14 Şubat 1937 Tarihli Ulus Gazetesi Sayfa 6
ULUS Serginin açılış töreninde Majeste Kıral Elçimizin nutk" dinliyor. Atinadaki kitab ve resim sergimiz büyük alâka gördü Atina'da, şubatın başında açılıp bir hafta süren türk resim ve kitab sergi Sinin büyük bir alâka - uyandırdı; jans haberleri olarak yazmıştık. Sergi- mizin dost memlekette bıraktığı inti- Baları anlatmasını rica etti he- yetimizin reisi ve İstanbul mebusu B. Salâh Cimcoz bize şunları söylemiştir. ük alâkası: dost ve müttefik jeste Jorj TL aç - mak Tütfunda bulunmuşlardır. Yuna - standa —türk sanatına karşı alâka, böylelikle en yüksek makamdan başla mıştı Açış töreninde Majeste Kıral, Veli- ahd, Prensesle, dinasti, başbakan Gene- ral Metaksas, nazırlar, devlet ile lenleri, sanatla alâkalı mahfiller ve çok kalabalık bir halk kütlesi hazır bulun- muştur. Majeste Kıral, sergimizi büyük bir Alâka ile germiştir. — Güzel - sanatlara karşı sevgisi kadar, bilgisi de o'an kı- ral; müsbet ve takdirkâr duygular iz - har buyurmuştur. Majeste, hazırlanan büfede ikram edilmiş ve bir saat kadar oturmuşlardır. memleekt Kıralı M: Gazetelerdeki yazılar: — Sergimiz yunan gazetelerinde gök geniş, çok samimi neşriyata yol aç mıştır, Yazılan makale ve etüdlerin sa- yısı 130 dan fazladır. Bu neşriyat yal- 'hız Yunanistana inhisar etmemiş A: nadaki yabancı muhabirler, gazetelerine *türk sergisinin gördüğü alâka ve sev - Biyi aksettirmişlerdir. Bilhassa İtalya, Almanya, Sövyet Rusya, Mısir gazete- Terindeki resimler ve yazılar üzerinde durmaya değer. Dost memleket matbua- tının türk - sanat eserleri hakkındaki övücü yazılarını, burada hakiki ve te - siz bir dostluk vesikası olarak kayde- derim. Türkçe konuşanlar: Yunanistan'da, sergimizi — bir hafta akın halinde gezen halk arasında türkçe konuşanlar bir “ekseriyet! diyebilirim. Bilhassa — Türkiyeden denler, bir dostlük tezahürü - olarak, sergide dilimizi konuşuyorlardı. - Bir taraftan bize hakiki kardeşlik duygu - ları gösterirken diğer taraftan da ana- dilimizi mizde eserlerini hürmetle kaydediyorum. konuşarak kendi memleketi - Kitablarımız için : * — Kitablarımız, bilhassa mekteb itablarımız; yazılış ve basılışları ba kımından büyük bir takdir uyandırmış ve gibta ile karşılanmıştır. Kâğıdları ve baskılarının nefasetine mukabil ürevine deki fiatların çok vcuz olduğu görül - Müş ve bu hal, cumhuriyet hükümeti - nin okumayı istisnasız bütün mi'let taflarına yaymak için aldığı güzci bir tedbir olarak telakki edilmiştir, Dostluk cemileleri — Yunanistanda gı gün hattâ her saat, yeni tezahürü içinde geçmiştir. Sergimiz için| bize meşhur Parnasos salonunu verdiler.| Direktör Dr. İpokrat Karadiyas'dan gördüğümüz nezaket ve samimiyeti u- nutamayız, Sergimizin açılışında de - ğerli yardımları olan Yunanistanın tı- nınmış bayanlarından Madam — Elena Psimens'e — şükranlarımız — büyüktür. Propaganda ve neşriyat nazırı Mösyö Nikolüdis bize tam bir misafirperver - bir dörtluk Yunanistanın çok tanınmış ve se- vilmiş sanatkârlarından biri olan ne) keltraş Dimitriyadis hur Reisimiz Atatürk'ün bir heykelini yapmıştır. Bu heykeli, Büyük Önderi- mize karşı bir hüsmet ve tazim ifadesi olmak üzere aziz Şefimize takdim ede- cektir. Mösyö Dimitriyadis — Lâteniyen'i fransız akademisi için yapmakta oldu- ğu İpokrat'ın heykelini gördük henüz bitmemiş olan bu heykel, sanatkârın değerini anlatmak için kâfi geldi. Lateniyen Cum Elçimizin sempatisi — Burada bilhsasa bir noktayı tebarliz ettirmek isterim: Atina - Elçi- miz B. Ruşen Eşref, Yunanistanda bi- zi çok mütehastis eden bir sevgi ve sem- Pati kazanmıştır. Her gittiğimiz yerde ve her hâdisede bu sevginin ve takdi - rin bir eserine şahid olduk. Türk elçi- sinin dost memleketteki mevkii hepi mizi sevindirecek ve övündürecek ka- dar büyüktür. Bütün bu söylediklerimle, Yuna - nistanda gördüğümüz samimi ve can - dan dostluğun ancak pek azını anlat - miş oluyorum. Türkiyeye gelecek yu - 'nan eserlerinin de aynı dostluk hava - S1 içinde takdir toplıyacağı şüphesiz - di I |j(ücmc HABERLER | Belediye, inşa salâhiyetleri olmı yan kalfaların inşa işlerindeki salâl yeti ini tahdid edecekti & Bay Hıfzırrahman Raşid pedago- | gi enstitüsü profesörlüğüne tayin edil. miştir. * Edirne - İstanbül yolunda 3 nu- | maralı ekspers - Çatalcada / makasçıya çarpmış ve ağır sürette yaralamıştır. * Tarife komisyonu Akay, Şirketi Hayriye ücretlerini aynen bırakmıştır. Yalnız Akay altı ay sonra tenzilât yae 1 Pacağını bildirmiştir. aa istanbulda ULUS Gazetesssi İstanbul okuyucularımız Köprü'de, Kadıköy iskelesinde gazeteler satıcısı KEMAL'de erkenden - bulurlar. Beyoğlunda Haşet ve şubelerinde de U. Tus satılmaktadır. Akdenizde Türkiyenin nufuzu (Başı 1. inci sayfada) “Sağlam ve mağrur bir millet” Milânoda çıkan Ambrossiano ga- zetesi diyor ki * İtalya türkleri sağlam ve mağ- rur bir millet olarak tanır. Atatürk &ibi bir Şefin idaresinde Türkiye âle- me hayret veren bir hayatiyet göster- miştir. Türkiyenin Akdenizdeki nü- fuzu münakaşa gölürmez, İtalya Ak- denizde öteki milletlerin menfaatına dokunmağı asla düşünmemiştir. Tür- kiye - İtalya - dostl Akdeniz sulhu için her noktadan kıymetli ol duğu aşikârdır.,, Türk - İtalyan işbirliği Milanoda çıkan Sera gazetesi di - yor ki; “Mi İtalya tır. İtalyaya Anadoluda emeller at - federek iki memleket arasına nifak sokmağa çalışan yabancı propagan dasına türklerin artık inanmadıkları- 'mı memnuniyetle tesbit ediyoruz.,, sadakat türk - ile Türkiye - şbirliğinin temelleri atılmış - (| No konuşma Stampa gazetesi, ve hüsnü niyete müstenit bi Akdenizdeki italyan adaları meselesi, * Akdenizdeki adalarmız Anado- lu kıyılarına çevrilmiş akol - lar değildir, bunlar İngilterenin ol - duğu gibi İtalyanm da imparatorluk serbestçe inkişaf — ettirmeler ve bu denizin alınyazısını yükselte - cek bir kardeş istiyoruz.,, in vücut “bulmasını Türk Ciornale D'italin adaların hiç kim- seye çevrilmiş bir vazifesi olmadığını tasrih ile Akdeniz havasının fayda - temizlenmesini talyan münasebetleri sız şüphelerden ve İtalyanın Türkiye hakkındaki siya - setinin 1928 siyasetinin aynı olduğu- 'na Türkiyenin kani olmasını Gazete diyor ki: * Türk - italyan münasebatı sür- atle düzelmiştir. Mil di n0 konuşmala- Akdeniz ı bunun bir deli mil - letlerinin münasebatındaki tekemmül Avrupa nizamını kuvvetlendirir, bu- 'nu temin hususunda her millet ken - dine düşen mesuliyeti takdir etmeli - lir. Türkiyenin hak ve menfaatlerini müdafaada büyük şuur gösteren türk hükümet adamlarında bu mesu- liyet hissinin bulunduğu — şüphesiz - di Halkevinde Sosyal Yardım Komites Namma. Halkevi temsil kolunun iştirak ve yardımı ile Sanatkâr ŞADİ tarafından 142037 pazar günü — saat 15 te SEKİZİNCİ 4 perde Akşam saat 21 de veda Sanatkâr Şadi ve Raşit Rıza tarafından S DE GELEN 3 perde Biletler: Alt kat localar (5) üst kat localar (4) ve üç lira, tuklar 150, 100, 75, Balkon Kuruş Biletler Halkevi kol- 59, Bişesinde bulunur, 14-2.- 1937 —« Cumhuriyet rejiminde İnhisarlar idaresinin IL. - İçi Tütün ve tuz gibi, içki de (Mu- harrem) kararnamesiyle Düyunu Umu. miyeye terkedilen altı gelirden biri idi. İspirtonun ve ispirtolu içkilerin işlet- me hakkı 1926 yılında, İnhisar şeklin- de bir Lehli şirkete verildi ve bir sene sonra Maliye Vekâletine bağlanarak U. mumi Müdürlük halinde bir müddet idare edildikten sonra 1932 de Tütün İnbisariyle birleştirildi. Dokuz yıl evvelinin hiçine müka- bil bugün Türk içki sanayli teessüs et- miş ve cenebi mamulâtının yerii İnhisarlar İdaresi faaliyete başla- nan, kendi fen — memurları ve Fransadan getirttiği — tanınmış şarap mütehassısları marifetiyle üzümler ve mevcud şaraplar üzerinde etraflı tetki kat yaptırmakla işe başladı. Alınan ne. ticeler üzerinde çalışılarak tecrübelere girişildi. Bu tecrübelerle Eğe mıntakasının, 'Trakyanın ve Marmaranın üzümlerin. den pek güzel kırmızı ve beyaz şarap: lar alınuabileceği tesbit edildi. Tekirdağında, şarap fabrikası inşa ettiriler-k istihsalâta başlandı. Elde e. dilen kırmızı şarapla sek ve dömisek beyaz şaraplar memleketin içinde ve dışında büyük rağbet kazandı, Son aylarda İzmirin ket üzümünden yapılan mişket şarabr Piyasaya çıkarıldı ve meyva şarabı o- Jarak pek beğenildi. İzmirin siyah mis- ket üzümlerine bu şarap mühim bir sar£ mahalli oldu. Bu üzümün bütün mah- sulü İdare tarafından satın alınıyor. İdare, şarap fiatını 1935 'enesinde e 16 nisbetinde indirmiş ve 1936 nesi Teşrinisani iptidasında da yeniden fiatları 95 22 derecesinde tenzil etmiş. kokulu mis- Türk - şarapçılığının güzel semerele laki artmıştır. İnbisarlar İ az zamanda verdi; likör ve konyak fabrikasr memleke- timizde bu iki içkinin kendi meyve- lerimizden tabil şekilde — yapılmasına bir başlangıç olmuştur. Ondan evvel Piyasada satılan likör ve konyaklar is. Pirto ile ve sun'i esanslarla yapılırdı. Piyasada içilebilecek konyaklar cene- bi konyaklarından ibaretti, Likör fabrikası bugün piyasaya 20 muhtelif cins likör çıkarmıştır. I. - Tuz Memleketimizin deniz, göl menba ve kaya tuzu olarak malik olduğu ser- vet ölçülemiyecek kadar büyüktür. Zenginlik, istihsal ve nakil kolay. Jığı itibatıyle en başta gelen “Tuzla Çamaltı deniz tuzlamızdır. (14) kilomet- Te murabbar yer kaplıyan bu tuzla ü- İdaresi çok emek sarfetmiş ve her gün yeni ve ileri bir 'adım ata ata orasını bugün sayılı en. düstri ve istihsal merkezlerinden biri haline getirmiştir. zerinde İnhisarlar Tuzladan vapurların mümkün ol- duğu kadar az zamanda çok tuz ala. bilmeler ihracatı mühim miktarda miştit, temin edildiği için Türk tuz tezayüt et- Diğer tuzlalarımızda istihsalin art. ması, maliyetin tenzili ve tuzun temiz çıkması için icabeden islâhat yapılmış ve yapılmakta bulunmuştur. Tuz buhsında Cümhuriyet İdarcsi- nin aldığı kararların en mühimi tuzun toptan fiyatını (6) kuruştan - (3) ku- Tuşa indirmek — kararı — olmuştür. Bu yüzden hazine — varidatından — senede (4.000.000) liraya yakın bir eksiklik olacağına bukılmadan tuz gibi hayati bir maddeden memleket halkının, haya vanlarının ve sanayiinin bütün payla. rını hakkiyle alabilmelerini temin et mek istenmiştir. IV. - Barut ve patlayıcı maddeler Bu inhisarın işletilmesinden Cüm- huriyet Hükümetinin takip ettiği ga- ye hazineye varidat temininden ziyade, VAA AAAAAAAAAAAAAAAAARARANAN! barut ve patlayıcı maddelerle av cep. hanesine ihtiyacı olanlara, nafia ve ma- başarıları den işlerimize ucuz mal verebilmek. Madenler için lâzım olan patlayrcı maddeler maden işletici idarelere malis yet fiatına satılmaktadır, V. - Birleşik inhisarlar Evvelce ayrı, ayrı teşkilâtı olan tü- tün, ispirto ve ispiftolu içkiler, tuz, barut ve patlayıcı maddeler inhisarlar rının idareleri birleştirildi. Bu birleş. tirmeden mühim faideler temin edildi, (Füzyon), İdare işlerinin daha a- henkli ve muntazam bir şekilde cere- yan etmesiyle ide derhal tesirini gösterdi. Ayrı ayrı prensipler altında yürüyen idarelerin mütecanis bir kütl. Yük faidelerinden biri oldu. Birleşme- den evvel idarelerin umumi idare mas- rafları (6.777.000) lira olduğu halde (5450.000) Tiraya indi. Alınan rasyo. nal tedbirler sayesinde manipülâsyon, fabrikasyon ve malzeme masrafları ci- hetinden mühim tasarruflar yapıldı. İnhisarlar - İdaresinin büyük sınai müessese olarak oynadığı rolün ehemiyeti hakkında bir fikir ve- rebilmek için İdare memur ve işçileri adedinin (18.000) i aşdığını - söylemek kâfidir. sakımdan teşkil etmesi tevhidin en bü. memlekette VI. - İnhisarlarda satış ve varidat 1. - Tütünde: İnhisarlar İdaresinin müstehliki ee ki idareye nisbetle daha ziyade tatmin ettiği, Devlet işletmesi zamanında sa. tış hacminin mühim miktarda artma. Siyle sabittir. Rejinin son senesinde yaptığı - (2900000) kiloya mukabil, İnhisarlar İdaresinin ilk işletme sene- sinde satış, (7400.000) kiloya çıkmış. tır. 1935 de istihlâk 12.000:000 kilo idi. Satış fazlalığının varidat fazlalığı üzerindeki akisleri de derhal kendini rmiş ve Reji şirketinin sön işlet. mme senesinde elde ettiği (10.710.000)-4m — senesinde 21.500.000 liralık hasuat te. min etmiştir. 1935 geliri - (26.000.000) lirayı geçmiştir. 2. - İspirtolu içkiler ve alkolde: Cümburiyet idaresine - tekaddüm eden3 sene zarfında ispirto ve ispirto lu içki vergilerinin vasati senelik tu- tarı bir milyona — varmayordu. İnhi. sarlar İdaresinin son 9 sene zarfında müskirattan Devlet Hazinesine ettiği varidatı 6.500.000 liraya gçıkmıştır. kadar 3.-Tuzda: Düyunu Umumiye İdaresinin se- nede aldığı gayri safi hasılat (3.976.534) Tira iken 1930, 1931, 1932 seneleri gayri Safi hasılaların — vasati senclik - tutarı (8000000) Tiradan fazladır, Cümhuri- yet İdaresi tuzdan geliri artırmağa değil tuzu ucuz kullandırmayı düşün. müş ve fiatlarda yüzde elli tenzilât yapmıştır. 4. - Barut ve patlayıcı maddet Barut ve fişek inhisarının işletil mesi hükümete geçtikten sonra — var datı aşağıda gösterildiği gibi her sene tezayüt etmiştir: sere Lira 19se 1293114 1933 1650.153 1934 17nss2 1935 2a47224 Birbiriyle hiç münasebeti olmayan dört mühim inhisar maddesini bugün. kü terakkiye ulaştıran İnhisarlar Ida zesinin pek çabuk bir bakışla — işaret ettiğimiz başarıları en bariz olanlar tıdır. Cümhuriyet rejiminin verdiği feyiz ve yüksek bir yurt ve vazife aşkile İn- hisarlar İdaresi memleketin her köşe 've bucağında daha müsmir çalışmalar ve bunlardan yurda ve yurttaşlara daha verimli faideler temin edeceği kanaa- siyle yoluna devam ediyor.
