 senesinde 62; 944 se - nesinde son kalan 18 ev yapılacak böylelikle 300 evlik büyük mahalle ta- mamlanmış olacaktır. Her sene ev yap- tıracak gruplar arasında kura çekile- cektir. ve Ortaklar; evlerine iyi bakmaya mec- burdurlar, Eğer ortak evini tamir et - mez, temiz bulundurmaz ve mahallenin güzelliğini bozacak hareketlerde bulu- kurulacaktır. nursa, bunlar, kooperatif tarafından yaptırılacak ve ortağın borcuna ettirilecektir. ilâve Şehir hizmetleri. Kooperatifi kuranlar; şehir hizmet. lerinin birdenbire yapılamaması ve bu yüzden inşa işinin geri kalmasını düşü- nerek bir çare düşünmüşlerdir: her or- tak, kendi evinin önündeki kaldırımı yapacak ve evler; biribirinden uzak ol- madığı için sokak, kendi kendine ana cadd€ye kadar tamamlanmış olacaktır. Su ye elektriği kooperatif kendisi ge- tirtecektir. Mahallenin bu tesisatın bu- lunduğu kısma yakın olması ve dolayı- siyle kooperatif bu iş için çok bir para sarfetmiş olmıyacaktır. Mahallenin ana caddelere yakın olması da, şu kolaylığı temin etmiştir ki; işin “başlangıcında düşünülen bir hâl yaptırmak arzusun- dan vaz geçilmiştir. Bu işin hususiyeti: , Bu kooperatifin hususiyetleri şun - lardır: 1 — Evler; Ankarada kazancı çok yüksek olmıyan memurlar için ideai vir tiptir: Üç oda, banyo, hol ve servis kı- sımları 2 — Kooperatif; buna benzeyen di - ğer teşebbüslerin gerçekleşmesine mani olan şehir ve halk hizmetlerine aid işle- rin halli için pratik çareler bulmuştur. 3 — Evler, ortaklarım verdiği para ile yapılmaktadır: devletten veya her hangi bir mali müesseseden, bankadan fevkalâde bir yardım beklememektedir. Bu itibarla yürürlükte olan mevzuata dayanarak davasını — gerçekleştirebile- cektir. Hatıra gelen bir nokta: Yeni kooperatifin bilhassa bu hu - susiyeti; hatıra asıl büyük davayı geti- riyor: birçok pratik tarafları olan bu formülü genişleterek, slah ederek, em- lâk bankası gibi gayesi bu mevzu olan müesseselerin daha geniş yardımlarını temin ederek, Ankara memurlarını, mes- kınlendiremez miyiz? Çünkü devlet; her ay Ankarada 5000 den fazla memu- ra 15 lira mesken zammı vermektedir. Bu mesken tazminatı, son aylarda Ka- mutayın kabul etmiş olduğu bir kanun- la 60"liraya kadar çıkmışt r. Temenni- miz, üzerinde senelerdenberi durduğu- muz Ankaranın anâ mes-lesinin bir evvel hallidir: Memurlara, tazminat o- larak verilen bu paraya, onların her ay ilâve olarak ödedikleri mikdarı da zzin an ederek ev sahibi yapmak... Yeni kooperatifin bu hayırlı çığırı açmasını temenni ederiz. Ulus, yakın- da Ankaradaki mesk.n meselesini, son nüfus sayımından alınan mufassal ra - kamlara göre tetkik: eden bir seri yazı ile; bu meselenin en kısa yoldan halli- ni gösterecek projeler neşredecektir. Güzel bir sayfiye evi